Obowiązki Spółki jako płatnika w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

W dniu 31 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 2 października 2024 r. (wpływ 2 października 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka zawarła umowę ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej członków organów spółki (umowa ubezpieczenia ...). Ochrona dotyczy osób, które pełniły kiedykolwiek w przeszłości, pełnią w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia, a także osoby, które zaczną pełnić w trakcie trwania okresu ubezpieczenia określone funkcje. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje funkcję:

a)Likwidatora

b)Członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej

c)Prokurenta

d)Pracownika

e)Głównego księgowego

f)Prawnika wewnętrznego

Umowa ubezpieczenia ma charakter bezimienny. Ochrona nie dotyczy konkretnej osoby fizycznej, ale dowolnej osoby pełniącej funkcję lub wchodzącej w skład organu, z którego działaniem powiązana jest odpowiedzialność odszkodowawcza. Katalog osób ubezpieczonych ma charakter otwarty - obejmując osoby wstecznie spełniające kryteria, aktualnie (w dacie zawarcia umowy ubezpieczenia) lub w przyszłości, w trakcie trwania okresu ubezpieczenia.

Ochroną dodatkowo objęci są współmałżonkowie, konkubenci, spadkobiercy, przedstawiciele prawni lub cesjonariusze każdej osoby ubezpieczonej, w zakresie, w jakim z mocy prawa odpowiedzialność za dane roszczenie przechodzi do majątku wspólnego małżonków, majątku spadkowego.

Ochroną ubezpieczeniową w danym, rocznym okresie ubezpieczenia objęte są roszczenia wniesione do osoby ubezpieczonej lub wszczęte przeciwko niej postępowania. Roszczenia takie, postępowania mogą dotyczyć nieprawidłowych działań mających miejsce kiedykolwiek w przeszłości, gdy osoba taka pełniła funkcję w spółce. Tym samym w danym okresie polisowym, ubezpieczenie uruchomić się może w związku z wniesieniem roszczeń do którejkolwiek osoby, która pełniła określone funkcje w przeszłości lub która pełni je aktualnie. Dotyczyć to może także osób, które pozostają już poza strukturami Ubezpieczającego/Spółki (np. byli członkowie władz, byli pracownicy).

Poza ochroną osób, ubezpieczenie (...) chroni również samą Spółkę. Ochrona ubezpieczeniowa Spółki udzielana jest w przypadku:

a)przejęcia przez podmiot odpowiedzialności osób ubezpieczonych;

b)roszczeń wniesionych do spółki dotyczących jej nieprawidłowego działania w obszarze obrotu papierami wartościowymi;

c)roszczeń wniesionych do spółki w oparciu o odpowiedzialność solidarną spółki i osoby ubezpieczonej.

Składka ubezpieczeniowa za polisę (...) kalkulowana jest na podstawie: sytuacji finansowej podmiotu zawierającego umowę ubezpieczenia (Ubezpieczającego, spółki) i dotychczasowego przebiegu szkodowego danego podmiotu oraz szkodowości odnotowanej przez ubezpieczyciela w danym sektorze podmiotów (w tym przypadku, w spółkach Skarbu Państwa).

Składka ubezpieczeniowa za polisą (...) nie jest uzależniona od ilości osób fizycznych obejmowanych ochroną ubezpieczeniową. Katalog osób ubezpieczonych ma charakter otwarty i nie stanowi przedmiotu oceny po stronie zakładu ubezpieczeń. Ochroną ubezpieczeniową objęta jest sama Spółka, a także Osoby Ubezpieczone, tj. osoby spełniające określone w umowie ubezpieczenia kryteria definicyjne.

Katalog osób ubezpieczonych ma charakter bezimienny i otwarty. Składka ubezpieczeniowa nie jest uzależniona od liczby osób ubezpieczonych, ich stanowisk ani zakresu pełnionych funkcji. Kalkulacja składki nie jest iloczynem ilości osób obejmowanych ochroną. W związku z tym nie ma możliwości przypisania wysokości składki dla konkretnej osoby, która stanowić mogłaby przychód podlegający opodatkowaniu. Kalkulacja składki nie jest również uzależniona od tego, ile osób pełni konkretne funkcje w podmiocie ani od zakresu odpowiedzialności/ryzyka towarzyszącego pełnieniu danej funkcji. Składka ubezpieczeniowa jest niezależna od struktury organizacyjnej podmiotu, która może w okresie ubezpieczeniowym ulec zmianie (np.: poprzez utworzenie nowych lub dodatkowych stanowisk, zmiany organizacyjne), w ramach funkcji zarządczych/nadzorczych określonych w definicji Osoby Ubezpieczonej.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Składka ubezpieczeniowa ustalana jest ryczałtowo. Umowa ubezpieczenia zawierana jest na okres roczny. Natomiast jest to okres, w którym mogą być zgłoszone ubezpieczone roszczenia/zainicjowane postępowania zarówno względem bieżących, jak i wstecznych władz / managerów Spółki. Z uwagi na powyższą konstrukcję polisa (...) odnawiana jest rokrocznie (u tego samego dostawcy ochrony, który gwarantuje ciągłość pokrycia względem okresów wcześniejszych). Osoby, pełniące określone funkcje, które są objęte ubezpieczeniem mogą być zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło, umowę cywilnoprawną o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktem menadżerskim.

