Skutki podatkowe otrzymania „kwoty dodatkowej” na podstawie ugody z bankiem. - Interpretacja - null

ShutterStock

Skutki podatkowe otrzymania „kwoty dodatkowej” na podstawie ugody z bankiem. - Interpretacja - 0112-KDIL2-1.4011.764.2024.1.KF

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Skutki podatkowe otrzymania „kwoty dodatkowej” na podstawie ugody z bankiem.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 1 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania „kwoty dodatkowej” na podstawie ugody z bankiem. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Sprawa dotyczy nadpłaconego kredytu w A (dalej: Bank) na cele mieszkaniowe. Kredyt był denominowany, udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość określonej kwoty CHF. Kredytobiorcami było małżeństwo, w którym przez cały czas panował ustrój rozdzielności majątkowej (od czasu zawarcia małżeństwa, przez czas spłaty kredytu, aż do całkowitej spłaty kredytu). Jeden z kredytobiorców (mąż) dokonywał spłat ze swojego konta technicznego, a drugi kredytobiorca (żona) – Pani, dokonywała później zwrotu swojej części raty na rachunek męża. W końcowym rozliczeniu wyszło, że każdy z małżonków spłacił połowę kredytu. (…) 2020 r. kredyt w CHF został całkowicie spłacony (sprzedała Pani z mężem dom, aby zamknąć kredyt).

W grudnia 2021 r. złożyli Państwo pozew do sądu o zwrot nadpłaconego kredytu i wnieśli Państwo o zasądzenie na rzecz każdego z Państwa po połowie nadpłaconej kwoty. Bank zaproponował zawarcie ugody, jednak nadpłaconą część kredytu podzielił na dwie części. Jedną część (kwotę) uznał za nieopodatkowaną, a drugą część nazwał „kwotą dodatkową” i uznał, że będzie ona podlegała opodatkowaniu i na tę część zostanie przez Bank wystawiony PIT-11. Wskazał, że dodatkowe świadczenia wypłacane w ramach ugody są traktowane na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 UPDOF, jako przychody z innych źródeł, za które uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenia niemieszczące się w innych źródłach. Bank nie uzasadnił, dlaczego tak podzielił kwotę nadpłaty, nie przedstawił na to żadnego wyliczenia, a jedynie ogólnie odpowiedział, że wynika to z przewalutowania kredytu.

Jako kredytobiorca, nie zgadza się Pani z takim stanowiskiem Banku, gdyż uznaje Pani, że kwota, którą Bank zobowiązuje się zwrócić, nie stanowi przychodu kredytobiorcy, lecz jest zwrotem nienależnego świadczenia. Wobec tego Bank nie ma obowiązku wystawiać informacji PIT-11 z tytułu zwrotu.

Na takim stanowisku stoi również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacjach podatkowych wskazuje, że przy nienależnie pobranych świadczeniach, gdy nadpłata powstała w wyniku przewalutowania kredytu, to po stronie kredytobiorców nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu otrzymanego zwrotu (interpretacje indywidualne: z 28 kwietnia 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.243.2023.1.MN oraz z 28 sierpnia 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.607.2023.2.MN, z 26 stycznia 2024 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.852.2023.2.DA).

11 maja 2007 r. zawarła Pani razem z mężem umowę z B (później przejęty przez bank A) umowę o kredyt mieszkaniowy (…) (dalej: Umowa). Był to kredyt denominowany, udzielony w złotych, ale w kwocie stanowiącej równowartość określonej kwoty w CHF. Zgodnie z § 1 pkt 1 ww. Umowy, celem kredytu było finansowanie przedpłat nabycia od firmy deweloperskiej X nieruchomości zlokalizowanej w C oraz refinansowanie nakładów i kosztów poniesionych przez kredytobiorców na finansowanie przedpłat na poczet nabycia od firmy deweloperskiej X nieruchomości zlokalizowanej w C, oraz finansowanie prac wykończeniowych kredytowanej nieruchomości. Zabezpieczeniem udzielonego kredytu było docelowo ustanowienie hipoteki kaucyjnej (przez okres przejściowy, tj. do czasu założenia księgi wieczystej dla kredytowanej nieruchomości wykupione było ubezpieczenie pomostowe w Y), a zatem był to kredyt hipoteczny.

