Skutki podatkowe zawarcia ugody z bankiem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 12 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan pismem złożonym 19 sierpnia 2024 r. oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 28 października 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pan wraz z żoną kredytobiorcami, tzw. „frankowiczami”, bank w ramach zaproponowanej umowy ugody proponuje Państwu (poza umorzeniem pozostałej części kredytu...) zwrot dodatkowo w wysokości … PLN. Według banku kwota ta nie podlega opodatkowaniu, w uzasadnieniu bank jedynie podał taką informację: …..

Dodatkowa informacja wg banku: „Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwrotu, w odniesieniu do kwoty wskazanej w § 1 ust. 6 Ugody, po jego stronie nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu.”

Ponadto, bank napisał, że „Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, iż Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody, co do tego czy po stronie Kredytobiorcy powstaje przychód w związku ze zwrotem wskazanym w § 1 ust. 6 Ugody, a tym samym na Banku nie ciąży wyżej wskazany obowiązek informacyjny. Bank otrzymał interpretację indywidualną i zamieścił o niej komunikat na stronie internetowej ….”

W uzupełnieniu wniosku, na zadane pytania, udzielił Pan następujących odpowiedzi:

a)przez kogo i kiedy została zawarta umowa o kredyt hipoteczny? Prosimy wskazać wszystkich kredytobiorców.

Odpowiedź: A. i B. A., data zawarcia kredytu 22 grudnia 2005 r.

b)czy zgodnie z zawartą umową o kredyt hipoteczny, wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, a więc do pełnej wysokości?

Odpowiedź: Tak, do pełnej wysokości.

c)czy kredyt hipoteczny został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?

Odpowiedź: Tak.

d)jaki dokładnie cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego został wpisany w umowie kredytowej z bankiem?

Odpowiedź: Cel kredytu wskazany w umowie kredytu:

1)zakup na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr …, położonego w A., przy ul. … (kwota 131 000 zł);

2)refinansowanie kosztów poniesionych na zakup ww. lokalu (kwota 3 000 zł);

3)remont ww. lokalu (kwota 26 000 zł).

e)czy kredyt hipoteczny, o którym mowa we wniosku, jest to kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?

Odpowiedź: Tak.

f)czy kredyt hipoteczny został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej?

Odpowiedź: Tak.

g)czy ww. kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie? Na jakiej konkretnie nieruchomości (prawie majątkowym) kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką?

Odpowiedź: Tak, hipoteka została stanowiona na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, dla której jest prowadzona księga wieczysta nr …..

h)czy zaciągnięty kredyt został w całości przeznaczony na wskazany przez Pana w odpowiedzi do punktu e) niniejszego wezwania cel? W przypadku negatywnej odpowiedzi, prosimy wskazać, na co faktycznie zostały wydatkowane środki pieniężne uzyskane z ww. kredytu?

Odpowiedź: Tak.

i)datę nabycia, miejsce położenia oraz tytuł prawny jaki przysługuje Panu do nieruchomości sfinansowanej ze środków uzyskanych z kredytu (np. nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym, lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, inny - jaki?). Jeżeli jest to nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym, prosimy wskazać datę wybudowania budynku.

Odpowiedź:

·data nabycia nieruchomości: grudzień 2005 r.,

·tytuł prawny: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej,

·miejsce położenia: A., ul. ….,

·data wybudowania budynku, w którym znajduje się lokal mieszkalny: 1973 r.

j)czy we wskazanej wyżej nieruchomości realizuje Pan własne cele mieszkaniowe?

Odpowiedź: po okresie remontu adaptacyjnego mieszkaliśmy tam od lutego 2006 r. do 26 marca 2022 r. Obecnie mieszkanie jest wynajmowane.

k)czy jest Pan właścicielem/współwłaścicielem ww. nieruchomości, dla której została zawarta umowa o kredyt?

