Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe – w zakresie pytania nr 1, nr 2, nr 3 i nr 5;

-prawidłowe – w zakresie pytania nr 4.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

W dniu 27 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 9 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych

Wnioskodawca był stroną umowy o świadczenie usług (…) zawartej ze (…) (dalej jako: X). Umowa została rozwiązana w 2008 r.

W ramach umowy Wnioskodawca był zobowiązany do zajmowania się sprzedażą produktów dla odbiorców hurtowych i sieciowych, za co otrzymywał wynagrodzenie. Wynagrodzenie było wypłacane Wnioskodawcy na podstawie faktur wystawianych przez Wnioskodawcę, przy czym dane do faktury – składniki wynagrodzenia – były Wnioskodawcy przedstawiane przez X w oparciu o dokumenty księgowe sprzedaży X do swoich odbiorców. Wnioskodawca mógł oczekiwać zapłaty jedynie za faktury, które były wcześniej zaakceptowane przez X, zgodnie z § 8 ust. 5 umowy łączącej strony.

Zgodnie z § 8 ust. 5 umowy łączącej strony wynagrodzenie za usługi świadczone przez Wnioskodawcę było płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia X prawidłowo wystawionej faktury VAT.

Po pewnym czasie okazało się, że podawane przez X wartości do faktur i następnie akceptowane faktury nie obejmowały całego należnego Wnioskodawcy wynagrodzenia. X – chcąc wymusić zrzeczenie się roszczeń kontrahenta związanego z niepełnym wyliczeniem prowizji – żądało potwierdzenia na fakturach zgodności wyliczonej prowizji z postanowieniami umowy, przy czym Wnioskodawca, nie zgadzając się na takie żądanie, wystawiał faktury bez rzeczonego oświadczenia.

Wynagrodzenie prowizyjne zaniżone zostało przez X od marca do grudnia 2007 r. w kwocie (…), a od stycznia do sierpnia 2008 r. w kwocie (…). Niedobór wynagrodzenia za cały powyższy okres wyniósł (…).

Wnioskodawca wskazuje, że kwoty te nigdy nie zostały zaliczone jako przychody należne ani nigdy nie zostały przez Wnioskodawcę zafakturowane, bowiem faktury wystawiane były tylko na kwoty wskazane przez X.

W roku 2007 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał się na zasadach ogólnych. W roku 2008 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał się podatkiem liniowym.

W związku z brakiem akceptacji wysokości obliczanego przez X wynagrodzenia Wnioskodawca wystąpił z powództwem o zapłatę do sądu powszechnego. Wyrokiem Sądu (…) sąd zasądził od X na rzecz Wnioskodawcy kwotę (…) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od X na rzecz Wnioskodawcy kwotę (…) zł oraz kwotę (…) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Koszty postępowania sądowego nie zostały natomiast zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów.

Obecnie Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, nie jest czynnym podatnikiem VAT i rozlicza się na zasadach ogólnych.

Pytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych

1.Czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia?

2.Czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty odsetek od zaległego wynagrodzenia?

3.Czy – jeśli odpowiedź na pytanie 1 będzie twierdząca – Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w okresie, którego dotyczy otrzymana należność, i tym samym czy będzie zobowiązany do skorygowania wstecz składanych deklaracji podatkowych?

4.Czy – jeśli odpowiedź na pytanie 2 będzie twierdząca – Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu z tytułu otrzymanych odsetek w dacie ich otrzymania i tym samym będzie uprawniony do ich opodatkowania wybraną przez niego formą opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej w roku otrzymania odsetek?

5.Czy opłaty sądowe, zasądzone na rzecz Wnioskodawcy przez sąd powszechny będą stanowiły przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy – w odniesieniu dp pytania nr 1 – nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia.

Uzasadnienie

Zaległe wynagrodzenie

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f.: opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Ustęp 2 powyższego przepisu stanowi, że dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Z kolei w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. źródłami przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 14 u.p.d.o.f. za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Ustęp 1c wyżej wymienionego przepisu stanowi, że za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h-1j i 1n-1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień: wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że X zaniżyło wynagrodzenie Wnioskodawcy w latach 2007 i 2008, zatem faktury wystawione przez Wnioskodawcę nie obejmowały całego należnego Wnioskodawcy wynagrodzenia. Wynagrodzenie prowizyjne zaniżone zostało przez X od marca do grudnia 2007 r. w kwocie (…) netto, a od stycznia do sierpnia 2008 r. w kwocie (…) zł netto. Niedobór wynagrodzenia za cały powyższy okres wyniósł (…) netto. Wyrokiem Sądu (…) sąd zasądził od X na rzecz Wnioskodawcy kwotę (…) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od X na rzecz Wnioskodawcy kwotę (…) zł i (…) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Wobec powyższego istotne będzie zbadanie momentu powstania obowiązku podatkowego w analizowanym stanie faktycznym.

