Interpretacja indywidualna z dnia 29 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.465.2024.3.PSZ
Temat interpretacji
Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 26 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 24 września 2024 r. (wpływ 25 września 2024 r.) oraz 14 października 2024 r. (wpływ 14 i 16 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Jest Pan samotnym rodzicem. Rozwód w 2023 roku.
Opiekuje się Pan dziećmi niepełnoletnimi uczącymi się w szkole podstawowej naprzemiennie z byłą małżonką od września 2023 r.
Do września 2023 r. opiekował się Pan dziećmi sam.
Dzieci przebywają pod Pana opieką co drugi tydzień. W tym czasie opiekuje się Pan nimi sam. Bez niczyjej pomocy. Zapewnia im Pan mieszkanie i opiekę materialną, nie pobiera Pan żadnych świadczeń na dzieci. Świadczenie 800+ pobiera Pana była małżonka. Nie osiąga Pan żadnych dodatkowych dochodów. Dochody posiada Pan tylko i wyłącznie z umowy o pracę
W uzupełnieniu wniosku z 24 września 2024 r. udzielił Pan następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:
1.Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ma Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?
Odpowiedź: Tak, ma Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.
2.Proszę o podanie daty urodzenia Pana dzieci.
Odpowiedź: Daty urodzin Pana dzieci: (…).
3.Czy w stosunku do Pana lub Pana dzieci wskazanych we wniosku, w okresie którego dotyczy wniosek, miały zastosowanie przepisy:
a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),
b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,
c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?
Odpowiedź: Ani w stosunku do Pana, ani w stosunku do Pana dzieci nie mają zastosowania przepisy:
a)art. 30 u.p.d.o.f.,
b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu,
c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
4.Kiedy uprawomocniło się orzeczenie sądu o Pana rozwodzie (proszę wskazać dokładną datę)?
Odpowiedź: Orzeczenie sądu o Pana rozwodzie uprawomocniło się 25 lipca 2023 r.
5.Czy Pana stan cywilny po orzeczeniu rozwodu uległ zmianie? Jeżeli tak, to należy wskazać, czy ponownie wstąpił Pan w związek małżeński i kiedy to miało miejsce?
Odpowiedź: Pana stan cywilny po orzeczeniu sądu się nie zmienił do dnia dzisiejszego.
6.Wobec wskazania we wniosku, że:
Do września 2023 roku opiekowałem się dziećmi sam.
proszę wyjaśnić, czy w okresie, którego dotyczy wniosek, faktycznie i samotnie wychowywał Pan dzieci, o których mowa we wniosku, bez udziału drugiego rodzica – matki dzieci – wykonywał Pan władzę rodzicielską: stale troszczył się Pan o byt materialny i rozwój emocjonalny dzieci, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby? Jeśli tak, to proszę wskazać przesłanki, które świadczą o tym, że Pan samotnie wychowywał dzieci, o których mowa we wniosku w okresie objętym wnioskiem?
Odpowiedź: Od 20 sierpnia 2022 r. do 1 września 2023 r. sprawował Pan opiekę nad dziećmi sam. Pana żona wyprowadziła się, a dzieci zostały w domu rodzinnym z Panem. W tym okresie samotnie bez udziału innych osób troszczył się Pan o byt materialny i emocjonalny rozwój dzieci. Pana żona zabierała dzieci maksymalnie raz w tygodniu na jeden dzień i nie łożyła na utrzymanie dzieci.
7.Wobec wskazania we wniosku, że:
Opiekuję się dziećmi niepełnoletnimi uczącymi się w szkole naprzemiennie z byłą małżonką od września 2023 roku.
proszę wyjaśnić:
a)czy w wyroku sąd ustalił, że małoletnie dzieci, o których mowa we wniosku, pozostają przy Panu i jednocześnie uregulował ich kontakty z matką, czy też zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie z matką małoletnich dzieci wykonuje Pan władzę rodzicielską nad tymi dziećmi (piecza naprzemienna)?
b)czy została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad dziećmi, w związku z którą Panu i matce dzieci zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci?
Odpowiedź:
a)Wyrokiem sądu z (…) lipca 2024 r. ustalono opiekę naprzemienną, która została uregulowana przez Pana i Pana byłą żonę od 1 września 2023 r.
b)Tak, została orzeczona opieka naprzemienna jednak nie zostało ustalone świadczenie wychowawcze. Świadczenie wychowawcze 800+ przez cały okres pobiera była żona.
