Skutki podatkowe dotyczące umorzenia wierzytelności dotyczącej kredytu hipotecznego oraz otrzymania przez wnioskodawcę kwoty wynikającej z zawarcia ug... - Interpretacja - 0112-KDIL2-1.4011.616.2024.3.AK
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Skutki podatkowe dotyczące umorzenia wierzytelności dotyczącej kredytu hipotecznego oraz otrzymania przez wnioskodawcę kwoty wynikającej z zawarcia ugody z bankiem.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
·prawidłowe w części dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku do kwoty umorzonej wierzytelności odpowiadającej części kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania,
·nieprawidłowe w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 25 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 października 2024 r. (wpływ 10 października 2024 r.), pismem z 21 października 2024 r. (wpływ 21 października 2024 r.) oraz pismem z 10 października 2024 r. (wpływ 25 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Posiada Pan dwa mieszkania w różnych miastach, w B oraz w A. Obie te nieruchomości zakupił Pan na cele mieszkaniowe z uwagi na Pana dotychczasowy wykonywany zawód. Mieszkanie w B zakupił Pan w 2005 r., natomiast mieszkanie w A zakupił Pan w 2009 r. Mieszkał Pan naprzemiennie w B i w A, gdyż w tych miastach miał Pan najwięcej pracy. Zameldowanie stałe wybrał Pan w B i już tego Pan nie zmieniał. Obecnie mieszka Pan w B.
Obie nieruchomości zakupił Pan na kredyt hipoteczny w walucie CHF, w dwóch różnych bankach i dwóch osobnych kredytach.
W tej chwili jest Pan w sporze z bankami na drodze sądowej. Obydwa banki proponują Panu ugodę by zakończyć spór. Ugoda w jednym i drugim przypadku miałaby polegać na tym, że otrzymałby Pan od banku sumę pieniędzy, a kredyt zostałby uznany za spłacony.
Nigdy nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności.
Rozważa Pan ugodę tylko z jednym bankiem, który udzielił Panu kredytu na mieszkanie w A.
Umowa kredytowa z bankiem opiewa na kwotę (…) zł, aktualne zadłużenie to (…) zł. W przypadku ugody kwota podlegająca zapłacie przez bank na Pana rzecz będzie wynosiła (…) zł.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że pytanie zadane we wniosku odnosi się do kwestii możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku od kwoty umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania w A oraz do kwestii zapłaty przez bank na Pana rzecz kwoty (…) zł w wyniku zawarcia z bankiem ugody.
Warunki ugody:
·kwota kredytu: (…) zł;
·aktualne zadłużenie wobec banku: (…) zł;
·łączna suma dokonanych wpłat rat do (…) maja 2024 r. to: (…) zł.
Łączna suma dokonanych nadpłat rat do (…) maja 2024 r.: 0,00 zł - nadpłaty rozumiane jako spłata kredytu niewynikająca z harmonogramu spłat rat - kapitałowo odsetkowych (np. wcześniejsza całkowita spłata, wcześniejsza częściowa spłata kredytu).
Suma składek ubezpieczeniowych na (…) maja 2024 r. to: (…) zł.
Rozliczenie nieważności kredytu (suma świadczeń kredytobiorcy minus kwota kapitału kredytu) to: (…) zł.
Dodatkowa kwota zwrócona przez bank - odsetki: (…) zł.
Kwota podlegająca zapłacie przez bank na Pana rzecz to: (…) zł.
Umowę kredytową na zakup mieszkania w A zawarł Pan w dniu (…) lipca 2008 r.
Bank z pewnością jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.
W umowie kredytowej został wskazany cel „budownictwo mieszkaniowe”.
Środki uzyskane z kredytu przeznaczył Pan na: (…) zł zakup mieszkania, (…) zł - refinansowanie poniesionych nakładów, (…) zł - finansowania opłat okołokredytowych.
Podstawą prawną do ugody z bankiem jest Pana umowa na kredyt hipoteczny.
Stroną ugody jest bank oraz Pan jako kredytobiorca.