Bank na podstawie Umowy wypłacił Państwu tytułem Umowy kredytu kwotę (…) zł. Kwota ta przekładała się na sumę (…) CHF – stosując kurs kupna CHF obowiązujący w Banku w chwili uruchomienia kredytu (jego transz). Saldo kredytu w CHF stało się następnie podstawą ustalenia harmonogramu spłaty rat kredytu, które były płatne w PLN po przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF obowiązującym w Banku. Kredyt został spłacony w całości (…) 2020 r. Uiściła Pani wraz z mężem na rzecz Banku kwotę (…) zł i kwotę (…) CHF tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, w tym (…) zł tytułem prowizji od udzielonego kredytu, (…) zł jako koszt ubezpieczenia kredytu w okresie przejściowym, (…) zł tytułem ustanowienia hipoteki kaucyjnej i (…) zł jako koszt sporządzenia przez rzeczoznawcę wyceny. Nadpłata kredytu wynosi zatem ok. 926.481 zł (na dzień wniesienia pozwu została podana jako (…) zł i (…) CHF), a na dzień 1 października 2024 r. po przeliczeniu po średnim kursie NBP (…) zł. Zgodnie z zawartą Umową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie.

Planuje Pani wraz z mężem, po otrzymaniu odpowiedzi na wniosek o wydanie interpretacji podatkowej, zawrzeć z Bankiem Ugodę. Prawdopodobna data zawarcia Ugody to grudzień 2024 r. lub początek stycznia 2025 r. Zwrot będzie dotyczyć części nadpłaconej kwoty kredytu, tj. kwoty (…) zł. Stronami Ugody będą: Pani, mąż oraz Bank. Ugoda zostanie zawarta na podstawie art. 917 Kodeksu cywilnego (najprawdopodobniej będzie to ugoda pozasądowa, gdyż termin rozprawy jest przewidziany dopiero na marzec 2025 r.). Istotą planowanej Ugody jest rozliczenie się tak, jakby strony zawarły od samego początku umowę kredytu złotowego (§ 1 pkt 4 projektu Ugody). Zgodnie z § 1 pkt 9 projektu Ugody, strony uzgadniają, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i dodatkowo Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz każdego z kredytobiorców po (…) zł (1/2 z (…) zł) jako kwoty nieopodatkowanej i po (…) zł (1/2 z kwoty (…) zł) jako kwoty dodatkowej, która stanowi przychód kredytobiorców. Bank na tę dodatkową kwotę, tj. (…) zł wystawi PIT-11 (dla każdego z kredytobiorców na kwotę (…) zł).

Po pierwsze Bank nie uzasadnił dlaczego w ten sposób podzielił kwotę nadpłaty (nadpłata jest w kwocie (…) zł, więc Bank płacąc (…) zł nie płaci żadnej dodatkowej kwoty na rzecz kredytobiorców), a po drugie w projekcie Ugody wskazuje, że podstawą otrzymania przez kredytobiorców powyższej kwoty jest zwrot. W projekcie Ugody Bank zapisał dokładnie, że „w celu zakończenia wszelkich sporów dotyczących abuzywności klauzul umownych i ważności Umowy, uwzględniając przyjęty przez Strony w niniejszej Ugodzie sposób rozliczenia Umowy opisany w §1 ust. 5-7 powyżej oraz wpłatę dokonaną przez Kredytobiorców w dniu (…) 2020 r., o której mowa w § 1 ust. 8 powyżej, Bank zobowiązuje się do zwrotu na rzecz kredytobiorcy kwoty...”. W projekcie Ugody Bank również nic nie wspomina o wystawieniu PIT-11, ale informację o wystawieniu PIT-11 wysłał do kredytobiorców w treści wiadomości mailowej, w której została przedstawiona propozycja ugody. Zostało to również potwierdzone w rozmowie telefonicznej z pełnomocnikiem Banku.

