Skutki podatkowe otrzymania kwoty na podstawie ugody bankowej dotyczącej kredytu mieszkaniowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 13 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych otrzymania zwrotu od banku na podstawie planowanej ugody. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (…) wraz ze swoim małżonkiem (…) (wspólnie zwani dalej Wnioskodawcami) zawarli 16 grudnia 2005 r. z (…) S.A. (zwany dalej jako Bank) umowę kredytu mieszkaniowego (…). Kredyt był udzielony w walucie wymienialnej i spłacany w ratach malejących.

Zgodnie z zawartą umową Bank udzielił kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego na kwotę (...) CHF z przeznaczeniem na sfinansowanie budowy lokalu mieszkalnego położonego w (…) z przeznaczeniem na potrzeby własne (§ 2 Umowy).

Kredyt wypłacony został w walucie polskiej przy zastosowaniu kursu kupna dla dewiz (aktualna Tabela kursów) obowiązującego w (…) S.A. w dniu realizacji zlecenia płatniczego (§ 5 ust. 4 Umowy). Wypłata następowała w transzach. Łącznie wypłacono Wnioskodawcom kwotę (...) zł.

Spłata kredytu następowała na podstawie § 13 Umowy poprzez potrącenie przez Bank swoich wierzytelności bezpośrednio z rachunku Wnioskodawców, prowadzonego w walucie PLN. Wpłaty dokonywane w walucie PLN były przeliczane przez Bank na walutę kredytu, przy zastosowaniu kursów kupna/sprzedaży walut.

Umowa kredytu została wykonana przez Wnioskodawców 31 sierpnia 2020 r., poprzez wcześniejszą spłatę kredytu. Wnioskodawcy zamieszkiwali w kredytowanym lokalu mieszkalnym do czasu spłacenia kredytu w 2020 r. Po spłacie kredytu i wykreśleniu hipoteki lokal mieszkalny został sprzedany.

Kredyt był spłacany z majątku wspólnego. Pomiędzy Wnioskodawczynią a jej małżonkiem obowiązuje ustawowa wspólność majątkowa.

Wnioskodawcy w okresie od 1 lutego 2006 r. do 31 sierpnia 2020 r. spłacili łącznie kwotę (...) zł oraz (...) CHF. Przeliczając wpłaconą kwotę w CHF na dzień 29 lipca 2024 r. na walutę złotego polskiego Wnioskodawcy wpłacili (...). Łącznie Wnioskodawcy wpłacili (...) zł. Nadpłata ponad wypłacony kapitał kredytu wynosi (...) zł.

Wnioskodawcy skierowali pozew o zapłatę do Sądu Okręgowego w (…). Powództwo oparte zostało na przyjętej w orzecznictwie teorii dwóch kondykcji. Postępowanie prowadzone jest pod sygn. akt (…). W postępowaniu Wnioskodawcy dochodzą od Banku zapłaty kwoty: (...) zł oraz (...) CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Bank wystąpił z propozycją ugodowego zakończenia sporu.

W toku negocjacji ustalono, iż zawarta zostanie ugoda pozasądowa, zgodnie z którą:

1)  Bank dokona przeliczenia kredytu od początku w taki sposób, jakby był kredytem złotówkowym, oprocentowanym stopą procentową właściwą dla kredytów w PLN (§ 1 ust. 4 projektu ugody);

2)  po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, powstała nadpłata należna Wnioskodawcom, która określona została na kwotę (...) zł (§ 1 ust. 8 projektu ugody); Bank zobowiązał się do zapłaty tej kwoty na rzecz Wnioskodawców;

3)  w § 5 projektu ugody wskazano, iż Bank wypłaci na rzecz Wnioskodawców „kwotę dodatkową” w wysokości (...) zł. W zdaniu drugim § 5 projektu ugody zawarto następujące stwierdzenie –„Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w związku z wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT-11)".

Wnioskodawcy wyrażają zainteresowanie zawarciem ugody zaproponowanej przez Bank, jednakże przed podjęciem decyzji w tej sprawie chcą ustalić, jakie konsekwencje podatkowe wynikać będą z zawarcia ugody.

