Obowiązki płatnika (banku) w związku z wypłatą kwoty zwrotu na rzecz kredytobiorców. - Interpretacja - null

ShutterStock

Obowiązki płatnika (banku) w związku z wypłatą kwoty zwrotu na rzecz kredytobiorców. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Obowiązki płatnika (banku) w związku z wypłatą kwoty zwrotu na rzecz kredytobiorców.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 października 2024 r. (wpływ 31 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest bankiem krajowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.; dalej „Prawo bankowe”) i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu CIT w Polsce.

Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność bankowa, prowadzona na podstawie i zgodnie z wymogami Prawa bankowego oraz regulacji Komisji Nadzoru Finansowego. Prowadzona przez Bank działalność bankowa obejmuje m.in. udzielanie pożyczek/kredytów podmiotom gospodarczym i osobom fizycznym (zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką), przyjmowanie depozytów czy obsługę klientów w zakresie transakcji wymiany walut.

W ramach prowadzonej działalności bankowej Wnioskodawca zawierał w przeszłości z osobami fizycznymi (dalej „Klient”/„Klienci” lub „Kredytobiorca”/„Kredytobiorcy”) następujące umowy kredytu/pożyczki:

a)umowy o kredyty hipoteczne indeksowane do waluty obcej,

b)umowy o kredyty konsolidacyjne indeksowane do waluty obcej,

c)umowy o kredyty denominowane w walucie obcej,

d)pożyczki hipoteczne indeksowane do waluty obcej

– dalej łącznie jako „Umowy kredytu”.

W ramach Umów kredytów denominowanych w walucie obcej wysokość kredytu udzielonego Kredytobiorcy była wyrażona w umowie w walucie obcej. Sama kwota kredytu była wypłacana w złotych (dalej „PLN”) po przeliczeniu kwoty kredytu według wskazanego kursu Banku, np. stosowanego przy kupnie tej waluty. W praktyce, w takim przypadku Klient na moment zawarcia Umowy kredytu nie miał pewności jaka dokładnie kwota zostanie mu wypłacona w PLN. W Umowie kredytu znajdowało się jednakże zastrzeżenie, że kwota nie może być wyższa niż wskazana w Umowie kredytu kwota wyrażona w PLN. Raty  kapitałowo-odsetkowe (oraz ewentualnie inne prowizje/opłaty) były każdorazowo przeliczane na PLN po ustalonym umownie kursie wymiany walut, np. aktualnym na dzień spłaty danej raty.

Natomiast w ramach Umów kredytów indeksowanych do waluty obcej kwota kredytu była wyrażona w umowie w PLN i kredyt był wypłacany w PLN. W konsekwencji, w takim przypadku Klient na moment zawarcia Umowy kredytu wiedział, ile dokładnie środków pieniężnych otrzyma od Banku. Niemniej, kwota udzielonego kredytu była następnie przeliczana na walutę obcą, co stanowiło podstawę wyliczenia kwot poszczególnych rat kapitałowo-odsetkowych kredytu. Raty kapitałowo-odsetkowe były w harmonogramie wyrażone w walucie indeksacji kredytu. W zależności od wyboru waluty spłaty (PLN/EUR/CHF) Klienci dokonywali spłaty poprzez zapewnienie środków w walucie indeksacji lub w PLN. W zakresie opłat i prowizji do Umowy kredytu załączona była tabela opłat wyrażonych w PLN.

Opisane powyżej Umowy kredytu były zawierane w latach 2007-2013.

Z uwagi na istotną zmianę kursu wymiany PLN do walut obcych oraz w związku z uznawaniem za abuzywne klauzul denominacyjnych/indeksacyjnych w zawieranych przez Bank Umowach kredytu, niektórzy Kredytobiorcy kwestionują niektóre postanowienia Umowy kredytu podnosząc zarzut ich abuzywności, wywodzą, że powodują nieważność Umowy kredytu i żądają jej rozliczenia, jako nienależnych świadczeń, a wobec odmowy Banku występują z powództwami cywilnymi przeciwko Bankowi.

W wyniku wydawanych wyroków sądowych stwierdzających nieważność umowy (dalej także jako „Wyroki”), co do zasady, każdej ze stron Umowy kredytu przysługuje roszczenie o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy. Tym samym, Strony Umowy kredytu powinny dokonać zwrotu otrzymanych kwot (świadczeń) jako świadczeń nienależnych w rozumieniu art. 410 Kodeksu cywilnego, tj. Kredytobiorca powinien dokonać zwrotu pierwotnie otrzymanej od Banku kwoty kapitału kredytu w PLN, a Bank powinien dokonać zwrotu wszelkich płatności otrzymanych od Klienta w okresie trwania Umowy kredytu.

