Interpretacja indywidualna z dnia 8 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.708.2024.3.AK
Temat interpretacji
Skutki podatkowe otrzymania w związku z zawarciem ugody z bankiem kwoty stanowiącej zwrot rat kapitałowo-odsetkowych oraz kwoty tytułem odsetek za opóźnienie.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
·nieprawidłowe w zakresie pytań nr 1, 3, 4, 6;
·prawidłowe w zakresie pytań nr 2 i 5.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 5 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 3 października 2024 r. (wpływ 3 października 2024 r.) z 7 października 2024 r. (wpływ 7 października 2024 r.), pismem z 8 października 2024 r. (wpływ 8 października 2024 r.) oraz pismem z 6 listopada 2024 r. (wpływ 6 listopada 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W 2008 roku zawarł Pan umowę o kredyt hipoteczny CHF z bankiem na zakup domu jednorodzinnego z ustanowieniem hipoteki. Kredyt spłacił Pan w całości i pozwał Pan bank w związku z zawarciem w umowie niedozwolonych klauzul żądając zwrotu nadpłaconych kwot.
Otrzymał Pan od banku propozycję ugody w ramach której, za wycofanie pozwu bank zobowiązuje się do „W celu ugodowego zakończenia sporu, Bank zobowiązuje się zwrócić na rzecz Kredytobiorcy/ów ustalaną przez Strony kwotę (…) PLN”.
W uzupełnieniu wniosku w odpowiedzi na pytania kto będzie Stroną/Stronami zawartej ugody oraz jakie ustalenia będzie zawierała ww. ugoda wskazał Pan, że: bank udzielający kredytu oraz kredytobiorcy małżeństwo P i MS (wspólnota majątkowa).
Natomiast w odpowiedzi na pytanie co zgodnie z zapisami zawartymi w ugodzie, będzie składało się na kwotę (…) zł wskazaną we wniosku podał Pan, że na wymienioną kwotę (…) zł składają się raty kapitałowo-odsetkowe.
Ponadto, w kolejnym piśmie wskazał Pan, że oprócz kwoty (…) zł wymienionej we wniosku stanowiącej raty kapitałowo-odsetkowe bank wypłaci Panu również dodatkowo (…) zł tytułem odsetek za opóźnienie. W sumie ostateczna kwota wynosić będzie (…) zł.
Dodatkowo w odniesieniu do kwestii jak należy rozumieć sformułowanie, odsetki za opóźnienie podał Pan, że są to odsetki za opóźnienie rozumiane zgodnie z art. 481 – [Odsetki za opóźnienie] – Kodeks cywilny.
Odsetki liczone są od kwoty (…) zł. Odsetki liczone są od dnia (…) maja 2022 r.
Pytania (sformułowane we wniosku oraz w uzupełnieniu wniosku)
1.Czy zwrócona przez bank na Pana rzecz kwota (...) PLN spełnia warunki niezbędne do zaniechania podatku?
2.Czy ciążyć będzie na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego lub innego?
3.Czy Pana indywidualny przypadek spełnia warunki rozporządzanie Ministra Finansów Dz.U. 2024 r. poz. 102 w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
4.Czy zwrócona przez bank na Pana rzecz dodatkowa kwota (…) PLN spełnia warunki niezbędne do zaniechania podatku?
5.Czy ciążyć będzie na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego lub innego?
6.Czy Pana indywidualny przypadek spełnia warunki rozporządzanie Ministra Finansów Dz.U. 2024 r. poz. 102 w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Pana stanowisko w sprawie (zaprezentowane w uzupełnieniach wniosku)
Pana zdaniem, w odniesieniu do pytania nr 1: tak, spełnia warunki.
W zakresie pytania nr 2 wyraził Pan opinię: nie, nie będzie ciążył żaden obowiązek podatkowy.
W odniesieniu do pytania nr 3 stwierdził Pan: tak, spełnia warunki.
W odniesieniu do pytania nr 4 podał Pan: kwota spełnia warunki niezbędne do zaniechania podatku.
W zakresie pytania nr 5 wskazał Pan, że: nie będzie ciążyć na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego lub innego.
W zakresie pytania nr 6 wyraził Pan pogląd, że: Pana indywidualny przypadek spełnia warunki rozporządzanie Ministra Finansów Dz.U. 2024 poz. 102 w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:
·nieprawidłowe w zakresie pytań nr 1, 3, 4, 6;
·prawidłowe w zakresie pytania nr 2 i 5.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. Została ona wyrażona w art. 9 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Wskazał Pan we wniosku, że spłacił Pan kredytu w całości i pozwał Pan bank w związku z zawarciem w umowie niedozwolonych klauzul żądając zwrotu nadpłaconych kwot. Otrzymał Pan od banku propozycję ugody w ramach której stwierdza się, że: „W celu ugodowego zakończenia sporu, Bank zobowiązuje się zwrócić na rzecz Kredytobiorcy/ów ustalaną przez Strony kwotę (...) PLN”. Na kwotę tę składają się raty kapitałowo-odsetkowe.
Wobec powyższego, skoro kwota (...) zł, którą otrzyma Pan od banku w wyniku zawartej ugody stanowi zwrot rat kapitałowo-odsetkowych i mieścić się będzie w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego (jako raty kapitałowo-odsetkowe) to jej otrzymanie nie spowoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego.
W konsekwencji otrzymana kwota (...) zł nie będzie Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie nie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.
Ustosunkowując się natomiast do kwestii ewentualnego opodatkowania kwoty (…) zł tytułem odsetek za opóźnienie, należy wskazać, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061), zgodnie z którym:
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Wskazał Pan w uzupełnieniu wniosku, że odsetki za opóźnienie, które Pan otrzyma mają być rozumiane zgodnie z przepisem art. 481 – Kodeks cywilny. Odsetki te liczone są od kwoty (...) zł od dnia 26 maja 2022 r.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku
Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
W analizowanej sprawie bank wypłaci na Pana rzecz kwotę (…) zł odsetek za opóźnienie, naliczonych od kwoty (...) zł, stanowiącej zwrot rat kapitałowo-odsetkowych, która to kwota (...) zł jak wyżej wskazano nie stanowi przychodu, a więc nie podlega opodatkowaniu.
W konsekwencji, odsetki te uzyskane z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają zwolnieniu od opodatkowania na podstawie wyżej zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podsumowując, nie będzie miał Pan obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od ww. kwot otrzymanych od banku stanowiących zwrot rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek z tytułu opóźnienia.
Końcowo wyjaśniam, że ustawodawca w rozporządzeniu Ministra Finansów z 22 marca 2022 r. przewidział możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do dochodów (przychodów) związanych m.in. z umorzeniem kredytu hipotecznego udzielonego na cele mieszkaniowe. Analizowana sprawa nie dotyczy jednak skutków podatkowych wynikających z umorzenia Panu wierzytelności. Dotyczy skutków podatkowych związanych z otrzymaniem od banku kwoty stanowiącej zwrot uiszczonych przez Pana świadczeń (rat kapitałowo-odsetkowych) oraz odsetek za opóźnienie, do której to sytuacji nie ma zastosowania wskazane przez Pan we wniosku rozporządzenie Ministra Finansów.
Pana stanowisko w zakresie pytań nr 1, 3, 4, 6 uznałem za nieprawidłowe ze względu na to, że oparł je Pan na ww. rozporządzeniu.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie należy wyraźnie zastrzec, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.
Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Ponadto, podkreślam, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm). W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).