8.Czy w pozostałym okresie, w którym dzieci wskazane we wniosku nie przebywały z Panem, matka dzieci zajmowała się ich wychowaniem i wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do dzieci, tj. uczestniczyła w wychowaniu dzieci, dbała o prawidłowy rozwój dzieci kształtując ich właściwe zachowania, rozwijała ich zainteresowania, sprawowała nad nimi pieczę/opiekę, troszczyła się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, ponosiła koszty ich utrzymania, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, pomagała w edukacji szkolnej, brała czynny udział w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.?
Odpowiedź: Od 1 września 2023 r. sprawuje Pan z byłą żoną opiekę naprzemienną. Od tego czasu do chwili obecnej oboje – Pan i Pana była żona – w zgodzie troszczycie się o prawidłowy rozwój dzieci i ponosicie oboje koszty ich utrzymania.
9.Czy jest Pan ojcem lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienione w treści wniosku) i względem nich wykonywał w okresie, którego dotyczy wniosek władzę rodzicielską? Jeśli tak, należy podać ich daty urodzenia.
Odpowiedź: Nie jest Pan ojcem ani opiekunem innych dzieci niż wymienione we wniosku.
10.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 9, należy wskazać czy wychowywał je Pan wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym (partnerką)?
Odpowiedź: Nie dotyczy.
Ponadto w uzupełnieniu wniosku z 14 października 2024 r. doprecyzował Pan opis sprawy poprzez wskazanie:
1.Kiedy zapadł wyrok, w którym ustalono opiekę naprzemienną nad Państwa dziećmi i od kiedy stał się on prawomocny (proszę wskazać dokładne daty)?
Odpowiedź: Wyrok zapadł 17 lipca 2023 r., natomiast uprawomocnił się 25 lipca 2023 r.
2.Czy w ww. wyroku sąd ustalił datę, od której Pan i Pana żona mieli wykonywać opiekę naprzemienną nad Państwa dziećmi? Jeżeli tak, proszę wskazać tą datę.
Odpowiedź: W wyroku sądu nie było wzmianki o dacie, od której powinni Państwo sprawować opiekę naprzemienną.
3.Co oznacza stwierdzenie, że opieka naprzemienna „została uregulowana przez nas od dnia 01-09-2023 roku”? W jaki sposób i w jakiej formie uregulowali Państwo, że opieka naprzemienna obowiązuje od 1 września 2023 r.?
Odpowiedź: Datę 1 września 2023 r., od której postanowili Państwo stosować się do wyroku sądu ustalili Państwo sami między sobą (Panem i Pana byłą żoną). Było to porozumienie ustne.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu z 24 września 2024 r.)
Czy może się Pan rozliczyć jako rodzic samotnie wychowujący dzieci za rok 2023 (zgodnie z art. 6 ust. 4d u.p.d.o.f.)?
Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu z 24 września 2024 r.)
Uważa Pan, że może rozliczyć się Pan jako rodzic samotnie wychowujący dzieci za rok 2023 (zgodnie z art. 6 ust. 4d u.p.d.o.f.), gdyż sprawował Pan opiekę nad dziećmi sam w 2023 r.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), dalej zwanej ustawą, jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy:
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1)małoletnie,
2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Zgodnie z art. 6 ust. 4d ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Według art. 6 ust. 4e ustawy:
Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2023 r. poz. 810 i 1565).
Wyjaśnić należy, że art. 6 od ust. 4c do ust. 4f ustawy został dodany przez art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265 ze zm.), obowiązuje od 1 lipca 2022 r. i ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.
Na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1)stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
·posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),
·wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecko),
·nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
·niepodlegania przez rodzica i dzieci (dziecko) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1577):
Świadczenie wychowawcze przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, w wysokości 500,00 zł miesięcznie na dziecko.
W myśl art. 4 ust. 2 ww. ustawy:
Świadczenie wychowawcze przysługuje:
1)matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 2a, albo
2)opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu opiekuna faktycznego, albo
3)opiekunowi prawnemu dziecka, albo
4)dyrektorowi domu pomocy społecznej, albo
5)rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego, o których mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2024 r. poz. 177).
Natomiast stosownie do art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci:
W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.
Co do zasady, świadczenie wychowawcze na mocy art. 4 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy przysługuje albo matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica.