Szczegóły dotyczące samego sposobu rozliczenia zwrotu wzajemnych świadczeń mogą się różnić w zależności od konkretnego Wyroku i sytuacji Kredytobiorcy, w tym stosowania przez sąd teorii salda lub teorii dwóch kondykcji, dokonania potrącenia w ramach rozliczenia z Klientem czy stopnia spłaty kapitału kredytu przez Klienta.

W konsekwencji, w przypadku spraw zakończonych prawomocnym wyrokiem stwierdzającym nieważność, Bank może ponosić koszty wynikające z konieczności uiszczenia na rzecz Klientów kwot zasądzonych na mocy Wyroków, tj. zwrot świadczenia głównego dochodzonego przez powodów obejmującego zwrot uiszczonych rat kapitałowych, odsetkowych oraz innych opłat i prowizji okołokredytowych.

Jednocześnie Bank może być zobowiązany do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od daty zgłoszenia przez Kredytobiorcę zarzutu abuzywności postanowień Umowy kredytu i jej nieważności, co z uwagi na wysokość odsetek za opóźnienie i długotrwałość toczących się postępowań sądowych powoduje konieczność zapłaty odsetek w wysokości 1/3 kwoty kapitału kredytu, jak również zwrotu kosztów procesu.

Powództwa cywilne są/były wytaczane zarówno w odniesieniu do kredytów nadal obsługiwanych, jak również w odniesieniu do kredytów już spłaconych.

Unieważnienie Umowy kredytu wyrokiem sądu powoduje, że przy zastosowaniu teorii dwóch kondykcji Bank w celu odzyskania wypłaconej kwoty kapitału kredytu, która stanowi nienależne świadczenie, musi ponieść koszty procesu, na które składa się opłata sądowa w wysokości 5% dochodzonej kwoty i około 5% kosztów zastępstwa prawnego. Przy dochodzeniu przez Bank zwrotu kapitału kredytu zachodzi też ryzyko przedawnienia wierzytelności o zwrot całej kwoty kredytu, ponieważ w orzecznictwie sądowym różnie jest obliczany termin, od którego należy liczyć wymagalność roszczenia o zwrot kapitału kredytu.

Bank dążąc do polubownego rozwiązania sporu oraz w celu wyeliminowania ryzyka prawnego, tj. możliwości unieważnienia umów w wyniku rozstrzygnięcia sądowego oraz ryzyka przedawnienia wierzytelności o zwrot kapitału kredytu, jak również dążąc do zmniejszenia kwoty ponoszonych kosztów (np. w zakresie odsetek ustawowych czy też kosztów procesu), występuje do Klientów z propozycjami ugód (dalej jako „Ugoda”).

Ugody oferowane będą/są wyłącznie osobom fizycznym (Klientom), którzy zawarli z bankiem umowę produktu hipotecznego (kredyt lub pożyczka opisana powyżej) denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej (głównie EUR i CHF).

Ugody dotyczą produktów hipotecznych zarówno będących w bieżącej obsłudze/spłacie, jak i produktów już wykonanych zgodnie z Umową kredytu, gdzie doszło do całkowitego rozliczenia zadłużenia wskutek jego spłaty w terminach określonych Umową kredytu.

Ugody będą/są zawierane zarówno z osobami, które złożyły powództwo w zakresie unieważnienia umowy kredytowej (zwykle Kredytobiorca jest zobowiązany cofnąć powództwo), jak również z Kredytobiorcami, którzy przed złożeniem powództwa wystąpili do Banku z roszczeniem, zaś celem zawarcia Ugody jest polubowne zakończenie sprawy.

Ugody będą/są także zawierana z osobami, które nie złożyły powództwa, a zawarta Ugoda ma chronić Bank przez ryzykiem wystąpienia z takim roszczeniem, co pozwala na wczesnym etapie zakończyć polubownie sprawę kredytu walutowego na korzystnych warunkach dla obu Stron.

Ugody będą/są zawierane przed sądem polubownym przy KNF, przed sądami powszechnymi, a także pozasądowo.

Co do zasady, na mocy Ugody Bank dąży do uznania umowy kredytu za ważną i wiążącą Strony umowy, jednocześnie ustalając warunki finansowe rozliczenia.