Nie podjął Pan jeszcze decyzji, czy zgodzi się Pan na ugodę, czy nadal będzie Pan kontynuował Pan spór w sądzie, w związku z tym nie ma wyznaczonej daty ugody.
Jeśli strony zdecydują się na ugodę, przypuszcza Pan, że nastąpi ona do końca 2024 r.
Decyzję swoją uzależnia Pan od rozstrzygnięcia zaprezentowanego w interpretacji indywidualnej, o którą Pan wnosi.
Wskazał Pan również, że w propozycji ugodowej banku na kwotę (…) zł składają się:
a.suma składek ubezpieczeniowych na dzień (…) maja 2024 r.: (…) zł;
b.rozliczenie nieważności kredytu (suma świadczeń kredytobiorcy minus kwota kapitału kredytu): (…) zł. – Jest to suma spłaconych rat kapitałowo–odsetkowych do dnia (…) maja 2024 r. od sumy udzielonego kredytu w kwocie (…) zł;
c.dodatkowa kwota zwrócona przez bank – odsetki: (…) zł – co rozumie Pan jako przyznanie się banku do zawarcia z Panem, niezgodnej z prawem umowy kredytowej.
Kwota (…) zł nazwana w umowie kredytowej „tytułem refinansowanie poniesionych nakładów” dotyczyła dodatkowej kwoty na remont/wykończenie stanu deweloperskiego i nie była to kwota niezbędna do zawarcia umowy kredytowej.
Kwota (…) zł nazwana w umowie kredytowej „tytułem finansowania opłat okołokredytowych”, dotyczy wszelkich dodatkowych opłat dla banku niezbędnych do udzielenia kredytu.
Z zaświadczenia banku z dnia (…) czerwca 2024 r. wynika jakie koszty poniósł Pan tytułem udzielenia i kontynuacji kredytu:
-(…) zł - prowizja tytułem ubezpieczenia spłaty kredytu;
-(…) zł - składki za ubezpieczenie (NNW);
-(…) zł - składki ubezpieczeniowe (nieruchomość);
-(…) zł - składki ubezpieczeniowe (spokojna rata).
Kwota (…) zł dla banku była warunkiem udzielenia kredytu. Została ona włączona do kwoty całego kredytu hipotecznego i była niezbędna do zawarcia umowy kredytowej. Bank w umowie nie określa dokładnie czego dotyczy suma (…) zł i do którego paragrafu umowy się odwołuje. Nie jest to prowizja za udzielenie kredytu, gdyż w § 3 pkt 4 umowy kredytowej bank określa prowizję za udzielenie kredytu w kwocie 0,00 zł. Możliwe, że suma (…) zł wynika z sum ubezpieczenia niskiego wkładu własnego na okres 36 miesięcy od daty zawarcia umowy, lub jest to wynik pozostałej sumy ubezpieczeń zaokrąglonej przez bank do kwoty równych (…) zł, pomniejszonych o Pana wpłatę własną i włączonych w obszar udzielonego kredytu hipotecznego.
Z umowy na pewno wynika, iż przy zawieraniu umowy wpłacił Pan kwotę (…) zł tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Mogło zdarzyć się, iż bank wymagał uiszczenia pewnych opłat np.: (…) zł - prowizja tytułem ubezpieczenia spłaty kredytu - wymagając wpłaty zaraz przy zawarciu umowy.
Wskazał Pan również, że na kwotę umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu - na dzień (…) czerwca 2024 r. w kwocie (…) zł - składa się suma zobowiązania kredytowego wobec banku bez odsetek, czyli sam kapitał, który pozostał do spłaty w przeliczeniu CHF/PL.
Pytania (sformułowane we wniosku i jego uzupełnieniu)
1.Czy w myśl przepisów rozporządzenia przysługuje Panu prawo skorzystania z zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonej wierzytelności w jednym z banków na jedną nieruchomość, na jeden kredyt hipoteczny?
2.Czy posiadając dwa mieszkania - jedno w B (kredytowanie w (…) w walucie CHF) i jedno w A (kredytowanie w (...)) również w walucie CHF, w myśl przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, ma Pan możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w kwocie (…) zł do końca 2024 r., która oprócz umorzenia spłaty kapitału, zostanie Panu zwrócona?
