Skutki podatkowe działu spadku oraz sprzedaży nieruchomości i udziału w nieruchomości. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.625.2024.4.ACZ
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Skutki podatkowe działu spadku oraz sprzedaży nieruchomości i udziału w nieruchomości.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 8 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych działu spadku oraz sprzedaży nieruchomości i udziału w nieruchomości. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 23 września 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Pani A.A. (dalej „Wnioskodawczyni”) jest polskim rezydentem podatkowym. (…) 2023 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Na podstawie dziedziczenia ustawowego jedynymi spadkobiercami zostali Wnioskodawczyni oraz Jej dwoje pełnoletnich dzieci.
(…) 2023 r. sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego, w którym wskazano, że spadek po zmarłym małżonku Wnioskodawczyni na podstawie ustawy nabyli: Wnioskodawczyni w udziale 1/3 części oraz dwoje dzieci Wnioskodawczyni w udziałach po 1/3 każdy.
W skład spadku wchodziły m.in. środki pieniężne, akcje, instrumenty finansowe, a także nieruchomości, które były objęte wspólnością majątkową Wnioskodawczyni i Jej zmarłego małżonka – pomiędzy Wnioskodawczynią a zmarłym mężem panował ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej.
Wszystkie nieruchomości zostały nabyte do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i Jej małżonka przed 2019 r. i żadna z posiadanych nieruchomości nie była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej czy to przez Wnioskodawczynię, czy też przez Jej małżonka.
W celu skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni oraz Jej dzieci złożyli w terminie 6 miesięcy od prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku – zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego w przedmiocie nabycia spadku (formularz SD-Z2).
Obecnie Wnioskodawczyni i Jej dzieci planują dokonanie zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności w odniesieniu do poszczególnych składników majątku, przy czym na mocy tej czynności Wnioskodawczyni otrzyma taką część majątku, która nie odpowiada Jej udziałowi – Wnioskodawczyni uzyska część majątku spadkowego, która jest wyższa od wartości przysługującego Jej udziału w spadku. W ramach tego działu spadku Wnioskodawczyni przypadnie na pewno wyłączne prawo własności odziedziczonych nieruchomości. Jednocześnie Wnioskodawczyni nie dokona żadnych dopłat ani spłat na rzecz dzieci w ramach nierównego działu spadku.
Jednocześnie w przyszłości Wnioskodawczyni planuje ewentualną sprzedaż nieruchomości nabytych w drodze spadku. Odpłatne zbycie przedmiotowych nieruchomości nie nastąpiłoby w wykonywaniu działalności gospodarczej.
W uzupełnieniu wniosku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, Wnioskodawczyni wskazała, że na ten moment nie planuje sprzedaży nieruchomości, które weszły do spadku po zmarłym małżonku ani nie podjęła żadnych czynności z tym związanych. Wnioskodawczyni chciałaby poznać skutki podatkowe ewentualnej sprzedaży takiej nieruchomości w przyszłości, gdyby do takiej transakcji doszło.
Jednakże do nieruchomości, które weszły w skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni (które mogą zostać potencjalnie sprzedane w przyszłości) należą:
a)lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość przy ul. (…), (…) (KW: (…)), który Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności oraz umowy przeniesienia udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego – garażu na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej z (…) 2014 r.;
b)niezabudowana działka gruntu nr A/3 o obszarze 0,1895 ha, położona w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…), którą Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie umowy sprzedaży z (…) 1998 r.; Wnioskodawczyni wraz z mężem wybudowali na nabytej nieruchomości budynek mieszkalny (tzw. metodą gospodarczą);
c)udział wynoszący 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, który Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła na podstawie umowy przeniesienia udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego – garażu na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej z (…) 2014 r.;
d)lokal mieszkalny przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…)), do którego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie decyzji Zarządu Spółdzielni w sprawie przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu z (…) 1999 r., a odrębną własność lokalu Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych z (…) 2022 r.
