Skutki podatkowe zwrotu nadpłaconch rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek za opóźnienie w wyniku unieważnienia umowy kredytu hipotecznego. - Interpretacja - 0114-KDIP3-2.4011.702.2024.1.MJ
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Skutki podatkowe zwrotu nadpłaconch rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek za opóźnienie w wyniku unieważnienia umowy kredytu hipotecznego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 30 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych wypłaty przez bank nienależnie pobranych świadczeń oraz otrzymania odsetek za opóźnienie związanych z unieważnieniem umowy kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Jest Pan osobą fizyczną i podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Zawarł Pan z Bankiem umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF (dalej: „Umowa kredytu”). Z uwagi na abuzywność klauzul zawartych w Umowie kredytu wystąpił Pan przeciwko Bankowi z powództwem dotyczącym orzeczenia nieważności Umowy kredytu w całości. Na skutek wniesionego przez Pana powództwa, prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego orzeczono:
1.nieważność Umowy kredytu;
2. zasądzono od Banku na Pana rzecz oznaczoną w wyroku kwotę (…) PLN oraz (…) CHF tytułem nienależnie uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetki za opóźnienie, z zastrzeżeniem na rzecz Banku prawa zatrzymania zasądzonej na rzecz Pana kwoty dopóki nie zaofiaruje Pan Bankowi otrzymanej na podstawie Umowy kredytu kwoty udzielonego kredytu w wysokości (…) PLN albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot tej kwoty;
3. zasądzono od Banku na Pana rzecz kwotę (…) PLN tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienie się wyroku.
- dalej: „Wyrok”).
Po wydaniu Wyroku Pan oraz Bank w celu zakończenia sporu co do zawarcia i wykonywania Umowy kredytu zawarliście porozumienie zgodnie, z którym Pan i Bank postanowiliście rozliczyć wszystkie wzajemne roszczenia wynikające z Umowy kredytu oraz Wyroku, w ten sposób, że uznacie wzajemne roszczenia w związku z uznaniem Umowy kredytu za nieważną i w tym zakresie dokonacie wzajemnego umownego potrącenia wierzytelności wzajemnych (dalej: „Porozumienie”). Z Porozumienia wynika, że:
1. do dnia zawarcia Porozumienia wpłacił Pan na rzecz Banku kwotę (…) PLN oraz kwotę (…) CHF;
2. na podstawie Umowy kredytu wypłacono Panu kwotę kapitału (…) PLN;
3. na dzień poprzedzający zawarcie Porozumienia od Banku przysługuje Panu również kwota (…) PLN oraz (…) CHF tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie;
4. w wyniku umownego potrącenia ww. kwot wierzytelności tj. kwoty wypłaconego przez Bank kapitału oraz kwot zapłaconych przez Pana, o których mowa w pkt 1 powyżej i kwot odsetek za opóźnienie, Bank dokona wypłaty na Pana rzecz kwoty (…) PLN;
5. kwoty określone w CHF zostały przeliczone na PLN według ustalonego w Porozumieniu kursu przeliczenia ((…) PLN).
Pytanie
Czy ww. środki pieniężne, które otrzyma Pan w wyniku zawartego Porozumienia, tj. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, odsetek za opóźnienie są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, środki pieniężne, które otrzyma Pan w wyniku zawartego Porozumienia z Bankiem, tj. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, odsetek za opóźnienie są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych (tj. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych nie stanowi dla Pana przychodu, z kolei wypłacone Panu odsetki za opóźnienie zwolnione są z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT).
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść przepisu wskazuje, że opodatkowaniu PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w ustawie o PIT bądź, od których zaniechano poboru podatku.
Jednocześnie dochodem ze źródła przychodów - jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f - nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Natomiast przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o PIT).
Przychód stanowią m.in. otrzymane lub postawione do dyspozycji pieniądze i wartości pieniężne. Przez termin „otrzymane”, zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod redakcją prof. M. Szymczaka (Wydawnictwo Naukowe PWN - 1998 r., wydanie I, tom II, str. 253) należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika. Natomiast „postawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik, wykazując określoną aktywność, ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy, a nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji.
Przepis art. 10 ustawy o PIT zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu PIT.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są m.in. inne źródła, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Za przychody z innych źródeł, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 tej ustawy. W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Natomiast umowa kredytu została uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Stosownie do treści art. 69 ust. 1 tej ustawy przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są neutralne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o PIT).