Pytania

1.  Czy ponoszenie przez Spółkę kosztów składki rodzi po stronie osób objętych ubezpieczeniem przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy Spółka zobowiązana jest potrącić stosowne zaliczki?

2. Jaka wysokość składki przypadająca na daną osobę ubezpieczoną z tytułu zawartej umowy stanowi przychód osoby ubezpieczonej i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Przy zawarciu przedmiotowej umowy ubezpieczenia nie zachodzi konieczność odprowadzania podatku dochodowego od osób ubezpieczonych, gdyż osoby te z tytułu zawarcia tej umowy nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 lub art. 13 pkt 7, 8, 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Opłacona składka nie ma charakteru nieodpłatnego świadczenia, nie powoduje przyrostu ich majątku. Odszkodowanie zostanie wypłacone poszkodowanemu lub samej Spółce.

Mając na uwadze powyższe stanowisko, pytanie o wysokość składki przypadającej na daną osobę ubezpieczoną z tytułu zawartej umowy stanowiącej przychód osoby ubezpieczonej podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest bezprzedmiotowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 8 ustawy 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

Z uwagi na powyższe, na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki, tj.:

1. obliczenie,

2. pobranie,

3. wpłacenie

- podatku, zaliczki.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Niemniej jednak, w odniesieniu do licznych sytuacji zasada ta została wyłączona przez ustawodawcę przez nałożenie obowiązków płatnika na podmioty wypłacające podatnikowi (stawiające do dyspozycji podatnika) należności stanowiące jego dochody (przychody).

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przepis art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Stosownie do art. 11 ust. 2a ww. ustawy:

Ponadto, jak wynika z art. 11 ust. 2b ww. ustawy:

Za przychody, należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Mając na uwadze wyżej przywołane uregulowania prawne należy zaznaczyć, że przepis art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia jedynie przykładowo przychody ze stosunku pracy. Świadczy o tym użycie słowa „w szczególności” co oznacza, że wymienione kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Zatem przychodami ze stosunku pracy są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz świadczenia nieodpłatne, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Natomiast w myśl art. 13 pkt 7 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 13 pkt 8 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 13 pkt 9 ww. ustawy:

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy:

Ponieważ przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji „nieodpłatnych świadczeń” przy interpretacji tego pojęcia należy odwołać się do jego słownikowego znaczenia. W związku z powyższym stwierdzić należy, że zgodnie z Internetowym słownikiem języka polskiego, świadczeniem nieodpłatnym jest świadczenie „niewymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne” (https://sjp.pwn.pl). W orzecznictwie sądowym przyjmuje się natomiast, że nieodpłatne świadczenie obejmuje nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Kwestia rozumienia pojęcia „innych nieodpłatnych świadczeń” – w aspekcie świadczeń pracowniczych – była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13, stwierdził, że za przychód pracownika z tytułu „innych nieodpłatnych świadczeń”, o których mowa w art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy, mogą być uznane takie świadczenia, które:

• po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
• po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
• po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

W kontekście pierwszego warunku, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko pod warunkiem, że rzeczywiście spowodowały zaoszczędzenie przez niego wydatków. Ustalenie tej okoliczności zależy od tego, czy pracownik skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. W konsekwencji, przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę oznacza uniknięcie tego wydatku.

Formułując drugi warunek Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że dla oceny czy świadczenie leżało w interesie pracownika, istotne jest czy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. Trybunał Konstytucyjny – w ślad za uchwałami NSA – uznał, że w zakres nieodpłatnego świadczenia, jako przychodu wchodzą wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, „których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”. W konsekwencji, aby wartość świadczenia uzyskanego od pracodawcy podlegała opodatkowaniu, po stronie pracownika musi pojawić się dochód, czyli korzyść majątkowa. Korzyść ta może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. W wyniku takiego świadczenia w majątku pracownika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny zauważył, iż w sytuacji, gdy nieodpłatne świadczenie zostało przyjęte jako warunek niezbędny do zgodnego z prawem wykonania pracy – po stronie pracownika nie pojawia się korzyść, która mogłaby być objęta podatkiem dochodowym.

Odnosząc się natomiast do trzeciego warunku, Trybunał Konstytucyjny wskazał, że przychód powstaje, gdy można zindywidualizować świadczenie, określić jego wartość pieniężną oraz skonkretyzować odbiorcę.