Pana stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku i jego uzupełnienia)
W Pana ocenie, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe Dz. U. z 2022 r. poz. 592 - zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie.
Kredyt w (...) został zaciągnięty na realizacje jednej inwestycji mieszkaniowej.
Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
Ponadto, ma Pan przekonanie, iż może skorzystać Pan ze zwolnienia z podatku, natomiast nie ma Pan pewności co do zapisów prawnych.
Pana wątpliwości budzi § 1 pkt 1 a) Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, mianowicie cyt. „Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot: 1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy: a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (...)”. Jak już wskazał Pan posiada Pan dwa mieszkania w różnych miastach.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności w kwocie (…) zł stanowiącej pozostały do spłaty kapitał od kredytu mieszkaniowego wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że: „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Z opisu sprawy wynika, że:
-w 2008 r. zawarł Pan z bankiem umowę w sprawie kredytu hipotecznego na zakup mieszkania w A;
-bank z którym zawarł Pan ww. umowę jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym;
-bank udzielił Panu kredytu hipotecznego na zakup mieszkania, refinansowanie poniesionych nakładów (remont/wykończenie stanu deweloperskiego) oraz na finansowanie opłat okołokredytowych;
-nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
Wskazał Pan również, że posiada Pan inny kredyt zaciągnięty w innym banku na realizację inwestycji w B. W tej chwili jest Pan w sporze z bankami na drodze sądowej. Oba banki proponują Panu ugodę by zakończyć spór. Rozważa Pan ugodę tylko z jednym bankiem, tj. bankiem, który udzielił Panu kredytu na mieszkanie w A.
Bank proponuje Panu w ramach ugody wypłatę kwoty (…) zł, na którą składać się będzie kwota (…) zł (będąca rozliczeniem nieważności umowy - sumą Pana świadczeń wpłaconych do banku pomniejszoną o kwotę otrzymanego kapitału kredytu) oraz dodatkową kwotę (…) zł stanowiącą odsetki.
Zatem, skoro kwota, którą bank zamierza Panu przekazać zgodnie z ustaleniami zawartymi w ugodzie będzie rozliczeniem nieważności kredytu oraz kwotą zwróconą jako odsetki, zwrot tych środków nie będzie Pana przysporzeniem majątkowym. Nie spowoduje to faktycznego przyrostu w Pana majątku, jest to zwrot Pana środków, które były nienależne bankowi. W rezultacie przypadająca na Pana część otrzymanych od banku kwot nie będzie Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Skoro więc analizowane kwoty, tj. dotyczące rozliczenia nieważności kredytu oraz zwróconych odsetek, podlegające zapłacie przez bank na Pana rzecz nie będą przychodem podatkowym, wypłata tych kwot jest neutralna podatkowo. Nie będzie więc miał Pan obowiązku rozliczenia otrzymanych od banku kwot dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.
Bez znaczenia na powyższe jest fakt, że posiada Pan dwa mieszkania (jedno w A i drugie w B), bowiem w związku ze zwrotem na Pana rzecz ww. środków - jak już wyjaśniłem wyżej - nie dojdzie do przysporzenia majątkowego.
Jednakże, stanowisko Pana uznałem za nieprawidłowe w tej kwestii, ponieważ rozporządzenie, o którym mowa we wniosku, nie będzie miało zastosowania do kwoty (…) zł, ponieważ kwota ta (co wskazałem wcześniej) w ogóle nie będzie stanowiła Pana przychodu.
W odniesieniu natomiast do kwestii umorzenia wierzytelności kredytowej w kwocie (…) zł podkreślenia wymaga, że zaniechanie poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.
Jak już wcześniej wskazałem, zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).
W świetle literalnego brzmienia przepisów ww. rozporządzenia (§ 3 pkt 3, § 1 ust. 3) istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy m.in. został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wskazał Pan, że w umowie kredytowej został wskazany cel: „budownictwo mieszkaniowe”. Natomiast kwotę kredytu w wysokości (…) zł przeznaczył Pan na zakup mieszkania, kwotę (…) zł na refinansowanie poniesionych nakładów tj. remont/wykończenie stanu deweloperskiego oraz kwotę (…) zł na finansowanie opłat okołokredytowych.
