Skutki podatkowe otrzymania zadośćuczynienia - odszkodowania z Niemiec.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 lipca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 10 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania świadczenia pieniężnego z Niemiec. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismem złożonym 24 sierpnia 2024 r. oraz pismem złożonym 5 września 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 1990 r. Pani ojciec, A.A., został zamordowany w Niemczech (przebywał tam razem z pracownikami polskiej firmy, w której był zatrudniony na podstawie umowy o pracę).

W tamtym czasie Pani rodzina – mama, starszy brat i Pani, nie otrzymaliście w związku z zabójstwem Pani ojca żadnego odszkodowania, tudzież zadośćuczynienia za poniesioną krzywdę.

W 2021 r. Pani rodzinę odnalazła niemiecka organizacja (…), która zajmuje się m.in. ofiarami i rodzinami ofiar ataków ekstremistycznych (w wyniku takiego ataku zamordowany został Pani ojciec). W wyniku działań tej organizacji i za jej namową, złożyliście Państwo wniosek do Federalnego Biura Sprawiedliwości o przyznanie Wam zadośćuczynienia dla ofiar ataków ekstremistycznych.

W marcu 2024 r. przyznano Państwu „świadczenie z tytułu trudnej sytuacji życiowej, przyznawane dla krewnych ofiar ataków ekstremistycznych”. Jest to zryczałtowane świadczenie przyznawane ze środków, które niemiecki Bundestag udostępnia ofiarom w ramach budżetu federalnego. Z pisma, które Pani otrzymała z Niemiec wynika, że świadczenie ma na celu zrekompensowanie poniesionej szkody niemajątkowej i ma służyć jako zadośćuczynienie za ból i cierpienie.

W związku z powyższym, chciałaby Pani uzyskać odpowiedź na pytanie, czy otrzymane od państwa niemieckiego zadośćuczynienie w związku z morderstwem Pani ojca, Pani jako obywatel Polski, musi zapłacić do urzędu skarbowego podatek dochodowy.

Po zasięgnięciu informacji o przepisach prawa podatkowego w Krajowej informacji Podatkowej oraz w Krajowej Informacji Skarbowej (informacja mailowa – odpowiedź z portalu podatki.gov.pl) – w przypadku zadośćuczynienia, kwoty uzyskanej nie należy wykazywać w informacji rocznej PIT. Niestety każda rozmowa z przedstawicielem Izby Skarbowej kończyła się zdaniem, że w związku ze skomplikowanym stanem faktycznym kwestia ta wymaga głębszej analizy i należy zwrócić się o interpretację indywidualną, co też Pani czyni.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że Pani miejscem zamieszkania jest Polska, (…), os. (…), pracuje Pani w Polsce i rozlicza się w Polsce.

„Świadczenie dla rodzin ofiar ataków ekstremistycznych” zostało Pani wypłacone  w kwietniu 2024 r. i było to świadczenie wypłacone tylko raz.

„Świadczenie dla rodzin ofiar ataków ekstremistycznych” zostało wypłacone przez Federalny Urząd Sprawiedliwości w Niemczech ((…), (…)).

Nie wie Pani na podstawie jakich przepisów prawa obowiązującego w Niemczech zostało wypłacone Pani to świadczenie.

Organizacja – (…), która zajmuje się rodzinami ofiar ataków ekstremistycznych skontaktowała się z Panią i pouczyła, że ma Pani prawo złożyć do Federalnego Urzędu Sprawiedliwości w Niemczech „Wniosek o przyznanie odszkodowania na zasadzie słuszności ofiarom o charakterze ekstremistycznym”(Antrag auf Bewilligung einer Harteleistung für Hinterblieben von Opfen extremistischer Ubergriffe). Wnioski otrzymała Pani od pracownika organizacji (…).

Jest to świadczenie z tytułu jednorazowej pomocy materialnej.

Świadczenie przyznane jest ze środków, które niemiecki Bundestag udostępnia ofiarom ataków ekstremistycznych w ramach budżetu federalnego na rok 2024 – tak wynika z pisma, które otrzymała Pani z Federalnego Urzędu Sprawiedliwości w Niemczech.

Nie wie Pani czy „świadczenie dla rodzin ofiar ataków ekstremistycznych” podlega opodatkowaniu na terytorium Niemiec, czy też jest zwolnione z opodatkowania. Zapytała Pani o to organizację, która pomogła Pani otrzymać to świadczenie, odpowiedzi jeszcze Pani nie otrzymała.

Pytania

1.Czy kwotę zadośćuczynienia za ból i cierpienie z powodu zabójstwa Pani ojca powinna Pani doliczyć do swojego przychodu za 2024 r. i w związku z tym zapłacić podatek dochodowy za rok 2024?

2.Jeśli tak, to gdzie uwzględnić w PIT-11 kwotę zadośćuczynienia i jaki naliczyć podatek dochodowy?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, otrzymane z Niemiec świadczenie nie powinno być doliczone przez Panią do Pani przychodu za 2024 r., a tym samym uważa Pani, że nie powinna Pani płacić podatku dochodowego za ww. świadczenie.

Również we wszystkich publikacjach, z którymi udało się Pani i Pani rodzinie zapoznać (m.in. odpowiedź na zapytanie udzielona przez Dyrektora KIS – a dostępna w publikacjach internetowych), wypłacone zadośćuczynienie nie podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Również odpowiedź pracownika Urzędu Skarbowego (…) była jasna i stanowcza, że otrzymane świadczenie z Niemiec nie jest opodatkowane i nie powinno być przez Panią uwzględnione w przychodzie za 2024 r.