Odpowiedź: Jesteśmy wraz z żoną współwłaścicielami.

l)planowaną datę podpisania ugody z bankiem;

Odpowiedź: W chwili obecnej (październik 2024 r.) nie mamy żadnej planowanej ugody z bankiem. Jeśli opinia KIS będzie taka, że kwota do wypłaty przy podpisaniu ugody jest zwolniona z podatku, zamierzam ponownie skontaktować się z bankiem w celu otrzymania nowej oferty wiedząc, że podatku od takiej kwoty nie musimy płacić. Zakładam, że bank dalej będzie wolał podpisać ugodę, niż iść na drogę sądową.

m)na podstawie jakich przepisów prawa zostanie podpisana ugoda z bankiem oraz kto będzie stroną zawartego porozumienia?

Odpowiedź: Ugoda zostaje zawarta na zasadzie swobodnej woli stron biorąc pod uwagę przepisy ustawy Prawo bankowe, Kodeksu cywilnego, ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów. Ugoda obejmuje m.in zmianę umowy kredytu (m.in. art. 69 ustawy Prawo bankowe), zwolnienie z długu (art. 508 k.c.), zrzeczenie się roszczeń konsumenta w zakresie korzystania z ochrony (art. 305¹ k.c. ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów).

n)czy umorzenie ww. kredytu przez bank dotyczyło będzie wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług? Jeśli nie, prosimy wyjaśnić jaka część ww. kredytu obciąża Pana, a jaka pozostałych współkredytobiorców?

Odpowiedź: Tak.

o)czy w ramach ugody z bankiem nastąpi również „przewalutowanie” zaciągniętego kredytu?

Odpowiedź: Tak. Zgodnie z planowaną ugodą Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie określoną kwotę PLN. Zgodnie z umową kredytu bank udzielił kredytobiorcom kredyt w kwocie wyrażonej w PLN waloryzowanej kursem kupna waluty w CHF według tabeli kursowej banku z dnia i godziny uruchomienia kredytu, harmonogram spłat był sporządzany w CHF a raty kapitałowo – odsetkowe spłacane miały być w złotówkach po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF tabeli kursowej banku obowiązującej na dzień spłaty z godziny 14:50.

p)jakie ustalenia w sprawie umorzenia kredytu zawiera wskazana we wniosku ugoda z bankiem dla Pana i ewentualnie pozostałych współkredytobiorców?

Odpowiedź:

Bank zaproponował ugodę, zgodnie którą:

1.Kredytobiorcy są świadomi, że mają prawo podnosić przeciwko Bankowi roszczenia w związku z zawarciem, wykonywaniem lub treścią Umowy. W szczególności mogą dochodzić roszczeń o:

I.uznanie za bezskuteczne (na podstawie art. 385¹ k.c. i nast. Kodeksu cywilnego) postanowień Umowy, w tym tych, które dotyczą:

-zasad ustalania kursu waluty,

-zasad waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego) oraz

-zmiany oprocentowania,

II.stwierdzenie bezskuteczności lub nieważności całej Umowy lub

III.zapłatę, które wynikłyby z pkt (I) lub (II) z ewentualnymi odsetkami.

2.Kredytobiorcy są świadomi, że gdyby podnieśli m.in. roszczenia, o których mowa w punkcie 1. mogłoby to skutkować dla nich pozytywnym orzeczeniem sądowym.

3.Bank stoi na stanowisku, że Umowa jest w całości skuteczna i ważna. Nie uznaje za zasadne roszczeń z punktu 1.

4.Zamiarem Banku i Kredytobiorców jest:

I.polubownie rozstrzygnąć spór lub zapobiec sporowi o ważność i skuteczność Umowy oraz jej poszczególnych postanowień oraz

II.uchylić niepewność co do roszczeń Stron, związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy przez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę kredytu waloryzowanego na kredyt złotowy.

5.Kredytobiorcy mają świadomość i rozumieją skutki dokonywanej czynności prawnej (w szczególności finansowe), które zostały im wyjaśnione. Dobrowolnie godzą się na to, aby odstąpić od dochodzenia roszczeń wobec Banku (o których mowa w punkcie 1), wywodzonych z zarzutu:

I.nieważności Umowy,

II.bezskuteczności Umowy, lub

III.niedozwolonego charakteru postanowień Umowy, w brzmieniu sprzed zawarcia tej Ugody. Godzą się na to w zamian za zmianę postanowień Umowy w zakresie zobowiązań Kredytobiorców i odpowiadających im praw Banku.

