Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 24 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania odszkodowania na podstawie ugody sądowej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 listopada 2024 r. (wpływ 19 listopada 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W związku ze złożonym przez byłą pracownicę pozwem zawarto ugodę, na mocy której ma Pan zapłacić kwotę (…) zł. Pozew dotyczył odszkodowania za niesłuszne rozwiązanie stosunku pracy. Na mocy ugody zmieniono przyczynę rozwiązania stosunku pracy na porozumienie stron. Jednocześnie w treści ugody nie ma słowa „odszkodowanie”, a w treści punktu IV ugody nie podano czy kwota (…) zł to kwota brutto czy netto.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Jest to ugoda pozasądowa zatwierdzana przez sąd. We wskazanej ugodzie nie wskazano, że doszło do naruszenia przepisów prawa pracy – każda ze stron pozostała przy swoim stanowisku. Wysokość kwoty przedmiotowego świadczenia wynikała z zawartej ugody – została ustalona w sposób dowolny w trakcie negocjacji. Świadczenie wskazane we wniosku nie dotyczyło szkody rzeczywistej. Wypłacone świadczenie nie dotyczyło korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy od kwoty (…) zł wypłaconej w ramach realizacji ugody, na mocy której zmieniono podstawę rozwiązania stosunku pracy na „za porozumieniem stron” należy odprowadzić podatek PIT i nie podlega wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie (wynikające z uzupełnienia wniosku)

Pana zdaniem, z uwagi na treść ugody – zmianę podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy na „za porozumieniem stron” oraz brakiem słowa „odszkodowanie” oraz „netto” i „brutto” – wypłacona kwota (…) zł stanowi podstawę opodatkowanie podatkiem PIT. Pomimo zawarcia ugody pozasądowej zatwierdzonej przez sąd w ramach postępowania mediacyjnego (sądowego) – przy czym przedmiotem postępowania sądowego było odszkodowanie za niesłuszne rozwiązanie stosunku pracy – to treść ugody nie pozwala uznać wypłaconej kwoty za odszkodowanie, a tym samym nie korzysta ze zwolnienia z PIT z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. Zwolnienie dotyczy bowiem tylko i wyłącznie odszkodowania za niesłuszne rozwiązanie stosunku pracy. Przy niniejszej ugodzie każda ze stron pozostała przy swoim stanowisku (pracodawca – słusznie rozwiązał stosunek pracy, pracownik – niesłusznie rozwiązano stosunek pracy), a zapłacona kwota wyczerpuje wszelkie roszczenia stron – pkt VII ugody. Nie ma więc mowy o odszkodowaniu, bo pracodawca pozostał przy swoim stanowisku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podmiotach dokonujących świadczeń z powyższego tytułu ciążą natomiast obowiązki płatnika, gdyż zgodnie z art. 32 ust. 1 ww. ustawy:

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w związku ze złożonym przez byłą pracownicę pozwem zawarto ugodę, na mocy której zobowiązał się Pan zapłacić kwotę (…) zł. Była to ugoda pozasądowa zatwierdzana przez sąd. Pozew dotyczył odszkodowania za niesłuszne rozwiązanie stosunku pracy. Jednak w zawartej ugodzie nie wskazano, że doszło do naruszenia przepisów prawa pracy. Na mocy ugody zmieniono przyczynę rozwiązania stosunku pracy na porozumienie stron. Wysokość świadczenia wynikała z zawartej ugody – została ustalona w sposób dowolny w trakcie negocjacji. Ww. świadczenie nie dotyczyło szkody rzeczywistej oraz nie dotyczyło korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć.

Odnosząc się do kwestii zastosowania w omawianej sprawie zwolnień przedmiotowych wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

 W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje zatem swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w tym przepisie wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Opodatkowanie odszkodowań innych aniżeli dotyczących szkody rzeczywistej wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zauważyć również należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Podkreślenia wymaga, że to nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/ zadośćuczynienia, czy też nie.

Odwołując się do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym, świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.):

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Natomiast przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy).

Jednocześnie zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy:

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy. Podkreślić również należy, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis oraz powołane przepisy, stwierdzić zatem należy, że do wypłaconego byłej pracownicy świadczenia nie mogło mieć zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wysokość lub zasady ustalania świadczenia nie wynikały z regulacji wskazanych w tym przepisie. Wysokość świadczenia została określona w sposób dowolny w wyniku negocjacji stron ugody. Ponadto w zawartej ugodzie nie doszło do stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę oraz został zmieniony sposób rozwiązania umowy na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron.

Do wypłaconego byłej pracownicy świadczenia nie mogło mieć również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika bowiem, że ostatecznie rozwiązanie umowy nastąpiło za porozumieniem stron. Otrzymane świadczenie nie może zatem zostać uznane za rekompensatę za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika).

Podsumowując, wypłacone przez Pana świadczenie nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem określone w ugodzie sądowej świadczenie stanowi dla byłej pracownicy przychód ze stosunku pracy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji Pan – jako pracodawca – był zobowiązany do potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).