Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 22 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 8 października 2024 r. (wpływ 10 października 2024 r.) i pismem z 22 listopada 2024 r. (wpływ 27 listopada 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W dniu 24 lipca 2006 r. zawarł Pan wspólnie z małżonką A umowę kredytu mieszkaniowego „(…)” hipotecznego w banku (…) z siedzibą w (…) o nr (…) (…). Pomimo, że wnioskowany był kredyt złotowy, z uwagi na zdaniem banku brak zdolności, udzielono kredytu denominowanego w złotych w kwocie stanowiącej równowartość (…) CHF, co dało kwotę (…) zł (…) gr. Przeznaczeniem kredytu było nabycie na własne potrzeby mieszkalne wybudowanego przez (…) w (…) budynku w zabudowie szeregowej o nr (…) (ul. (…)). Kredyt został udzielony na 360 miesięcy, tj. do dnia 1 lipca 2036 r. Kredyt spłacany był w złotówkach terminowo, zaś 12 kwietnia 2019 r. w związku ze sprzedażą przedmiotowego budynku w zabudowie szeregowej dokonana została spłata przedterminowa całości pozostałego kredytu.
Łącznie w okresie realizacji kredytu spłacona została tytułem rat kapitałowo-odsetkowych kwota (…) zł (…) gr, a więc o (…) zł (…) gr więcej niż bank wypłacił tytułem kredytu.
Na skutek powzięcia wiadomości o znajdowaniu się w umowie kredytu klauzul abuzywnych, niedozwolonych, Pan razem z żoną złożył do sądu pozew o zapłatę ww. kwoty (…) zł (…) gr z tytułu nienależnego świadczenia wynikającego z nie ważnie zawartej umowy kredytu mieszkaniowego. Sprawa toczy się przed Sądem Okręgowym w (…), (…), sygn. akt (…). W międzyczasie bank wystąpił z propozycją ugody. Zgodnie z jej zapisami „Za podstawę ustalenia wysokości zadłużenia na dzień 12 kwietnia 2019 r. strony przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia umowy, tj. od dnia 24 lipca 2006 r. stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach, o których mowa w § 1 ust. 6 z zachowaniem pozostałych parametrów kredytu wynikających z umowy, tj. okresu kredytowania – 30 lat od daty zawarcia umowy oraz formy spłaty w ratach annuitetowych. Warunki tak przeliczonego kredytu złotowego były następujące; kwota kredytu to (…) zł. Jeśli jakakolwiek część wypłaty nastąpiła w CHF, bank przeliczył ją na walutę polską po średnim kursie NBP z dnia wypłaty, oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej zostało ustalone jako suma wskaźnika WIBOR 3M i marzy 1,55 %, w dniu wypłaty kredytu lub pierwszej transzy oprocentowanie wynosiło 5,73 %, zaś wartość wskaźnika WIBOR 3M z dnia wypłaty kredytu lub pierwszej transzy kredytu wynosiła 4,18 %”.
Jak stanowią zapisy ugody „Zamiarem banku i kredytobiorcy jest polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności co do rozliczeń wynikających ze spłaconej w dniu 12 kwietnia 2019 r. umowy poprzez przyjęcie w ugodzie rozwiązań, w tym rozliczenia zakończonej umowy w ten sposób, jakby strony dokonały zmiany umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej”.
Bank zauważa, że „W przypadku uzyskania przez kredytobiorcę w sporze z bankiem rozstrzygnięcia odpowiadającego tym, które zapadają w ramach dominującej linii orzeczniczej (iż bez klauzul uznawanych za abuzywne umowa nie może wiązać, jest trwale bezskuteczna względnie nieważna, a kredytobiorcy i bankowi przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy”. W Pana przypadku dokonane zostało potrącenie przedmiotowych kwot i została Pana należność w wysokości (…) zł.
Ponadto bank w ugodzie zauważa, że „Po stronie kredytobiorcy oprócz uprawnienia o zwrot przez bank w tym przypadku sumy uiszczonych przez kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych (i ewentualnie innych opłat), mógłby uzyskać również zasądzenie od banku zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie dochodzonego roszczenia pieniężnego lub kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego”.