Również odpowiedź na zapytanie zadane do Krajowej Informacji Skarbowej, złożone za pośrednictwem portalu podatki.gov.pl, również jest jednoznaczna, że kwoty świadczenia nie należy wykazywać w PIT/ZG, ale dodano, również, że sprawa jest skomplikowana i wymaga głębszej analizy i złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Pragnie Pani nadmienić, że to zadośćuczynienie ma charakter moralny, ponieważ według Pani, państwo niemieckie chce zrekompensować poniesioną szkodę niemajątkową i ma służyć jako zadośćuczynienie za ból i cierpienie, które było spowodowane morderstwem Pani ojca (zresztą w piśmie z Niemiec wyraźnie jest wskazany cel rekompensaty).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 3 ust. 2a ww. ustawy:

Jak stanowi art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu.

Z treści wniosku wynika, że w 2024 r., będąc rezydentem podatkowym Polski, otrzymała Pani jednorazowo świadczenie pieniężne z Niemiec.

Zatem, w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r.  (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90).

Jak stanowi art. 18 ust. 1 ww. Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku:

Stosownie do art. 18 ust. 3 ww. Umowy:

W myśl art. 18 ust. 4 ww. Umowy:

Z przepisu art. 18 ust. 3 ww. Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku wynika, że świadczenia wypłacane przez Umawiające się Państwo (Niemcy) lub jego jednostkę terytorialną osobie mającej miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie (w Polsce), jako odszkodowanie z tytułu prześladowań politycznych, obrażeń lub szkód, w tym poniesionych w wyniku działań wojennych, mogą podlegać opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie (w Niemczech).

Zgodnie z art. 18 ust. 4 ww. Umowy, przepis stosuje się odpowiednio do świadczeń wypłacanych przez Umawiające się Państwo (Niemcy) lub jego jednostkę terytorialną osobie mającej miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie (w Polsce), jako odszkodowanie z tytułu obrażeń lub szkód, powstałych w wyniku służby wojskowej lub zastępczej służby wojskowej, w wyniku zabiegu medycznego, włączając szczepienie, w wyniku przestępstwa bądź podobnych faktów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pani obywatelem Polski, mieszka i rozlicza się Pani w Polsce.

W 1990 r. Pani ojciec został zamordowany w Niemczech (przebywał tam razem z pracownikami polskiej firmy, w której był zatrudniony na podstawie umowy o pracę).

W tamtym czasie Pani rodzina – mama, starszy brat i Pani, nie otrzymaliście w związku z zabójstwem Pani ojca żadnego odszkodowania, tudzież zadośćuczynienia za poniesioną krzywdę.

W 2021 r. Pani rodzinę odnalazła niemiecka organizacja (…), która zajmuje się m.in. ofiarami i rodzinami ofiar ataków ekstremistycznych (w wyniku takiego ataku zamordowany został Pani ojciec) i pouczyła Panią, że ma Pani prawo złożyć do Federalnego Urzędu Sprawiedliwości w Niemczech „Wniosek o przyznanie odszkodowania na zasadzie słuszności ofiarom o charakterze ekstremistycznym”. W wyniku działań tej organizacji i za jej namową, złożyliście Państwo wniosek do Federalnego Biura Sprawiedliwości o przyznanie Wam zadośćuczynienia dla ofiar ataków ekstremistycznych.

W marcu 2024 r. przyznano Państwu „świadczenie z tytułu trudnej sytuacji życiowej, przyznawane dla krewnych ofiar ataków ekstremistycznych”. Jest to zryczałtowane świadczenie przyznawane ze środków, które niemiecki Bundestag udostępnia ofiarom w ramach budżetu federalnego.

„Świadczenie dla rodzin ofiar ataków ekstremistycznych” zostało Pani wypłacone w kwietniu 2024 r. i było to świadczenie wypłacone tylko raz. Z pisma, które Pani otrzymała z Niemiec wynika, że świadczenie ma na celu zrekompensowanie poniesionej szkody niemajątkowej i ma służyć jako zadośćuczynienie za ból i cierpienie.

„Świadczenie dla rodzin ofiar ataków ekstremistycznych” zostało wypłacone przez Federalny Urząd Sprawiedliwości w Niemczech.

Jest to świadczenie z tytułu jednorazowej pomocy materialnej. Świadczenie przyznane jest ze środków, które niemiecki Bundestag udostępnia ofiarom ataków ekstremistycznych w ramach budżetu federalnego na rok 2024 – tak wynika z pisma, które otrzymała Pani z Federalnego Urzędu Sprawiedliwości w Niemczech.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania prawne oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że otrzymane przez Panią w 2024 r. zadośćuczynienie – odszkodowanie wypłacone przez Federalny Urząd Sprawiedliwości w Niemczech nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce – przepisy art. 18 ust. 3 i 4 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku przewidują dla tego typu świadczeń opodatkowanie wyłącznie w państwie źródła, tj. w przedmiotowej sprawie – w Niemczech.

W konsekwencji, w Polsce, nie będzie ciążył na Pani obowiązek wykazywania tego przychodu razem z dochodami (przychodami) osiągniętymi w Polsce w rocznym zeznaniu podatkowym składanym do urzędu skarbowego za 2024 r. i zapłaty z tego tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem, udzielenie odpowiedzi na pytanie nr 2 jest bezprzedmiotowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. pozostałych członków Pani rodziny).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).