W art. 5 ust. 2a cyt. ustawy ustawodawca zastrzegł natomiast, że w przypadku opieki naprzemiennej orzeczonej przez sąd kwotę świadczenia wychowawczego ustala się w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc. Zatem stosownie do tego przepisu każdemu z rodziców, który – na mocy orzeczenia sądu – wykonuje opiekę naprzemienną nad małoletnim dzieckiem przysługuje świadczenie wychowawcze ustalone w sposób wskazany w tym przepisie.
W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.
Należy jednak wskazać, że art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym, określonym w tym przepisie, jest osobą samotnie wychowującą dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.
Przepis art. 6 ust. 4c ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.
Natomiast, kiedy każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dziecka oznacza to, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich.
Brzmienie ww. przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.
Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo, pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.
Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.
Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.
Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.
Ponadto, wpływ na możliwość skorzystania z omawianej preferencji podatkowej w obecnym stanie prawnym ma również treść art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przepisu tego wynika, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, zaś szczególną formą wspólnej opieki (która również wyłącza możliwość rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko) jest opieka naprzemienna, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Jak wynika z opisu sprawy jest Pan ojcem małoletnich dzieci urodzonych: (…). Od (…) sierpnia 2022 r. do (…) września 2023 r. sprawował Pan opiekę nad dziećmi sam. Pana żona wyprowadziła się, a dzieci zostały w domu rodzinnym z Panem. W tym okresie samotnie bez udziału innych osób troszczył się Pan o byt materialny i emocjonalny rozwój dzieci. Pana żona zabierała dzieci maksymalnie raz w tygodniu na jeden dzień i nie łożyła na utrzymanie dzieci. Orzeczenie sądu o Pana rozwodzie uprawomocniło się 25 lipca 2023 r. Pana stan cywilny po orzeczeniu sądu się nie zmienił do dnia dzisiejszego. Ponadto, wyrokiem sądu z 17 lipca 2023 r., który uprawomocnił się 25 lipca 2023 r. ustalono opiekę naprzemienną, która została uregulowana przez Pana i Pana byłą żonę od (…) września 2023 r. Datę, od której postanowili Państwo zastosować się do wyroku ustalili Państwo między sobą, porozumieniem ustnym. Od (…) września 2023 r. sprawuje Pan z byłą żoną opiekę naprzemienną. Od tego czasu do chwili obecnej oboje – Pan i Pana była żona – w zgodzie troszczycie się o prawidłowy rozwój dzieci i ponosicie oboje koszty ich utrzymania. Dzieci przebywają pod Pana opieką co drugi tydzień. W tym czasie opiekuje się Pan nimi sam. Bez niczyjej pomocy. Zapewnia im Pan mieszkanie i opiekę materialną, nie pobiera Pan żadnych świadczeń na dzieci. Świadczenie 800+ pobiera Pana była małżonka. Nie osiąga Pan żadnych dodatkowych dochodów. Dochody posiada Pan tylko i wyłącznie z umowy o pracę. W stosunku do Pana oraz małoletnich dzieci wskazanych we wniosku, w okresie którego dotyczy wniosek, nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Należy podkreślić, że samodzielna opieka nad dziećmi nie jest równoznaczna z samotną opieką. Fakt, że każdy z rodziców zajmuje się dziećmi w ustalonym czasie, czyli samodzielne i w tym czasie drugi rodzic nie uczestniczy w ich wychowaniu, nie oznacza że mamy do czynienia z samotnym wychowaniem dzieci.
Wskazać także należy, że rodzice nie wychowują dzieci równocześnie. Nie zawsze bowiem opiekują się dzieckiem w tym samym miejscu i czasie. Podczas sprawowania opieki przez rodziców może zachodzić taka sytuacja, że w którymś momencie dnia, tygodnia, miesiąca (a w szczególnych sytuacjach nawet w określonych dniach, tygodniach, miesiącach) tylko jeden z rodziców zajmuje się dzieckiem. Jednakże w takiej sytuacji nie ma mowy o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.
Mając na uwadze opisaną sytuację faktyczną wskazać należy, że w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca doprecyzował, że ww. preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Należy podkreślić, że zwrot „zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci”, nie odnosi się do tego czy rodzic faktycznie pobiera to świadczenie, lecz czy ma do niego prawo (zostało mu przyznane).
W sytuacji, gdy jeden z rodziców nie pobiera świadczenia wychowawczego nie oznacza, że nie ma prawa do tego świadczenia. Zatem osoba, która wspólnie z drugim rodzicem wychowuje dziecko nie może skorzystać z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Jedną z form wspólnego wychowywania dziecka jest tzw. opieka naprzemienna.
