Możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 1 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 września 2024 r. (wpływ 27 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) 2024 r. zapadł wyrok wydany przez Sąd Okręgowy w (...) Wydział (...), sygn. (...), rozwiązujący przez rozwód bez orzekania o winie związek małżeński zawarty (...) 2002 r., zarejestrowany w Urzędzie Stanu Cywilnego (...), za oznaczeniem aktu (...), pomiędzy Panią (H.G. z domu M.), urodzoną dnia (...). w (...) a Ł.G., urodzonym dnia (...) w (...). W wyroku orzeczono wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi W.G. urodzonym dnia (...) w (...) i M.G. urodzonym (...) w (...), obojgu rodzicom, ustalając, że miejscem pobytu małoletnich będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki dzieci. Ponadto ustalono kontakty Ł.G. z małoletnimi dziećmi w okresach specjalnych oraz orzeczono alimenty płacone przez Ł.G., na rzecz Pani w kwocie po 400 (czterysta) złotych miesięcznie na każde dziecko. Stan faktyczny po wydaniu wyroku jest następujący: synowie W. i.M. G. zamieszkują z matką, i to matka pełni podstawową rolę w wychowaniu dzieci. Matka jest w stałym, nieustannym kontakcie z synami i finansuje znaczącą większość ich potrzeb materialnych, jak również emocjonalnych. Świadczenia 800+ i Dobry Start od czasu rozwodu otrzymuje w całości matka. Ojciec, Ł.G., spędza z synami czas w sposób sporadyczny poza okresami specjalnymi, raz na 2-3 tygodnie. Więź emocjonalna jest znacząco niższa niż w stałych kontaktach z matką. Do Pani ani do Pani synów nie mają zastosowania przepisy 19% podatku liniowego lub przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym ani dotyczące opodatkowania dochodów na zasadach określonych w ustawie o podatku tonażowym lub ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Uzupełnienie stanu faktycznego

Wyrok sądu rozwiązujący małżeństwo uprawomocnił się (…) 2024 r. Dochody osiągane przez Panią pochodziły i pochodzą z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku pracy. Dochody opodatkowane były/są podatkiem dochodowym od osób fizycznych i wykazywane w formularzu PIT-37. W okresie, którego dotyczy wniosek, Pani dzieci nie osiągają dochodów. Synowie uczą się w polskich szkołach ponadpodstawowych – w liceach ogólnokształcących. Nie została orzeczona opieka naprzemienna. W roku 2024 wykonywała Pani władzę rodzicielską w stosunku do swoich dzieci bez udziału drugiego rodzica. Dzieci mieszkają z Panią i jest Pani z nimi w stałym kontakcie. Finansuje Pani ich potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne. Jest Pani jedyną osobą, która ma dostęp do szkolnych dzienników elektronicznych. To Pani jest w kontakcie z nauczycielami i trójkami klasowymi, chodzi Pani na szkolne zebrania, usprawiedliwia nieobecności i monitoruje postępy w nauce swoich synów. Dokonuje Pani wpłat na radę rodziców oraz wpłaca Pani składki do trójki klasowej, finansuje Pani również udział synów w wycieczkach szkolnych. Finansuje Pani również zakup książek do szkół ponadpodstawowych, artykułów szkolnych oraz ubezpiecza Pani od następstw nieszczęśliwych wypadków. Ponadto organizuje i finansuje Pani wszystkie zajęcia dodatkowe, w których uczestniczą synowie. To Pani jest w kontakcie z prowadzącymi zajęcia, w szczególności z trenerem drużyny piłkarskiej, chodzi Pani na zebrania drużyny i walne zgromadzenia klubu sportowego. Zapewnia Pani synowi dojazdy na treningi (5 razy w tygodniu), zgrupowania (kilka razy w roku) i mecze (co najmniej raz w tygodniu). Organizuje Pani również niezbędne wizyty lekarskie – zarówno te standardowe, jak również specjalistyczne (np. lekarz medycyny sportowej, ortopeda, fizjoterapeuta).

Organizuje Pani również swoim synom wypoczynek w okresie wakacyjnym oraz w czasie wolnym. To z Panią synowie wyjechali na dwa wyjazdy w ostatnie wakacje. To Pani również organizuje i finansuje wyjazdy wakacyjne i feryjne w formie obozów sportowych. Ponadto w wolnym czasie spędzacie dużo czasu razem. To Pani zna przyjaciół i kolegów Pani synów. Z Panią uzgadniają wyjścia spędzane z kolegami – Pani wozi ich na spotkania towarzyskie nastolatków, jak również pomaga Pani zorganizować synom takie spotkania w waszym domu.

Utrzymuje Pani również bardzo dobre relacje emocjonalne z synami – dużo rozmawiacie, wspiera ich Pani we wszystkich trudniejszych momentach, czy podejmowaniu istotnych decyzji życiowych (np. wybór szkół ponadpodstawowych, rozszerzeń, przedmiotów maturalnych, itp.).

Wszystkie te czynności wykonuje Pani samodzielnie, bez udziału drugiego rodzica. 

W okresie po uprawomocnieniu wyroku, tj. w okresie czerwiec-wrzesień 2024 r. ponosiła Pani koszty utrzymania synów średnio w wysokości 2500 zł miesięcznie na dziecko.

