Zbycie całości lub części udziału w nieruchomości nabytego w dziale spadku oraz zniesienie współwłasności ponad udział w spadku.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych:

• w części dotyczącej zbycia udziału we współwłasności nieruchomości nabytego w drodze działu spadku i zniesienia współwłasności ponad udział w spadku - jest nieprawidłowe,
• w pozostałym zakresie - jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych sprzedaży całości lub części udziału we współwłasności nieruchomości. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 11 października 2024 r. (data wpływ 14 października 2024 r.) oraz pismem z 28 października 2024 r. (data wpływu 29 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wniosek o interpretację dotyczy sprzedaży nieruchomości otrzymanej przez Wnioskodawczynię w wyniku spadku po zmarłym 4 grudnia 1994 r. ojcu B.B. oraz matce C.B. zmarłej 23 stycznia 2020 r.

Dodatkowo Wnioskodawczyni wyjaśniła, że odziedziczony spadek dotyczy rodziny A. i B. (działka w całości o wielkości 1,340 ha).

W dniu 13 marca 2024 r. odbyła się sprawa sądowa dotycząca podziału majątku wspólnego pomiędzy rodzinami A. i B. Szczegółowe informacje zawarte są w postanowieniu Sądu z 13 marca 2024 r., którego kopię Wnioskodawczyni załączyła do złożonego wniosku.

Uzupełnienie wniosku

Rodzice Wnioskodawczyni C.B. i B.B. w trakcie trwania związku małżeńskiego nabyli po rodzicach (rodzice C.B.) grunt o powierzchni 1,54 ha w działkach ziemi 5/7 i 5/15 co stanowi 1/2 tej działki, tj. 0,77 ha.

Drugą część spadku wyżej wymienionej działki 1/2 udziału nabyli A.A. i D.A., w dniu 11 sierpnia 1977 r. aktem własności.

Rodzice Wnioskodawczyni trwali we wspólności majątkowej małżeńskiej. Na działkach prowadzili uprawę warzyw.

W latach 1993-1997 nastąpiła modernizacja - komasacja przez Gminę (...).

W dniu 25 maja 2010 r. nastąpiło podzielenie działki 1 przez Gminę (...) na drogi publiczne i wydzielenie granic działki: 1/1 - 2; 1/3 - 3; 1/5 - 4.

Obecny stan nieruchomości stanowi 1,340 ha według operatu z modernizacji ewidencji gruntów i budynków.

Udział Wnioskodawczyni i sióstr Wnioskodawczyni wynosi 1/2 spadku po rodzicach, czyli 0,672 ha.

13 marca 2024 r. został sądownie przeprowadzony podział i zniesienie współwłasności spadku, w którym to Wnioskodawczyni wraz z siostrami nabyła działkę 1/1 o pow. 2 i działkę 1/5 o powierzchni 4.

Spadek Wnioskodawczyni i jej sióstr po sprawie sądowej wyniósł 1,0517ha, gdzie nabycie po rodzicach wynosi 0,672ha, czyli różnica 37,97a, za którą Wnioskodawczyni z siostrami dokonały dopłaty dla spadkobierców po A.A. i D.A.

Podatek od czynności cywilnoprawnych został zapłacony w Urzędzie Skarbowym w (...).

Wyżej wymieniony spadek Wnioskodawczyni nabyła wraz z siostrami po śmierci ojca B.B., który zmarł 4 grudnia 1994 r. i po matce, która zmarła 23 stycznia 2020 r. Po śmierci rodziców wraz z siostrami Wnioskodawczyni nabyła połowę spadku z gruntu 1.340ha czyli 1/2, tj. 0,672ha.

Wnioskodawczyni zaznacza, że nie planuje wraz z siostrami budowy domu oraz zakupu mieszkania, jak i żadnych inwestycji.

Wnioskodawczyni doprecyzowała, że przedmiotem zapytania są działki 1/1 - 2 oraz 1/5 - 4, w których udział Wnioskodawczyni wynosi 1/3.