Na gruncie niniejszej sprawy należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego, które wskazują, że możliwość domagania się spełnienia świadczenia wiąże się z jego wymagalnością. Roszczenie wymagalne to takie, którego spełnienia przez dłużnika wierzyciel może się domagać. Roszczenie staje się wymagalne z chwilą nadejścia terminu, w jakim świadczenie ma być spełnione – art. 455 Kodeksu cywilnego. Tym samym „przychód należny” powstaje w dacie, kiedy określona kwota przysługującego podatnikowi świadczenia pieniężnego staje się wymagalna i może on domagać się jej zapłaty.

W ocenie Wnioskodawcy mógł on domagać się zapłaty należnego wynagrodzenia za każdy miesiąc, w którym świadczone były przez niego usługi na rzecz X. A zatem od marca 2007 r. do sierpnia 2008 r.

Z uwagi na znaczny upływ czasu, zasadnym byłoby w tym miejscu rozważenie kwestii przedawnienia zobowiązania podatkowego na gruncie przepisów Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 70 § 1 O.p. zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu od momentu powstania zobowiązania podatkowego zobowiązanie to wygasa, a organ podatkowy, po upływie terminu przedawnienia, nie może domagać się uregulowania (nie ma możliwości wyegzekwowania) należnego świadczenia.

Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 59 § 1 pkt 9 O.p. zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek przedawnienia.

Istotą przedawnienia uregulowanego w art. 70 § 1 O.p. jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, zobowiązanie podatkowe bowiem przestaje istnieć. Okres przedawnienia – zgodnie z ww. przepisem – co do zasady wynosi pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a kończy się z upływem pięciu lat.

Przedawnienie oznacza więc, że po upływie określonego czasu od momentu powstania zobowiązania podatkowego zobowiązanie to wygasa, a organ podatkowy, po upływie terminu przedawnienia, nie może domagać się uregulowania (nie ma możliwości wyegzekwowania) należnego świadczenia. Należy przy tym zauważyć, że przedawnienie następuje z mocy prawa.

W ustawie – Ordynacja podatkowa w art. 70 i art. 70a wskazano także okoliczności, które zawieszają bądź też przerywają bieg terminu przedawnienia, które jednak nie znajdą zastosowania w analizowanej sprawie, bowiem do przerwania biegu przedawnienia w rozumieniu prawa podatkowego nigdy nie doszło.

Zgodnie bowiem z art. 70 § 6 pkt 3 O.p.: bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Przepis ten należy jednak odnosić wyłącznie do art. 199a § 3 O.p., zgodnie z którym: jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa.

Regulacja art. 70 § 6 pkt 3 O.p. jest skorelowana z treścią art. 199a O.p., który pozwala organowi podatkowemu w razie wystąpienia w sprawie wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, na wystąpienie do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa w trybie art. 1891 kodeksu postępowania cywilnego. Wprowadzenie przewidzianej w art. 70 § 6 pkt 3 O.p. przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego podyktowane było tym, by w sytuacji stwierdzenia przez organ w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy istotnych wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, uzasadniających wystąpienie w trybie art. 199a do sądu cywilnego o ich rozstrzygnięcie, organ ten miał szansę uwzględnić wynik tego postępowania w wydanym rozstrzygnięciu. W przeciwnym razie występowanie do sądu cywilnego o rozstrzygnięcie istotnych wątpliwości co do okoliczności mających wpływ na kształt zobowiązania podatkowego byłoby pozbawione sensu, z uwagi na brak możliwości zastosowania się do uzyskanego w tym postępowaniu orzeczenia sądu.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z 2 kwietnia 2019 r. sygn. akt II FSK 3385/18: do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 70 § 6 pkt 3 o.p. dochodzi tylko w sytuacji, gdy organ prowadzący postępowanie podatkowe sam zwróci się do właściwego sądu powszechnego, w trybie przewidzianym w art. 199a O.p., o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa. […] Z zagadnieniem wstępnym mamy do czynienia w przypadku wystąpienia do sądu z powództwem w celu rozstrzygnięcia kwestii istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa na podstawie art. 199a § 3 O.p. Pomimo, że jest to instytucja związana z postępowaniem dowodowym i ustaleniem stanu faktycznego w postępowaniu podatkowym, to orzeczenie o istnieniu bądź nieistnieniu stosunku prawnego lub prawa spełnia przesłanki zagadnienia wstępnego. Należy podkreślić, że przepis art. 199a § 3 O.p. przyznaje organowi podatkowemu kompetencję do wystąpienia do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa – w przypadku ziszczenia się sytuacji określonych w tym przepisie.