Zwrot przez Bank kwoty stanowiącej nadpłatę ww. kredytu dotyczyć będzie wszystkich współkredytobiorców w częściach równych, tj. zarówno Pani, jak i męża (każdy ma otrzymać kwotę, jak powyżej). Z uwagi na fakt, że obowiązuje w Państwa małżeństwie rozdzielność majątkowa i rozliczali Państwo wpłaty kredytu między sobą tak, że każdy zapłacił połowę, Bank również będzie dokonywał zwrotu nadpłaty na rzecz każdego ze współkredytobiorców po połowie, czyli każdy z kredytobiorców otrzyma kwotę nieopodatkowaną w wysokości (…) zł i kwotę dodatkową, która wg Banku winna podlegać opodatkowaniu, w wysokości (…) zł.

Pytanie

Czy w związku z zamiarem zawarcia Ugody przez Panią i męża z Bankiem, mającej na celu zakończenie sporu sądowego na tle Umowy, otrzymana kwota w wysokości (…) zł (z uwagi na rozdzielność Bank będzie wypłacał każdemu z małżonków jego połowę z kwoty (…) zł) stanowić będzie dla Pani przychód i czy w związku z tym po Pani stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647)?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty (…) zł, jaką miałaby Pani otrzymać od Banku w wyniku zawarcia Ugody, jako że kwota ta nie stanowi przychodu.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”) wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego, nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f.

Mając na uwadze fakt, iż w projekcie Ugody nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zwrotu na Pani i męża rzecz kwoty (…) zł, kwota ta tym bardziej nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie z treścią projektu Ugody ma Pani otrzymać zwrot tego, co w czasie trwania umowy kredytu Pani świadczyła. Zwrot tego, co świadczono, nie stanowi przychodu.

Bank na podstawie Umowy udzielił Pani i mężowi kredytu na łączną kwotę (…) zł, a Pani i mąż, w wyniku zawarcia w Umowie przez Bank klauzul abuzywnych pozwalających Bankowi na dowolność ustalania kursu CHF, ostatecznie dokonali na rzecz Banku spłat w łącznej wysokości ok. (…) zł. Tym samym Bank pobrał od Państwa jako kredytobiorców bezpodstawnie świadczenie nienależne w łącznej kwocie (…) zł (po (…) zł od Pani i tyle samo od męża), a otrzymać mają Państwo w wyniku Ugody (…) zł, czyli na rzecz każdego z kredytobiorców po (…) zł (połowa z (…) zł jako kwoty nieopodatkowanej) i (…) zł (połowa z kwoty (…) zł mającej wg Banku podlegać opodatkowaniu), czyli łącznie po (…) zł.

Kwota (…) zł zaproponowana przez Bank jako zwrot stanowi tylko część kosztu, jaki poniosła Pani w związku z zawarciem z Bankiem Umowy. Otrzymanie zwrotu nie będzie stanowiło dla Pani żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. stanowi następstwo pozbawienia umowy kredytu jej abuzywnych postanowień. Będzie kwotą częściowo pokrywającą poniesiony przez Panią koszt. Z uwagi na to, że nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 u.p.d.o.f.), to nie można go uznać za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadał ogólnej definicji przychodu zawartego w przepisach art. 11 u.p.d.o.f.

Ponadto, u.p.d.o.f. określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu nie może Pani traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po Pani stronie żadne przysporzenie majątkowe.

W uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15, wskazano, że: (...) jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przytoczona definicja przychodu wyprowadzona na podstawie tych przepisów ma charakter ogólny, a zatem będzie ona w użyciu wówczas, gdy zastosowania nie będą znajdować regulacje szczegółowe, inaczej opisujące danego rodzaju przychód. Należy również pamiętać, że przepisy art. 11 u.p.d.o.f. trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 u.p.d.o.f., co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” – art. 20 u.p.d.o.f.), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 u.p.d.o.f. Mimo że nie wynika to wprost z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie kwoty otrzymywane „tytułem zwrotnym” nie są zaliczane do przychodów podatkowych.

Podsumowując, zwrot otrzymanej kwoty tytułem bezpodstawnego wzbogacenia się na podstawie art. 405 i art. 410 Kodeksu cywilnego (nienależne świadczenie) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.

