Skutki podatkowe zawarcia ugody bankowej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w zakresie skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty przez bank kwoty świadczenia w związku z planowaną ugodą. Uzupełnił go Pan w odpowiedzi na wezwanie w dniu 30 października 2024 r. (data wpływu 4 listopada 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca wraz z żoną (pozostając w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej) zawarli z bankiem (...) umowę kredytu w dniu 5 maja 2005 r. Bank udzielił kredytu w kwocie 36 323,39 CHF. Spłata kredytu miała nastąpić do dnia 10 kwietnia 2030 r., według zmiennej stopy procentowej. Kredyt został przeznaczony na nabycie nieruchomości wyłącznie celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny kredytobiorcy. W kredytowanej nieruchomości nie była prowadzona działalność gospodarcza. Nieruchomość ta nie była również wynajmowana.

Aneksem nr 1 z dnia 7 kwietnia 2008 r., zwiększono kwotę kredytu do wysokości 47 385,79 CHF, łącznie Bank wypłacił kredytobiorcom na podstawie umowy kredytu i aneksu kwotę 122 673,42 zł. Celem zawarcia Aneksu do umowy była konieczność przeprowadzenia remontu kredytowanej nieruchomości.

Kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku od dnia zawarcia umowy kredytu do dnia 16 kwietnia 2024 r. kwotę 176 168 zł.

Kredytobiorcy zakwestionowali prawidłowość postanowień umowy odnoszących się do waloryzacji, w szczególności w zakresie zastosowanie do przeliczenia kwoty kredytu oraz kolejnych rat kapitałowo-odsetkowych, tabeli kursów walut ustalanej w sposób samowolny przez bank, finalnie kierując sprawę na drogę postępowania sądowego.

Sprawa o ustalenie, że pomiędzy kredytobiorcami oraz bankiem nie istnieje stosunek prawny wynikający z ww. umowy na skutek nieważności tej umowy w całości, została zarejestrowana w Sądzie Okręgowym (...). Kredytobiorcy domagają się w tym postępowaniu ustalenia nieważności umowy kredytu oraz zwrotu na ich rzeczy kwoty 53 494,58 zł stanowiącej kwotę nadpłaconą powyżej kwota wypłaconego kapitału.

Jednocześnie w wyniku prowadzonych negocjacji Bank zaproponował kredytobiorcom ugodę na warunkach przewidujących przeliczenie kredytu od początku tak jakby był kredytem złotówkowym oprocentowanym stopą procentową właściwą dla kredytów PLN (Wibor + marża). W wyniku przeliczenia saldo pozostałe do spłaty wyniosłoby 57.516,99 zł, natomiast Bank proponuje dodatkowo umorzenie salda kredytu do 0 zł oraz zwrot na rzecz Powodów kwoty 33.528,38 zł.

W wyniku zawartej ugody na ww. warunkach proponowanych przez Bank po stronie kredytobiorców powstaje przychód w odniesieniu do kwoty umorzonej pozostałego salda zadłużenia tj. kwoty 57.516,99 zł.

Jednocześnie w ocenie kredytobiorców do ww. przychodu zastosowanie będzie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, bowiem kredytobiorcy spełniają warunki określone w tym rozporządzeniu w par. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b.

W ocenie Banku również w zakresie kwoty 33.528,38 zł, którą bank dodatkowo zwraca kredytobiorcom powstaje przychód i kwota ta jako dodatkowe świadczenia wypłacane w ramach ugody jest traktowana na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 UPDOF, jako przychody z innych źródeł, za które uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenia niemieszczące się w innych źródłach. W związku z tym na Banku ciąży obowiązek przygotowania informacji PIT-11 co do kwoty zwrotu tj. 33.528,38 zł.

W ocenie kredytobiorców zwolnienie podatkowe obejmuje jednak nie tylko kwotę umorzonego salda kredytu, ale również obejmuje swoim zakresem też kwotę, którą bank dodatkowo zwraca kredytobiorcom na podstawie ugody tj. kwotę 33.528,38 zł i w tym zakresie nie powstaje po stronie kredytobiorców obowiązek podatkowy.

