Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
26 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 19 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 14 listopada 2024 r. (wpływ 18 listopada 2024 r.) oraz pismem z 26 listopada 2024 r. (wpływ 28 listopada 2024 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
(…)
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
(…)
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni jest polskim rezydentem podatkowym w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.; dalej: Ustawa PIT). Wnioskodawczyni pozostaje we wspólności małżeńskiej. W momencie dokonywania wszystkich czynności opisanych we wniosku Wnioskodawczyni wraz z mężem byli we wspólności ustawowej małżeńskiej.
W 2008 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem zaciągnęli kredyt hipoteczny, który został udzielony przez (…) S.A., z siedzibą ul. (…), (…), w walucie obcej, tj. frank szwajcarski. Wnioskodawczyni oraz Jej mąż byli solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu.
W ramach zawartej umowy Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymali kredyt w wysokości (…) CHF, który został przeznaczony w całości pod cele mieszkaniowe Wnioskodawczyni (cel mieszkaniowy dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej). W umowie kredytowej jako cel zostało wskazane: „Finansowanie i refinansowanie zakupu działki budowlanej nr A/A położonej gmina (…), (…) dla której Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi Księgę Wieczystą (…)”.
Z uzyskanej kwoty Wnioskodawczyni oraz Jej mąż nabyli nieruchomość gruntową oraz wybudowali dom jednorodzinny, położony w miejscowości (…) przy ul. (…).
Wnioskodawczyni oraz Jej mąż w przeszłości nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 592; dalej: Rozporządzenie).
Kredyt, o którym mowa we wniosku, został udzielony na cele mieszkaniowe i został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Jako prawne zabezpieczenie spłaty kapitału, odsetek i innych należności banku z tytułu kredytu na nieruchomości gruntowej położonej w (…), (…) przy ul. (…) – działce nr A/A, dla której Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą i na której była realizowana inwestycja, została ustanowiona hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 216 42,51 CHF na rzecz Banku.
W związku z wątpliwościami prawnymi dotyczącymi legalności oraz prawidłowości umów kredytowych denominowanych lub indeksowanych w walucie obcej, Wnioskodawczyni oraz Jej mąż zdecydowali się podjąć kroki prawne zmierzające do unieważnienia umowy kredytowej zawartej w 2008 r.
W 2024 r. Wnioskodawczyni oraz Jej mąż zdecydowali się zawrzeć ugodę z Bankiem.
W wyniku ugody, po stronie Wnioskodawczyni oraz Jej męża umorzone zostaną kwoty związane z:
1)kwotą kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Ugoda została podpisana 10 lipca 2024 r. przez Wnioskodawczynie oraz Jej męża, a także przez prawidłowo umocowanego reprezentanta Banku.
Przedmiotem zapytania jest dochód, który mógłby powstać w ramach zawartej ugody bankowej, umarzającej kwotę kredytu, kwotę odsetek oraz dodatkowych kosztów kredytowych. Powstały dochód powinien zostać rozpoznany w roku podatkowym 2024.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że celem zaciągnięcia kredytu hipotecznego było nabycie działki nr A/A. Jednakże tytuł wpisany w umowie kredytowej „Finansowanie i refinansowanie zakupu działki budowlanej nr A/A położonej gmina (…)” został narzucony przez Bank. Pomimo tytułu „Finansowanie i refinansowanie zakupu działki budowlanej nr A/A położonej gmina (…)” w stanie faktycznym nie występowało jakiekolwiek refinansowanie inwestycji (w stanie faktycznym de facto nie doszło do refinansowania kredytu). Zaciągnięty kredyt w całości był przeznaczony na sfinansowanie zakupu działki budowlanej. Przekazane przez Bank środki pieniężne w całości zostały wykorzystane do zakupu działki pod budowę domu jednorodzinnego, a nie lokalu mieszkalnego.
Do podpisania ugody z Bankiem doszło 10 lipca 2024 r. Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnej deklaracji PIT z Banku.