Chociaż powołany wyrok dotyczy świadczeń na rzecz pracowników, jednakże ogólne zasady rozpoznawania nieodpłatnych świadczeń, które zostały w nim przedstawione, mogą znaleźć zastosowanie również w sprawie członków Zarządu i Rady Nadzorczej, itp.

Wątpliwości Państwa, budzi kwestia ciążących na Spółce obowiązków płatnika, tj. czy w związku z zawartą umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej członków organów Spółki, osoby objęte ubezpieczeniem uzyskują przychód, który Spółka, jako płatnik zobowiązana jest opodatkować.

Jak wynika z opisu sprawy, zawarli Państwo umowę ubezpieczenia (...), tj. ubezpieczenia szkód powstałych w następstwie roszczeń z tytułu odpowiedzialności członków organów Spółki. Umowa została zawarta na okres roczny i w okresie tego roku mogą być zgłaszane roszczenia dotyczące bieżących, jak i wstecznych władz Spółki. Polisa odnawiana jest rokrocznie (u tego samego ubezpieczyciela, który gwarantuje ciągłość pokrycia roszczeń względem okresów wcześniejszych). Składka ubezpieczeniowa ustalana jest ryczałtowo, niezależnie od ilości osób fizycznych objętych ochroną ubezpieczeniową. Umowa ubezpieczenia ma charakter bezimienny. Ochrona nie dotyczy konkretnej osoby fizycznej, ale dowolnej osoby pełniącej funkcję lub wchodzącej w skład organu, z którego działaniem powiązana jest odpowiedzialność odszkodowawcza. Katalog osób ubezpieczonych ma charakter otwarty, obejmuje osoby wstecznie spełniające kryteria, aktualnie lub w przyszłości, w trakcie trwania okresu ubezpieczenia. Ubezpieczenie dotyczy także byłych członków władz oraz byłych pracowników. Ubezpieczenie (...) chroni również Spółkę. Osoby, pełniące określone funkcje, które są objęte ubezpieczeniem mogą być zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło, umowę cywilnoprawną o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktem menadżerskim.

W związku z tak nakreślonym stanem faktycznym należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Stosownie do art. 808 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jednocześnie zgodnie z § 2 ww. artykułu:

Celem umowy ubezpieczenia jest więc udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Funkcja ochronna jest istotą każdej umowy ubezpieczenia. W konsekwencji opłacenie składki przez inną osobę niż ta, w której interesie majątkowym zawierana jest umowa powoduje powstanie przychodu u osoby, na rzecz której zawierana jest umowa. Świadczenie nieodpłatne stanowi bowiem w tym przypadku ochrona ubezpieczeniowa na wypadek zaistnienia zdarzenia określonego w umowie ubezpieczenia.

Jednakże z powołanego powyżej brzmienia art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że opodatkowaniu może podlegać tylko przychód ze świadczeń nieodpłatnych faktycznie otrzymanych. Ustalenie przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia wymaga wskazania osoby będącej beneficjentem świadczenia.

Wobec powyższego, skoro – jak wynika z treści wniosku – w rozpatrywanej sprawie:

• krąg osób objętych ubezpieczeniem nie jest skonkretyzowany przez wskazanie imienia i nazwiska ubezpieczonego;
• zakres osób objętych ubezpieczeniem jest szeroki (ubezpieczeniem są objęci byli, obecni i przyszli członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurenci, główny księgowy, pracownicy, likwidator, prawnik wewnętrzny), którzy na dzień zapłaty składki nie są do zidentyfikowania, ponieważ ubezpieczenie obejmuje także współmałżonków, konkubentów, spadkobierców, przedstawicieli prawnych lub cesjonariuszy każdej osoby ubezpieczonej. Ubezpieczenie chroni również samą Spółkę;
• zakres obowiązków, uprawnień oraz odpowiedzialności osób objętych ubezpieczeniem jest zatem zróżnicowany;
• składka jest określona ryczałtowo (niezależnie od liczby osób, które w okresie ubezpieczenia są objęte ochroną ubezpieczeniową)

– zatem opłacona przez Państwa składka z tytułu umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej osób objętych ochroną ubezpieczeniową nie powoduje powstania po stronie tych osób przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Tym samym na Państwu, jako na płatniku – w związku z opłaceniem ww. polisy – nie ciąży obowiązek naliczenia i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od składki ubezpieczeniowej zapłaconej z tytułu ubezpieczenia osób objętych polisą.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Z uwagi na uznanie za prawidłowe stanowiska Państwa w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1, organ odstąpił od udzielenia odpowiedzi na pytanie oznaczone nr 2. Stanowisko dotyczące pytania 2 było zasadne wyłącznie, gdyby stanowisko w zakresie pytania nr 1 zostało ocenione jako nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).