W dniu 11 sierpnia 1977 r. dziadek Wnioskodawczyni przekazał aktem własności ziemi rodzicom Wnioskodawczyni: B.B. i C.B. Z mocy samego prawa stali się właścicielami nieruchomości (działki) oznaczonej w ewidencji gruntów, udział 1/2 w działce 5/7 i 5/15 o powierzchni 0,77ha położonej w (...) „Nabycie własności nieruchomości następuje nieodpłatnie, obciążenia i ograniczone prawa rzeczowe ciążące na tej nieruchomości przechodzą na nowych właścicieli”.

Wartość działki 1/1 o pow. 2 = 127.900 zł.

Wartość działki 1/3 o pow. 3 = 257.500 zł, ta działka przeszła na spadkobierców po A.A. i D.A.

Wartość działki 1/5 o pow. 4 = 158.200 zł.

Działki 1/1 i 1/5 przeszły na własność Wnioskodawczyni, udział 1/3 i dwóch sióstr Wnioskodawczyni.

Po sprawie sądowej zniesienia współwłasności za nadwyżkę w gruntach, tj. 37,97a Wnioskodawczyni zapłaciła spadkobiercom po A.A. i D.A. kwotę 4.764 zł oraz siostry Wnioskodawczyni łącznie 14.292 zł.

Spadek Wnioskodawczyni wraz z siostrami po sprawie sądowej wynosi 1,0517ha, czyli został powiększony o 37,97a, za który Wnioskodawczyni wraz z siostrami dokonały dopłaty, a udział Wnioskodawczyni i sióstr w spadku po rodzicach wynosił 67,20a i każda ma 1/3 udziału.

Od śmierci ojca B.B., zmarłego 4 grudnia 1994 r. oraz matki C.B., zmarłej 23 stycznia 2020 r. nieruchomość do chwili obecnej nie jest użytkowana i Wnioskodawczyni nie użyczała jej w dzierżawę osobom trzecim.

Wnioskodawczyni nie zbywała i nie posiada innych nieruchomości oprócz wyżej wymienionych.

Pytanie

Czy może Pani sprzedać w całości lub w części nieruchomości w ramach udziału nabycia spadku po rodzicach i nie płacić podatku dochodowego w wysokości 19% ze zbycia nieruchomości, art. 19 przychody ze sprzedaży nieruchomości, praw majątkowych i innych rzeczy - podatku dochodowego od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Nawiązując do nabytego spadku, który nie podlega, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu, ponieważ nie powoduje powstania przychodu, a jest jedynie zamianą aktywów nie przekładającą się na sytuację prawnopodatkową podatnika.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku:

• w części dotyczącej zbycia udziału we współwłasności nieruchomości nabytego w drodze działu spadku i zniesienia współwłasności ponad udział w spadku - jest nieprawidłowe,
• w pozostałym zakresie - jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Tym samym, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c cytowanej ustawy, stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Wobec tego, w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu przychodu ma moment i sposób nabycia tej nieruchomości.

W myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast stosownie do treści art. 10 ust. 7 cytowanej ustawy:

Ustalenie daty nabycia nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości i ww. praw majątkowych ma istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych ich odpłatnego zbycia.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 922 § 1 tej ustawy:

Z kolei, art. 924 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Stosownie do art. 925 powołanej ustawy Kodeks cywilny:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Natomiast z art. 195 tego Kodeksu wynika, że:

W świetle art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Istota współwłasności polega na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału.

Na mocy art. 206 omawianej ustawy:

Natomiast z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Przepis art. 1035 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Wedle art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku dokonanego podziału mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym.

Jeżeli spełnione są wymienione wyżej warunki, podział majątku nie może być rozpatrywany w kategoriach nabycia. W takiej sytuacji za datę nabycia nieruchomości uznać należy datę pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości.

Natomiast, jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc, co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał. Przy czym mówiąc o powiększeniu udziału należy mieć na uwadze wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy, a nie wielkość czy ilość rzeczy jakie przypadną danej osobie w wyniku zniesienia współwłasności.

