Skutki podatkowe umorzenia pożyczki hipotecznej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

6 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 30 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia pożyczki hipotecznej.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 22 października 2024 r. (wpływ 24 października 2024 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

M. P.

2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

D. P.

Opis stanu faktycznego

W dniu 21 maja 2008 r. zawarli Państwo umowę pożyczki hipotecznej nr (…) z A. S.A. (Obecnie B. S.A.). Pożyczka była przeznaczona na cele konsumenckie. Byli Państwo solidarnie zobowiązani do jej spłaty. Pożyczka była denominowana do waluty obcej – Franka Szwajcarskiego. Bank wypłacił Państwu kwotę (…) zł. Z uwagi na niedozwolone postanowienia zawarte w umowie pożyczki, wystąpili Państwo do Sądu o ustalenie nieważności umowy i zapłatę. Sprawę rozpoznał Sąd Okręgowy w (...) pod sygn. (…). Z uwagi na zawarcie ugody pozasądowej postępowanie zostało umorzone.

Na mocy ugody pozasądowej z dnia 13 sierpnia 2024 r. Bank zwolnił Państwa z zadłużenia w kwocie (…) CHF oraz zwrócił Państwu część wpłaconych przez Państwa środków w wysokości (…) PLN.

Łączna kwota wpłacona przez Państwa na rzecz Banku wynosi (…) PLN.

W ocenie Banku kwota umorzonego salda kredytu, tj. (…) CHF stanowi przychód i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Uzupełnienie i doprecyzowanie stanu faktycznego

W dniu 21 maja 2008 r. Zainteresowana będąca strona postępowania zawarła wraz z mężem umowę pożyczki numer (…). Z umowy nie wynikało na jaki cel jest zaciągana pożyczka. Jedyny zapis stanowił, że pożyczka nie zostanie przeznaczona na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z umową pożyczki z udzielonej pożyczki Bank pobrał prowizję od udzielonej pożyczki w wysokości (…) CHF. Pozostałe środki z pożyczki zostały przeznaczone na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ppkt d) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022r. poz. 2647 ze zm.), tj. na remont własnego lokalu mieszkalnego.

W drugiej połowie 2008 r. przeprowadzili Państwo generalny remont (m.in. wymianę instalacji wodno - kanalizacyjnej, wymianę instalacji elektrycznej, zerwanie i położenie nowej podłogi w całym mieszkaniu; przebudowa ścian wewnętrznych) mieszkania znajdującego się na ul. (…) w (...).

Pożyczka została udzielona przez A. SA którego następcą prawnym został B. Spółka Akcyjna. B. SA widnieje na liście podmiotów nadzorowanych prowadzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego. Przed umorzeniem pożyczki nie doszło do przewalutowania. Zabezpieczeniem pożyczki była hipoteka na lokalu mieszkalnym położonym w (...), na ul. (…). Wg podpisanej w dniu 13 sierpnia 2024 r. ugody do umowy pożyczki wysokość zadłużenia wynikała z kapitału oraz odsetek bieżących.

Prowizja banku za udzielenie pożyczki została potrącona z kwoty wypłaconej pożyczki, zatem należy uznać, że w skład umorzonego kapitału wchodziła prowizja, na sfinansowanie której została zaciągnięta przedmiotowa pożyczka. Umorzenie pożyczki dotyczyło wszystkich współpożyczkobiorców, tj. Zainteresowanej będącej stroną postępowania oraz męża Zainteresowanej i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współpożyczkobiorców odpowiadających solidarnie za dług. W przeszłości nie korzystali Państwo z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu/pożyczki zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy w świetle opisanego stanu faktycznego jako podatnicy będą Państwo zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty umorzonego zobowiązania wynikającego z ugody do umowy pożyczki hipotecznej z dnia 13 sierpnia 2024 r.?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, kwota stanowiąca umorzone saldo pożyczki nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Państwa ocenie umorzona kwota nie przysparza Państwu korzyści. Jako pożyczkobiorcy wpłacili Państwo kwotę znacznie wyższą niż otrzymali od banku.

Umorzenie salda pożyczki nie spowoduje faktycznego przyrostu w Państwa majątku, a zatem będzie to zdarzenie neutralne podatkowo.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od pożyczki hipotecznej, zaciągniętej przez Państwa wskazać należy, że umowa pożyczki została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 Kodeksu cywilnego:

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Zatem w sytuacji, w której na skutek umowy o zwolnienie z długu dochodzi do umorzenia zobowiązania – świadczeniobiorca uzyskuje przysporzenie, skutkujące powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Osiąga bowiem korzyść majątkową o konkretnym wymiarze, gdyż zmniejsza się zobowiązanie jakie musiałby zapłacić gdyby nie umorzenie.

W opisie stanu faktycznego wskazali Państwo, że w dniu 21 maja 2008 r. zawarli Państwo umowę pożyczki hipotecznej. Z uwagi na niedozwolone postanowienia zawarte w umowie pożyczki, wystąpili Państwo do Sądu o ustalenie nieważności umowy i zapłatę. Na mocy ugody pozasądowej z dnia 13 sierpnia 2024 r. Bank zwolnił Państwa z zadłużenia oraz zwrócił Państwu część wpłaconych środków. Z uwagi na zawarcie ww. ugody postępowanie zostało umorzone. Według ww. ugody wysokość zadłużenia wynikała z kapitału oraz odsetek bieżących. W ocenie Banku kwota umorzonego salda kredytu, stanowi przychód i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Prowizja banku za udzielenie pożyczki została potrącona z kwoty wypłaconej pożyczki, zatem należy uznać, że w skład umorzonego kapitału wchodziła prowizja, na sfinansowanie której została zaciągnięta przedmiotowa pożyczka. Umorzenie pożyczki dotyczyło wszystkich współpożyczkobiorców, tj. Zainteresowanej będącej stroną postępowania oraz męża Zainteresowanej i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego ze współpożyczkobiorców odpowiadających solidarnie za dług.

Zatem z treści ugody jednoznacznie wynika, że w wyniku jej zawarcia doszło do umorzenia zobowiązania jakie posiadali Państwo wobec banku.

Wobec powyższego, kwota umorzonego zobowiązania wynikającego z ugody do umowy pożyczki hipotecznej z dnia 13 sierpnia 2024 r. stanowić będzie dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy. Przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy. Kwotę umorzonego zobowiązania winni Państwo wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za 2024 r.

Państwa stanowisko jest zatem nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani M. P. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).