Skutki podatkowe z tytułu nabycia udziału w nieruchomości w wyniku podziału majątku wspólnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lipca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 24 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych nabycia w całości nieruchomości z obowiązkiem spłaty.

Uzupełniła go Pani pismem złożonym 6 września 2024 r (data wpływu 12 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskiem z 15 maja 2018 r. Pani A.A. wystąpiła do Sądu Rejonowego (...) o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Uczestnikiem postępowania był B.B. 

W skład małżeńskiej wspólności majątkowej wchodziły:

a)udział wynoszący 3/6 (trzy szóste) we współwłasności nieruchomości stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym 1, o powierzchni 0.2370 ha, położonej przy ul. (...) w (...), dla której Sąd Rejonowy (...) prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 242.000 (dwieście czterdzieści dwa tysiące) zł;

b)nieruchomość stanowiąca działkę o numerze ewidencyjnym 2, o powierzchni 0,2200 ha, położona w miejscowości (...), w gminie (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 32.000 (trzydzieści dwa tysiące) zł;

c)nieruchomość stanowiąca działkę o numerze ewidencyjnym 3, o powierzchni 0,1700 ha, położona w miejscowości (...), w gminie (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 77.000 (siedemdziesiąt siedem tysięcy) zł;

d)samochód osobowy marki (...) o numerze VIN (...) i numerze rejestracyjnym (...), o wartości 30.000 (trzydzieści tysięcy) zł;

e)wierzytelności z tytułu prowadzenia rachunków bankowych oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych Banku (...), w tym (...).

W toku postępowania sądowego o podział majątku wspólnego 22 maja 2021 r. uczestnik B.B. zmarł.

W skład spadku po B.B. wszedł udział wynoszący 1/6 we współwłasności nieruchomości stanowiącej działkę o numerze ewidencyjnym 4, o powierzchni 0,2204 ha, położonej przy ul. (...) w (...), dla której Sąd Rejonowy(...) prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). A.A. i B.B. stały się współwłaścicielkami opisanej nieruchomości w udziałach po 1/6 (jednej szóstej).

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego (...) z 7 grudnia 2021 r. spadek po B.B. nabyła w całości na podstawie ustawy jego bratanica C.C. Spadkobierczyni C.C. wstąpiła do postępowania o podział majątku wspólnego w charakterze uczestniczki.

W dniu 21 marca 2024 r. A.A. i B.B. mocą ugody sądowej dokonały zgodnie podziału majątku wspólnego w ten sposób, że:

1) A.A. przyznano:

a)udział wynoszący 3/6 (trzy szóste) we współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...) w (...),

b)samochód osobowy marki (...);

2) C.C. przyznano:

a)nieruchomość położoną w miejscowości (...),

b)nieruchomość położoną w miejscowości (...),

c)wierzytelności z tytułu prowadzenia rachunków bankowych oraz jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

A.A. i C.C. dokonały zgodnie częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości położonej przy ul. (...) w (...), w zakresie służących im udziałów w ten sposób, że udział C.C wynoszący 1/6 (jedną szóstą) przyznają A.A.. A.A. zobowiązała się zapłacić na rzecz C.C. tytułem spłaty kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) zł w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności, zaś C.C. wyraża zgodę na powyższe zobowiązanie.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Nieruchomość będąca przedmiotem zapytania znajduje się na (...) w (...) i składa się z dwóch działek - działki nr 1 i 4. Działka nr 1 została zakupiona w 1994 r. przez Panią i Pani męża - małżonków od Państwa D.D. na dowód czego składa Pani wypis z aktu notarialnego Rep. A nr (...). Pani wraz z mężem ww. działkę nabyliście do wspólności majątkowej małżeńskiej. Natomiast działka nr 4 (przed podziałem geodezyjnym działka (...)) została nabyta przez Panią wskutek darowizny od Pani siostry Pani E.E. w dniu 29 maja 1991 r., na dowód czego składa Pani wypis aktu notarialnego Rep A nr (...).

Pani małżeństwo zostało rozwiązane wskutek orzeczenia separacji wyrokiem Sądu Okręgowego (...) z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt (...), prawomocnym od dnia 27 kwietnia 2017 r. - w załączeniu odpis wyroku.

Przedmiotem Pani zapytania w zakresie pytania Nr 1 jest udział 1/6 w nieruchomości położonej na ul. (...) oznaczonej jako działka 1, który Pan B.B. otrzymał wskutek darowizny od żony - A.A. w 1994 r., na dowód czego przesyła Pani wypis z aktu notarialnego Rep. A nr (...).

Nabyty przez Panią udział 1/6 w nieruchomości w wyniku zniesienia współwłasności jest ekwiwalentny do przekazanej przez Panią spłaty.

Pytania

1.Czy w opisanym stanie faktycznym, w związku z nabyciem w całości nieruchomości na podstawie ugody o podział majątku wspólnego małżonków z obowiązkiem spłaty, będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu nabycia udziału w nieruchomości w wyniku podziału majątku wspólnego?

2.Czy zobowiązana jest Pani do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w zaistniałej sytuacji?