6.Kredytobiorcy oświadczają, iż godzą się na zawarcie Ugody w celu: (I) potwierdzenia dotychczasowego związania postanowieniami Umowy kredytu oraz (II) potwierdzają, że rozumieją, iż Ugoda jest zawierana w celu dalszego niepowoływania się na ewentualnie niedozwolony charakter postanowień Umowy i niedochodzenia roszczeń z tego tytułu.

7.W związku z zawarciem Ugody, Strony zgadzają się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy.

8.Strony potwierdzają, że wolą obu Stron było zawarcie Umowy oraz jest utrzymanie tej Umowy w mocy przez cały okres kredytowania z uwzględnieniem zmian, które wynikają z tej Ugody.

9.Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie określoną kwotę PLN. Bank zwalnia Kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorców z tytułu kredytu) w tej całej określonej wcześnie kwocie PLN ustalonej przez Strony, Kredytobiorcy dokonane zwolnienie z długu przyjmują. W związku ze zwolnieniem z długu zadłużenie Kredytobiorców wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

10.Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorców ustalaną przez Strony kwotę określoną w ugodzie w PLN.

11.Strony oświadczają, że zachowana zostaje tożsamość i ciągłość wierzytelności wynikającej z Umowy z uwzględnieniem zmian, które wynikają z Ugody. Zawarcie tej Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego. W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, a w szczególności, które dotyczyłyby lub byłyby związane z:

a.zasadami ustalania kursu waluty,

b.zasadami waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego),

c.zmianami oprocentowania.

Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron.

12.Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwrotu, w odniesieniu do kwoty wskazanej w punkcie 10. powyżej, po jego stronie nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na Banku nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu. Kredytobiorcy przyjmują do wiadomości, iż Bank wystąpił do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie stanu faktycznego powstałego w wyniku zawartej Ugody, co do tego czy po stronie Kredytobiorcy powstaje przychód w związku ze zwrotem wskazanym w punkcie 10 powyżej, a tym samym na Banku nie ciąży wyżej wskazany obowiązek informacyjny. Bank otrzymał interpretację indywidualną i zamieścił o niej komunikat na stronie internetowej Banku.

q)czy w przeszłości korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu innej pożyczki/kredytu zabezpieczonych hipotecznie i zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102);

Odpowiedź: Nie korzystałem.

r)na jakiej podstawie (w oparciu o jakie wartości lub wskaźniki) bank ustalił wysokość wskazanej we wniosku „dodatkowej kwoty”, którą po podpisania ugody Panu wypłaci? Z czego będzie wynikała wysokość wypłaconej Panu „dodatkowej kwoty” przez bank?

Odpowiedź: Kwota wynikła z negocjacji z bankiem, ale brana była kwota różnicy pomiędzy roszczeniami banku i kredytobiorców w przypadku unieważnienia umowy kredytu. W przypadku uznania, że umowa kredytu jest nieważna w całości na skutek postanowień abuzywnych, roszczenie kredytobiorców wynikające z dokonanych wpłat tytułem spłaty kredytu jest w wyższej wysokości, niż roszczenie banku o zwrot wypłaconego na podstawie umowy kredytu kapitału. Różnica pomiędzy tymi roszczeniami była brana pod uwagę przy negocjacjach z bankiem treści ugody w zakresie kwoty, jaką bank ma zwrócić kredytobiorcom. Jest to kwota wskazana w punkcie 10 powyżej w ugodzie określona jako „Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorców ustalaną przez Strony kwotę”.

s)czy „dodatkowa kwota” będzie świadczeniem wypłaconym z tytułu np. umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu, zastosowania ujemnego oprocentowania, zwrotu nadpłaconego kredytu i odsetek, przewalutowania na złotówki kredytu udzielonego we frankach szwajcarskich lub czy jest świadczeniem stanowiącym dodatkową kwotę pieniężną, na wypłatę której nie miały wpływu ww. czynniki, wypłaconym w celu zachęcenia Pana do zawarcia ugody zamiast dalszego postępowania sądowego?