W orzecznictwie sądów administracyjnych stwierdza się, że do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 70 § 6 pkt 3 Ordynacji podatkowej dochodzi tylko w sytuacji, gdy organ prowadzący postępowanie podatkowe sam zwróci się do właściwego sądu powszechnego, w trybie przewidzianym w art. 199a O.p. o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa (por. wyrok NSA z 16 lutego 2017 r., sygn. akt II FSK 3030/16).

Skoro zatem na gruncie niniejszej sprawy z powództwem do sądu powszechnego nie wystąpił organ podatkowy w trybie art. 199a O.p., to brak jest podstaw do przyjęcia, że wystąpiły przesłanki, o których mowa w art. 70 § 6 pkt 3 O.p.

Wskazać jednocześnie należy, że przedawnienie, jako instytucja prawa materialnego, musi być bezwzględnie respektowana w toku postępowania, bowiem jego upływ powoduje wygaśnięcie zobowiązania na podstawie art. 59 § 1 pkt 9 O.p. Organ podatkowy jest więc zobowiązany do dokonania oceny, czy w okolicznościach konkretnej sprawy nastąpił upływ czasu skutkujący przedawnieniem oraz czy nie wystąpiły okoliczności powodujące przerwanie lub zawieszenie biegu terminu przedawnienia, rzutujące na przedłużenie terminu. Organ, stwierdzając ujemną przesłankę kontynuowania postępowania, jest zobligowany do jego zakończenia przez umorzenie postępowania (por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 1017/14).

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia, bowiem obowiązek podatkowy wygasł z upływem 5 lat od wymagalności roszczenia, a zatem:

1)w odniesieniu do faktur wystawionych od marca 2007 r. do grudnia 2007 r. – z upływem roku 2012;

2)w odniesieniu do faktur wystawionych od stycznia do sierpnia 2008 r. – z upływem roku 2013.

W ocenie Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 2 – nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty odsetek od zaległego wynagrodzenia.

Uzasadnienie

W ocenie Wnioskodawcy argumentacja przedstawiona w uzasadnieniu stanowiska do pytania 1 powinna również znaleźć zastosowanie w odniesieniu do odsetek od zasądzonego wynagrodzenia. Kluczowym punktem tej argumentacji jest zastosowanie przepisów o przedawnieniu zobowiązań podatkowych, określonych w art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, które mają bezpośrednie znaczenie dla rozliczenia podatkowego otrzymanych odsetek.

Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Oznacza to, że po upływie tego okresu organ podatkowy nie może dochodzić zapłaty zaległego podatku, a podatnik nie ma obowiązku jego uregulowania. W praktyce, przedawnienie to obejmuje zarówno należności główne, jak i wszelkie dodatkowe obciążenia, w tym również odsetki naliczone od zasądzonego wynagrodzenia.

Wnioskodawca uważa, że odsetki, które były należne do końca 2018 roku, zgodnie z powyższą zasadą uległy przedawnieniu z końcem 2023 roku. Skoro zobowiązania te przedawniły się z upływem pięcioletniego okresu przedawnienia, podatnik nie jest zobowiązany do ich wykazywania w deklaracji podatkowej ani do ich opodatkowania. Przedawnienie oznacza bowiem, że zobowiązanie podatkowe związane z tymi odsetkami już nie istnieje, a co za tym idzie, nie ma podstawy prawnej do naliczenia od nich podatku.