Przedmiotem interpretacji jest odpowiedź na pytanie oznaczone Nr 1, w zakresie pytania Nr 2 zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w związku z nabyciem w całości nieruchomości na podstawie ugody sądowej o podział majątku wspólnego, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Tym samym, nabycie nieruchomości (z obowiązkiem spłaty małżonka niezależnie od wartości tych spłat), w drodze podziału majątku wspólnego małżonków nie jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Pani nie jest zobowiązana do składania jakichkolwiek deklaracji podatkowych z tego tytułu.

Odnośnie podatku dochodowego to zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT przychody z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej są wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Nabycie nieruchomości (z obowiązkiem spłaty małżonka niezależnie od wartości tych spłat), w drodze podziału majątku wspólnego małżonków nie jest opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie jest Pani zobowiązana do składania jakichkolwiek deklaracji podatkowych z tego tytułu tak m.in. stwierdził Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej w Interpretacji Indywidualnej nr 0113-KDIPT2-2 4011.451.2023.1.ACZ - Ustalenie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków i sprzedaży nieruchomości

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.),

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródła przychodów

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

W związku z tym należy wskazać, że obok pieniędzy i wartości pieniężnych, ustawodawca za przychody uważa również wartość otrzymanych świadczeń w naturze. Świadczenia w naturze to takie świadczenia, w przypadku których przedmiot świadczenia jest inny niż pieniądz lub wartość pieniężna. Będą to w szczególności różnego rodzaju świadczenia rzeczowe, chociaż przedmiotem świadczenia mogą być również prawa.

Powyższe związane jest z przyjętą zasadą kompletności opodatkowania, w myśl której opodatkowaniu powinny podlegać niemal wszelkie przysporzenia majątkowe, a nie tylko te o charakterze pieniężnym. W przypadku świadczeń w naturze przychody powstają dopiero z chwilą ich otrzymania.

Z kolei na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 11 ust. 2b ww. ustawy:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy odrębnym źródłem przychodów są tzw. inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy:

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Pani wątpliwość w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych budzi kwestia skutków podatkowych z tytułu nabycia w całości nieruchomości położonej na ulicy (...) w (...) oznaczonej jako działka 1 w wyniku częściowego zniesienie współwłasności z obowiązkiem spłaty.

Zniesienie współwłasności

W związku z tym, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji współwłasności, należy w tej kwestii odnieść się do przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności (rzeczy ruchomej lub nieruchomej - nieruchomości) regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo w przypadku braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1. podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2. przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3. sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym.

Z powyższego wynika, że jeżeli spełnione są wymienione wyżej warunki, zniesienie współwłasności nie może być rozpatrywany w kategoriach nabycia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (składnikami majątku przedsiębiorstwa), jak też stan jej majątku osobistego. W sytuacji natomiast, gdy zniesienie współwłasności ma charakter nieodpłatny, a na skutek jego dokonania dotychczasowy udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z przysporzeniem, mającym konkretny wymiar finansowy.

Natomiast spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku wspólnym i występuje przy zniesieniu współwłasności wówczas, gdy całość majątku objętego współwłasnością (rzeczy) przyznano jednemu lub kilku ze współwłaścicieli. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między współwłaścicieli, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w majątku objętym współwłasnością.

W omawianej sprawie Pani i bratanica Pani byłego męża dokonałyście zgodnie częściowego zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącego działkę 1, w zakresie przysługujących udziałów w ten sposób, że Pani nabyła udział wynoszący 1/6 (jedną szóstą), który bratanica Pani byłego męża nabyła w spadku. Zobowiązała się Pani zapłacić tytułem spłaty kwotę 50.000 zł w terminie 30 dni od uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności. Bratanica Pani byłego męża wyraziła zgodę na powyższe zobowiązanie.

Nabycie udziału w nieruchomości od bratanicy Pani męża w wyniku częściowego odpłatnego zniesienia współwłasności

Nabycie przez Panią w całości nieruchomości z obowiązkiem spłaty na rzecz bratanicy Pani męża pozostanie dla Pani neutralne z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Wyjaśnić należy, że w zawartym w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych katalogu źródeł przychodów nie wymieniono odpłatnego nabycia nieruchomości, rzeczy lub praw, z czym będziemy mieli do czynienia w przedstawionej sytuacji.

Zdarzenie to nie spowoduje zatem powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro wartość 1/6 udziału w nieruchomości nabytego w wyniku częściowego zniesienia współwłasności mieści się w wartości przekazanej przez Panią spłaty, to nie uzyskała Pani przysporzenia majątkowego. Oznacza to, że w sytuacji, gdy z tytułu zniesienia współwłasności spłata miała charakter ekwiwalentny nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pani stanowisko uznano za nieprawidłowe, gdyż brak obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tytułu nabycia w całości nieruchomości wynika z faktu, że czynność ta jest neutralna podatkowo, a nie jak Pani twierdzi z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. 

Zatem, Pani stanowisko uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Dokonałem oceny Pani stanowiska w kontekście zadanego pytania Nr 1 i wyjaśnień w uzupełnieniu, że przedmiotem tego pytania jest udział wynoszący 1/6 (jedną szóstą), który bratanica Pani męża nabyła po nim spadku, a mianowicie nabycie w całości nieruchomości położonej przy ul. (...) w (...). Natomiast nie odniosłem się do pozostałych kwestii poruszanych w stanie faktycznym, tj. nieruchomości i ruchomości nabytych w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, gdyż nie było to przedmiotem Pani zapytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).