Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 16 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 listopada 2024 r. (wpływ 18 listopada 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest matką dwóch 14-letnich chłopców.

(…) września 2019 r. Sąd (…) orzekł rozwód związku małżeńskiego zawartego w dniu 4 sierpnia 2007 r. pomiędzy Wnioskodawczynią – (…) a (…) (orzeczenie stało się prawomocne z dniem (…) października 2019 r.) – bez orzekania o winie.

Sąd wykonywanie władzy rodzicielskiej nad (…) i (…) powierzył obojgu rodzicom, przy czym miejscem pobytu synów ma być każdorazowo miejsce zamieszkania matki. Kosztami utrzymania dzieci obciążył oboje rodziców, a udział ojca ustalił na łączną kwotę (…) miesięcznie. Sąd w swoim postanowieniu nie orzekł o sposobie kontaktów ojca z dziećmi.

Do złożonego przez Wnioskodawczynię pozwu rozwodowego załączone zostało porozumienie małżonków, w którym m.in. opisali oni sposób sprawowania opieki nad dziećmi. (…) regularnie płaci alimenty (obecnie (…) – dobrowolnie zwiększył kwotę), a także dokonuje comiesięcznych wpłat na fundusz dla jednego z synów założony jako gromadzenie środków na przyszłość. Co do pozostałych obciążeń finansowych takich jak, np. wyjazdy wakacyjne czy zimowe dla chłopców pokrywa koszty uczestnictwa jednego z synów, ale tylko wtedy kiedy sam nie planuje z nimi żadnych podróży. Inne obciążenia finansowe, w których (…) nie partycypuje to np. założone aparaty ortodontyczne, zabiegi stomatologiczne, wizyty comiesięczne u ortodonty itp. itd. Chłopcy noszą również okulary, których koszty były bardzo wysokie, ze względu na zastosowane szkieł mające zahamować powiększanie się wady wzroku. Całość spraw związanych z: edukacją, zajęciami pozalekcyjnymi, rozwijaniem ich zainteresowań, czy opieką medyczną są załatwiane przez Wnioskodawczynię.

W kwestii kontaktów nie udało się dotrzymać postanowień zawartych w porozumieniu. Kontakt telefoniczny ma miejsce średnio razy w tygodniu. Kontakty osobiste ojca z synami są coraz rzadsze i nie wpisują się w kryteria określone w porozumieniu. Wszystkie spotkania są uzgadniane na bieżąco, a ich wyznacznikiem jest czas wolny i chęci ojca.

W uzupełnieniu wniosku z 15 listopada 2024 r. udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:

1. Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?

Odpowiedź: Zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226, z późn. zm.) Wnioskodawczyni posiada miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów (przychodów) uzyskiwanych jedynie w Polsce.

2.Za który rok podatkowy/lata podatkowe oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej?

Odpowiedź: Interpretację indywidualną Wnioskodawczyni prosi wydać za okres od rozliczenia roku podatkowego 2020.

Rozwód nastąpił w 2019 roku (orzeczenie stało się prawomocne z dniem (…) października 2019 r.). Od 1 marca 2019 roku Wnioskodawczyni wynajmowała mieszkanie (wraz z synami) i nie prowadziła z (…) wspólnego gospodarstwa domowego.

3.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskiwała/uzyskuje Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?

Odpowiedź: W roku 2020 oraz w latach kolejnych Wnioskodawczyni uzyskiwała dochody z tytułu umowy o pracę oraz z tytułu umowy zlecenia.

4.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek prowadziła/prowadzi Pani działalność gospodarczą? Jeśli tak, należy wskazać formę opodatkowania tej działalności.

Odpowiedź: Wnioskodawczyni nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej.

5.Czy po rozwodzie Pani stan cywilny uległ zmianie i wstąpiła Pani ponownie w związek małżeński?

Odpowiedź: Stan cywilny Wnioskodawczyni nie uległ zmianie. Nie wstąpiła ponownie w związek małżeński.