W rezultacie, w wyniku działu spadku dochodzi między spadkobiercami, do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Co do zasady dział spadku jest formą nowego nabycia wówczas, gdy - w wyniku tego działu - podatnik otrzymuje składniki majątkowe, których wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału, jaki pierwotnie mu przysługiwał w spadku.

Jak wskazała Pani w opisie sprawy - nabyła Pani w drodze spadku udział w nieruchomości gruntowej po spadkodawcach, tj. zmarłym w 1994 r. Pani ojcu i zmarłej w 2020 r. matce oraz w wyniku dokonanego w 2024 r. działu spadku i zniesienia współwłasności.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem pięcioletni okres, po upływie którego nie powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytych w drodze spadku liczony jest od końca roku, w którym spadkodawca ją nabył lub wybudował.

Z opisu sprawy wynika, że Pani rodzice nabyli przedmiotową nieruchomość w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej nieodpłatnie od Pani dziadka w 1977 r. Tym samym, 5 letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 10 ust. 5 w części dotyczącej nabycia udziału w nieruchomości w spadku po rodzicach niewątpliwie upłynął.

Zatem przychód ze sprzedaży udziału we współwłasności całości lub części nieruchomości, nabytych w spadku po rodzicach nie stanowi dla Pani źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego stanowisko Pani w tym zakresie jest prawidłowe.

Podzielić nie można natomiast Pani stanowiska odnośnie neutralności podatkowej przychodu ze sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości w części dotyczącej nabycia w dziale spadku i zniesienia współwłasności dokonanego w 2024 r., przed upływem okresu 5 lat wskazanego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nabycie w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności części majątku (udziału w działkach gruntu), które należały do innych spadkobierców, należy traktować jako nabycie, w związku z treścią cytowanego powyżej art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że 13 marca 2024 r. został sądownie przeprowadzony podział i zniesienie współwłasności spadku, w wyniku którego wraz z siostrami nabyła Pani działkę 1/1 i 1/5 - w udziale 1/3 każda z nich, gdzie wartość działki 1/1 o powierzchni 2 wynosiła 127.900 zł. Wartość działki 1/3 o pow. 3 wynosiła 257.500 zł - działka ta przeszła na spadkobierców po A.A. i D.A. Wartość działki 1/5 o pow. 4 wynosiła 158.200 zł. Po przeprowadzonej sprawie sądowej za nadwyżkę w gruntach ponad udział nabyty w spadku po rodzicach, tj. 37,97a zapłaciła Pani spadkobiercom po A.A. i D.A. dopłatę w kwocie 4.764 zł.

Zatem wartość nabytego przez Panią udziału w nieruchomości w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności dokonanego w 2024 r. przekroczyła wartość nabytego przez Panią udziału w spadku, czyli datą nabycia udziału w nieruchomości przekraczającego Pani udział w spadku po rodzicach jest, na mocy art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, rok 2024.

Tym samym przychód ze sprzedaży całości lub części udziału we współwłasności nieruchomości w części nabytej w wyniku dokonanego w 2024 r. działu spadku i zniesienia współwłasności stanowi dla Pani źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie uwzględnia ono bowiem postanowień art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z art. 45 ust. 1a pkt 3 przywołanej ustawy wynika, że:

Art. 45 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Stosownie natomiast do art. 30e ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 30e ust. 4 cytowanej ustawy:

Tym samym stanowisko Pani w zakresie w jakim dotyczy zbycia całości lub części udziału w nieruchomości nabytego w dziale spadku i zniesienia współwłasności ponad udział w spadku jest nieprawidłowe. Uzyskany z tego tytułu dochód podlega wykazaniu w zeznaniu podatkowym, stosownie do przepisu art. 30e ust. 4 ww. ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznaczam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Wydając interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym we wniosku - nie prowadzę postępowania dowodowego. Przy wydawaniu interpretacji dokonałem więc wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku, bez analizy załączonych dokumentów.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Ponadto należy wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, a zatem wywierają skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pani, jako występującej z wnioskiem. Nie chroni natomiast Pani sióstr.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).