Odpowiedź: Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu” faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych gdyby kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku. W związku z ugodą kredytobiorcy nie występują na drogę postępowania sądowego i otrzymują kwotę zwrotu, ale na ustalenie jej wysokości miała wpływ kwota roszczenia kredytobiorców o zwrot nienależnego świadczenia w razie wystąpienia przez nich do sądu.

t)czy „dodatkowa kwota” będzie zwrotem przez bank kwot, które w wyniku ugody uznano za Pana nadpłatę ponad należną bankowi spłatę zadłużenia kredytu?

Odpowiedź: Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu” faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem, dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby zatem część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych gdyby kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku.

u)czy „dodatkowa kwota”, która zostanie Panu wypłacona przez bank, stanowi dodatkowe przysporzenie wynikające z zawartej ugody?

Odpowiedź: Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu” faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem, dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby zatem część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych, gdyby kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku.

v)czy ww. kwota jest wynagrodzeniem za odstąpienie przez Pana od dochodzenia roszczeń wobec Banku na drodze sądowej?

Odpowiedź: Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu” faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem, dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby zatem część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych gdyby kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku. W związku z ugodą kredytobiorcy nie występują na drogę postępowania sądowego i otrzymują kwotę zwrotu, ale na ustalenie jej wysokości miała wpływ kwota roszczenia kredytobiorców o zwrot nienależnego świadczenia w razie wystąpienia przez nich do sądu.

w)czy ugoda z bankiem wyodrębnia „dodatkową kwotę” jako odrębne świadczenie banku na Pana rzecz (czyli świadczenie inne niż zwrot nadpłaconego kredytu, tj. kapitału i odsetek)? – jeśli tak, to czy ugoda określa charakter tego świadczenia (jeśli tak, w jaki sposób)?

Odpowiedź: W treści ugody jest wskazana kwota w PLN – „Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorców ustalaną przez Strony w wysokości ……..PLN”. Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu” faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem, dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby zatem część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych, gdyby kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku.

Pytanie

Czy w zakresie zwrotu kwoty wskazanej w treści ugody (punkt 10 powyżej), po stronie Kredytobiorców postanie przychód podatkowy – czy kwota zwrotu stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Ewentualnie, czy kwota zwrotu stanowi odszkodowanie wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na ww. pytanie w części dotyczącej skutków podatkowych dla Pana, natomiast w pozostałej części zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, w zakresie zwrotu kwoty wskazanej w treści ugody (punkt 10 powyżej), po stronie Kredytobiorców nie postanie przychód podatkowy. Kwota zwrotu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ewentualnie, kwota zwrotu stanowi odszkodowanie wolne od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to kwota uzgodniona przez strony w ramach ugody celem zakończenia ewentualnego sporu miedzy stronami. Przy jej ustaleniu brana była pod uwagę wysokość roszczenia kredytobiorców w stosunku do banku w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Pomimo, iż w ugodzie dochodzi do „przewalutowania kredytu”, faktycznie celem kredytobiorców jest ugodowe rozwiązanie sporu związanego z zawartymi w umowie kredytu postanowieniami abuzywnymi. Zatem, dodatkowa kwota faktycznie stanowiłaby zatem część roszczenia kredytobiorców przy unieważnieniu umowy kredytu na skutek zawartych w niej postanowień abuzywnych, gdyby Kredytobiorcy wystąpili do sądu z roszczeniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu i zwrot nienależnego świadczenia na rzecz banku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Z kolei jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank „dodatkowej kwoty”