Natomiast odsetki należne za okres po 2018 roku, które nie uległy jeszcze przedawnieniu, podlegają obowiązkowi podatkowemu w momencie ich faktycznego otrzymania. Wnioskodawca argumentuje, że przychód z tytułu tych odsetek powinien być rozpoznany w roku, w którym faktycznie wpłyną one na konto podatnika, zgodnie z ogólną zasadą, że przychód powstaje w momencie jego otrzymania. W praktyce oznacza to, że odsetki te będą opodatkowane zgodnie z formą opodatkowania działalności gospodarczej obowiązującą w roku ich otrzymania.

Wnioskodawca uważa, że przyjęcie takiego stanowiska jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa podatkowego, w szczególności z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej. Przedawnienie zobowiązań podatkowych za okresy sprzed 2018 roku oznacza brak obowiązku podatkowego w odniesieniu do odsetek należnych za ten okres. Z kolei odsetki należne za okresy po 2018 roku, które nie uległy jeszcze przedawnieniu, powinny być opodatkowane zgodnie z zasadami obowiązującymi w roku ich faktycznego otrzymania przez podatnika. W ten sposób Wnioskodawca wyraża przekonanie, że takie podejście jest zgodne z duchem prawa podatkowego i zapewnia właściwe, zgodne z przepisami rozliczenie podatkowe.

W ocenie Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 3 – jeśli odpowiedź na pytanie pierwsze okaże się twierdząca, będzie on zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w okresie, którego wynagrodzenie dotyczy i tym samym będzie zobowiązany do złożenia korekt deklaracji podatkowych.

Uzasadnienie

W ocenie Wnioskodawcy, jeśli odpowiedź na pytanie pierwsze okaże się twierdząca, będzie on zobowiązany do rozpoznania obowiązku podatkowego w okresie, którego wynagrodzenie dotyczy, a co za tym idzie, będzie zobowiązany do złożenia korekt deklaracji podatkowych za te okresy. Oznacza to, że zaległe wynagrodzenie, które zostało zasądzone lub uzyskane w późniejszym czasie, powinno być przypisane do okresu, w którym pierwotnie powstał obowiązek jego wypłaty, i opodatkowane zgodnie z zasadami obowiązującymi w tym czasie.

Wnioskodawca argumentuje, że zaległe wynagrodzenie powinno być opodatkowane zgodnie ze sposobem rozliczenia podatnika w okresie, którego to wynagrodzenie dotyczy. Przykładowo, jeśli podatnik w danym roku rozliczał się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), to należności z tego okresu, w tym również odsetki ustawowe za opóźnienie, powinny podlegać opodatkowaniu według obowiązujących wtedy stawek podatkowych 12% i 32%, w zależności od wysokości dochodu. W przypadku, gdy podatnik wybrał w danym roku opodatkowanie podatkiem liniowym (19%), to wszelkie należności za ten okres, w tym zaległe wynagrodzenie, powinny być opodatkowane właśnie tą stawką.

Wnioskodawca wskazuje, że w roku 2007 prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. Zatem wszelkie wynagrodzenie należne za ten rok, które zostało wypłacone później, powinno być opodatkowane zgodnie ze stawkami podatkowymi 12% i 32%, w zależności od osiągniętego dochodu. W praktyce oznacza to, że przychód za okres od marca do grudnia 2007 roku powinien zostać rozpoznany i opodatkowany na zasadach ogólnych, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami podatkowymi.

Natomiast w roku 2008 Wnioskodawca również prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT, jednak wybrał wówczas opodatkowanie podatkiem liniowym. W związku z tym, wszelkie przychody należne za ten okres, w tym zaległe wynagrodzenie za usługi świadczone w tym czasie, powinny być opodatkowane stawką 19%, zgodnie z wybraną formą opodatkowania. Wnioskodawca wskazuje, że przychód za okres od stycznia do sierpnia 2008 roku powinien zostać rozpoznany i opodatkowany zgodnie z zasadami obowiązującymi dla podatku liniowego.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, powstanie obowiązku podatkowego w okresie, którego wynagrodzenie dotyczy, implikuje konieczność dokonania korekt deklaracji podatkowych za lata 2007 i 2008. Oznacza to, że Wnioskodawca powinien złożyć odpowiednie korekty deklaracji PIT, w których uwzględni zaległe wynagrodzenie jako przychód przypisany do odpowiednich okresów podatkowych. Korekty te powinny odzwierciedlać rzeczywisty moment powstania przychodu, zgodnie z obowiązującymi wtedy zasadami opodatkowania, i w ten sposób umożliwić prawidłowe rozliczenie podatku dochodowego za te lata.