Przechodząc do rozliczeń bank proponuje, że „W celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności umowy uwzględniając przyjęty przez strony w niniejszej ugodzie sposób rozliczenia umowy opisany w § 1 oraz wpłatę dokonaną przez kredytobiorcę w dniu 12 kwietnia 2019 r., bank zobowiązuje się do zwrotu na rzecz kredytobiorcy kwoty (…) zł (…) gr, w terminie 14 dni od dnia zwarcia ugody.
Kwota (…) zł (…) gr stanowi wartość nadpłaty wynikającej z przeliczenia kredytu z dnia 24 lipca 2006 r., tak jakby od początku był on kredytem złotowym (przeliczenia według zasad opisanych wyżej).
Dalej bank zobowiązuje się do zwrotu kosztów procesu/poniesionych przez kredytobiorcę w związku ze sporem w wysokości (…) zł (koszty zapłacone przez kredytobiorcę reprezentującej go kancelarii) oraz opłaty od pozwu w wysokości (…) zł (opłata uiszczona na rachunek sądu). Ponadto „Bank, w terminie 14 dni od daty podpisania ugody, wypłaci kredytobiorcy kwotę dodatkową w wysokości (…) zł na rachunek bankowy. Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na bank u ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (sporządzenie PIT-11)”.
W ugodzie brak jest wskazania podstawy jej wypłaty na rzecz kredytobiorcy, odmiennie niż to ma miejsce w przypadku kwoty (…) zł (…) gr, która stanowić ma nadpłatę kredytu.
W ugodzie znajduje się natomiast zapis „Kredytobiorca oświadcza, że godzi się na zawarcie ugody w celu potwierdzenia dotychczasowego związania postanowieniami umowy oraz wyrażenia zgody na zastąpienie umowy oraz wyrażenia zgody na zastąpienie tych postanowień umowy, w celu rozliczenia się przez strony, postanowieniami ugody w zakresie zmiany waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej, i potwierdza, że rozumie, iż czynności te są dokonywane w celu dalszego niepowoływania się na ewentualnie niedozwolony charakter postanowień umowy w brzmieniu sprzed zawarcia ugody i niedochodzenia roszczeń z tego tytułu”.
Kredyt otrzymany przez Pana i Pana małżonkę był kredytem na własne potrzeby mieszkaniowe i spełnia wszystkie przesłanki wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., tj. zaciągnięty został na jedną inwestycję mieszkaniową, ani Pan ani Pana małżonka nigdy nie korzystaliście z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, kredyt udzielony był przez dniem 15 stycznia 2015 r., przez podmiot uprawniony (bank (…)) i zabezpieczony był hipoteką na kredytowanej nieruchomości. Ugoda z bankiem nie jest jeszcze podpisana, podpisana zostanie jedynie po uzyskaniu pozytywnej interpretacji KIS, która ma rozwiązać wszelkie wątpliwości w przypadku gdy Pana interpretacja okazałaby się nieprawidłowa, ugoda nie zostanie przez Pana i Pana małżonkę podpisana i kontynuowany będzie proces sądowy. Bank nie dopuszcza jakichkolwiek negocjacji w zakresie treści ugody, żadnych zmian a więc dokładnie tak samo postępuje, jak przy zawieraniu umowy kredytu denominowanego w CHF. Ugoda ma zostać zawarta przed sądem. Podsumowując propozycje banku, łączna kwota zwrotu z ugody wyniosłaby (…) zł (…) gr podczas gdy suma zapłaconych przez kredytobiorców rat kapitałowo-odsetkowych od umowy kredytu wyniosła (…) zł (…) gr.
Uzupełnienie zdarzenia przyszłego
Kredyt został udzielony przez bank (…), a więc podmiot którego działalność podlega nadzorowi państwowemu nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielenia kredytów.
Zgodnie z umową kredytową wszyscy kredytobiorcy, tj. Pan i Pana żona, odpowiadają solidarnie za jego spłatę, do pełnej wysokości.
W przypadku otrzymania pozytywnej interpretacji z KIS podejmie Pan z małżonką działania, aby do zawarcia ugody doszło jeszcze w 2024 r. (w międzyczasie, tj. 26 września 2024 r. sąd wydał wyrok, w którym zasądził od banku na waszą rzecz kwotę (…) zł (…) gr wraz z odsetkami za zwłokę oraz kosztami procesu a więc całość dochodzonego przez Pana z małżonką od banku roszczenia).
