Skutki podatkowe zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, zwrotu kosztów postępowania oraz odsetek ustawowych za opóźnienie. - Interpretacja - null

ShutterStock

Skutki podatkowe zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, zwrotu kosztów postępowania oraz odsetek ustawowych za opóźnienie. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Skutki podatkowe zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, zwrotu kosztów postępowania oraz odsetek ustawowych za opóźnienie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

  • nieprawidłowe - w zakresie zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (pytanie nr 1);
  • prawidłowe – w pozostałym zakresie (pytanie nr 2 i 3).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 11 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji, zwrotu kosztów postępowania oraz odsetek ustawowych za opóźnienie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

5 marca 2009 r. zawarła Pani z bankiem umowę o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej CHF, przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym.

Ze względu na abuzywne zapisy umowy, w lutym 2020 r. wystąpiła Pani do sądu z pozwem przeciwko bankowi (pozew został następnie zmodyfikowany w piśmie procesowym z kwietnia 2022 r.).

W pozwie wniosła Pani:

  (i)      w części głównej o ustalenie nieważności całej umowy na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. albo unieważnienie w całości ww. umowy na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym,

  (ii)         zasądzenie od banku na Pani rzecz określonej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem zwrotu nienależnie pobranych ode Pani przez bank świadczeń pieniężnych w wykonaniu nieważnej umowy,

  (iii)        ewentualnie, w przypadku nieuznania żądań z (i) i (ii) za zasadne, o zasądzenie od banku na Pani rzecz określonej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem zwrotu świadczeń wskutek uznania niektórych postanowień umowy o kredyt hipoteczny za abuzywne w rozumieniu art. 3851 k.c. i tym samym bezskuteczne względem Pani,

  (iv)       zasądzenie od banku na Pani rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Na mocy prawomocnego Wyroku Sądu Okręgowego w (…) z 5 lipca 2022 r. oraz Wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z 31 stycznia 2024 r. umowa o kredyt hipoteczny jest nieważna.

Wskutek ustalenia nieważności umowy, Sąd zasądził na Pani rzecz od banku określoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, oddalił powództwo główne w pozostałej części oraz zasądził od banku na Pani rzecz zwrot kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W związku z ww. wyrokami Sądu Okręgowego w (…) oraz Sądu Apelacyjnego w (…), pismem z 1 lutego 2024 r. wezwała Pani bank do zapłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz prowizji, które pobierał od Pani bank.

W wezwaniu wyraziła też Pani wolę wzajemnego rozliczenia roszczeń na skutek stwierdzenia nieważności umowy oraz wyraziła Pani chęć rozliczenia się z bankiem na zasadzie ustawowego potrącenia wzajemnych roszczeń, w myśl art. 498 k.c.

W konsekwencji, pismem z 1 lutego 2024 r. wezwała Pani bank do zapłaty, ewentualnie do powiadomienia Pani o gotowości do dokonania natychmiastowych, ostatecznych rozliczeń.

W dalszej części procesu rozliczeń z bankiem, pismem z 21 lutego 2024 r. złożyła Pani do banku oświadczenie o potrąceniu wraz z wezwaniem do zapłaty. Oświadczyła Pani, że potrąca wierzytelność banku o zwrot kapitału kredytu z przysługującą Pani wierzytelnością o zwrot uiszczonych na rzecz banku rat kapitałowo- odsetkowych oraz prowizji. Wezwała Pani bank do zapłaty pozostałej kwoty, której nie objęło potrącenie oraz odsetek ustawowych za opóźnienie.

W konsekwencji ww. dwóch pism złożonych do banku, tj. wezwania do zapłaty z 1 lutego 2024 r. oraz oświadczenia o potrąceniu wraz z wezwaniem do zapłaty z 21 lutego 2024 r., nastąpiło rozliczenie w drodze potrącenia wierzytelności banku w wysokości kapitału kredytu z Pani wierzytelnością w wysokości sumy kwot uiszczonych przez Panią na rzecz banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych oraz prowizji. Różnicę, która nie uległa umorzeniu w wyniku potrącenia, otrzymała Pani od banku przelewem na konto 8 marca 2024 r. wraz z zasądzonymi Pani odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Na mocy umowy wiążącej Panią z kancelarią adwokacką, która prowadziła Pani sprawę przeciwko bankowi, koszty zastępstwa procesowego przypadły w całości kancelarii. Bank dokonał ich wpłaty bezpośrednio do kancelarii.

Pytania

1.Czy kwoty uiszczone przez Panią na rzecz banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych oraz prowizji, które zostały zwrócone Pani przez bank w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności i przelania na Pani konto bankowe różnicy, która nie uległa umorzeniu w wyniku potrącenia, są świadczeniem niepodlegającym opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami?

2.Czy odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzone Pani przez Sąd od banku od zasądzonej na Pani rzecz kwoty są zwolnione od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami?