Wnioskodawca podkreśla, że złożenie korekt deklaracji podatkowych jest niezbędne dla prawidłowego wypełnienia obowiązków podatkowych i uniknięcia ewentualnych sankcji ze strony organów podatkowych. Korekty te pozwolą na zgodne z prawem rozliczenie zaległych przychodów, zgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie, którego wynagrodzenie dotyczy, co zapewni pełną zgodność z wymogami prawa podatkowego.

W ocenie Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 4 – jeśli odpowiedź na pytanie drugie okaże się twierdząca, będzie on zobowiązany do rozpoznania przychodu z odsetek w dacie ich otrzymania i tym samym będzie uprawniony do ich opodatkowania wybraną przez niego formą opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej w roku otrzymania odsetek.

Uzasadnienie

W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli odpowiedź na pytanie drugie będzie twierdząca, oznacza to, że będzie on zobowiązany do rozpoznania przychodu z tytułu odsetek w momencie faktycznego ich otrzymania. Przychód ten, powstający z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie, będzie podlegał opodatkowaniu zgodnie z formą opodatkowania działalności gospodarczej, którą podatnik stosuje w roku, w którym następuje otrzymanie tych odsetek. W praktyce oznacza to, że sposób opodatkowania odsetek będzie ściśle powiązany z bieżącym sposobem rozliczenia podatkowego podatnika.

Jeżeli w roku, w którym podatnik otrzyma odsetki ustawowe za opóźnienie, będzie on rozliczał się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, przychód ten zostanie opodatkowany stawkami 12% i 32%. Skala podatkowa jest progresywna, co oznacza, że dochody uzyskane do kwoty 120 000 zł będą opodatkowane stawką 12%. Dochody przekraczające ten próg będą natomiast opodatkowane stawką 32%. W związku z tym, jeśli suma dochodów podatnika w danym roku, łącznie z otrzymanymi odsetkami, przekroczy wspomniany próg, część dochodu odpowiadająca tej nadwyżce zostanie opodatkowana wyższą stawką 32%.

W sytuacji, gdy podatnik w roku otrzymania odsetek będzie stosował podatek liniowy, przychód z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie zostanie opodatkowany stawką 19%. Podatek liniowy jest stałą formą opodatkowania, która nie zależy od wysokości osiągniętego dochodu, co oznacza, że zarówno niski, jak i wysoki dochód w danym roku podlega jednolitej stawce 19%.

Jeśli podatnik w roku otrzymania odsetek rozlicza swoją działalność gospodarczą na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, odsetki ustawowe za opóźnienie zostaną opodatkowane według stawki ryczałtu właściwej dla rodzaju prowadzonej działalności. Stawki ryczałtu różnią się w zależności od rodzaju działalności gospodarczej, a w przypadku odsetek ustawowych mogą być traktowane jako przychód z działalności gospodarczej, podlegający opodatkowaniu w ramach odpowiedniej stawki ryczałtu, obowiązującej w danym roku.

Podatnik, który otrzymuje odsetki ustawowe za opóźnienie, musi więc uwzględnić te dochody w swoim rozliczeniu podatkowym za rok, w którym je otrzymał, stosując obowiązującą w tym roku formę opodatkowania. W zależności od wybranej formy opodatkowania, odsetki mogą być opodatkowane na różnych zasadach, co bezpośrednio wpływa na wysokość należnego podatku.

W związku z powyższym przychód z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie powinien być rozpoznany i opodatkowany zgodnie z aktualną formą opodatkowania działalności gospodarczej podatnika w roku ich otrzymania.

W ocenie Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 5 – opłaty sądowe, zasądzone na rzecz Wnioskodawcy przez sąd powszechny, nie będą stanowiły przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodami (...) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W orzecznictwie i praktyce interpretacyjnej wskazuje się, że elementem istotnym dla uznania danego świadczenia za przychód podatkowy jest uzyskanie przez podatnika realnego przysporzenia majątkowego (tak przykładowo NSA w wyroku z 15 listopada 2012 r. sygn. akt II FSK 752/11, w wyroku z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. II FSK 1248/11).

Powyższe oznacza, że nie każda otrzymana przez podatnika kwota prowadzi do powstania po jego stronie przychodu podatkowego. Dla rozpoznania przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o PIT nie jest wystarczające zidentyfikowanie strumienia pieniężnego, który płynie w kierunku podatnika. Konieczne jest przy tym również ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje rzeczywiste wzbogacenie się podatnika – przyrost w jego majątku.