W skład masy spadkowej po zmarłym mężu Wnioskodawczyni wchodzi:
a)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
b)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
c)1/2 udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż, nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
d)udział wynoszący 1/2 do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…));
e)1/2 prawa własności samochodu osobowego, marki (…), rok produkcji 2016;
f)1/2 praw własności do środków pieniężnych w wysokości (…);
g)1/2 praw własności do jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (…);
h)udział w wysokości 1/2 do papierów wartościowych – 320 akcji (…);
i) 1/2 własności środków pieniężnych wpłaconych na internetową platformę brokerską w wysokości (…) zł;
j)1/2 prawa własności do środków pieniężnych z polisy ubezpieczeniowej na wypadek śmierci podlegające dziedziczeniu w wysokości (…) zł;
k)1/2 prawa własności do środków pieniężnych – kwota środków na koncie oszczędnościowym w wysokości (…) zł.
Wszystkie składniki majątkowe wchodzące w skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni były objęte wspólnością majątkową.
Wnioskodawczyni wraz z dziećmi zamierzają dokonać działu spadku i zniesienia współwłasności najprawdopodobniej w trakcie 2025 r.
Spadek po zmarłym małżonku Wnioskodawczyni na podstawie ustawy nabyli: Wnioskodawczyni w udziale 1/3 części oraz dwoje dzieci Wnioskodawczyni w udziałach po 1/3 każdy.
Mając na względzie powyższe, wielkość nabytego udziału w rzeczy lub w prawie majątkowym przez spadkobierców, którzy będą brali udział w zniesieniu współwłasności, w tym przez Wnioskodawczynię wynosi:
a)udział wynoszący 1/6 części nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
b)udział wynoszący 1/6 części nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
c)udział wynoszący 1/6 w połowie udziału wynoszącego 2487/216398 do lokalu niemieszkalnego – garażu nr KW: (…);
d)udział wynoszący 1/6 do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…));
e)udział wynoszący 1/6 do samochodu osobowego, marki (…), rok produkcji 2016;
f)udział wynoszący 1/6 we własności środków pieniężnych w wysokości (…) zł;
g)udział wynoszący 1/6 w jednostkach uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (…);
h)udział wynoszący 1/6 we własności papierów wartościowych – 320 akcji (…);
i)1/6 własności środków pieniężnych wpłaconych na internetową platformę brokerską;
j)udział wynoszący 1/6 do środków pieniężnych z polisy ubezpieczeniowej na wypadek śmierci podlegające dziedziczeniu;
k)1/6 prawa własności do środków pieniężnych – konto oszczędnościowe.
Przedmiotem działu spadku będzie majątek spadkowy po zmarłym mężu Wnioskodawczyni, wskazany powyżej:
a)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
b)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
c)1/2 udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż, nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
d)udział wynoszący 1/2 do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…));
e)1/2 prawa własności samochodu osobowego, marki (…), rok produkcji 2016;
f)1/2 praw własności do środków pieniężnych w wysokości (…);
g)1/2 praw własności do jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (…);
h)udział w wysokości 1/2 do papierów wartościowych – 320 akcji (…);
i)1/2 własności środków pieniężnych wpłaconych na internetową platformę brokerską w wysokości (…) zł;
j)1/2 prawa własności do środków pieniężnych z polisy ubezpieczeniowej na wypadek śmierci podlegające dziedziczeniu w wysokości (…) zł;
k)1/2 prawa własności do środków pieniężnych – kwota środków na koncie oszczędnościowym w wysokości (…) zł.
W ramach działku spadku Wnioskodawczyni uzyska wyłączne prawo własności do:
1)nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
2)nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
3)udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż, nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
4)lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…)).
Mając na względzie powyższe, Wnioskodawczyni otrzyma taką część majątku, która nie odpowiada Jej udziałowi – jest wyższa od wartości przysługującego Jej udziału w spadku.
Na ten moment Wnioskodawczyni nie zamierza sprzedawać żadnej nieruchomości, a jedynie zastanawia się nad skutkami podatkowymi ewentualnej sprzedaży w przyszłości.
Pytania
1.Czy wskutek nierównego działu spadku, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na Nią udział w spadku, na Wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn?
2.Czy uzyskany w wyniku nieodpłatnego działu spadku, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na Nią udział w spadku, przychód w postaci otrzymanej nadwyżki majątku spadkowego ponad udział Wnioskodawczyni w spadku jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych?