3.Czy w odniesieniu do zasądzonego Pani zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które przypadły w całości kancelarii adwokackiej, która prowadziła Pani sprawę przeciwko bankowi, uznaje się, że w części dotyczącej zwrotu kosztów postępowania nie osiągnęła Pani przychodu z tego tytułu, więc ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami nie ma zastosowania, zaś dodatkowo w części dotyczącej odsetek ustawowych za opóźnienie, odsetki te są zwolnione od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1.

W Pani ocenie, w skutek prawomocnego uznania przez sąd za nieważną umowę o kredyt hipoteczny, którą podpisała Pani z bankiem, kwoty uiszczone przez Panią na rzecz banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych oraz prowizji, które zostały zwrócone Pani przez bank w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności i przelania na Pani konto bankowe różnicy, która nie uległa umorzeniu w wyniku potrącenia, są świadczeniem niepodlegającym opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami.

Ad. 2.

Uważa Pani, że w konsekwencji powyższego, odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzone Pani przez Sąd od banku od zasądzonej na Pani rzecz kwoty są zwolnione od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami jako odsetki od kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Ad. 3.

W Pani ocenie, w kwestii zasądzonego Pani zwrotu kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, które to koszty i odsetki przypadły w całości kancelarii adwokackiej, która prowadziła Pani sprawę przeciwko bankowi, nie osiągnęła Pani przychodu z tytułu tych kosztów postępowania, więc ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami nie ma zastosowania.

W części dotyczącej odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od zasądzonych kosztów postępowania, według Pani odsetki te są zwolnione od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z późniejszymi zmianami jako odsetki od kwoty niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych oraz daninę solidarnościową.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:

Przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Zakresem zastosowania tego przepisu są objęte sytuacje, w których spełnione są łącznie następujące warunki:

  • podatnik uzyskał przychód, a więc przysporzenie majątkowe i jednocześnie
  • przychód ten „wynika z czynności, które nie mogą być przedmiotem skutecznej prawnie umowy”, czyli wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z taką czynnością, ma swoje źródło w takiej czynności.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

  • dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
  • dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1.  w 2009 r. zawarła Pani umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF;

2.  w lutym 2020 r. wystąpiła Pani do sądu z pozwem przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytowej;

3.  na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego z 5 lipca 2022 r. oraz wyroku Sądu Apelacyjnego z 31 stycznia 2024 r. umowa kredytowa została uznana za nieważną;

4.  sąd zasądził na Pani rzecz od banku określoną kwotę wraz z odsetkami za opóźnienie oraz zwrot kosztów postępowania wraz z odsetkami.

Powzięła Pani wątpliwość, czy zwrócone Pani należności będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych i prowizji za udzielenie kredytu

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:

  • pkt 2 – kwotę i walutę kredytu;
  • pkt 4 – zasady i termin spłaty kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Na podstawie art. 58 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:

Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.

W Pani przypadku, zgodnie z wyrokiem sądu, doszło do zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń, tj. zwrotu wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych i prowizji za udzielenie kredytu.

Skoro zatem był to zwrot nienależnie pobranych świadczeń, to zwrot ten nie stanowi przysporzenia po Pani stronie, a zatem w ogóle nie stanowi przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał - zwrot zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

Tym samym, nie ma Pani obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

Jednocześnie, skoro uzyskane środki nie mają charakteru przychodu, to – wbrew Pani stanowisku – nie mieszczą się w zakresie zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przepis ten, jak wyjaśniono, dotyczy przychodów).

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za nieprawidłowe.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów postępowania przed sądami

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu – jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego:

Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Mając zatem na uwadze zwrotny charakter kosztów wygranego procesu sądowego należy uznać, że zwrot ten nie rodzi obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Nie ma przy tym znaczenia, czy „technicznie” zwrot kosztów został przelany na Pani konto, czy od razu na konto kancelarii adwokackiej prowadzącej Pani sprawę. Koszty te w pierwszej kolejności zostały bowiem sfinansowane z własnych środków powoda, a następnie na podstawie wyroku zostały zwrócone. W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

Mając na uwadze powyższe, zwrot poniesionych przez Panią kosztów postępowania sądowego – do wysokości poniesionych przez Panią wydatków - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko zakresie pytania nr 3 w części dotyczącej zwrotu kosztów postępowania należało więc uznać za prawidłowe.

Skutki podatkowe zwrotu odsetek

Odnosząc się do kwestii zasądzonych na Pani rzecz odsetek od zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych, od prowizji, jak i od kosztów postepowania wskazać należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy..

Nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach, w odniesieniu do odsetek, możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje wyłącznie wówczas, gdy przepis omawianej ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z ww. przepisem:

Wolne od podatku dochodowego są: odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy PIT zwalnia z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro zasądzony na Pani rzecz zwrot wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji oraz kosztów postępowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki podlegają zwolnieniu z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 i nr 3 w części dotyczącej odsetek jest więc prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).