Skutki podatkowe przeniesienia własności nieruchomości w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 12 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

B jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jest właścicielką nieruchomości położonej w (…), stanowiącej działkę nr (…) o obszarze (...) ha, dla której Sąd Rejonowy (...) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (…).

Przedmiotową nieruchomość nabyła na podstawie umowy darowizny z dnia (…) października 2013 r., będąc stanu wolnego i stanu wolnego pozostaje. Przedmiotowa nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz garażem i posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej.

B wraz z A, który jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wybudowali na przedmiotowej działce (…) własnym kosztem i staraniem budynek mieszkalny jednorodzinny oraz budynek garażowy.

Łączna wartość poczynionych nakładów na działce nr (…) w postaci budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz budynku garażowego oraz urządzeń wynosi łącznie (…) zł ((…) złotych), w tym wartość nakładów poczynionych przez A wynosi (…) zł ((…) złotych). Wartość rynkowa działki gruntu nr (…) o obszarze (...) ha wynosi (…) zł ((…) złotych).

A posiada zatem wobec B wierzytelność o zapłatę kwoty (…) zł z tytułu nakładów poniesionych na przedmiotową nieruchomość, stanowiącą własność B, a B wobec A dług – zobowiązanie do świadczenia na jego rzecz zapłaty powyższej kwoty.

B uznaje opisane wyżej zadłużenie w kwocie (…) zł, przyznając, że zadłużenie to jest wymagalne oraz niemożliwe do spłacenia przez nią jako dłużnika z powodu braku wystarczającej ilości środków pieniężnych.

B jako dłużnik i A jako wierzyciel wyrażają zgodę na zmianę formy spłaty, opisanego wyżej zobowiązania pieniężnego na świadczenie rzeczowe (świadczenie w miejsce wykonania), w związku z czym stosownie do art. 453 Kodeksu cywilnego B w celu zwolnienia swojej osoby z zobowiązania opisanego powyżej zamierza zobowiązać się do przeniesienia na rzecz A – wierzyciela udziału wynoszącego 1/2 część w prawie własności zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości C, stanowiącej działkę nr (…) o obszarze (...) ha, objętej księgą wieczystą (…), na co A wyraża zgodę.

A, któremu przysługiwało opisane wyżej roszczenie, po wykonaniu przez B powyższego zobowiązania, uważać będzie zobowiązanie za wygasłe i nie będzie wnosić w przyszłości wobec B jako dłużnika z tego tytułu żadnych roszczeń.

Wobec powyższego B oraz A zamierzają zawrzeć umowę o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum), na mocy której B – w celu zwolnienia swojej osoby z zobowiązania do zapłaty należności z tytułu nakładów opisanych powyżej przeniesie na rzecz A udział wynoszący 1/2 części w prawie własności zabudowanej nieruchomości położonej w (...), stanowiącej działkę nr (…) o obszarze (...) ha, objętej księgą wieczystą (…), a A przeniesienie własności udziału wynoszącego 1/2 części w tej nieruchomości przyjmie. Jednocześnie strony zgodnie postanowią, iż wykonanie wyżej opisanego świadczenia rzeczowego skutkowało będzie wygaśnięciem zobowiązań B.

Strony tej czynności nie prowadzą indywidualnej działalności gospodarczej i planowane przez nich odpłatne zbycie Nieruchomości nie odbędzie się w ramach jej wykonania.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko zgodnie z którym przeniesienie własności Nieruchomości w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum) nie będzie po stronie A - wierzyciela podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, przeniesienie własności Nieruchomości w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum) nie będzie po stronie A - wierzyciela podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy – źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że dokonane poza działalnością gospodarczą odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie skutkuje powstaniem przychodu.

Na przedmiotowej działce wspólnie z Panią B własnym kosztem i staraniem wybudował Pan budynek mieszkalny jednorodzinny oraz budynek garażowy. Łączna wartość poczynionych nakładów na ww. nieruchomości w postaci budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz budynku garażowego oraz urządzeń wynosi łącznie (…) zł, w tym wartość nakładów poczynionych przez Pana wynosi (…) zł. Wartość działki gruntu nr (…) o obszarze (...) ha wynosi (…) zł. Pani B zamierza przenieść na rzecz Pana przysługujący Jej udział w ww. nieruchomości wynoszący 1/2 części.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że posiada Pan wierzytelność wobec Pani B w kwocie (…) zł, wynikającą z poniesionych przez Pana nakładów na nieruchomości będącą Jej własnością.

Mając na uwadze powyższe, w celu udzielenia odpowiedzi na zadane przez Pana we wniosku pytanie, należy rozważyć, czy planowane przeniesienie na Pana 1/2 udziału w prawie własności nieruchomości skutkować będzie obowiązkiem zapłaty przez Pana podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wyjaśniam, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia „nabycie”, a także nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Skoro więc ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”; należy zatem odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 155 § 1 ww. ustawy:

W myśl art. 158 ww. ustawy:

W analizowanej sprawie ma dojść do nabycia przez Pana 1/2 udziału w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (…) zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym oraz garażem. Przeniesienie to nastąpi w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum), w związku z poniesieniem przez Pana nakładów w kwocie (…) zł na nieruchomości, której właścicielem jest Pani B.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 453 Kodeksu cywilnego:

Świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum) jest umową, na mocy której obie strony (dłużnik i wierzyciel) wyrażają zgodę na umorzenie istniejącego dotąd zobowiązania, jeśli dłużnik zamiast pierwotnie ustalonego, spełni inne świadczenie. Przyjmuje się, że umowa, o której mowa w ww. przepisie ma charakter odpłatnej umowy rozporządzającej, gdyż wierzyciel w miejsce dotychczasowego roszczenia uzyskuje inne. Płatność za świadczenie (wynagrodzenie) nie musi mieć bowiem charakteru pieniężnego, może oznaczać również uzyskanie świadczenia wzajemnego w postaci zapłaty w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw), działania, zaniechania lub znoszenia.

Zatem, do stwierdzenia powstania przychodu warunkiem koniecznym jest uzyskanie przysporzenia majątkowego.

W analizowanej sprawie poniósł Pan wydatki w postaci nakładów na nieruchomość, do której nie przysługiwało Panu prawo własności. Spłacenie przez dłużnika – Panią B poniesionych przez Pana wydatków na ww. nieruchomość stało się niemożliwie, z powodu braku wystarczającej ilości środków pieniężnych. W związku z powyższym planowane jest przeniesienie na Pana 1/2 udziału w prawie własności ww. nieruchomości. Strony zgodnie postanowią, iż wykonanie wyżej opisanego świadczenia rzeczowego będzie skutkowało wygaśnięciem zobowiązań, jakie wobec Pana ma dłużnik.

Jak już wcześniej wskazałem źródłem przychodów, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 jest m.in. odpłatne zbycie nieruchomości. W analizowanym przypadku jest Pan nabywcą udziału w nieruchomości nie zaś jego zbywcą.

W konsekwencji, w przypadku przeniesienia własności 1/2 udziału w nieruchomości na Pana rzecz w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum) nie dojdzie po Pana stronie do powstania z tego tytułu przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Końcowo wskazuję, że niniejsza interpretacja dotyczy kwestii podatkowej zakreślonej sformułowanym we wniosku pytaniem, a mianowicie skutków podatkowych dotyczących przeniesienia własności nieruchomości w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).