3.Czy w przypadku ewentualnej sprzedaży nieruchomości, które Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność poprzez dokonanie podziału majątku wspólnego Wnioskodawczyni i zmarłego męża oraz działu spadku po zmarłym mężu, powstanie źródło przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, skoro Wnioskodawczyni i Jej zmarły małżonek nabyli te nieruchomości do majątku wspólnego przed 2019 r.?
4.Czy w związku z nierównym działem spadku, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na Nią udział w spadku, po stronie Wnioskodawczyni wystąpi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej?
Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania oznaczone we wniosku nr 2 i nr 3, dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1, dotyczącego podatku od spadków i darowizn oraz pytania oznaczonego we wniosku nr 4, dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni, w zakresie pytań nr 2 i nr 3:
a)uzyskany w wyniku nieodpłatnego działu spadku, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni na skutek działu spadku otrzyma majątek przewyższający przypadający na Nią udział w spadku, przychód w postaci otrzymanej nadwyżki majątku spadkowego ponad udział Wnioskodawczyni w spadku jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych;
b)w przypadku ewentualnej sprzedaży nieruchomości, które Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność poprzez dokonanie podziału majątku wspólnego Wnioskodawczyni i zmarłego męża oraz działu spadku po zmarłym mężu, nie powstanie źródło przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, skoro Wnioskodawczyni i Jej zmarły małżonek nabyli te nieruchomości do majątku wspólnego przed 2019 r.
Powyższe stanowisko wynika z następujących okoliczności.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni
Ad 2
Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został m.in. w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaś w ustępie 1 pkt 9 tej ustawy ustawodawca wskazał, że jednym ze źródeł przychodów są m.in.: przychody z innych źródeł.
Definicję przychodów z innych źródeł zawiera z kolei art. 20 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.
Ponadto należy zaznaczyć, że dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Natomiast wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane powinny być w kategorii nabycia, ze względu na to, że w wyniku nieodpłatnego działu spadku, dotychczasowy udział danej osoby ulega powiększeniu.
Mając na względzie powyższe, z uwagi na to, że nabycie rzeczy lub praw majątkowych na podstawie działu spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, na skutek osiągnięcia przychodu z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednakże przychód ten korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Wnioskodawczyni otrzymała nieodpłatne świadczenie od osób zaliczonych do I grupy podatkowej – zstępnych – dzieci).
Zgodnie z tym przepisem, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.
Powyższe stanowisko potwierdzają liczne interpretacje podatkowe, np. interpretacja z 17 marca 2023 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.28.2023.2.MB i z 28 kwietnia 2022 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.101.2022.4.ST. W tej ostatniej interpretacji Dyrektor KIS stwierdził, że: „Mając na uwadze powyższe stwierdzam, że w wyniku opisanego powyżej działu spadku otrzymała Pani od pozostałych spadkobierców (osób zaliczonych do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn) składniki majątku o wartości przewyższającej wartość części spadku, odpowiadającą udziałowi, jaki Pani odziedziczyła, osiągnęła Pani przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym przychód ten korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy i w rezultacie nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu tego nabycia”.
Podsumowując, skoro Wnioskodawczyni w wyniku działu spadku otrzyma składniki majątku o wartości przewyższającej Jej udział w spadku, w wyniku nieodpłatnego nabycia powyższych składników wchodzących w skład masy spadkowej, nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni przysporzenie majątkowe (uzyskane nieodpłatnie, bez spłat i dopłat), które stanowi – w części przewyższającej Jej udział w spadku – przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przy czym przychód ten korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy i w rezultacie Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu tego nabycia.
Ad 3
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
W związku z powyższym, odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.
Jednocześnie, zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.
Prawo własności nieruchomości stanowiło wspólność majątkową małżeńską Wnioskodawczyni i Jej zmarłego męża.
Wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna, tj. w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, a obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego.
Nabycie przez małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej nieruchomości, oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.
Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tego prawa, każdy z małżonków zbywałby je w całości, a nie w określonym udziale.
