Możliwość rozliczenia się jako rodzic samotnie wychowujący dzieci.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 26 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 26 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 30 września 2024 r. (wpływ 30 września 2024 r.) oraz pismem z 24 października 2024 r. (wpływ 24 października 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Dnia 6 marca 2023 r. rozwiodła się Pani z mężem. Oboje macie władzę rodzicielska nad małoletnimi dziećmi (10 i 13 lat). Dzieci zamieszkują z Panią. Mieszka Pani sama z dwojgiem dzieci. Ojciec płaci alimenty i tylko tyle, nie dofinansowuje synowi zielonej szkoły ani aparatu ortodontycznego, ani stroju do tańca dla córki, gdyż uważa, że 1000 zł, które płaci na jedno dziecko starczy na wszystko. Zabiera dzieci dwa razy w miesiącu na 48h. Do Pani należy całkowita opieka, tj. szkoła, lekcje, korepetycje, zajęcia pozalekcyjne (4 razy w tygodniu dla obojga dzieci), lekarze, zwolnienia lekarskie, rehabilitacje, wywiadówki, jednym słowem wszystko. Ojcu zdarza się zapomnieć odebrać dzieci o czasie, albo przywozi je przed czasem określonym przez sąd.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Pani zapytanie dotyczy okresu rozliczenia podatkowego PIT-37 za 2023 r., 2024 r. oraz dotyczy lat następnych.

Orzeczenie sądu o rozwodzie uprawomocniło się 27 marca 2023 r.

Nie wstąpiła Pani ponownie w związek małżeński.

Nie jest Pani matką innych dzieci.

Uzyskuje Pani dochody z umowy o pracę, czyli ze stosunku pracy.

Pani dzieci to B. R. rok urodzenia 2011, G. R. rok urodzenia 2014.

Pani dzieci uczą się w państwowej szkole podstawowej – B. klasa 7, G. 4.

Pani dzieci nie osiągają żadnych dochodów.

Pani dzieci nie otrzymują zasiłku pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Do Pani i do dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30c ani o zryczałtowanym podatku dochodowym, ani o podatku tonażowym ani aktywacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Dzieci mieszkają z Panią przez cały okres.

Opieka nad dziećmi wygląda w ten sposób:

Pani poświęca im cały czas, w tygodniu zawozi Pani dzieci do szkoły, po szkole zapewnia im Pani posiłek, robi Pani z nimi lekcje, uczycie się, zawozi Pani dzieci na zajęcia pozalekcyjne i przywozi (B. zajęcia ju-jitsu 2 razy w tygodniu, G. 3 razy w tygodniu taniec disco-dance), to Pani zapewnia im stroje i sprzęt do treningów, oraz stroje na występy, opłaca Pani starty w zawodach, zapisuje na zawody, kibicuje. Chodzi Pani na wszystkie wywiadówki, na bilanse zdrowotne, na konsultacje ortodontyczne, szczepienia, wizyty dentystyczne, do lekarzy jak są chorzy, Pani zapisuje dzieci do specjalistów, to Pani wykorzystuje swój urlop, aby dzieciom zapewnić wszystkich specjalistów. Zapisuje Pani dzieci na dodatkowe lekcje angielskiego, korepetycje. Jest Pani zawsze jak dzieci Pani potrzebują. Opłaca Pani dzieciom zielone szkoły, wycieczki fakultatywne, zapewnia Pani dzieciom niezbędną odzież i potrzeby bytowe. Wozi Pani dzieci na urodziny kolegów/koleżanek i kupuje prezenty.

Świadczenie wychowawcze (800+) pobiera Pani, w związku z tym, że dzieci mieszkają z Panią.

Nie było żadnej decyzji sądu, aby umieścić dzieci w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Sąd ustalił, że dzieci pozostają przy Pani, natomiast do ojca jeżdżą w pierwszy i trzeci weekend, pojedyncze dni w święta, oraz dwa tygodnie w lipcu i sierpniu i tydzień ferii.

Wakacje zapewnia dzieciom Pani. W roku 2024 ojciec zostawił dzieci na 2 tygodnie pod opieką swojej matki, nigdzie z dziećmi nie był, odwiedzał ich tylko w weekend. Natomiast jak Pani miała pod opieką dzieci to pojechał sam na wakacje. Ojciec potrafi zapomnieć odebrać dzieci o czasie od Pani albo przywozi je przed czasem określonym przez sąd. Zawsze musi być Pani w pogotowiu na wypadek gdyby dzieci wróciły wcześniej.

Niestety nie może Pani liczyć na pomoc ojca, jak powie, że pojedzie z dzieckiem do lekarza, to odmawia w ostatniej chwili, często w piątki w swój weekend nie może wziąć dzieci bo podobno pracuje, zdarza się że dzieci dzwonią, że chcą wrócić i wtedy również są z Panią. Ojciec w czasie tych 48h raz na dwa tygodnie spędza z nimi czas, ale nie pomaga dzieciom w nauce, dlatego Pani musi to nadrabiać z dziećmi zanim pojadą do ojca albo po ich powrocie. Dzieci nie mają ubrań u ojca, Pani pakuje torbę i potem dostaje Pani brudne rzeczy do prania. W Pani domu mają zapewnione własne pokoje, w pełni wyposażone i dostosowane do ich potrzeb, a u ojca nie.