Powziął Pan wątpliwość, czy ustalona w ugodzie dodatkowa kwota, którą bank Panu zwróci, będzie stanowić przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podobnie jest w sytuacji, w której dochodzi do wypłaty przez bank dodatkowej kwoty, jako odrębnego świadczenia banku na rzecz kredytobiorcy, czyli świadczenia innego niż zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Jest Pan wraz z żoną kredytobiorcami kredytu zaciągniętego w CHF w banku. Data zawarcia kredytu 22 grudnia 2005 r., kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie. Bank w ramach zaproponowanej ugody zaproponował Panu, poza umorzeniem pozostałej części kredytu, zwrot dodatkowo w kwocie … zł. Jest to kwota wynikła z negocjacji z bankiem – pod uwagę brana była kwota różnicy pomiędzy roszczeniami banku i kredytobiorców w przypadku unieważnienia umowy kredytu. W przypadku uznania, że umowa kredytu jest nieważna w całości na skutek postanowień abuzywnych, roszczenie kredytobiorców wynikające z dokonanych wpłat tytułem spłaty kredytu jest w wyższej wysokości, niż roszczenie banku o zwrot wypłaconego na podstawie umowy kredytu kapitału. Różnica pomiędzy tymi roszczeniami była brana pod uwagę przy negocjacjach z bankiem treści ugody w zakresie kwoty, jaką bank ma zwrócić kredytobiorcom. Jest to kwota wskazana w ugodzie określona jako „Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorców ustalaną przez Strony kwotę”.

Jak wynika z zacytowanych wyżej przepisów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W analizowanej sprawie na podstawie ugody, Pan (kredytobiorca), otrzyma zwrot kwoty wynikłej z negocjacji z bankiem, gdzie przy jej wyliczeniu brana była pod uwagę kwota różnicy pomiędzy roszczeniami banku i kredytobiorców (tj. Pana i małżonki) w przypadku unieważnienia umowy kredytu. W związku z ugodą nie wstępuje Pan na drogę postępowania sądowego i otrzymuje kwotę zwrotu, na której wysokość miała wpływ kwota Pana roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia od banku.

Jeżeli zatem, w wyniku zawartej ugody, zostaną Panu wypłacone środki, które wcześniej na mocy umowy kredytowej przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo – odsetkowych od otrzymanego kredytu, to otrzymane środki będą stanowić ekwiwalent wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Zatem, kwota ta nie spowoduje faktycznego przyrostu Pana majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Jego majątku. W konsekwencji, można uznać za Panem, że kwota zwrotu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Taka operacja nie spełni bowiem celu przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

W związku z powyższym, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, stwierdzić należy, że skoro kwota dodatkowa, którą otrzyma Pan od banku w wyniku ugody, będzie mieściła się w kwocie, którą wpłacił Pan do banku podczas spłaty kredytu hipotecznego, to jej otrzymanie nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji, pieniądze te, nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie spowoduje po Pana stronie obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Natomiast, odnosząc się do zadanej w pytaniu kwestii czy kwota zwrotu stanowi odszkodowanie wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy wskazać, że brzmienie tego przepisu jest następujące:

Zakres zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmuje zatem tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ww. ustawy, jednoznacznie wskazuje na wyłączenie, z którego wynika, że otrzymane odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe, nie korzystają ze zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rozpatrywanej sprawie, skoro nie powstał przychód, który mógłby podlegać ewentualnemu zwolnieniu od podatku dochodowego, brak jest podstaw prawnych do rozpatrywania czy w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie wskazany przez Pana w pytaniu i własnym stanowisku art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, powyższy przepis nie będzie miał zastosowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

W konsekwencji, Pana stanowisko, w którym wskazał, że kwota zwrotu nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionego pytania i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Wskazać należy, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje interpretację indywidualną na wniosek podmiotu, który chce się dowiedzieć, czy w jego indywidualnej sprawie mają zastosowanie określone przepisy prawa podatkowego (podmiot taki jest nazywany „zainteresowanym”). Interpretacja wyjaśnia, czy w danej sytuacji dla wnioskodawcy powstają określone prawa lub obowiązki podatkowe, co wynika  z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Ponadto, wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla drugiego współkredytobiorcy (Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).