Ponadto, Wnioskodawczyni podpisała oświadczenie, iż kredyt został wykorzystany na realizację jednego celu i Wnioskodawczyni nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
Na kwotę objętą ugodą składały się odsetki oraz kapitał. Postanowienia zawartej ugody uwzględniają:
· Bank zwolnił Wnioskodawczynię z długu wynoszącego 48 857,48 franków szwajcarskich, z czego 47 661,67 franków stanowiła wartość kapitału oraz 1196,01 franków stanowiła wartość odsetek;
· Bank zobowiązał się do wypłacenia Wnioskodawczyni kwoty 329 897 zł, która to kwota stanowiła zwrot nadpłaconej kwoty kredytu;
· Bank zobowiązał się do wypłacenia kwoty 10 800 zł tytułem zwrotu zwyczajowo przyjętych kosztów zastępstwa procesowego, w ramach toczącego się postępowania sądowego w sporze pomiędzy Bankiem a Wnioskodawczynią.
Z treści ugody nie wynika, aby umorzeniu podlegały odsetki karne. W stanie faktycznym odsetki karne nie były również naliczone.
Zgodnie z treścią zawartej umowy, z tytułu udzielonej umowy kredytowej Wnioskodawczyni opłaciła Bankowi prowizję w wysokości 0,5% kwoty udzielonego kredytu oraz prowizję z tytułu rozpatrzenia wniosku o kredyt w wysokości 50 zł. Prowizja z tytułu udzielenia kredytu była potrącona z kwoty uruchamianego kredytu. Zgodnie z postanowieniami umowy, zapłata prowizji była niezbędna do zawarcia umowy kredytu hipotecznego. W umowie znajdowało się postanowienie, które wskazywało również na możliwość żądania przez Bank zapłaty opłat zgodnie z taryfą aktualnie obowiązującą w Banku, w przypadku zmiany warunków umowy.
Wnioskodawczyni podkreśla, że opis stanu faktycznego dotyczył kredytu zaciągniętego wspólnie z mężem, tak samo jak i ugoda została zawarta wspólnie z mężem. Wnioskodawczyni również razem z mężem rozlicza się podatkowo (wspólne rozliczenie małżonków).
Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy cała cena zakupu działki budowlanej pochodziła ze środków pochodzących z kredytu czy też Pani i Pani mąż wydatkowaliście na zakup tej działki również własne środki pieniężne niepochodzące z kredytu, np. tytułem zadatku w wyniku zawarcia przedwstępnej lub warunkowej umowy sprzedaży działki budowlanej i które Bank zwrócił na konto Pani i Pani męża?”, Wnioskodawczyni wskazała, że cała kwota kredytu była wydatkowana na zakup działki budowlanej. Wartość zakupu działki wynosiła 530 000 zł. Wnioskodawcy wpłacili sprzedającej kwotę zaliczki w wysokości 10 000 zł z własnych środków. Pozostała część kwoty do zapłaty, tj. 520 000 zł pochodziła z kredytu.
Bank nie zwracał ani nie refinansował kwoty uiszczonej przez Wnioskodawców zaliczki.
Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy cała kwota udzielonego Pani i Pani mężowi kredytu hipotecznego została bezpośrednio przelana przez Bank na konto sprzedającego działkę budowlaną czy również Bank przelał na Państwa konto bankowe określoną kwotę pochodzącą z kredytu, a jeżeli tak to z jakiego tytułu otrzymaliście Państwo tę kwotę?”, Wnioskodawczyni wskazała, że Bank całą kwotę bezpośrednio przelał na konto sprzedającego działkę budowlaną. Bank nie przelał żadnej kwoty na konto Wnioskodawców.