Uzupełnienie

Zgodnie z projektem ugody Strony tj. Bank i kredytobiorcy dokonują przewalutowania kredytu na kredyt złotówkowy, w wyniku czego saldo zadłużenia wynosi 0 - kredyt jest w całości spłacony, a dodatkowo bank zwróci kredytobiorcy kwotę 33 528,38 zł. Zatem w ocenie Wnioskodawcy jest to kwota, którą nienależnie wpłacił na rzecz Banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że bank udzielił kredytu w kwocie 122 673,42 zł, natomiast Wnioskodawca wpłacił na rzecz banku kwotę 176 168 zł (do dnia 8 kwietnia 2024 r.). Wobec czego wypłacony przez Bank kapitał został już znacznie nadpłacony, natomiast Bank w wyniku zawartej ugody ma zwrócić na rzecz Wnioskodawcy kwotę 33 528,38 zł tytułem części kwoty nadpłaconej powyżej kapitał.

Poniżej Wnioskodawca cytuje również zapisy z projektu ugody:

(...)

Ugodę z bankiem Wnioskodawca planuje podpisać w najbliższym możliwym czasie - obecnie czeka na wyznaczenie terminu przez Sąd celem zawarcia ugody sądowej. W przypadku braku wyznaczenia terminu rozprawy do końca roku, planuje podpisać ugodę w oddziale banku - do końca roku 2024 r.

Wnioskodawca nie korzystał nigdy ze zwolnienia z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

Pytania

W odpowiedzi na wezwanie Wnioskodawca wskazuje, że zadał dwa pytania jak poniżej - natomiast pytanie drugie ma charakter warunkowy i oczekuje na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji uznania, że kwota 33.528,38 zł stanowi przychód Wnioskodawcy.

Wnioskodawca poniżej wskazuje pytania:

1)Czy kwota 33.528,38 zł, którą bank dodatkowo zwraca kredytobiorcom w ramach ugody powstaje przychód i kwota ta jako dodatkowe świadczenia wypłacane w ramach ugody jest traktowana na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 UPDOF jako przychody z innych źródeł, za które uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenia niemieszczące się w innych źródłach?

2)Czy w ww. stanie faktycznym co do kwoty 33.528,38 zł, którą bank dodatkowo zwraca kredytobiorcom w ramach ugody, zastosowanie będzie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, jeśli kredytobiorcy spełniają warunki określone w tym rozporządzeniu w par. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b.?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy w odniesieniu do kwoty 33.528,38 zł, którą bank dodatkowo zwraca kredytobiorcom w ramach ugody nie powstaje przychód podatkowy i w związku z tym bezprzedmiotowa jest odpowiedź na pytanie nr 2.

Odpowiadając natomiast na pytanie nr 2 - uznając, iż kwota ww. stanowi przychód - w ocenie wnioskodawcy będzie miała zastosowanie regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W ocenie Wnioskodawcy w takim wypadku nie powstanie obowiązek podatkowy po stronie kredytobiorcy.

Na marginesie Wnioskodawca zaznacza również, że w Jego ocenie tzw. ulga podatkowa dla frankowiczów wynikająca z ww. rozporządzenia miała początkowo obowiązywać do końca 2022 roku, jednak z uwagi na dalszą potrzebę wsparcia kredytobiorców walutowych, została przedłużona do 31 grudnia 2024 r. Powyższe miało zachęcić kredytobiorców do ugodowego zakończenia sporu z bankiem. Wobec czego ulga ta powinna obejmować wszelkie korzyści kredytobiorcy z ugody tj. nie tylko kwotę umorzonego zadłużenia, ale również dodatkowo wypłacone świadczenie przez bank.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazał Pan we wniosku, że kwota 33 528,38 zł, którą bank zobowiązuje się wypłacić, stanowi zwrot kwot nienależnie wpłaconych przez Pana do banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych.

Wobec powyższego, skoro kwota, którą otrzyma Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieścić się będzie w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego, to jej otrzymanie nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.

W konsekwencji pieniądze te nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie tut. organ informuje, że nie rozstrzyga kwestii objętej warunkowo sformułowanym pytaniem nr 2, gdyż oczekiwał Pan na nie odpowiedzi wyłącznie w sytuacji uznania za nieprawidłowe stanowiska w zakresie pytania nr 1.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie Zainteresowanego. Niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie dla Pana. Natomiast Pana żona chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie i uiścić stosowną opłatę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pan sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).