6.Czy w stosunku do Pani lub Pani synów, w okresie którego dotyczy wniosek, miały/mają zastosowanie przepisy:

a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,

c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: W odniesieniu do Wnioskodawczyni i do jej synów nie miały zastosowania przepisy:

a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,

c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

7.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, faktycznie i samotnie wychowywała Pani synów, o których mowa we wniosku, bez udziału drugiego rodzica – ojca dzieci – wykonywała Pani władzę rodzicielską: stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny dzieci, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby, tj. uczestniczyła w wychowaniu synów, dbała o prawidłowy rozwój synów kształtując ich właściwe zachowania, rozwijała ich zainteresowania, sprawowała nad nimi pieczę/opiekę, troszczyła się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, ponosiła koszty ich utrzymania, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, pomagała w edukacji szkolnej, brała czynny udział w sprawach dotyczących synów związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.? Jeśli tak, to proszę wskazać przesłanki, które świadczą o tym, że Pani samotnie wychowywała synów, o których mowa we wniosku w okresie objętym wnioskiem?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni uważa, że w okresie którego dotyczy wniosek faktycznie i samotnie wychowywała synów i wykonywała władzę rodzicielską, bez udziału drugiego rodzica. Chłopcy pozostają pod jej stałą całodzienną opieką i to Wnioskodawczyni wykonuje wszystkie obowiązki, natomiast ojciec chłopców zajmuje się nimi doraźnie. Wnioskodawczyni odpowiada za byt materialny chłopców (kupuje wszystko czego potrzebują), dba o prawidłowy rozwój emocjonalny (jeden z synów jest pod stałą opieką psychologa, psychoterapeuty oraz psychiatry, Wnioskodawczyni ponosi również koszty wizyt, ponieważ terminy oczekiwania w ramach NFZ były bardzo odległe), rozwija zainteresowania chłopców (opłaca zajęcia dodatkowe sportowe oraz przedmiotowe, jeździ na mecze ligowe piłki nożnej w weekendy), ponosi koszty związane z wypoczynkiem (wyjazdy w okresie ferii oraz wakacji, wycieczki szkolne, zielone szkoły), zabezpiecza potrzeby zdrowotne (pediatra, szczepienia dodatkowe, wizyty u lekarzy specjalistów (hepatolog, stomatolog, okulista), aparaty ortodontyczne), zabezpiecza potrzeby edukacyjne (zakup książek, materiałów szkolnych, pomaga w nauce). Wnioskodawczyni bierze czynny udział w życiu szkolnym chłopców poprzez pomoc w organizowaniu różnego rodzaju wystaw, stoisk, uroczystości, kiermaszów. Wszystkie wyżej wymienione czynności wykonuje sama bez udziału ojca chłopców.

8.Czy w pozostałym okresie, w którym synowie nie przebywali/nie przebywają z Panią, ojciec dzieci zajmuje się ich wychowaniem i wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do synów, tj. dba o prawidłowy rozwój synów kształtując ich właściwe zachowania, rozwija ich zainteresowania, ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, ponosi koszty ich utrzymania, zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne – poza płaconymi alimentami, troszczy się o ich rozwój fizyczny i duchowy, pomaga w edukacji szkolnej, wykazuje zainteresowanie ich wychowaniem, troszczy się o fizyczny i duchowy rozwój synów, bierze czynny udział w sprawach dotyczących synów związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem itp.?

Odpowiedź: Czas, który chłopcy spędzają z ojcem ma raczej charakter „towarzyski”, ponieważ spotkania te mają miejsce w dni wolne. W tym czasie ojciec wykazuje zainteresowanie ich wychowaniem, jednakże raczej w kierunku wytykania błędów i ich nieprawidłowych, w jego ocenie, zachowań. Jego postawa doprowadziła do tego, że jeden z synów nie chce jeździć do niego na weekendy, które może im poświęcić. Nie ponosi kosztów utrzymania, poza płaconymi alimentami, dokonywaniem comiesięcznych wpłat na fundusz dla jednego z synów założony jako zabezpieczenia na przyszłość i wyjazdami, o których Wnioskodawczyni pisze w pkt 13 oraz zakupem prezentów na imieniny, urodziny lub gwiazdkę. Nawet jeżeli kupi coś dla chłopców, to zwykle kwota jest dzielona na dwa i Wnioskodawczyni zwraca połowę. Ojciec dzieci nie bierze czynnego udziału w sprawach związanych z kształceniem, dodatkowymi zajęciami czy leczeniem. Nie uczestniczy w zebraniach szkolnych, meczach ligowych, nie umawia wizyt lekarskich, nie zawozi na już umówione wizyty.