Na pytanie Organu o treści cyt.: „czy na kwotę objętą ugodą zawartą 10 lipca 2024 r. – tj. kwotę, w stosunku do której Pani oraz Pani mąż jako kredytobiorcy zostaliście zwolnieni z długu (kwotę, która została Państwu umorzona) składała się tylko kwota kapitału i kwota odsetek skapitalizowanych?”, Wnioskodawczyni wskazała, że Wnioskodawcy zostali przez Bank zwolnieni z długu, na który składał się kapitał oraz odsetki w łącznej wysokości 48 857,48 franków szwajcarskich. Potwierdza to treść zawartej ugody z Bankiem.
Bank dokonał również wypłaty na rzecz Wnioskodawców kwoty 329 897 zł, która stanowiła nadpłatę kredytu, którą Wnioskodawcy wpłacili uprzednio na poczet spłaty zadłużenia z tytułu umowy.
Na pytanie Organu o treści cyt.: „jeżeli na kwotę objętą ugodą – tj. kwotę, w stosunku do której Pani oraz Pani mąż jako kredytobiorcy zostaliście zwolnieni z długu składała się również kwota prowizji w wysokości 0,5% kwoty udzielonego kredytu oraz prowizja z tytułu rozpatrzenia wniosku o kredyt w wysokości 50 zł, to prosimy wskazać z jakich środków te prowizje zostały poniesione, tj. czy z Pani i Pani męża środków, a następnie zostały refinansowane przez bank poprzez uwzględnienie ich w kwocie kredytu, czy zostały zapłacone bezpośrednio ze środków z kredytu?”, Wnioskodawczyni wskazała, że Wnioskodawcy nie zostali zwolnieni z kwoty prowizji, co potwierdza treść dokumentów. Na kwotę objętą ugodą, nie składała się kwota prowizji w wysokości 0,5% kwoty udzielonego kredytu oraz nie składała się prowizja z tytułu rozpatrzenia wniosku o kredyt w wysokości 50 zł. Wnioskodawcy nie pamiętają dokładnie, skąd została pobrana prowizja (kredyt był zawierany ponad 16 lat temu).
Pytanie
Czy w związku z zawartą ugodą pomiędzy Wnioskodawczynią wraz z mężem oraz Bankiem, w wyniku której umorzone zostały wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (zakup działki budowlanej), zastosowanie znajdzie Rozporządzenie (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe) i w rezultacie, Wnioskodawczyni wraz z mężem nie będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu?
Państwa stanowisko w sprawie
Wnioskodawczyni wraz z mężem uważają, że nie są zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu związanego umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (zakup działki budowlanej), na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Uzasadnienie
Wnioskodawczyni uważa, że na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia, Wnioskodawczyni podlega pod wskazane w przepisie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu powstałego przychodu.
Przepisy prawa podatkowego, w szczególności Ustawy PIT (art. 9 ust. 1 Ustawy PIT) wskazują, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 1 Ustawy PIT można wskazać, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Powyższe oznacza, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną, może – co do zasady – podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, przy czym dochód stanowi nadwyżkę przychodu nad kosztami jego uzyskania. Definicja przychodu w tym zakresie obejmuje przysporzenie majątkowe po stronie podatnika, które stanowi przyrost majątkowy (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemający charakteru zwrotnego (zgodnie ze stanowiskiem zawartym w piśmie z 21 lutego 2024 r., wydanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0113-KDIPT2-2.4011.964.2023.3.ACZ, http://sip.mf.gov.pl.)
Zgodnie ze stanowiskami Krajowej Informacji Skarbowej wyrażonymi w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego, zawarcie umowy kredytowej i spłata kredytu na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo. Jednakże, można rozpoznać przychód po stronie kredytobiorcy, „kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek (...). Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)” (zgodnie ze stanowiskiem w piśmie z 5 stycznia 2024 r., wydanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0114-KDIP3-2.4011.972.2023.3.AC oraz z 17 kwietnia 2023 r., wydanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0114-KDIP3-1.4011.210.2023.1.MS2, http://sip.mf.gov.pl.).
Jednakże, w zakresie takich właśnie sytuacji Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).
