Skutki podatkowe zawarcia ugody z bankiem.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 sierpnia 2024 r. (data wpływu 28 sierpnia 2024 r.) Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(...) 2008 r. Wnioskodawca z żoną zaciągnęli kredyt budowlano-hipoteczny na finansowanie inwestycji budowlanej na cele mieszkaniowe (dom jednorodzinny). Na mocy umowy X udzielił Wnioskodawcy i jego partnerce kredytu w kwocie (...) CHF i wypłacił łącznie (...) zł. (...) 2009 r. Wnioskodawca zawarł związek małżeński (żona przyjęła nazwisko po mężu).

W 2021 r. Wnioskodawca wraz z żoną sprzedali dom i spłacili kredyt. Przez cały okres obsługi kredytu spłacili łącznie (...) zł (kapitał (...) zł; odsetki (...) zł). Łączna nadpłata z tytułu spłat rat kredytowych w stosunku do kwoty otrzymanej od banku wyniosła (...) zł.

W (...) 2021 r. Wnioskodawca z żona wnieśli sprawę do sądu o zwrot nadpłaty środków z tytułu użycia w umowie klauzul niedozwolonych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od (...) 2021 r.

W (...) 2024 r. Y (jako następca prawny X) zaproponował zawarcie ugody. (...) 2024 r. doszło do zawarcia ugody, na mocy której dokonano rozliczenia kredytu mieszkaniowego udzielonego w CHF. W myśl ugody bank zobowiązał się do zwrotu (...) zł jako kwoty nadpłaty w wyniku rozliczenia kredytu wg oprocentowania WIBOR + marża, (...) zł tytułem rozliczenia poniesionych kosztów postępowania oraz (...) zł tytułem kwoty dodatkowej.

Na podstawie ugody doszło do:

-wypłaty kwoty zwrotu,

-zwrotu kosztów sądowych,

-wypłaty kwoty dodatkowej,

-wycofania pozwu i zakończenia postępowania.

Z informacji uzyskanych od banku wynika, że kwota dodatkowa stanowi przychód kredytobiorcy i bank wystawi informację PIT-11.

Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na budowę własnego lokalu mieszkalnego (domu jednorodzinnego). Została ustanowiona hipoteka na nieruchomości, która była przedmiotem kredytowania. Wnioskodawca i Jego żona byli solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu zaciągniętego (...) 2008 r.

Ani Wnioskodawca, ani Jego żona nie korzystali wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

Wnioskodawca posiada z żoną wspólność majątkową.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

W pozwie z (...) 2021 r. Wnioskodawca z żoną wnosili o zasądzenie od pozwanej strony kwoty (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia następującego po dniu doręczenia pozwu do dnia zapłaty jako zwrotu świadczeń nienależnych w związku z nieważnością umowy.

Ponadto Wnioskodawca z żoną wnosili o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W ugodzie bank uznał roszczenia Wnioskodawcy i Jego żony w części. Bank wykonał na Ich konto 3 przelewy:

1)(...) zł tytułem ugody z dnia (...) 2024 r.,

2)(...) zł tytułem dodatkowych postanowień ugody – zwrot kosztów postępowania z (...) 2024 r.,

3)(...) zł tytułem zwrot kosztów zastępstwa procesowego z (...) 2024 r., łącznie (...) zł.

W wyniku wygranej sprawy sądowej i uznania umowy za nieważną bank byłby zmuszony do zapłaty odsetek ustawowych od kwoty (...) zł od dnia (...) 2021 r. do dnia zapłaty (aktualnie (...)%, w skali jednego roku to (...) zł) plus należność główna (...) - (...) (kwota otrzymanego kredytu) = (...) zł.

Z ugody wynika, że kwota (...) zł to kwota dodatkowa. W umowie dotyczącej ugody kwota (...) zł jest nazwana jako kwota zwrotu nadpłaty na rzecz Kredytobiorcy, w tym kapitał (...) zł, odsetki 0 zł.

Pytanie

Czy w świetle opisanego stanu faktycznego Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty (...) zł, czyli od połowy kwoty dodatkowej (...), po wypłacie której według Banku ciąży na Nim obowiązek sporządzenia informacji PIT-11?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy kwota (...) zł wypłacona przez bank nie stanowi przychodu do opodatkowania, a On nie jest zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od połowy tej kwoty.

W wyniku ugody bank zdecydował dobrowolnie bez procesu sądowego dokonać zwrotu łącznie (...) zł. Natomiast łączna nadpłata z tytułu spłat rat kredytowych w stosunku do kwoty otrzymanej od banku wyniosła (...) zł. W rozpatrywanej sytuacji otrzymana kwota nie przysporzyła w efekcie majątku Wnioskodawcy. Wnioskodawca z żoną wpłacili bowiem wcześniej do banku jako kredytobiorcy kwotę dużo wyższą niż otrzymali w ramach umowy kredytu. W związku z zawarciem ugody Wnioskodawca z żoną otrzymali zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego.

Z dostępnych interpretacji wynika, że takie kwoty stanowiące zwrot wpłaconych przez kredytobiorców rat nie stanowią przychodu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:

-pismo z 1 marca 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0112-KDIL2- 1.4011.75.2024.1.MKA;

-pismo z 15 stycznia 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0115- KDIT2.4011.519.2023.3.ŁS;

-pismo z 9 lutego 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0115- KDIT2.4011.696.2022.1.MM.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. Została ona wyrażona w art. 9 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wobec powyższego, skoro kwota dodatkowa, którą otrzymał Pan od banku w wyniku zawartej ugody, mieści się w kwocie wpłacanej przez Pana podczas spłaty kredytu hipotecznego to jej otrzymanie nie powoduje po Pana stronie dodatkowego przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydając interpretacje indywidualne organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).