Pytanie

Czy w związku z zawarciem ugody przez Wnioskodawcę i jej małżonka (…) z Bankiem, mającej na celu polubowne zakończenie sporu na tle Umowy, otrzymana przez nich kwota (...) zł, na którą składa się kwota (...) zł tytułem zwrotu „nadpłaty” oraz kwota (...) zł tytułem „kwoty dodatkowej” - stanowić będzie dla nich przychód i czy w związku z tym po ich stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.)?

Wskazać należy, iż Bank poprzez zapłatę ww. kwoty de facto dokona zwrotu części środków uprzednio wpłaconych na rzecz Banku przez Wnioskodawców, w związku z wykonaniem umowy.

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) ustawodawca wymienił źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Nienależne świadczenie, o którym mowa w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu cywilnego nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-6 u.p.d.o.f.

Na mocy proponowanej ugody Bank zobowiązany będzie do zwrotu kwoty (...) zł tytułem „nadpłaty” oraz kwoty (...) zł tytułem „kwoty dodatkowej”. Przekazane przez Bank w wyniku ugody środki pieniężne stanowić będą tak naprawdę częściowy zwrot tego, co Wnioskodawcy wpłacili, w związku z wykonaniem umowy na rzecz Banku.

Wnioskodawcy dodatkowo wskazują, iż otrzymany przez nich, na podstawie Umowy, kredyt mieszkaniowy wypełnia przesłanki definicji zawartej w § 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym, udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. poz. 592 ze zm.: dalej Rozporządzenie), gdyż kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wydatki na cele mieszkaniowe. Wnioskodawcy nigdy nie korzystali też z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorców pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy kredytobiorcy osiągają konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W przypadku Wnioskodawców zwrot przez Bank ww. kwot (niezależnie od nazewnictwa użytego przez Bank tj. „nadpłaty” lub „kwoty dodatkowej”) będzie niczym innym niż zwrotem własnych pieniędzy Wnioskodawców, które wcześniej wpłacili do Banku.

Jak już wyżej wskazano, w ocenie Wnioskodawców, otrzymane przez nich środki pieniężne na mocy zawartej ugody, nie będą stanowiły dla nich żadnej dodatkowej korzyści (przysporzenia majątkowego, wartości wchodzącej do ich majątku), a jedynie prowadzić będą do rozliczeń, które zgodne są z prawem, tj. stanowią następstwo pozbawienia umowy kredytu abuzywnych postanowień. Tym samym Wnioskodawcy – w przypadku zawarcia ugody - nie będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty 85 000,00 zł.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Panią opisanej we wniosku kwoty, na podstawie zawartej z bankiem ugody dotyczącej zaciągniętego przez Panią kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniono definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

W opisie sprawy wskazała Pani, że zgodnie z projektem ugody Bank przeliczy kredyt od początku w taki sposób, jakby był kredytem złotówkowym, oprocentowanym stopą procentową właściwą dla kredytów w PLN. Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, powstanie nadpłata, którą Bank zobowiązał się wypłacić Wnioskodawcom. Ponadto Bank wypłaci na rzecz Wnioskodawców „kwotę dodatkową”. Jak Pani wskazała Bank poprzez zapłatę kwoty wymienionej w pytaniu de facto dokona zwrotu części środków uprzednio wpłaconych na rzecz Banku przez Wnioskodawców, w związku z wykonaniem umowy.

Wobec powyższego, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymała Pani od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Panią podczas spłaty kredytu hipotecznego jej otrzymanie nie powoduje po Pani stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. Wypłata ta będzie dla Pani neutralna podatkowo.

Dlatego stwierdzam, że wypłacona przez Bank w ramach ugody kwota (...) zł, na którą składa się kwota (...) zł tytułem zwrotu „nadpłaty” oraz kwota (...) zł tytułem „kwoty dodatkowej”, nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez bank kwoty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie ze wskazaniem we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Pani jest wnioskodawcą w niniejszej sprawie. Tym samym wystąpiła Pani o interpretację przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako jedna ze współkredytobiorców. Dlatego niniejsza interpretacja stanowi odpowiedź na pytanie w niej zawarte tylko w odniesieniu do Pani osoby. Nie wywiera ona skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy (Pani męża).

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).