Ojciec uważa, że zasądzone przez sąd 1000 zł na każde dziecko wystarczy, chociaż kwota zasądzona była mniejsza od wnioskowanej i udokumentowanej przez Panią. Ojciec nie dokłada do kosztów, które w między czasie dochodzą, jak ortodonta, zielone szkoły, strój do tańca (koszt ok. 2 tys. zł), rehabilitacja syna, basen. Nie jest zainteresowany jakąkolwiek pomocą, aby chociaż trochę Panią odciążyć.

W wyroku sądu nie została ustalona opieka naprzemienna.

Pytanie

Czy w związku z zaistniałą sytuacją, może Pani rozliczać się jako matka samotnie wychowująca dzieci?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że może się rozliczyć jako matka samotnie wychowująca dzieci. Mimo, że dzieci widują się z ojcem, z czego się bardzo Pani cieszy, bo dzieciom bardzo potrzebny jest ojciec, to jednak na Pani ciąży cały obowiązek troszczenia się o dzieci i zapewnienia im potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych. Pani dostarcza im dobra materialne, wspiera w realizacji ich hobby, pasji i w zwykłych codziennych sytuacjach i problemach.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 4c wskazanej ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

Art. 6 ust. 4e cytowanej ustawy stanowi, że:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Według art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani osobą rozwiedzioną, co potwierdza prawomocny wyrok z 27 marca 2023 r. Pani stan cywilny nie uległ zmianie. Jest Pani osobą samotnie wychowującą małoletnie dzieci.

W 2023 r. dzieci zamieszkiwały z Panią. To Pani poświęca im cały czas, w tygodniu zawozi Pani dzieci do szkoły, po szkole zapewnia im Pani posiłek, robi Pani z nimi lekcje, uczycie się, zawozi Pani dzieci na zajęcia pozalekcyjne i przywozi. To Pani zapewnia dzieciom stroje i sprzęt do treningów, oraz stroje na występy, opłaca Pani starty w zawodach, zapisuje na zawody, kibicuje. Chodzi Pani na wszystkie wywiadówki, na bilanse zdrowotne, na konsultacje ortodontyczne, szczepienia, wizyty dentystyczne, do lekarzy jak są chorzy, Pani zapisuje dzieci do specjalistów, to Pani wykorzystuje swój urlop aby dzieciom zapewnić wszystkich specjalistów. Zapisuje Pani dzieci na dodatkowe lekcje angielskiego, korepetycje. Jest Pani zawsze jak dzieci Pani potrzebują. Opłaca Pani dzieciom zielone szkoły, wycieczki fakultatywne, zapewnia Pani dzieciom niezbędną odzież i potrzeby bytowe. Wozi Pani dzieci na urodziny kolegów/koleżanek i kupuje prezenty. do ojca jeżdżą w pierwszy i trzeci weekend, pojedyncze dni w święta, oraz dwa tygodnie w lipcu i sierpniu i tydzień ferii. Wakacje zapewnia dzieciom Pani. W roku 2024 ojciec zostawił dzieci na 2 tygodnie pod opieką swojej matki, nigdzie z dziećmi nie był, odwiedzał ich tylko w weekend. Natomiast jak Pani miała pod opieką dzieci to pojechał sam na wakacje. Ojciec potrafi zapomnieć odebrać dzieci o czasie od Pani albo przywozi je przed czasem określonym przez sąd. Zawsze musi być Pani w pogotowiu na wypadek gdyby dzieci wróciły wcześniej. Niestety nie może Pani liczyć na pomoc ojca, jak powie, że pojedzie z dzieckiem do lekarza, to odmawia w ostatniej chwili, często w piątki w swój weekend nie może wziąć dzieci bo podobno pracuje, zdarza się że dzieci dzwonią, że chcą wrócić i wtedy również są z Panią. Ojciec w czasie tych 48h raz na dwa tygodnie spędza z nimi czas, ale nie pomaga dzieciom w nauce, dlatego Pani musi to nadrabiać z dziećmi zanim pojadą do ojca albo po ich powrocie. Dzieci nie mają ubrań u ojca, Pani pakuje torbę i potem dostaje Pani brudne rzeczy do prania. W Pani domu mają zapewnione własne pokoje, w pełni wyposażone i dostosowane do ich potrzeb, a u ojca nie. Ojciec uważa, że zasądzone przez sąd 1000 zł na każde dziecko wystarczy, chociaż kwota zasądzona była mniejsza od wnioskowanej i udokumentowanej przez Panią. Ojciec nie dokłada do kosztów, które w między czasie dochodzą, jak ortodonta, zielone szkoły, strój do tańca (koszt ok. 2 tys. zł), rehabilitacja syna, basen. Nie jest zainteresowany jakąkolwiek pomocą, aby chociaż trochę Panią odciążyć.

Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica – przy którym dziecko mieszka – prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Skoro w 2023 r. dzieci zamieszkiwały z Panią, a Pani jako rozwódka nie sprawowała opieki w porównywalnym wymiarze czasowym i jakościowym nad nimi z byłym mężem, ciężar wychowania dzieci spoczywał na Pani, to ma Pani prawo do skorzystania za 2023 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przysługiwać będzie Pani także prawo do skorzystania z ww. preferencyjnego opodatkowania dochodów, które uzyska w latach następnych, jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie.

Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).