Na pytanie Organu o treści: „czy ugoda z bankiem określa, że bank umarza Pana zobowiązanie z tytułu umowy kredytu – jeśli tak, w jakiej wartości?”, wskazał Pan, że w treści ugody nie ma żadnej informacji, że bank umarza Panu jakiekolwiek zobowiązanie z tytułu kredytu.
Oferowana do wypłaty kwota dodatkowa w wysokości (…) zł stanowi w Pana przekonaniu kwotę z tytułu odstąpienia przez Pana od dochodzenia od banku roszczeń objętych sporem sądowym (vide pkt 5, preambuły projektu ugody), w samej ugodzie przez bank opisywana jest ona tylko i wyłącznie jako „kwota dodatkowa”, wyraźnie opisana jest tylko kwota (…) zł (…) gr, która stanowi nadpłatę kredytu wynikającą z jego przeliczenia tak jakby od początku był kredytem złotowym.
Projekt ugody wyodrębnia kwotę dodatkową (…) zł jako odrębne świadczenie banku, w żaden sposób nie określa jednak jej charakteru przedmiotowego.
Bank w żaden sposób nie określił w jaki sposób wyliczona została kwota (…) zł, w Pana przekonaniu jest to część kwoty, którą bank miał świadomość, że zostanie zasądzona przez Sąd (i tak też się stało), stanowi ona bowiem część nienależnie pobranej przez bank sumy spłat rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu kredytu, który zawierał abuzywne zapisy, w związku z czym był nieważny od samego początku. Jest to próba zwrotu kredytobiorcy niższej kwoty niż to wynikać będzie z rozstrzygnięcia sądowego.
Jak już wielokrotnie Pan podkreślał, charakter kwoty dodatkowej, którą miałby wypłacić bank nie jest w projekcie ugody wyraźnie określony. W Pana przekonaniu stanowi ona zwrot uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z 2006 r. Pomimo wielokrotnych wniosków kierowanych do banku aby doprecyzował on charakter kwoty dodatkowej (…) zł, żadnych informacji Pan nie otrzymał, bank ograniczył się do wpisu w ugodzie, że po wpłacie tej kwoty powstanie po Pana stronie przychód, a bank musi wystawić Panu PIT-11, zaś to czy od tej kwoty zapłaci Pan podatek to już Pana sprawa, stąd Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, gdyż w Pana przekonaniu podatku takiego nie powinno być, gdyż dotyczyłby kwoty Pana środków wpłaconych przez Pana do banku a teraz przez bank Panu oddanych.
Kwota (…) zł nie będzie Pana zdaniem stanowić żadnego przysporzenia po Pana stronie, gdyż będzie tylko częścią kwoty zapłaconej wcześniej do banku (tytułem rat kapitałowo-odsetkowych zapłacone zostało (…) zł (…) gr a bank miałby zwrócić obecnie (…) zł (…) gr) na podstawie ugody.
Nie ma Pan żadnej wiedzy jaki status w przepisach wewnętrznych banku ma zwrot kwoty dodatkowej (…) zł. Jak sama nazwa wskazuje są to przepisy wewnętrzne banku a klient nie ma żadnej możliwości wglądu do nich. Pana pytanie skierowane do banku w tym temacie, zostało skwitowane informacją ustną, że to ich wewnętrzna sprawa objęta tajemnicą handlową i żadnej informacji nie udzielą.
Pytania
Czy w przypadku zawarcia z bankiem ugody na opisanych warunkach, otrzymane kwoty ((…) zł (…) gr) oraz ((…) zł) będą stanowić przychód i czy po stronie kredytobiorcy powstanie obowiązek zapłaty od tych kwot podatku dochodowego od osób fizycznych?