Jak wyżej wskazano istotny dla zastosowania omawianej preferencji, a więc możliwości skorzystania z preferencyjnego rozliczania się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko jest fakt samotnego wychowywania dziecka. W rezultacie samotni rodzice, którzy wychowują dziecko wspólnie (w tym samym lub różnym czasie) w tym również w ramach opieki naprzemiennej nie mogą rozliczyć swoich dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
Mając zatem na uwadze zacytowane przepisy prawa oraz opis sprawy stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie – w okresie do dnia uprawomocnienia się wyroku sądu o Pana rozwodzie – nie została spełniona przesłanka pozwalająca na uznanie Pana za osobę samotnie wychowującą dzieci, tj. nie należy Pan do jednej z kategorii osób wymienionych w powołanym powyżej przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiącym zamknięty katalog osób uznanych przez ustawodawcę za osobę samotnie wychowującą dzieci (nie był Pan kawalerem, wdowcem, rozwodnikiem, ani osobą w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, ani też osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywał karę pozbawienia wolności). Jak już wcześniej wyjaśniono, art. 6 ust. 4c ww. ustawy jednoznacznie wskazuje, w jakiej sytuacji osoba, która samotnie wychowuje dziecko, może z preferencji podatkowej skorzystać. Jednym z warunków skorzystania z preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest uzyskanie prawomocnego orzeczenia o rozwodzie. Status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa, co w Pana sytuacji nastąpiło 25 lipca 2023 r.
W odniesieniu natomiast do okresu od dnia uprawomocnienia się wyroku sądu o Pana rozwodzie oraz wyroku ustalającego opiekę naprzemienną należy stwierdzić, że skoro w tym wyroku sąd orzekł o wykonywaniu opieki naprzemiennej nad Pana dziećmi wspólnie z Pana żoną i nie wskazał daty, od której powinni Państwo sprawować opiekę naprzemienną należy przyjąć, że taki obowiązek spoczywa na Państwu od dnia uprawomocnienia się tego wyroku. W konsekwencji, skoro od 25 lipca 2023 r., zgodnie z prawomocnym wyrokiem sądu, ustalono opiekę naprzemienną nad Państwa dziećmi, to nie może Pan skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Nie sposób uznać, że w przedstawionym przez Pana opisie sprawy – w tak zorganizowanym trybie wykonywania władzy rodzicielskiej i opieki przez obojga rodziców – zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza matka małoletnich dzieci (Pana była żona) w swoim czasie, gdy dzieci przebywają z nią, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dzieci przebywają z Panem. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców. Dlatego też okoliczność, że wychowaniem małoletnich dzieci zajmuje się zarówno Pan, jak i Pana była żona w systemie opieki naprzemiennej wyklucza możliwość uznania Pana za osobę samotnie wychowującą dzieci.
Tym samym, nie kwestionując faktu, że Pan – już jako osoba rozwiedziona – brał udział w wychowywaniu swoich małoletnich dzieci – nie sposób uznać Pana za osobę samotnie wychowującą dzieci w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W tym konkretnym przypadku, współdziałanie Pana w wychowywaniu dzieci, poprzez opiekę nad dziećmi przez oboje rodziców, nie oznacza, że proces wychowawczy dzieci prowadzony jest tylko i wyłącznie przez Pana. Fakt, że w przedstawionej sytuacji każdy z rodziców zajmuje się dziećmi w ustalonym czasie, czyli samodzielne, i w tym czasie drugi rodzic nie uczestniczy w ich wychowaniu, nie oznacza, że mamy do czynienia z samotnym wychowaniem dzieci. Należy jeszcze raz podkreślić, że samodzielna opieka nad dziećmi nie jest równoznaczna z samotną opieką. Zatem nie kwestionując Pana zaangażowania w proces wychowawczy małoletnich dzieci, nie można uznać, że posiadał Pan status osoby samotnie wychowującej dzieci.
Podsumowując, w świetle przedstawionego opisu sprawy i obowiązującego stanu prawnego, nie można uznać Pana za osobę samotnie wychowującą dzieci w rozumieniu art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, nie przysługuje Panu prawo do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania przewidzianej w art. 6 ust. 4c i ust. 4d w związku z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako osoba samotnie wychowująca dzieci w zeznaniu rocznym za 2023 r.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).