9.Czy jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienione w treści wniosku) i względem nich wykonywała/wykonuje w okresie, którego dotyczy wniosek władzę rodzicielską? Jeśli tak, należy podać ich daty urodzenia.

Odpowiedź: Wnioskodawczyni nigdy nie była i nie jest matką ani opiekunem prawnych innych dzieci (poza wymienionymi we wniosku). Nie wykonywała również władzy rodzicielskiej w stosunku do innych dzieci.

10.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 9, proszę wskazać czy wychowuje je Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym (partnerem)?

Odpowiedź: Nie dotyczy.

11.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad Pani dziećmi?

Odpowiedź: Sąd nigdy nie orzekł opieki naprzemiennej nad dziećmi Wnioskodawczyni.

12.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1576) obydwojgu rodzicom? Jeśli nie, to któremu z rodziców i dlaczego?

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek Wnioskodawczyni pobierała świadczenie wychowawcze. Składając pierwszy wniosek o przyznanie tego świadczenia, była jedynym wnioskodawcą oraz został podany jej numer rachunku bankowego, jako rachunku do przelewu środków. Pieniądze zawsze wpływały na rachunek Wnioskodawczyni (nigdy z (…) nie mieli wspólnego konta). Decyzja dotycząca przyznania świadczenia na każdego z synów stwierdza, że świadczenie zostało przyznane jej jako wnioskodawcy. Po wyprowadzce, a następnie po rozwodzie ojciec chłopców nigdy nie rościł sobie praw do tego świadczenia.

13.Wobec wskazania we wniosku:

proszę podać, jakie ustalenia wynikają z przyjętego porozumienia (wszystkie informacje niezbędne z punktu widzenia przepisów, których interpretacji Pani oczekuje, powinny wynikać z opisu sprawy, a nie załączonych dokumentów)?

W szczególności, czy porozumienie:

a) wyznacza podział czasu opieki nad synami oraz kontaktów z synami, np. wyznacza daty/godziny spotkań z ojcem?

b) reguluje podział kosztów utrzymania i wychowania synów?

c) określa, który z rodziców podejmuje istotne decyzje dotyczące synów, np. w zakresie edukacji, leczenia, wyjazdów? Czy decyzje te rodzice podejmują wspólnie?

d) czy porozumienie w okresie, którego dotyczy wniosek było/jest/będzie faktycznie realizowane przez oboje rodziców? Proszę szczegółowo wyjaśnić.

Odpowiedź: Podpisane przez Wnioskodawczynię i ojca dzieci porozumienie (podpisane przed rozwodem oraz załączone do wniosku rozwodowego) miało na celu przedstawianie w Sądzie wspólnego stanowiska, że rozwodzą się zgodnie i zapewnią chłopcom najlepszą możliwą opiekę. W porozumieniu stwierdzali, że:

-   obojgu rodzicom pozostawiają pełną władzę rodzicielską, przy czym miejscem zamieszania dzieci ma być zawsze miejsce zamieszkania matki;

-   kontakty ojca z synami będą mogły odbywać się bez udziału matki i poza jej miejscem zamieszkania;

-   synowie będą spędzać czas z ojcem w co drugi weekend, jeden miesiąc w wakacje, jeden tydzień w ferie zimowe, co drugie święta oraz w dowolnie wybranym czasie po uzgodnieniu z matką;

-   koszty utrzymania i wychowania dzieci obciążać będą oboje rodziców, z tym, że udział ojca wynosić będzie (…) miesięcznie. Koszty utrzymania do czasu prawomocnego wyroku Sądu miały być dzielone po połowie (na podstawie rachunków) jednakże (…) podjął decyzję o rozpoczęciu płacenia uzgodnionej kwoty od momentu kiedy chłopcy zostali tylko z Wnioskodawczynią, tj. od 1 marca 2019 roku;

-   bieżące decyzje dotyczące życia, zdrowia czy bezpieczeństwa dzieci będą podejmowane przez rodzica sprawującego w danym momencie opiekę. Istotne decyzje dotyczące edukacji, leczenia, wyjazdów synów Wnioskodawczyni wraz z ojcem dzieci mieli podejmować wspólnie.