Czy wpływ na odpowiedź na powyższe pytanie będzie miał fakt obowiązywania w dalszym ciągu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (chodzi o datę zawarcia ugody i wypłatę środków przez bank). Na dzień złożenia wniosku rozporządzenie obowiązuje do 31 grudnia 2024 r., a w tym terminie może Pan z żoną nie zdążyć z zawarciem ugody z bankiem i wypłatą środków?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, kwoty wypłacone w wysokościach opisanych w projekcie ugody nie będą dla kredytobiorcy przychodem i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Stanowić będą one jedynie zwrot nienależnie pobranego świadczenia przez bank i to jego części gdyż pobrane nienależnie świadczenie wyniosło (…) zł (…) gr zaś zwrot miałby wynieść (…) zł (…) gr. Brak więc po stronie kredytobiorcy jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. Ponadto taki zwrot nienależnego świadczenia powoduje jedynie powrót do stanu posiadania kredytobiorców sprzed dokonania przez nich zapłaty na rzecz banku nienależnego mu świadczenia. Kredytobiorcy nie otrzymują niczego, czego wcześniej już sami nie posiadali, brak jakiegokolwiek więc przychodu po ich stronie. Otrzymanie takiego zwrotu nie stanowi dla kredytobiorcy dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń zgodnego z prawem wynikającego z pozbawienia kredytu abuzywnych postanowień. Łączna kwota zapłacona przez kredytobiorców do banku tytułem wadliwej umowy wyniosła (…) zł (…) gr, w drodze potrącenia rozliczono wartość wypłaconej przez bank kwoty (…) zł (…) gr, do rozliczenia zostaje więc (…) zł (…) gr zaś bank w ramach podpisywanej ugody proponuje zwrot kwoty (…) zł (…) gr.
Ponadto uważa Pan, że w opisywanej sprawie nie będzie miało znaczenia czy rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r., będzie obowiązywać w dacie zawarcia ugody i wypłaty środków przez bank, bowiem w opisywanej sytuacji nie dochodzi do żadnego umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego a jedynie przewalutowania całości kredytu, który był już spłacony i przeliczeniu go tak jakby od początku był udzielonych w złotówkach i rozliczeniu nadpłaty. I choć kredytobiorcy spełniają wszystkie warunki w tym rozporządzeniu wymienione to nie będzie ich dotyczyło.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Skutki podatkowe wypłaty przez bank ustalonych w ugodzie kwot
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Podobnie jest w sytuacji, w której dochodzi do wypłaty przez Bank dodatkowej kwoty jako odrębnego świadczenia Banku na rzecz kredytobiorców, czyli świadczenia innego niż umorzenie kredytu oraz innego niż zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek.
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Kwestia zaniechania podatku dochodowego od kwoty umorzonych wierzytelności została obecnie uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).
Zgodnie z § 1 ust. 1 i ust. 2 ww. rozporządzenia:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
4)Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Natomiast, skoro – w przedmiotowej sprawie kwota w wysokości (…) zł (…) gr - jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu z 8 października 2024 r. - jest kwotą stanowiącą wartość nadpłaty wynikającej z przeliczenia kredytu oraz kwota dodatkowa w wysokości (…) zł stanowi/jest - jak Pan wskazał w uzupełnieniu z 22 listopada 2024 r. - zwrot uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z 2006 r./częścią kwoty zapłaconej wcześniej do banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych odsetkowych (zapłacone zostało (…) zł (…) gr a bank miałby zwrócić (…) zł (…) gr), to otrzymanie tych kwot nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Zatem należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Pana przychodu.
W przypadku zwrotu świadczenia klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.
Ponadto, w opisie sprawy wskazał Pan, że w treści ugody nie ma żadnej informacji, że bank umarza Panu jakiekolwiek zobowiązanie z tytułu kredytu.
W związku z powyższym, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, stwierdzić należy, że skoro wypłacone Panu środki pieniężne, które otrzyma Pan od banku w wyniku ugody, będą mieściły się w kwocie, którą wpłacił Pan do banku podczas spłaty kredytu hipotecznego, to ich otrzymanie nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. W konsekwencji, pieniądze te, nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie spowoduje po Pana stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.
Zatem do ww. kwot nie znajdzie zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem.
W konsekwencji, Pana stanowisko, w którym wskazał Pan, że kwoty wypłacone w wysokościach opisanych w projekcie ugody nie będą dla Pana (kredytobiorcy) przychodem i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, oraz że w Pana przypadku nie dochodzi do żadnego umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego a jedynie przewalutowania całości kredytu i nie znajdzie zastosowania (nie dotyczy Pana) zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny załączonych dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Końcowo wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).