Dodatkowo wskazuje Pani, że kredyt otrzymany przez Panią na podstawie Umowy wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze. zm.; dalej: „rozporządzenie”), gdyż kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 u.p.d.o.f., tj. wydatki na cele mieszkaniowe (na nabycie domu mieszkalnego).

Zgodnie z art. § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z projektem Ugody udzielony Pani na mocy Umowy kredyt zostanie przewalutowany na kredyt złotówkowy, w wyniku czego ma Pani otrzymać wraz z mężem kwotę w wysokości (…) zł (w tym (…) zł jako kwota nieopodatkowana i (…) zł mająca wg Banku podlegać opodatkowaniu). Jednocześnie nigdy wcześniej nie korzystała ani Pani, ani mąż z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. W myśl art. § 1 ust. 2 Rozporządzenia, kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; oraz opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń (gdyby Bank zwracał nam całą nadpłatę, to należałoby ją pomniejszyć o kwotę (…) zł jako koszt ubezpieczenia kredytu w okresie przejściowym).

Jak wynika z uzasadnienia do rozporządzenia za jego wydaniem stoi „szczególna potrzeba wyprowadzenia istotnej zachęty do zawierania przez kredytodawców i kredytobiorców ugód w celu restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych, które ograniczają negatywne skutki wynikające ze zmiany kursu waluty szwajcarskiej na możliwość terminowej spłaty kredytów mieszkaniowych denominowanych w tej walucie przez polskich obywateli”. Jednocześnie w uzasadnieniu wskazano, że: „nie bez znaczenia jest fakt, że część kredytobiorców toczy spory sądowe z bankami zarzucając abuzywność klauzul indeksacyjnych przy hipotecznych kredytach mieszkaniowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Opodatkowanie umarzanych kredytobiorcom kwot w sytuacji, gdy dochodzą oni przed sądami nieważności zawartych przez nich umów (częściowej lub całkowitej), czyli podważają zasadność wymagalności tych kwot, budziłoby zatem istotne kontrowersje”. Ponadto, nie sposób nie zgodzić się, że: „uzyskane przez kredytobiorców umorzenie kredytu będzie stanowiło dla tej grupy realną, wymiernie poprawiającą jej położenie korzyść, wyłącznie w sytuacji, jeśli działania instytucji finansowych zmierzające do ułatwienia spłaty zadłużenia kredytobiorcom spotkają się z synergiczną reakcją ze strony państwa”.

Mając na uwadze powyższe, w pełni podtrzymuje Pani wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 omawianej ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Panią opisanej we wniosku kwoty, na podstawie zawartej z bankiem ugody dotyczącej zaciągniętego przez Panią kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że jak wyżej wyjaśniono definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że istotą planowanej ugody pozasądowej jest rozliczenie zawartej umowy kredytowej w taki sposób, jakby strony zawarły od samego początku umowę kredytu złotowego. W projekcie ugody, strony uzgadniają, że kredyt został spłacony w całości i dodatkowo Bank zobowiązuje się do zapłaty na rzecz kredytobiorców nadpłaconej kwoty. Jednakże nadpłaconą część kredytu Bank podzielił na dwie części. Jedną część (kwotę) uznał za nieopodatkowaną, a drugą część nazwał „kwotą dodatkową” i uznał, że będzie ona podlegała opodatkowaniu. Bank nie uzasadnił dlaczego w ten sposób podzielił kwotę nadpłaty. Jak Pani wskazuje kredyt został nadpłacony w kwocie (…) zł, natomiast zgodnie z zawartą ugodą Bank zobowiązał się do zwrotu kredytu łącznie w kwocie (…) zł. Ponadto projekt ugody wskazuje, że podstawą otrzymania przez kredytobiorców „kwoty dodatkowej” jest zwrot.

Zatem, skoro „kwota dodatkowa”, którą otrzyma Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego, jej otrzymanie nie spowoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

W związku z powyższym, otrzymana przez Panią na podstawie planowanej ugody kwota (…) zł (połowa „kwoty dodatkowej”), nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Tym samym jej uzyskanie nie będzie skutkowało po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).