W ramach procesu wzajemnych negocjacji pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą dochodzi do ustalenia kwoty podlegającej zwrotowi na rachunek bankowy Kredytobiorcy (dalej także jako „Kwota zwrotu”) lub/i umorzenia kredytu, w związku z ustępstwami Kredytobiorcy dokonanymi w tej Ugodzie.

W incydentalnych przypadkach w ramach Ugody Strony mogą ustalić kwotę dodatkową będącą zwrotem poniesionych kosztów procesowych (np. koszty prawne, koszty opłat sądowych).

Jeżeli kwota wynikająca z Ugody jest większa niż kwota bieżącego zobowiązania kredytowego, to Bank dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, zaś pozostała część Kwoty zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy.

Jeżeli Kredytobiorca nie posiada już zobowiązania kredytowego na moment podpisania Ugody, to cała Kwota zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy w formie przelewu (dotyczy to głównie umów spłaconych na dzień zawarcia Ugody).

Przedmiotem niniejszego zapytania są sytuacje, gdzie Bank wypłaca Kredytobiorcy w części/całości Kwotę zwrotu na rachunek bankowy przy założeniu, iż Kredytobiorca dokonuje spłaty całego pierwotnie udzielonego kredytu, tj. suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania po odjęciu Kwoty zwrotu jest nie niższa niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu (brak korzyści majątkowej w postaci niższej kwoty spłaconej niż kwota otrzymanego kredytu).

Wypłata kwoty jest dokonywana w zamian, że Kredytobiorca potwierdzi skuteczność postanowień, które kwestionował lub mógłby kwestionować i zrzeknie się prawa do kwestionowania w przyszłości postanowień Umowy kredytu.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych), nie stanowi przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych), nie stanowi przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze, czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Takie rozumienie przychodu zostało potwierdzone w licznych indywidualnych interpretacjach podatkowych czy też wyrokach sądowych (np. wyrok NSA  z 29 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 799/18; wyrok WSA w Gliwicach z 7 marca 2024 r., sygn. akt I SA/Gl 813/23).

W tym momencie należy podkreślić, iż ustawa podatkowa co do zasady nie określa jako przychód podatkowy samego umorzenia kredytu czy też innej formy rozliczenia istniejącego zobowiązania kredytowego (np. zawartej ugody). Co do zasady, aby umorzenie czy też inna forma rozliczenia zobowiązania kredytowego była przychodem podatkowym, musi spełnić definicję przychodu – tj. przysporzenia podatkowego jakie powstało po stronie Kredytobiorcy. Jeżeli więc Bank zawiera Ugody z Kredytobiorcami, to niezależnie od formy rozliczenia musi powstać przysporzenie majątkowe, aby mówić o przychodzie na gruncie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanej w stanie faktycznym sytuacji, Bank może być potencjalnie zobowiązany do przekazania informacji o przychodzie podlegającym opodatkowaniu przez osoby fizyczne zawierające Ugodę z Bankiem, gdyż na skutek zawartej Ugody następuje zmniejszenie zobowiązań podatnika, jak również może dochodzić do wypłaty środków pieniężnych.

Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z powyższego wynika, że art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nakłada obowiązki informacyjne na podmioty dokonujące wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiących przychód podatkowy dla podatnika, w sytuacji jeżeli ten przychód nie został wyłączony na mocy art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Obowiązek wystawienia wskazanej w cytowanym przepisie informacji obejmuje wszystkie podmioty, z wyjątkiem osób fizycznych, które nie są przedsiębiorcami.

W celu ustalenia, czy w analizowanym przypadku na Banku spoczywa obowiązek informacyjny, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy zatem ustalić, czy w związku z opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym dokonanie zwrotu na mocy Ugody, Bank dokonuje wypłaty należności lub świadczeń, które stanowią przychód podatkowy na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

W celu ustalenia, czy opisane zwroty stanowią przychód podatkowy, należy ustalić co jest przedmiotem zwrotu i jak należy traktować Ugodę zawartą z Kredytobiorcą, czy ten zwrot stanowi przysporzenie majątkowe i tym samym, czy jest przychodem podatkowym, a w dalszej kolejności, czy ten przychód jest ujęty w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy nie jest kategorią wyłączoną z opodatkowania.

Instytucja ugody jako jednego z typów umowy jest regulowana przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, iż ugoda powinna cechować się następującymi elementami:

a)ugoda może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór co do roszczeń wynikających z tego stosunku;

b)celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu;

c)strony ugody dążą do osiągnięcia tego celu przez wzajemne ustępstwa (w literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy podmiot rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.).

Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Ugodę zalicza się do kategorii umów ustalających i następczych, tj. mających na celu nadanie już istniejącemu stosunkowi prawnemu cechy pewności i bezsporności. Ugoda może zmierzać do potwierdzenia treści już istniejącego stosunku prawnego, jak i zmieniać bądź rozwiązywać ten stosunek. Natomiast nie może ona kreować nowego stosunku prawnego (K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 30, Warszawa 2022).

Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w wyroku Sądu Najwyższego  z 4 lutego 2004 r., sygn. akt I CK 178/03, w którym Sąd wskazał, że: „Literalne brzmienie przepisu, w którym zawarto legalną definicję ugody, jednoznacznie uzasadnia wniosek, iż o ugodzie można mówić jedynie w sytuacji, gdy reguluje ona prawa i obowiązki stron (w celu usunięcia wątpliwości lub sporu) – przy czynieniu wzajemnych ustępstw – w ramach istniejącego już stosunku prawnego. Ugoda nie może natomiast kreować nowego stosunku prawnego między stronami”.

Bank zawiera ugody w związku z toczącymi się postępowaniami sądowymi, możliwością wytoczenia powództw cywilnych przez Kredytobiorców w przyszłości, jak również faktem, że w zdecydowanej większości sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez Kredytobiorców. Gdyby nie fakt licznych sporów sądowych, które były/są prowadzone zarówno w odniesieniu do DNB Bank Polska S.A., jak również do wielu innych banków udzielających kredytów walutowych, Bank nie wdrażałby środków zaradczych w postaci zawierania Ugód w przedmiotowym zakresie. Z tego względu wszelkie cechy ugody zostały spełnione w przedmiotowym przypadku (niewątpliwe mamy do czynienia z ugodami w myśl prawa cywilnego).

Wyliczenie Kwoty zwrotu jest zatem konsekwencją zgodnego uznania przez Bank i Kredytobiorcę, że część postanowień umownych w ramach łączącej strony Umowy mogłaby być przedmiotem sporu, a w konsekwencji zawarcie Ugody jest zasadne, w konsekwencji Kredytobiorcy należy się zwrot określonej kwoty.

W świetle powyższego, mając na uwadze elementy konstrukcyjne instytucji ugody, tj. w szczególności fakt, że ugoda nie kreuje nowego stosunku prawnego i jest zawierana niejako „na tle” pierwotnego stosunku prawnego, rozliczenia z tytułu Ugody dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą na podstawie Umowy kredytu.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata co do zasady są obojętne podatkowo (brak przysporzenia po stronie kredytobiorcy), co znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w art. 14 ust. 3, gdzie ustawodawca wskazał niektóre zdarzenia gospodarcze niebędące przychodem podatkowym lub wskazując inny moment rozpoznania przychodu podatkowego, w tym także brak przychodu z tytułu udzielenia/spłaty kredytu (w myśl 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zarówno otrzymanie, jak również spłata kredytu/pożyczki, nie stanowi przychodu podatkowego).

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż sama spłata bądź otrzymanie kredytu powinno pozostać neutralne podatkowe. Tym samym, zwrot części dokonanych spłat kredytu (nieprzekraczających kwoty pierwotnie udzielonego kredytu) nie powinna stanowić przychodu podatkowego, gdyż taki zwrot nie skutkuje przysporzeniem majątkowym po stronie Kredytobiorcy. Także kwota zwracanych kosztów procesowych nie stanowi przysporzenia podatkowego (są to koszty pomniejszające majątek Kredytobiorcy, a zwrot rekompensuje te koszty), a tym samym nie jest to przychodem podatkowym Kredytobiorcy.

W opisanych przypadkach Kwota zwrotu nie tworzy sytuacji, w której kwota dokonanych wpłat byłaby niższa niż kwota udzielonego kredytu (spłaty Kredytobiorcy stanowią co najmniej wartość udzielonego kredytu), a tym samym w ocenie Banku, nie powstaje przysporzenie majątkowe po stronie Kredytobiorcy rozumiane jako sytuacja, gdzie kwota spłat nie pokrywa kwoty pierwotnie przekazanej Kredytobiorcy.

Z uwagi na powyższe, należy uznać, iż w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje jedynie niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytu przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu – zwrot kwoty, która była uprzednio poniesiona z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku.

W konsekwencji, taka operacja nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Tym samym, nieuzasadnione byłoby opodatkowanie podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwot otrzymywanych na mocy Ugody tytułem zwrotu jako niespełniających definicji „przychodu”.

