Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania wypłaconego świadczenia.

Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 września 2024 r. (wpływ 19 września 2024 r.) oraz pismem z 30 października 2024 r. (wpływ 5 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 3 lipca 2020 r. została Pani zwolniona z pracy w (…) podczas przebywania na zasiłku rehabilitacyjnym ((…) stwierdzono u Pani gruźlicę węzłów chłonnych i tkanki podskórnej). Pracodawca zwolnił Panią po 22 latach pracy bez wypowiedzenia i żadnej odprawy wysyłając list polecony. W związku z tym odwołała się Pani do Sądu Pracy, gdyż nie zgadzała się Pani z tą decyzją. W międzyczasie złożyła Pani również wniosek do Państwowego Inspektoratu Sanitarnego w (…) o podejrzeniu choroby zawodowej. Decyzja była niezbędna do dalszego postępowania sądowego.

W dniu 5 czerwca 2024 r. odbyła się sprawa w Sądzie Rejonowym (…) Wydział Pracy i Ubezpieczeń, na której doszło do zawarcia ugody sądowej. Pozwany (…) zobowiązał się do wypłacenia Pani odszkodowania (sygn. akt (…)) w wysokości 21.249,45 zł brutto (dwadzieścia jeden tysięcy dwieście czterdzieści dziewięć złotych i czterdzieści pięć groszy). Została Pani zobligowana do wystąpienia o indywidualną interpretację podatkową w zakresie należności wynikających z ugody. Na rachunek bankowy wpłynęła kwota 18.729,45 zł netto (osiemnaście tysięcy siedemset dwadzieścia dziewięć złotych i czterdzieści pięć groszy). Na rozprawie nie miała Pani żadnego adwokata dlatego sędzia poinformowała Panią, że takie odszkodowanie w związku z rozwiązaniem stosunku pracy powinno być zwolnione z podatku. Stąd zapis w ugodzie o złożeniu wniosku indywidualnej interpretacji podatkowej.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Przepis na podstawie którego Pani zdaniem odszkodowanie korzysta ze zwolnienia, to art. 21- [Zwolnienia przedmiotowe] - Podatek dochodowy od osób fizycznych.

1.Wolne od podatku dochodowego są:

3b) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na podstawie ugody sądowej otrzymała Pani odszkodowanie z tytułu rozwiązania stosunku pracy.

Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej na pewno miała wpływ na to, że (...) zdecydował się na podpisanie ugody sądowej. Sprawa dotyczyła odszkodowania w związku z rozwiązaniem stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku (okres zasiłkowy upłynął z dniem 29 listopada 2019 r. ) oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące. Podstawa prawna: art. 53 § 1 pkt 1 lit. b Kodeks pracy.

Odszkodowanie otrzymała Pani na rachunek bankowy w dniu 25 czerwca 2024 r.

Przy doręczeniu pisma o rozwiązaniu  umowy o pracę bez wypowiedzenia na końcu została zawarta informacja, że w terminie 21 dni od dnia doręczenia pisma przysługuje prawo wniesienia odwołania do Sądu Rejonowego (…), Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, (…), ul. (…). Co też Pani uczyniła składając pozew do Sądu Pracy.

Podstawa prawna:

Art. 264 - [Terminy dochodzenia roszczeń związanych z ustaniem stosunku pracy]-Kodeks pracy

§ 1 Odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

Wskazała Pani, że umowa o pracę nie została rozwiązana za porozumieniem stron. Z ugody sądowej nie wynika, że pracodawca naruszył przepisy kodeksu pracy. Nadmienia Pani, że w wyniku Pani choroby w dniu 25 sierpnia 2023 r. została stwierdzona u Pani choroba zawodowa, która była niezbędna do dalszego postępowania sądowego. Wynika z tego, że warunki pracy przyczyniły się do wystąpienia gruźlicy węzłów chłonnych i tkanki podskórnej.

Z ugody sądowej nie wynika, że odszkodowanie zostało przyznane i wypłacone na podstawie przepisów pracy. Kwota została przelana tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Nie podano żadnego paragrafu.