Zatem, za datę nabycia przez Wnioskodawczynię prawa własności nieruchomości, które wchodziły w skład majątku wspólnego małżonków będącego przedmiotem spadku i działu spadku po śmierci męża Wnioskodawczyni oraz podziału majątku wspólnego, należy uznać dzień nabycia nieruchomości do majątku wspólnego małżonków, stosownie do art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W związku z powyższym, wynikający z tego przepisu pięcioletni termin już upłynął, gdyż jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, nabycie nieruchomości przez małżonków nastąpiło przed 2019 r.
Oznacza to, że ewentualne zbycie lokalu lub działki nie będzie stanowiło dla Wnioskodawczyni źródła przychodu z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, z tytułu zbycia Wnioskodawczynie nie byłaby zobowiązana do zapłaty podatku. Jednocześnie, nie ma w tym przypadku znaczenia fakt nabycia spadku przez Wnioskodawczynię po zmarłym małżonku czy też fakt, że na skutek działu spadku nabyła udział w nieruchomości o wartości przewyższającej Jej udział w spadku.
Powyższe stanowisko potwierdzają liczne interpretacje podatkowe, np. z 16 listopada 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.594.2022.1.ŁS; z 17 lutego 2023 r., nr 0115 KDIT3.4011.971.2022.1.DP; z 13 grudnia 2022 r., nr 0115-KDIT2.4011.593.2022.2.ŁS; z 17 marca 2023 r.; nr 0112-KDIL2-1.4011.28.2023.2.MB. W tej ostatniej interpretacji wskazano, że: „(…) w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości, upływ 5 letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca 1991, czyli roku, w którym małżonkowie nabyli nieruchomości w ramach wspólności małżeńskiej ustawowej. Dlatego też data otwarcia spadku, czy też późniejszy podział majątku wspólnego z udziałem spadkobierców zmarłego męża, nie stanowi nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy. W związku z powyższym Wnioskodawczyni przysługuje zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych dochodu uzyskanego ze sprzedaży gruntów niezabudowanych wchodzących w skład otrzymanego w 1991 r. gospodarstwa rolnego”.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Źródła przychodów
Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią źródłami przychodów są:
Źródłami przychodów są:
1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
2)działalność wykonywana osobiście;
3)pozarolnicza działalność gospodarcza;
4)działy specjalne produkcji rolnej;
5)(uchylony)
6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;
7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;
8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;
8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;
8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;
9)inne źródła.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
W związku z tym należy wskazać, że obok pieniędzy i wartości pieniężnych, ustawodawca za przychody uważa również wartość otrzymanych świadczeń w naturze. Świadczenia w naturze to takie świadczenia, w przypadku których przedmiot świadczenia jest inny niż pieniądz lub wartość pieniężna. Będą to w szczególności różnego rodzaju świadczenia rzeczowe, chociaż przedmiotem świadczenia mogą być również prawa.
Powyższe związane jest z przyjętą zasadą kompletności opodatkowania, w myśl której opodatkowaniu powinny podlegać niemal wszelkie przysporzenia majątkowe, a nie tylko te o charakterze pieniężnym. W przypadku świadczeń w naturze przychody powstają dopiero z chwilą ich otrzymania.
Z kolei na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
W myśl art. 11 ust. 2a ww. ustawy:
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
1)jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2)jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3)jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4)w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Dział spadku
Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że (…) 2023 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Na podstawie dziedziczenia ustawowego jedynymi spadkobiercami zostali Wnioskodawczyni oraz Jej dwoje pełnoletnich dzieci.
(…) 2023 r. sporządzono akt poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego, w którym wskazano, że spadek po zmarłym małżonku Wnioskodawczyni na podstawie ustawy nabyli: Wnioskodawczyni w udziale 1/3 części oraz dwoje dzieci Wnioskodawczyni w udziałach po 1/3 każdy.