Niestety założenia zawarte w porozumieniu okazały się trudne do zrealizowania. W okresie, od którego Wnioskodawczyni wnioskuje porozumienie nie było, nie jest i raczej nie będzie realizowane przez oboje rodziców. Wynika to głównie z faktu, że nie można podejmować ważnych decyzji, kiedy jedno z rodziców jest nieobecne, a decyzja musi zostać podjęta natychmiast, np. w przypadku interwencji na SOR ważne decyzje dotyczące zdrowia, sposobu leczenia czy koniecznych zabiegów Wnioskodawczyni musiała podejmować samodzielnie. Kontakty z synami nie są przez Wnioskodawczynię utrudniane, niemniej są coraz rzadsze zarówno te telefoniczne, jak i osobiste. Co się do tego przyczyniło? Rok 2019 i 2020 to okres pandemii koronawirusa i już to mocno ograniczyło kontakt z ojcem. Synowie mieli nauczanie zdalne. W krótkich okresach powrotów do szkoły ojciec unikał kontaktu z chłopcami bojąc się choroby. Następnie w 2020 roku Wnioskodawczyni przeprowadziła się z dziećmi do miejscowości (…), oddalonej od miejsca zamieszkania ojca o około (…). Wszystkie spotkania są uzgadniane na bieżąco, a ich wyznacznikiem jest czas wolny i chęci ojca. Niestety niejednokrotnie Wnioskodawczyni spotkała się z informacją zwrotną od ojca chłopców, że skoro mają dużo nauki to nie będzie ich zabierał do siebie, ponieważ czas u niego będą musieli i tak poświęcić na edukację. Chłopcy nie wychodzą samodzielnie z inicjatywą pojechania do ojca. Kwestia świąt – nie ma równego podziału (co drugie). Wakacje synowie nigdy nie spędzili z ojcem całego miesiąca, co najwyżej około dwóch tygodnie (zabrał chłopców raz (…) i raz na wyjazd (…)). Ferie zimowe – raz (we wnioskowanym okresie) zabrał chłopców na tydzień do (…). Wyjazdy na wakacje opłaca Wnioskodawczyni, natomiast ojciec pokrywa udział jednego z synów pod warunkiem, że sam nic dla nich nie zorganizował. Większość weekendów spędzają z Wnioskodawczynią w domu, a wakacje i ferie na zorganizowanych przez Wnioskodawczynię wyjazdach.

Pytanie

Czy Wnioskodawczyni przysługuje prawo rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca dzieci?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 15 listopada 2024 r.)

Wnioskodawczyni uważa, że przysługuje jej prawo do rozliczania podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowując dzieci. Synowie Wnioskodawczyni, mimo, że utrzymują kontakt z ojcem nie są objęci systemem opieki naprzemiennej. Opiekę nad synami Wnioskodawczyni sprawuje samodzielnie w sposób ciągły bez udziału ich ojca. W dużo większym stopniu zapewnia synom prawidłowy rozwój, rozwija ich zainteresowania, ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, utrzymaniem, zabezpieczeniem potrzeb bytowych, zdrowotnych i edukacyjnych. Wnioskodawczyni wraz z ojcem dzieci nie uczestniczą w opiece i wychowywaniu synów w sposób naprzemienny i z porównywalną częstotliwością, co w ocenie Wnioskodawczyni, mogłoby stanowić podstawę do umożliwienia Wnioskodawczyni rozliczania podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), w brzmieniu stosowanym do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 sierpnia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.:

Ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, poprzez art. 1 pkt 2 został uchylony art. 6 ust. 4 odnoszący się do preferencyjnego rozliczania jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Natomiast według art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265 ze zm.), który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Na podstawie art. 6 ust. 4d cytowanej ustawy dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ww. ustawy dodanego przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.:

Według art. 6 ust. 8 powołanej ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Stosownie do art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r. w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2022 r.:

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2022 r., stanowi, że:

Wyjaśnić przy tym należy, że na gruncie art. 70 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, dodanego przez art. 9 pkt 7 ustawy z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2427 ze zm.):

Natomiast art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw stanowi, że:

Należy wyjaśnić, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. Z przywołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że stanowią odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość ich zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone.

Z powyższych przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-    posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;

-    wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;

-    nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-    niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Wskazać przy tym należy, że przepis art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci.

Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka. Równie istotne jest legitymowanie się określonym stanem cywilnym (przepisy art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.

Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Podstawową kwestią jest ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej. Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani matką dwóch 14-letnich chłopców. (…) września 2019 r. Sąd (…) orzekł rozwód związku małżeńskiego pomiędzy Panią – (…) a (…) (orzeczenie stało się prawomocne z dniem (…) października 2019 r.) – bez orzekania o winie. Sąd wykonywanie władzy rodzicielskiej nad (…) i (…) powierzył obojgu rodzicom, przy czym miejscem pobytu synów ma być każdorazowo miejsce zamieszkania matki. Kosztami utrzymania dzieci obciążył oboje rodziców, a udział ojca ustalił na łączną kwotę (…) miesięcznie. Sąd w swoim postanowieniu nie orzekł o sposobie kontaktów ojca z dziećmi. Do złożonego przez Panią pozwu rozwodowego załączone zostało porozumienie małżonków, w którym m.in. opisała Pani wraz z ojcem dzieci sposób sprawowania opieki nad dziećmi. Ojciec dzieci regularnie płaci alimenty (obecnie (…) – dobrowolnie zwiększył kwotę), a także dokonuje comiesięcznych wpłat na fundusz dla jednego z synów założony jako gromadzenie środków na przyszłość. Co do pozostałych obciążeń finansowych takich jak, np. wyjazdy wakacyjne czy zimowe dla chłopców pokrywa koszty uczestnictwa jednego z synów, ale tylko wtedy kiedy sam nie planuje z nimi żadnych podróży. Inne obciążenia finansowe, w których ojciec dzieci nie partycypuje to np. założone aparaty ortodontyczne, zabiegi stomatologiczne, wizyty comiesięczne u ortodonty itp. Całość spraw związanych z: edukacją, zajęciami pozalekcyjnymi, rozwijaniem ich zainteresowań, czy opieką medyczną są załatwiane przez Panią. W kwestii kontaktów nie udało się dotrzymać postanowień zawartych w porozumieniu. Kontakt telefoniczny ma miejsce średnio razy w tygodniu. Kontakty osobiste ojca z synami są coraz rzadsze i nie wpisują się w kryteria określone w porozumieniu. Wszystkie spotkania są uzgadniane na bieżąco, a ich wyznacznikiem jest czas wolny i chęci ojca.