Tym samym, dokonane zwroty jako niebędące opodatkowane podatkiem dochodowym na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie będą podlegały raportowaniu na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Podejście takie znajduje odzwierciedlenie w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych skierowanych do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, czy też płatników podatku – np. w interpretacji z 27 grudnia 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr 0115-KDIT2.4011.491.2023.2.ŁS, potwierdzono za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy dotyczące braku przychodu w odniesieniu do Ugód dotyczących kredytów walutowych: „Mając na uwadze powyższe, w świetle przytoczonej powyżej argumentacji, w Państwa ocenie, w związku z zawarciem Ugody i otrzymaniem Zwrotu, po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. W konsekwencji, skoro – w związku z dokonywaniem Zwrotów – po stronie Kredytobiorcy nie powstaje przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, to tym samym nie sposób mówić, aby świadczenie wypłacane przez Bank na mocy Ugody stanowiło przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. W konsekwencji na Banku nie spoczywa obowiązek, o którym mowa w art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.

Reasumując, Państwa zdaniem, w związku z opisanym w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym dokonaniem Zwrotu na mocy Ugody, Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-n) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe. Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh,  art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

· pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika  – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony)

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a)  działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b)  niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy kwota zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) w związku z zawarciem Ugody z Kredytobiorcą, nie stanowi po stronie Kredytobiorcy przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Jak wynika z opisu sprawy, w ramach procesu wzajemnych negocjacji pomiędzy Wnioskodawcą a Kredytobiorcą dochodzi do ustalenia kwoty podlegającej zwrotowi na rachunek bankowy Kredytobiorcy (dalej także jako „Kwota zwrotu”) lub/i umorzenia kredytu, w związku z ustępstwami Kredytobiorcy dokonanymi w tej Ugodzie. W incydentalnych przypadkach w ramach Ugody Strony mogą ustalić kwotę dodatkową będącą zwrotem poniesionych kosztów procesowych (np. koszty prawne, koszty opłat sądowych).

Jeżeli kwota wynikająca z Ugody jest większa niż kwota bieżącego zobowiązania kredytowego, to Wnioskodawca dokonuje umorzenia bieżącej wartości zobowiązania kredytowego, zaś pozostała część Kwoty zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy.

Jeżeli Kredytobiorca nie posiada już zobowiązania kredytowego na moment podpisania Ugody, to cała Kwota zwrotu jest zwracana Kredytobiorcy w formie przelewu (dotyczy to głównie umów spłaconych na dzień zawarcia Ugody).

Przedmiotem zapytania są sytuacje, gdzie Wnioskodawca wypłaca Kredytobiorcy w części/całości Kwotę zwrotu na rachunek bankowy, przy założeniu, iż Kredytobiorca dokonuje spłaty całego pierwotnie udzielonego kredytu, tj. suma wszystkich spłat rat kapitałowo-odsetkowych w okresie kredytowania po odjęciu Kwoty zwrotu jest nie niższa niż kwota pierwotnie udzielonego kredytu (brak korzyści majątkowej w postaci niższej kwoty spłaconej niż kwota otrzymanego kredytu).

Kredytobiorca/Klient na podstawie zawartej Ugody otrzymuje w ramach Kwoty zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazał na rzecz Banku, w szczególności w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego kredytu.

Wobec powyższego, w analizowanej sprawie należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że po stronie Kredytobiorców nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego Zwrotu. Jak słusznie Wnioskodawca zauważył, w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Kredytobiorca otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, można uznać za Wnioskodawcą, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

W związku z powyższym, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny i zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie stanowi dla Kredytobiorcy przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank  nie jest/nie będzie zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zastrzec należy, że niniejsza interpretacja indywidualna stanowi rozstrzygnięcie w zakresie sformułowanego we wniosku pytania dotyczącego wskazania, czy Kwota zwrotu zwracana Kredytobiorcy na rachunek bankowy (po wyłączeniu zwracanych kosztów procesowych) nie stanowi dla Kredytobiorcy przychodu podatkowego, zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Bank nie jest/nie będzie zobowiązany do sporządzenia Informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11) i przesłania jej Kredytobiorcy jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ww. ustawy i nie rozstrzyga w zakresie ustalenia, czy kwota zwracanych kosztów procesowych nie stanowi po stronie Kredytobiorcy przysporzenia podatkowego, a tym samym nie jest przychodem podatkowym Kredytobiorcy, ponieważ kwestia ta nie była objęta sformułowanym przez Państwa pytaniem.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).