Ojciec kontaktuje się z synami okazjonalnie. Spędza z nimi klika godzin średnio raz na 2-3 tygodnie. Ojciec nie uczestniczy w podejmowaniu decyzji związanych ze zdrowiem, szczepieniami, szkołą, dodatkowymi zajęciami, zainteresowaniami.

Ojciec dzieci przekazuje Pani alimenty w wysokości 400 zł na każde dziecko, które wynikają z wyroku Sądu. Dodatkowo przekazuje synom po 25 zł tygodniowo na drobne wydatki. Nie przekazuje innych środków na ponoszenie innych wydatków typu: prywatne wizyty lekarskie, szczepienia, leki, wyjazdy, wycieczki, ubrania.

Ojciec spędził z synami w wakacje 4 doby, w czasie, w którym Pani przebywała poza domem. Spędzili wówczas czas w miejscu zamieszkania ojca, wraz z noclegiem (nie wyjechali w tym okresie na żaden wyjazd rekreacyjny). 

W okresach świątecznych, zgodnie z wyrokiem Sądu, ustalono następujące kontakty ojca z dziećmi: w okresie Świąt Wielkanocnych, w każdym roku, w Niedzielę Wielkanocną od godz. 9:00 do godz. 20:00, w okresie Świąt Bożego Narodzenia, w każdym roku, w Wigilię od godz. 15:00 do dnia 25 grudnia do godz. 14:00.

Relacja ojca z synami, biorąc pod uwagę stopień zaangażowania opisany powyżej, najbardziej zbliżona jest do relacji rodzinnej z dalszą rodziną (np. wujek wykazuje podobny stopień zainteresowania i zaangażowania w relacje). Nie jest to zaangażowanie, które w Pani ocenie można nazwać udziałem w wychowaniu dzieci.

Pytanie

Wobec ustalonego stanu faktycznego, czy jest Pani uprawniona do korzystania ze sposobu opodatkowania dla osoby samotnie wychowujących dzieci, poczynając od zeznania podatkowego za rok 2024?

Pani stanowisko w sprawie

Jest Pani uprawniona do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, które jest przewidziane dla osób samotnie wychowujących dzieci. Stan faktyczny potwierdza, że: 1) samotnie wychowuje synów W. i M. G.; 2) nie mają zastosowania do Pani ani do Pani synów przepisy 19% podatku liniowego lub przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym ani dotyczące opodatkowania dochodów na zasadach określonych w ustawie o podatku tonażowym lub ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych; 3) jest Pani polskim rezydentem; 4) wniosek o rozliczenie preferencyjne zostanie złożony w deklaracji PIT-37 za rok 2024 i kolejnych, do czasu spełnienia przez Panią warunków.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Na podstawie art. 6 ust. 4d wskazanej ustawy:

Art. 6 ust. 4e ww. ustawy stanowi, że:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani osobą rozwiedzioną, co potwierdza prawomocny wyrok z 25 maja 2024 r. Pani stan cywilny nie uległ zmianie. Jest Pani osobą samotnie wychowującą małoletnich synów.

W okresie którego dotyczy ten wniosek, tj. w roku 2024 tylko i wyłącznie Pani zaspakaja potrzeby psychiczne i materialne małoletnich synów. Rozwija Pani ich zainteresowania, organizuje wyjazdy w wolnym czasie. Organizuje Pani również niezbędne wizyty lekarskie – zarówno te standardowe, jak również specjalistyczne (np. lekarz medycyny sportowej, ortopeda, fizjoterapeuta). Organizuje Pani swoim synom wypoczynek w okresie wakacyjnym oraz w czasie wolnym. Ponadto w wolnym czasie spędzacie dużo czasu razem. To Pani zna przyjaciół i kolegów Pani synów. Z Panią uzgadniają wyjścia spędzane z kolegami. Utrzymuje Pani również bardzo dobre relacje emocjonalne z synami – dużo rozmawiacie, wspiera ich Pani we wszystkich trudniejszych momentach, czy podejmowaniu istotnych decyzji życiowych. Wszystkie te czynności wykonuje Pani samodzielnie, bez udziału drugiego rodzica. Świadczenie 800+ zostało przyznane Pani. Czyli cała kwota świadczenia wychowawczego 800+ wpływa na Pani rachunek bankowy.

Ojciec kontaktuje się z synami okazjonalnie. Czas spędza z nimi w sposób sporadyczny, tj. kilka godzin średnio raz na 2-3 tygodnie. Nie uczestniczy w podejmowaniu decyzji związanych ze zdrowiem, szczepieniami, szkołą, dodatkowymi zajęciami, zainteresowaniami. Więź emocjonalna miedzy ojcem a synami jest znacząco niższa niż w stałych kontaktach dzieci z matką.

Fakt utrzymywania kontaktów pomiędzy dzieckiem i drugim rodzicem, nie pozbawia pierwszego rodzica – przy którym dziecko mieszka – prawa do opodatkowania swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że skoro w 2024 r. dzieci zamieszkiwały z Panią, a Pani jako rozwódka nie sprawowała opieki w porównywalnym wymiarze czasowym i jakościowym nad nimi z byłym mężem, ciężar wychowania dziecka spoczywał na Pani, to ma Pani prawo do skorzystania za 2024 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto jeśli zmianie nie ulegnie stan faktyczny i prawny będzie mogła Pani skorzystać z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko także w latach kolejnych.

Stanowisko Pani jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935.; dalej jako „PPSA”. Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).