W związku z powyższym należy uznać, że do powstania przychodu podatkowego skutkującego realnym przysporzeniem majątkowym nie prowadzi zwrot wydatków poniesionych pierwotnie przez podatnika i następnie mu zwróconych. W takiej sytuacji koszty są w pierwszej kolejności ponoszone z własnych środków podatnika, a następnie zwracane na jego rzecz – a w konsekwencji po jego stronie nie powstaje przysporzenie majątkowe, lecz jedynie „wyrównanie” wcześniejszego uszczuplenia jego majątku.

Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, w ocenie Wnioskodawcy, zwrot kosztów procesu stanowi wyłącznie „wyrównanie” i zwrócenie poniesionych przez Wnioskodawcę w przeszłości wydatków, które zapłacił on uprzednio ze swoich własnych środków. Kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu majątku Wnioskodawcy, a tylko prowadzą do „zrekompensowania” wcześniejszego zmniejszenia tego majątku. W konsekwencji zwrot kosztów procesu nie spełniają warunków koniecznych dla uznania ich za zwiększenie majątku podatnika – ani przez zwiększenie jego aktywów, ani też poprzez zmniejszenie jego pasywów czy zobowiązań. Wnioskodawca nie zaliczał również kwot kosztów postępowania do kosztów uzyskania przychodów.

Stanowisko zaprezentowane powyżej znajduje swoje potwierdzenie w praktyce interpretacyjnej organów podatkowych przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 września 2015 r., sygn. IPPB4/4511-734/15-5/MS, w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 4 lutego 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.748.2019.1.BO, interpretacji indywidualnej z dnia 24 października 2023 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDWL.4011.84.2023.1.JK.

Mając na uwadze powyższą argumentację, jak również przywołane przykłady praktyki interpretacyjnej organów podatkowych, należy stwierdzić, że zwrot kosztów procesu nie stanowią po stronie Kredytobiorców przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest:

-nieprawidłowe – w zakresie pytania nr 1, nr 2, nr 3 i nr 5;

-prawidłowe – w zakresie pytania nr 4.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2014 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Literalna wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wniosku, że do przychodów podatkowych zalicza się takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Do przychodów podatkowych podatnik winien zaliczyć tylko takie przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby fizycznej.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że był Pan stroną umowy o świadczenie usług z maja 2005 r. zawartej ze spółką akcyjną (dalej: „Kontrahent”). Umowa została rozwiązana w 2008 r. W ramach umowy był Pan zobowiązany do zajmowania się sprzedażą produktów dla odbiorców hurtowych i sieciowych, za co otrzymywał wynagrodzenie. Wynagrodzenie było Panu wypłacane na podstawie wystawianych przez Pana faktur, przy czym dane do faktury – składniki wynagrodzenia – były Panu przedstawiane przez Kontrahenta na podtawie dokumentów księgowych sprzedaży Kontrahenta do jego odbiorców. Mógł Pan oczekiwać zapłaty jedynie za faktury, które były wcześniej zaakceptowane przez Kontrahenta, zgodnie z § 8 ust. 5 umowy łączącej strony. Po pewnym czasie okazało się, że podawane przez Kontrahenta wartości do faktur i następnie akceptowane faktury nie obejmowały całego należnego Panu wynagrodzenia. Kontrahent żądał potwierdzenia na fakturach zgodności wyliczonej prowizji z postanowieniami umowy, przy czym Pan, nie zgadzając się na takie żądanie, wystawiał faktury bez rzeczonego oświadczenia. Wskazał Pan, że kwoty te nigdy nie zostały zaliczone jako przychody należne ani nigdy nie zostały przez Pana zafakturowane, ponieważ faktury były wystawiane tylko na kwoty wskazane przez Kontrahenta. W związku z brakiem akceptacji wysokości obliczanego przez Kontrahenta wynagrodzenia, wystąpił Pan z powództwem o zapłatę do sądu powszechnego. Wyrokiem z czerwca 2024 r. sąd zasądził od Kontrahenta na rzecz Pana odpowiednie kwoty wraz z ustawowymi odsetkami oraz kwotę tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Koszty postępowania sądowego nie zostały przez Pana zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Z powyższego opisu wynika, że zasądzone kwoty nie stanowiły dla Pana wcześniej przychodów należnych i nie zostały przez Pana zafakturowane. Stały się one należne dopiero po zasądzeniu ich przez sąd, ponieważ wtedy stały się przedmiotem wymagalnych świadczeń.