W przywołanym wcześniej rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w § 3 pkt 3 wskazano, że ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, stanowi, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
Jednocześnie zauważyć należy, że zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel. Pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame. Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem czynność refinansowania poniesionych nakładów kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Otóż kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu, natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel, w analizowanej sprawie na remont i wykończenie stanu deweloperskiego mieszkania. W rezultacie pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.
Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie do kredytu mieszkaniowego i kredytu refinansowego w sytuacji, gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego. Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na remont lub wykończenie nieruchomości. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stąd też kredyt hipoteczny w części przeznaczonej na refinansowanie poniesionych nakładów dotyczących remontu/wykończenia stanu deweloperskiego mieszkania nie spełnia warunków zawartych w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.
Tym samym zaniechanie poboru podatku nie będzie obejmowało tej części umorzonej wierzytelności w jakiej kwota kredytu przeznaczona na refinansowanie nakładów pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu hipotecznego. Zatem od tej części umorzonej kwoty, będzie zobowiązany Pan zapłacić podatek dochodowy.
Dodatkowo, w odniesieniu do kwoty (…) zł, którą uzyskał Pan tytułem finansowania opłat okołokredytowych, podał Pan, że dla banku była warunkiem udzielenia kredytu. Została ona włączona do kwoty całego kredytu hipotecznego i była niezbędna do zawarcia umowy kredytowej. Bank w umowie nie określa dokładnie czego dotyczy suma (…) zł. Zauważa Pan, iż możliwe jest, że suma (…) zł wynika z sum ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, lub jest to wynik pozostałej sumy ubezpieczeń zaokrąglonej przez bank do kwoty równych (…) zł, pomniejszonych o Pana wpłatę własną i włączonych w obszar udzielonego kredytu hipotecznego.
Wskazał Pan także, że z zaświadczenia banku z (…) czerwca 2024 r. wynika, jakie koszty poniósł Pan tytułem udzielenia i kontynuacji kredytu, a mianowicie: kwota (…) zł dotyczyła prowizji tytułem ubezpieczenia spłaty kredytu; kwota (…) zł składek za ubezpieczenie (NNW), kwota (…) zł składek ubezpieczeniowych (nieruchomość) oraz kwota (…) zł składek ubezpieczeniowych (spokojna rata).
Odnosząc się do powyższego należy mieć na uwadze, że z literalnego brzmienia cytowanego wcześniej § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego, zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.
Zatem, nie można zgodzić się z Pana stanowiskiem, że w sprawie (a więc do całości umorzonej kwoty) znajdzie zastosowanie wskazane wyżej rozporządzenie Ministra Finansów, bowiem zaniechanie nie obejmuje kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części w jakiej kwota kredytu przeznaczona na finasowanie opłat okołokredytowych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu.
Natomiast do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu w części dotyczącej zakupu mieszkania w A, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana w 2008 r., stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednakże, do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w części, w jakiej kwota kredytu zaciągniętego na nabycie mieszkania w A pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu hipotecznego, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie ww. rozporządzenia Ministra Finansów. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do tej części umorzonego kredytu.
Na powyższe nie ma wpływu fakt posiadania przez Pana dwóch mieszkań, o których mowa we wniosku, bowiem jak sam wskazał Pan w analizowanej sprawie, zamierza Pan skorzystać zaniechania poboru podatku w odniesieniu do kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania w A. Ponadto nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.
Samo zaś posiadanie dwóch mieszkań, na nabycie których zaciągnął Pan kredyty nie wyłącza możliwości zastosowania w rozpatrywanej sprawie wskazanego rozporządzenia Ministra Finansów.
Jednakże zaniechanie to nie będzie dotyczyło przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w części, w jakiej kwota kredytu przeznaczona na refinansowanie nakładów i finansowanie opłat okołokredytowych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu hipotecznego. Zatem od tej części umorzonej kwoty, będzie zobowiązany Pan zapłacić podatek dochodowy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).