W opisanej w zdarzeniu przyszłym podkreślić należy, że powstanie przychodu wiąże się z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika (zwiększeniem wartości jego majątku). Natomiast zwrot spłaconych przez kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych, w następstwie stwierdzenia nieważności umowy kredytu, nie powoduje po stronie kredytobiorcy przysporzenia majątkowego, bowiem majątek kredytobiorcy nie ulega powiększeniu a jedynie wraca do stanu pierwotnego, w jakim powinien się znajdować, gdyby nie doszło do nienależnych (bezpodstawnych) płatności na rzecz banku. Z tego też względu dokonany na podstawie Porozumienia zwrot na Pana rzecz zapłaconych przez Pana rat kapitałowo- odsetkowych nie będzie stanowił dla Pana przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.
Jednocześnie skoro zwracana przez Bank kwota nienależnie pobranych rat kapitałowo- odsetkowych nie podlega opodatkowaniu PIT, to wówczas w Pana ocenie opodatkowaniu PIT nie powinny podlegać odsetki za opóźnienie, z uwagi na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.
W ślad za tym przepisem wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W związku z tym skoro zwrot należności, tj. pobranych rat kapitałowo-odsetkowych nie będzie opodatkowany PIT, to w ślad za przytoczoną powyżej regulacją art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT zwolnione z PIT powinny być odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty tych należności.
Tym samym środki pieniężne, które otrzyma Pan w wyniku zawartego Porozumienia z Bankiem, tj. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, odsetek za opóźnienie są wolne od PIT (tj. zwrot nadpłaconych rat kapitałowo odsetkowych nie stanowi dla Pana przychodu, z kolei wypłacone Panu odsetki za opóźnienie zwolnione są z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT).
Pana stanowisko znajduje potwierdzenie w wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacjach m.in.:
1) interpretacji indywidualnej z 5 czerwca 2024 r. Nr 0112-KDIL2-1.4011.329.2024.2.MKA:
„W konsekwencji uzyskała Pani zwrot wpłaconych przez Panią rat kredytowych. Zatem kwota zwrotu nie powoduje faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia w Pani majątku. Wobec tego, można uznać, że zwrot ten nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika – ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a tym samym po Pani stronie jako kredytobiorcy nie powstał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zwrócona Pani przez bank kwota nienależnie pobranych przez bank świadczeń nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem wypłacone Pani odsetki za opóźnienie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, że odsetki te podlegają zwolnieniu od opodatkowania na podstawie wyżej zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”;
2) interpretacja indywidualna z 23 lutego 2024 r. Nr 0113-KDIPT2-2.4011.922.2023.2.MK:
„Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Pani przychodu. W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej, klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. (...) Skoro zatem, zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które Pani otrzymała nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów.
Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się inne źródła.
Jak stanowi art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” oznacza, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Pana w wyniku zawartego porozumienia środków pieniężnych, tj. zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek za opóźnienie tego zwrotu związanych z nieważnością umowy kredytowej w pierwszej kolejności wskazać należy na art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.), z którego wynika, że:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:
Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
- pkt 2 – kwotę i walutę kredytu;
- pkt 4 – zasady i termin spłaty kredytu.
Z kolei na podstawie art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:
Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W myśl art. 3851 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.
§ 3. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.
§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.
Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego.
Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu.
W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.
Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
W opisanej sytuacji dojdzie do wykonania postanowień zapadłych w wyroku sądu oraz porozumieniu między Panem a bankiem. W konsekwencji uzyska Pan zwrot nadpłaconych przez Pana rat kredytowych. Zatem kwota zwrotu nie spowoduje faktycznego przyrostu w Pana majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w Pana majątku. Wobec tego, można uznać, że zwrot ten nie będzie spełniał celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a tym samym po Pana stronie jako kredytobiorcy nie powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zwrócona Panu przez bank w wyniku zawartego porozumienia kwota nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zatem wypłacone Panu odsetki za opóźnienie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń dotyczą świadczenia niepodlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Oznacza to, że odsetki te będą podlegały zwolnieniu od opodatkowania na podstawie wyżej zacytowanego art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podsumowując, nie będzie miał Pan obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty otrzymanych przez Pana od banku: zwrotu nadpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie tego zwrotu.
Pana stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.
Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).