Ponadto, jak wynika z uzupełnienia wniosku, w 2020 roku oraz w latach kolejnych uzyskiwała Pani dochody z tytułu umowy o pracę oraz z tytułu umowy zlecenia. Nigdy nie prowadziła Pani działalności gospodarczej. Pani stan cywilny nie uległ zmianie. Nie wstąpiła Pani ponownie w związek małżeński. Nigdy nie była i nie jest matką ani opiekunem prawnych innych dzieci (poza wymienionymi we wniosku). Nie wykonywała Pani również władzy rodzicielskiej w stosunku do innych dzieci. W odniesieniu do Pani i do Pani synów nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Sąd nigdy nie orzekł opieki naprzemiennej nad Pani dziećmi. W okresie, którego dotyczy wniosek pobierała Pani świadczenie wychowawcze. Decyzja dotycząca przyznania świadczenia na każdego z synów stwierdza, że świadczenie zostało przyznane Pani jako wnioskodawcy. Po wyprowadzce, a następnie po rozwodzie ojciec chłopców nigdy nie rościł sobie praw do tego świadczenia. Uważa Pani, że w okresie którego dotyczy wniosek faktycznie i samotnie wychowywała synów i wykonywała władzę rodzicielską, bez udziału drugiego rodzica. Chłopcy pozostają pod Pani stałą całodzienną opieką i to Pani wykonuje wszystkie obowiązki, natomiast ojciec chłopców zajmuje się nimi doraźnie. Odpowiada Pani za byt materialny chłopców (kupuje wszystko czego potrzebują), dba Pani o prawidłowy rozwój emocjonalny (jeden z synów jest pod stałą opieką psychologa, psychoterapeuty oraz psychiatry, ponosi Pani również koszty wizyt, ponieważ terminy oczekiwania w ramach NFZ były bardzo odległe), rozwija zainteresowania chłopców (opłaca zajęcia dodatkowe sportowe oraz przedmiotowe, jeździ na mecze ligowe piłki nożnej w weekendy), ponosi koszty związane z wypoczynkiem (wyjazdy w okresie ferii oraz wakacji, wycieczki szkolne, zielone szkoły), zabezpiecza potrzeby zdrowotne (pediatra, szczepienia dodatkowe, wizyty u lekarzy specjalistów (hepatolog, stomatolog, okulista), aparaty ortodontyczne), zabezpiecza potrzeby edukacyjne (zakup książek, materiałów szkolnych, pomaga w nauce). Bierze Pani czynny udział w życiu szkolnym chłopców poprzez pomoc w organizowaniu różnego rodzaju wystaw, stoisk, uroczystości, kiermaszów. Wszystkie wyżej wymienione czynności wykonuje Pani sama bez udziału ojca chłopców. Czas, który chłopcy spędzają z ojcem ma, Pani zdaniem, raczej charakter „towarzyski”, ponieważ spotkania te mają miejsce w dni wolne. W tym czasie ojciec wykazuje zainteresowanie wychowaniem dzieci, jednakże, według Pani, raczej w kierunku wytykania błędów i ich nieprawidłowych, w jego ocenie, zachowań. Jego postawa doprowadziła do tego, że jeden z synów nie chce jeździć do niego na weekendy, które może im poświęcić. Ojciec dzieci nie ponosi kosztów utrzymania, poza płaconymi alimentami, dokonywaniem comiesięcznych wpłat na fundusz dla jednego z synów założony jako zabezpieczenia na przyszłość i wyjazdami (wakacje synowie nigdy nie spędzili z ojcem całego miesiąca, co najwyżej około dwóch tygodnie (zabrał chłopców raz (…) i raz na wyjazd (…)), ferie zimowe – raz (we wnioskowanym okresie) zabrał chłopców na tydzień (…)) oraz zakupem prezentów na imieniny, urodziny lub gwiazdkę. Nawet jeżeli kupi coś dla chłopców, to zwykle kwota jest dzielona na dwa i Pani zwraca połowę. Ojciec dzieci nie bierze czynnego udziału w sprawach związanych z kształceniem, dodatkowymi zajęciami czy leczeniem, nie uczestniczy w zebraniach szkolnych, meczach ligowych, nie umawia wizyt lekarskich, nie zawozi na już umówione wizyty. Wyjazdy na wakacje opłaca Pani, natomiast ojciec pokrywa udział jednego z synów pod warunkiem, że sam nic dla nich nie zorganizował. Większość weekendów chłopcy spędzają z Panią w domu, a wakacje i ferie na zorganizowanych przez Panią wyjazdach. W kwestii świąt – nie ma równego podziału (co drugie). Chłopcy nie wychodzą samodzielnie z inicjatywą pojechania do ojca. W przypadku interwencji na SOR ważne decyzje dotyczące zdrowia, sposobu leczenia czy koniecznych zabiegów musiała Pani podejmować samodzielnie. Rok 2019 i 2020 to okres pandemii koronawirusa i już to mocno ograniczyło, Pani zdaniem, kontakt dzieci z ojcem. Pani synowie mieli nauczanie zdalne. W krótkich okresach powrotów do szkoły ojciec unikał kontaktu z chłopcami bojąc się choroby. Następnie w 2020 r. przeprowadziła się Pani z dziećmi do miejscowości (…), oddalonej od miejsca zamieszkania ojca o około (…). Kontakty ojca z synami nie są przez Panią utrudniane, niemniej są coraz rzadsze zarówno te telefoniczne, jak i osobiste.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro orzeczenie Sądu, w którym orzeczono rozwód Pani związku małżeńskiego z ojcem Pani dzieci stało się prawomocne z dniem (...) października 2019 r., a Pani stan cywilny nie uległ zmianie i nie wstąpiła Pani ponownie w związek małżeński, a ponadto w okresie którego dotyczy wniosek faktycznie i samotnie wychowywała Pani synów i wykonywała władzę rodzicielską, bez udziału drugiego rodzica (chłopcy pozostają pod Pani stałą całodzienną opieką i to Pani wykonuje wszystkie obowiązki, natomiast ojciec chłopców zajmuje się nimi doraźnie, Pani odpowiada za byt materialny chłopców, dba o prawidłowy rozwój emocjonalny, rozwija zainteresowania chłopców, ponosi koszty związane z wypoczynkiem, zabezpiecza potrzeby zdrowotne i edukacyjne), to spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym przysługuje Pani prawo do rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca dzieci za lata 2020-2024.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).