Pytanie

Czy otrzymane odszkodowanie powinno być objęte podatkiem dochodowym?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem podatek został pobrany niesłusznie. W związku z zaistniałą sytuacją uważa Pani, że podatek od odszkodowania, które wypłacił Pani były pracodawca po czterech latach sprawy sądowej nie powinien zostać zapłacony zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - art. 21 ust. 1. Tym bardziej, że pracowała Pani tam 22 lata i w wyniku Pani choroby została stwierdzona choroba zawodowa. Na ten moment ma Pani orzeczenie lekarza z ZUS o utracie 17% stałego uszczerbku na zdrowiu. Pieniądze te są dla Pani rekompensatą za utratę zdrowia. Dlatego uważa Pani, że podatek powinien zostać Pani zwrócony.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy:

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do m.in. odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odprawy i odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

Zatem każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe – przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy:

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i świadczenia z tytułu utraconych korzyści. Świadczenia z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465):

Podkreślić trzeba, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie tego zwolnienia.

Zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1.otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

2.odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:

a.ustawy,

b.przepisów wykonawczych do ustawy,

c.układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,

3.wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,

4.nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08:

Odwołując się zatem do prawa cywilnego, świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 2, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy) bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy).

Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy:

W myśl art. 45 § 2 Kodeksu pracy:

Jednakże na podstawie art. 45 § 3 Kodeksu pracy:

Zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy:

Na mocy art. 56 § 1 Kodeksu pracy:

Stosownie zaś do art. 56 § 2 Kodeksu pracy:

Przy tym w myśl art. 58 Kodeksu pracy:

Zgodnie z art. 60 Kodeksu pracy:

Funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz w Kodeksie cywilnym pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że:

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik - na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie ugody sądowej otrzymała Pani odszkodowanie z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Według Pani decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej na pewno miała wpływ na to, że pracodawca zdecydował się na podpisanie ugody sądowej. Sprawa dotyczyła odszkodowania w związku z rozwiązaniem stosunku pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące. Ponadto wskazała Pani, że pieniądze te są dla Pani rekompensatą za utratę zdrowia.

W myśl art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) Kodeks cywilny:

Wobec tego zawarta między Panią a byłym pracodawcą ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.

Zatem kwota wypłacona Pani przez byłego pracodawcę w swojej istocie ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Wysokość tego świadczenia - „odszkodowania” nie wynika z przepisów ustaw, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych regulujących wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której Pani były pracodawca zobowiązał się do zapłaty na Pani rzecz stosownej kwoty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę.

Wskazała Pani, że z ugody sądowej nie wynika, że odszkodowanie zostało przyznane i wypłacone na podstawie przepisów pracy oraz że pracodawca naruszył przepisy kodeksu pracy.

Wypłacone Pani świadczenie, pomimo nazwania go odszkodowaniem, nie miało w istocie charakteru odszkodowawczego, jak również, że nie miało charakteru zadośćuczynienia za zawinione/niezgodne z prawem działanie byłego pracodawcy.

Zatem do wypłaconego Pani świadczenia za rozwiązanie stosunku pracy nie ma zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie do wypłaconego świadczenia również nie ma zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Zwolnieniu podlegają świadczenia mające charakter odszkodowania, pod warunkiem, że nie dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Z opisu sprawy wynika natomiast, że uzyskane przez Panią odszkodowanie ma zrekompensować Pani utracone, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę oraz utracone zdrowie. Zatem, mimo że rzeczone świadczenie zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej - to nie stanowi jednak odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym konkretnym przepisie, albowiem nie dotyczy ono szkody rzeczywistej, a utraconych korzyści.

Nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy nie. W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy.

Reasumując, świadczenie określone w ugodzie sądowej, która została zawarta pomiędzy Panią a byłym pracodawcą, stanowi dla Pani przychód ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko należało więc uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), ul. (…), (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

  albo

• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).