Wnioskodawczyni spełnia warunki określone w § 1 rozporządzenia, tj.:
· kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe (na realizację jednej inwestycji);
· Wnioskodawczyni ani Jej mąż nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej;
· zawarty kredyt hipoteczny nie był refinansowany oraz nie został zaciągnięty na spłatę tej wierzytelności kredyt konsolidacyjny (§1 ust. 4 rozporządzenia).
Dodatkowo, w stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawczynię, zawarta umowa kredytowa jest zgodna z warunkami uznania jej za umowę o kredycie mieszkaniowym – zgodnie z dyspozycją § 3 rozporządzenia. Umowa kredytowa została zawarta w 2008 r. z instytucją objętą nadzorem państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (czyli kredyt został udzielony przed 1 stycznia 2015 r. – zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia). Kredyt był również zabezpieczony hipoteką na nieruchomości, co odpowiada regulacji § 3 ust. 2 rozporządzenia.
Ugoda z bankiem została zawarta 10 lipca 2024 r., czyli w okresie obowiązywania rozporządzenia, który to okres wskazano w § 4 rozporządzenia, jako obowiązujący w stosunku do przychodów uzyskanych w latach od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r.
Dokonując zestawienia ww. norm ze stanem faktycznym, można wskazać, iż po stronie Wnioskodawczyni na skutek zawartej ugody z Bankiem powstanie przychód, ale ze względu na przepisy rozporządzenia, należy uznać, że Wnioskodawczyni spełnia wymogi, aby zaniechać pobierania od Niej podatku. W rezultacie, Wnioskodawczyni nie będzie musiała zapłacić podatku wynikającego z Ustawy PIT na skutek zaniechania poboru takiego podatku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić, w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są: inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Umorzenie wierzytelności
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia Państwu przez bank w lipcu 2024 r. wierzytelności od zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Tym samym, wartość umorzonych Państwu kwot wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek), na podstawie zawartej w lipcu 2024 r. ugody z bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Zaniechanie poboru podatku
Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 102):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast § 3 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wobec powyższego, zaniechanie poboru podatku obecnie znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
W opisie stanu faktycznego wskazali Państwo, że celem umowy kredytowej zawartej w 2008 r. było „Finansowanie i refinansowanie zakupu działki budowlanej nr A/A położonej gmina (…)”. Następnie, w uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że pomimo tytułu „Finansowanie i refinansowanie zakupu działki budowlanej nr A/A położonej gmina (…)” w stanie faktycznym nie występowało jakiekolwiek refinansowanie inwestycji (w stanie faktycznym de facto nie doszło do refinansowania kredytu). Zaciągnięty kredyt w całości był przeznaczony na sfinansowanie zakupu działki budowlanej. Cała kwota kredytu była wydatkowana na zakup działki budowlanej.
Wartość zakupu działki wynosiła 530 000 zł. Wpłacili Państwo sprzedającej kwotę zaliczki w wysokości 10 000 zł z własnych środków. Pozostała część kwoty do zapłaty, tj. 520 000 zł, pochodziła z kredytu. Bank nie zwracał ani nie refinansował kwoty uiszczonej przez Państwa zaliczki. Bank całą kwotę bezpośrednio przelał na konto sprzedającego działkę budowlaną. Bank nie przelał żadnej kwoty na Państwa konto.
W konsekwencji, mając na uwadze przedstawiony przez Państwa we wniosku i uzupełnieniu wniosku opis sprawy, stwierdzam, że kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r., która została Państwu umorzona przez bank w lipcu 2024 r. (kwota kapitału i odsetek), stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W stosunku do tego przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. na nabycie działki budowlanej, który uzyskali Państwo w lipcu 2024 r. (kwoty kapitału i odsetek), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Zatem, w sytuacji przedstawionej we wniosku, nie jesteście Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia w 2024 r. przez bank, kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego (kwoty kapitału i odsetek).
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanego pytania, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu stanu faktycznego, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Nie prowadzę postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyrażam swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania
Pani A.A (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).