W skład masy spadkowej po zmarłym mężu Wnioskodawczyni wchodzi:
a)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
b)udział wynoszący 1/2 części nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
c)1/2 udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż, nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
d)udział wynoszący 1/2 do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…));
e)1/2 prawa własności samochodu osobowego, marki (…), rok produkcji 2016;
f)1/2 praw własności do środków pieniężnych w wysokości (…);
g)1/2 praw własności do jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym (…);
h)udział w wysokości 1/2 do papierów wartościowych – 320 akcji (…);
i)1/2 własności środków pieniężnych wpłaconych na internetową platformę brokerską w wysokości (…) zł;
j)1/2 prawa własności do środków pieniężnych z polisy ubezpieczeniowej na wypadek śmierci podlegające dziedziczeniu w wysokości (…) zł;
k)1/2 prawa własności do środków pieniężnych – kwota środków na koncie oszczędnościowym w wysokości (…) zł.
Wszystkie składniki majątkowe wchodzące w skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni były objęte wspólnością majątkową. Pomiędzy Wnioskodawczynią a zmarłym mężem panował ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej.
W 2025 r. Wnioskodawczyni i Jej dzieci planują dokonanie zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności w odniesieniu do poszczególnych składników majątku. Przedmiotem działu spadku będzie majątek spadkowy po zmarłym mężu Wnioskodawczyni.
W ramach działku spadku Wnioskodawczyni uzyska wyłączne prawo własności do:
1)nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr A/3, o obszarze 0,1895 ha, położonej w miejscowości (…), w gminie (…), w powiecie (…), w województwie (…), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr: (…);
2)nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (…), o powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych 50,44 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
3)udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal
niemieszkalny – garaż, nr (…) (…), o powierzchni 2163,98 m2, usytuowany w budynku nr (…) przy ul. (…) w (…), w dzielnicy (…), objęty księgą wieczystą nr: (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy (…) w (…), (…) Wydział Ksiąg Wieczystych;
4)lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, przy ul. (…), dzielnica (…), (…) (KW: (…)).
Mając na względzie powyższe, Wnioskodawczyni otrzyma taką część majątku, która nie odpowiada Jej udziałowi – Wnioskodawczyni uzyska część majątku spadkowego, która jest wyższa od wartości przysługującego Jej udziału w spadku. W ramach tego działu spadku Wnioskodawczyni przypadnie na pewno wyłączne prawo własności odziedziczonych nieruchomości. Jednocześnie Wnioskodawczyni nie dokona żadnych dopłat ani spłat na rzecz dzieci w ramach nierównego działu spadku.
Wszystkie nieruchomości zostały nabyte do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i Jej małżonka przed 2019 r. i żadna z posiadanych nieruchomości nie była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej czy to przez Wnioskodawczynię, czy też przez Jej małżonka.
Jednocześnie w przyszłości Wnioskodawczyni planuje ewentualną sprzedaż nieruchomości nabytych w drodze spadku. Odpłatne zbycie przedmiotowych nieruchomości nie nastąpiłoby w wykonywaniu działalności gospodarczej.
Jednakże do nieruchomości, które weszły w skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni (które mogą zostać potencjalnie sprzedane w przyszłości) należą:
a)lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, który Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego własności oraz umowy przeniesienia udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego – garażu na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej z (…) 2014 r.;
b)niezabudowana działka gruntu nr A/3 o obszarze 0,1895 ha, którą Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie umowy sprzedaży z (…) 1998 r.; Wnioskodawczyni wraz z mężem wybudowali na nabytej nieruchomości budynek mieszkalny;
c)udział wynoszący 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż, który Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła na podstawie umowy przeniesienia udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego – garażu na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej z (…) 2014 r.;
d)lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, do którego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu Wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem na podstawie decyzji Zarządu Spółdzielni w sprawie przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu z (…) 1999 r., a odrębną własność lokalu Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na podstawie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z (…) 2022 r.
W myśl art. 922 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Art. 1035 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.
Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 ww. ustawy:
§ 1. Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.
§ 2. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Jeżeli zatem wartość nieruchomości nabytych w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą, jak i stan jej majątku osobistego.
Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Natomiast wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak też stan jej majątku osobistego. W sytuacji natomiast, gdy dział spadku ma charakter nieodpłatny, a na skutek jego dokonania dotychczasowy udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z przysporzeniem, mającym konkretny wymiar finansowy. To z kolei, w związku z faktem, że nabycie rzeczy lub praw majątkowych na podstawie działu spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, na skutek osiągnięcia przychodu z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem, skoro w wyniku działu spadku, który Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi spadkobiercami zamierzają przeprowadzić w 2025 r., Wnioskodawczyni otrzyma składniki majątku o wartości przewyższającej udział w spadku po zmarłym mężu, w wyniku nieodpłatnego nabycia powyższych składników wchodzących w skład masy spadkowej, nastąpi po stronie Wnioskodawczyni przysporzenie majątkowe (uzyskane nieodpłatnie, gdyż bez żadnego ekwiwalentu finansowego), które stanowić będzie – w tej części, w której dzieci Wnioskodawczyni (pozostali spadkobiercy) zrzekną się na rzecz Wnioskodawczyni swojego udziału – przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zwolnienie podatkowe
Jednakże, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.
W myśl art. 21 ust. 20 ww. ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 125 oraz 125a, nie mają zastosowania do świadczeń otrzymywanych na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2.
Z wykładni językowej tego zwolnienia, a zwłaszcza z wykładni zawartego w nim zwrotu „wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b” wynika, że do powyższego zwolnienia uprawnione są osoby, które otrzymają świadczenia nieodpłatnie od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1)do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2)do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3)do grupy III - innych nabywców.
Mając na uwadze powyższe, skoro – jak Wnioskodawczyni wskazała w opisie sprawy – w wyniku nieodpłatnego działu spadku otrzyma Ona od pozostałych spadkobierców (osób zaliczonych do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn) taką część majątku, która nie odpowiada Jej udziałowi w spadku, tj. Wnioskodawczyni uzyska część majątku spadkowego, która jest wyższa od wartości przysługującego Jej udziału w spadku po zmarłym mężu, to stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni osiągnie przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym przychód ten będzie korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy i w rezultacie, Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu takiego nabycia.
Sprzedaż nieruchomości i udziału w nieruchomości
Przechodząc do kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych dochodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości wskazać należy, że cytowany wyżej przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, jeżeli nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej, skutkuje powstaniem przychodu.
Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym, kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.
Stosownie do art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.
Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Przepis art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tego prawa, każdy z małżonków zbywałby je w całości, a nie w określonym udziale.
Odnosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy, z uwagi na fakt, że nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę nr A/3, lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość nr (…), udział wynoszący 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż oraz lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, zostały nabyte przez Wnioskodawczynię i Jej męża do majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, nie można wyodrębnić udziałów, które Wnioskodawczyni oraz Jej mężowi przysługiwały w chwili nabycia tych nieruchomości (lokali mieszkalnych) oraz udziału w nieruchomości. Z tego względu Wnioskodawczyni nie mogła ponownie nabyć udziału w nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę nr A/3, lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość nr (…), udziale wynoszącym 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż oraz lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość ani w drodze dziedziczenia, ani nie nabędzie ponownie udziału w tych składnikach majątkowych w drodze działu spadku.
Przy czym wskazać w tym miejscu należy, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, jest ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem, z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym, chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej Kodeksu cywilnego – „Własność i inne prawa rzeczowe”.
Ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego powoduje, że osoba, której przysługuje to prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości gruntowej. Natomiast ustanowienie ww. prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego, nie stanowi dla osoby posiadającej dotychczas spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, nowego nabycia.
Tym samym przekształcenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność, w formie aktu notarialnego, jest jedynie zmianą formy prawnej władania lokalem mieszkalnym. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, datę nabycia lokalu mieszkalnego należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu, tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.
W związku z powyższym, nabycie przez Wnioskodawczynię nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę nr A/3, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nr (…), udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż oraz lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, stosownie do art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nastąpiło w 1998 r. (w odniesieniu do działki nr A/3), w 2014 r. (w odniesieniu do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nr (…) oraz udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż), w 1999 r. (w odniesieniu do lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość powstałego w wyniku ustanowienia odrębnej własności lokalu).
W konsekwencji, sprzedaż przez Wnioskodawczynię nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę nr A/3, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nr (…), udziału wynoszącego 2487/216398 części w nieruchomości stanowiącej lokal niemieszkalny – garaż oraz lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, nie będzie stanowiła źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ sprzedaż nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. pozostałych spadkobierców).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).