Stąd zasądzone na Pana rzecz kwoty stanowią dla Pana przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, który powinien Pan rozliczyć w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2024.

Podkreślam przy tym, że powołany przez Pana przepis art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej nie ma w Pana przypadku zastosowania.

Zgodnie z tym przepisem:

Przepis ten dotyczy przedawnienia zobowiązania podatkowego, które u Pana nie wystąpiło – skoro nie powstał u Pana przychód należny, nie wystąpił również obowiązek podatkowy.

Zasądzone na Pana rzecz kwoty stanowią przychód należny w 2024 r. i dopiero od końca roku kalendarzowego, w którym upłynie termin płatności podatku z tego tytułu, będzie Pan liczył przedawnienie.

Jednocześnie art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

A contrario należy przyjąć, że przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej są naliczone i otrzymane odsetki od należności. Podkreślam przy tym, że przychód z tego tytułu powstaje z chwilą, gdy odsetki te zostały faktycznie otrzymane. Zatem w momencie otrzymania odsetek za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia powstanie u Pana przychód, który powinien być opodatkowany tak, jak przychody z prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis wyłącza z przychodów z działalności gospodarczej kwoty zwrócone podatnikowi na pokrycie wydatków, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów tej działalności. Odnosząc się szczegółowo do tego unormowania, wskazuję, że „zwrot” w języku powszechnym oznacza oddanie, zwrócenie czegoś. Użyte w art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określenie „inne wydatki” koresponduje natomiast z poprzedzającym go art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczącym zwrotu określonego rodzaju wydatków.

W myśl tego przepisu:

Przez inne wydatki należy zatem rozumieć wydatki inne niż wymienione w art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślam przy tym, że pod pojęciem wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w ww. przepisach, należy rozumieć wydatki, których ustawa podatkowa nie wymienia jako dopuszczalne koszty uzyskania przychodów. Bez znaczenia pozostaje, czy podatnik dany koszt rzeczywiście ujął w swoich rozliczeniach podatkowych jako koszt uzyskania przychodów, ponieważ to ustawa podatkowa określa, które wydatki tworzą katalog dopuszczalnych kosztów uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, jeżeli zwrot poniesionych wydatków będzie dotyczyć kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym. Takie rozwiązanie wynika literalnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem skutki podatkowe związane ze zwrotem wydatków są uzależnione od tego, czy wydatki, które będą zwracane, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z przepisami, czy też nie. Jeżeli zwracane wydatki zgodnie z przepisami podatkowymi podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, wówczas kwota zwrotu powinna podlegać zaliczeniu do przychodów. Natomiast, jeżeli zwrot poniesionych wydatków dotyczyć będzie kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym.

W Pana przypadku koszty sądowe są kategorią kosztów, które ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dopuszcza jako podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Fakt, że nie zaliczył Pan tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, nie daje Panu obecnie możliwości wyłączenia z opodatkowania otrzymanych kwot stanowiących zwrot kosztów postępowania sądowego. Tym samym jest Pan zobowiązany zaliczyć ten wpływ do przychodów podatkowych.

Podsumowanie: będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia i otrzymanych odsetek od tego wynagrodzenia, jak również z tytułu zwróconych na Pana rzecz kosztów postępowania sądowego, które stanowią dla Pana przychody/dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przychód z tytułu należnego wynagrodzenia powinien Pan rozliczyć na bieżąco w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2024, natomiast odsetki oraz zwrócone koszty postępowania sądowego w zeznaniu podatkowym składnym za rok, w którym je Pan otrzyma. Powinien Pan przy tym zastosować formę opodatkowania właściwą do opodatkowania dochodów z prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, którą wybrał Pan w danym roku podatkowym, za który rozlicza Pan należne wynagrodzenie, otrzymane odsetki oraz zwrócone koszty postępowania sądowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pondto zaznaczam, że interpretacja dotyczy tylko zagadnień będących przedmiotem zadanych pytań, dlatego w interpretacji nie odniosłem się do innych kwestii poruszanych we wniosku, np. odsetek od kosztów postępowania sądowego.

Jednocześnie informuję, że wniosek w zakresie podatku od towaru i usług podlega odrębnemu rozpatrzeniu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).