Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

·prawidłowe w zakresie pytania pierwszego i trzeciego,

·nieprawidłowe w zakresie pytania drugiego.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

10 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 7 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zaniechania poboru podatku. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania: A.A;

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

-B.B, ul. (...);

-C,B, ul. (...).

Opis stanu faktycznego

(...) 2007 roku A.A (wtedy A.B) zaciągnęła kredyt mieszkaniowy podpisując Umowę kredytu na cele mieszkaniowe na kwotę 155.000 PLN, denominowany (waloryzowany) w walucie CHF. Pierwotny termin spłaty kredytu przypadał na (...) 2032 r.

Zgodnie z umową kredytową kredyt przeznaczony został na:

·zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego – kwota 150.100 (tj. 96,84% całkowitej kwoty kredytu);

·refinansowanie wniesionego wkładu własnego kredytobiorcy – kwota 4.900 (tj. 3,16% całkowitej kwoty kredytu).

W związku niewystarczającą zdolnością kredytową stroną umowy kredytowej zostali również rodzice A.A, tj. B.B oraz C.B. Zgodnie z umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę solidarnie.

Kredyt przeznaczony został na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. zakup mieszkania, którego wyłącznym właścicielem została A.A. A.A mieszkała w ww. mieszkaniu do 2014 roku. Po tym czasie A.A zmieniła adres zamieszkania, a mieszkanie zostało wynajęte.

Od początku obowiązywania umowy kredytowej cały ciężar kredytu ponosi wyłącznie A.A.

W (...) 2024 r. podpisana została ugoda z bankiem. W dniu podpisania ugody wysokość zadłużenia wynikająca z umowy kredytowej wynosiła 26.165,05 CHF, w tym: kapitał – 26.109,12 CHF; odsetki – 55,93 CHF; koszty i opłaty – 0 CHF.

Zadłużenie po przeliczeniu na PLN wyniosło odpowiednio: kapitał – 119.480,55 zł; odsetki – 255,95 zł; koszty i opłaty – 0 zł.

Zgodnie z ugodą Bank umorzył zadłużenie w zakresie kwoty kapitału (w tym skapitalizowanych odsetek) w wysokości 113.718,54 zł. Pozostałą kwotę, tj. 6.017,96 zł A.A spłaciła jednorazowo.

Uwzględniając fakt, że umorzona wierzytelność dotyczyła jednej inwestycji mieszkaniowej oraz wszystkie osoby będące stroną umowy kredytowej nie korzystały z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej Bank nie wystawił PIT-11.

W związku z tym, że celem kredytu, poza zakupem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego było również refinansowanie wniesionego wkładu własnego, Wnioskodawcy powzięli wątpliwość co do spełnienia przesłanek zaniechania poboru podatku od całkowitej kwoty umorzonej wierzytelności.

Pytania

1.Czy Wnioskodawcy spełniają przesłanki zaniechania poboru podatku od umorzenia wierzytelności w części odpowiadającej udziałowi kwoty na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w całkowitej kwocie kredytu?

2.Czy Wnioskodawcy spełniają przesłanki zaniechania poboru podatku od umorzenia wierzytelności w części odpowiadającej udziałowi kwoty na refinansowanie wniesionego wkładu własnego kredytobiorcy w całkowitej kwocie kredytu?

3.Czy, w przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie 2, każdy z Wnioskodawców powinien uwzględnić w zeznaniu rocznym przychód odpowiadający 1/3 umorzonej kwoty wierzytelności proporcjonalnie do udziału kwoty na refinansowanie w kwocie kredytu ogółem?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W opinii Wnioskodawców spełniają oni przesłanki zaniechania podatku od umorzenia wierzytelności wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w części odpowiadającej udziałowi kwoty na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w kwocie kredytu ogółem:

·Kredyt przeznaczony został na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;

·Kredytobiorcy nie korzystali wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Dodatkowo:

·kredyt został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów;

·kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości;

·kredyt został zaciągnięty na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Uwzględniając powyższe, w opinii Wnioskodawców mogą oni skorzystać z zaniechania poboru podatku od umorzonej wierzytelności w części, w jakiej kwota przeznaczona na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego, tj.: 96,8387% * 113.718,54 zł = 110.123,60 zł.

Przedstawiając swoje stanowisko Wnioskodawcy opierali się na informacji uzyskanej z Krajowej Informacji Skarbowej, jak również wcześniejszych interpretacjach (w tym m.in. Interpretacja 0113-KDIPT2-2.4011.964.2022.2.EC) wskazujących, że zaniechanie podatku dotyczy wszystkich współkredytobiorców niezależnie od tego czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie.

Ad 2

W opinii Wnioskodawców spełniają oni przesłanki zaniechania podatku od umorzenia wierzytelności wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w części odpowiadającej udziałowi kwoty refinansowania wniesionego wkładu własnego w kwocie kredytu ogółem. Refinansowanie wniesionego wkładu własnego związane było bowiem z realizacją tej samej inwestycji mieszkaniowej i wynikało z konieczności wpłacenia sprzedającemu zaliczki przed podpisaniem umowy kredytowej.

Ad 3

W opinii Wnioskodawców, w przypadku konieczności uwzględnienia w zeznaniu rocznym przychodu z tytułu umorzenia wierzytelności w części odpowiadającej udziałowi kwoty refinansowania wniesionego wkładu własnego w kwocie kredytu ogółem, każdy z Wnioskodawców powinien uwzględnić w zeznaniu rocznym przychód odpowiadający 1/3 umorzonej kwoty wierzytelności proporcjonalnie do udziału kwoty na refinansowanie w kwocie kredytu ogółem, tj. każdy z kredytobiorców uwzględnia: 1/3 z 3,1613% * 113.718,54 zł = 1.198,32 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Wynika z niego, że:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym wartość umorzonej kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego na podstawie ugody z bankiem, zawartej w 2024 r., stanowi dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w proporcji przypadającej na każdego z Państwa), z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Przychód taki może skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, bowiem zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

W myśl § 3 ww. rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Z kolei art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 przytoczonego rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – aby kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i § 3 pkt 3 rozporządzenia).

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Zatem do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w części, w jakiej kwota kredytu zaciągnięta na zakup lokalu mieszkalnego pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.