Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem części kwoty wierzytelności w wyniku ugody bankowej. - Interpretacja - null

ShutterStock

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem części kwoty wierzytelności w wyniku ugody bankowej. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem części kwoty wierzytelności w wyniku ugody bankowej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami, które wpłynęły z 29 września 2024 r. oraz 1 października 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W roku (…) mieszkał Pan w mieszkaniu, którego był Pan jego właścicielem od lat. Zamieszkiwanie tam stało się dla Pana w tamtym czasie uciążliwe ze względu na to, że znaczna część mieszkań w budynku została wynajęta (…). Całodobowe hałasy oraz inne zachowania aspołeczne drastycznie obniżyły jakość życia tamże, a powtarzające się często wzywanie Policji nie dawało rezultatu. Sytuacja systematycznie się pogarszała. Postanowił Pan kupić lub zbudować dom jednorodzinny, przeprowadzić się tam, a mieszkanie sprzedać.

Poszukiwania domu zakończyły się nabyciem nieruchomości w innej części miasta - niedokończonej budowy domu jednorodzinnego. Nieruchomość tę nabył Pan w 2007 roku. Sfinansowana była własnymi oszczędnościami i kredytem hipotecznym frankowym zaciągniętym w ówczesnym banku (…).

Dokonał Pan adaptacji wcześniejszego projektu budowlanego stosownie do planów przyszłego wieloletniego zamieszkiwania tam wraz z rodziną i dziećmi. Zaprojektował Pan wszystko stosownie do potrzeb i pragnień, planując program odpowiadający wymarzonemu sposobowi korzystania z nieruchomości. Otrzymał Pan pozwolenie na budowę zgodnie ze zmodyfikowanym zindywidualizowanym projektem i rozpoczął Pan budowę.

Budowa była realizowana z najwyższą starannością, w standardzie wykończenia wykraczającym ponad zwyczajowy standard wykończenia lokali mieszkalnych. W projektowaniu i wykańczaniu wnętrza wspierała Pana wynajęta architektka wnętrz. Dom jaki zamierzał Pan wykończyć był jedyną inwestycją mieszkaniową i miał stać się ośrodkiem interesów życiowych, tj. zakładał Pan, że będzie w tym domu mieszkał do końca swoich dni, że urodzą się tam Pana dzieci, dla których zostały przewidziane pokoje. Dlatego każdy najdrobniejszy element, kafelek, lampa, włącznik światła czy detale wykończenia były odzwierciedleniem planów związanych z zamieszkaniem tam.

W trakcie realizacji budowy, w (…) umarł nagle Pana ojciec. Ojciec w chwili śmierci mieszkał z Pana matką, dla której (jak również dla Pana samego) śmierć współmałżonka niepoprzedzona wcześniejszą chorobą była traumatycznym przeżyciem. Od tej chwili stan zarówno psychicznego, jak fizycznego zdrowia matki (w tym momencie miała (…) lat) zaczął się gwałtownie pogarszać. Mieszkała sama w starym domu i wymagała codziennych wizyt, czasami wielokrotnych w ciągu dnia, z czasem również przyjazdów w nocy i rano przed wyjazdem do pracy, wyprowadzania psa, załatwiania sprawunków i wszelkich innych spraw życia codziennego. Był Pan bardzo przywiązany do ojca i okres ten był dramatycznie ciężki i wyczerpujący. Matka zaś cierpiała (...) i jej stan stale się pogarszał, a poziom jej samodzielności zmniejszał się. Prosiła wielokrotnie, żeby Pan nie wyprowadzał się dalej od niej i nie zostawiał jej samej. Wizja wyprowadzki „daleko od niej" ją przerażała.

W momencie zakończenia budowy domu w (…) roku było absolutnie oczywiste, że z powodu konieczności sprawowania opieki nad matką, nie może Pan się przeprowadzić z mieszkania, z którego czas dojazdu do matki wynosił wówczas poniżej (…) minut, do domu, do którego dojazd zajmował wtedy ok. (...). Ukończony dom zmuszony był Pan wynająć, ze względu konieczność spłaty kredytu, a swój czas spędzał Pan głównie u matki, mieszkając wciąż w nieodległym starym mieszkaniu.

W (…) roku matka zachorowała i w tym momencie wymagała już stałej opieki. Zatem wspólnie z Partnerką przeprowadzili się Państwo na stałe do niej. Okazało się, że matka choruje (…), całodobowa opieka nad nią zmusiła Państwa do całkowitego zaniechania pracy zarobkowej w (…) roku. Matka zmarła w (…) roku. Śmierć matki zastała Państwa bez pracy i jakichkolwiek oszczędności z kredytem hipotecznym we frankach do spłaty.

W międzyczasie kurs franka szwajcarskiego wzrósł drastycznie i jedyną możliwością jego spłaty było utrzymanie wynajmu zbudowanego domu i jednoczesne wynajęcie mieszkania, w którym mieszkał Pan wcześniej.

Po zmarłych rodzicach odziedziczył Pan dom, w którym się Pan wychował i w którym mieszkał z matką w chwili jej śmierci. Dom ten (…), który nigdy nie przeszedł żadnego poważnego remontu, był i jest wciąż w złym stanie technicznym - ma pękające ściany i fundamenty wymagające wzmocnienia, niezaizolowaną, zawilgoconą piwnicę, dach wymagający przełożenia, (…) instalację elektryczną psującą się nieustannie, instalacje grzewcze i wodne wymagające wymiany, wnętrze wymagające remontu kapitalnego - i nie nadaje się do wynajmu bez bardzo znaczących inwestycji, na które Pana nie stać. Dlatego też jedynym ratunkiem było utrzymanie wynajmu jak powyżej.

Wówczas wierzył Pan jeszcze mocno, że zgodnie z wizją przedstawianą przez bank w chwili zawierania umowy kredytu, kurs franka „ustabilizuje się", tzn. powróci do tego z 2007 roku i zamieszkanie w domu po rodzicach jest sytuacją tymczasową i będzie kiedyś stać Pana na zamieszkanie w wymarzonym domu. Jednak kurs franka nie obniżył się, a pozostałe obie nieruchomości były mniej warte niż zobowiązanie wynikające wówczas z kredytu.

Potencjalna zbliżająca się ugoda z bankiem i zakończenie sprawy kredytu daje nadzieję przynajmniej na to, że Państwa syn, który urodził się w (…) roku, będzie mógł w przyszłości zamieszkać w domu, który zbudował Pan dla siebie.

W pismach, stanowiących uzupełnienie wniosku doprecyzował Pan, że przedmiotem Pana zapytania jest kwestia możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (tj. kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe, o których mowa we wniosku). Zatem oczekuje Pan odpowiedzi na pytanie, czy w kontekście opisanych we wniosku faktów, w wypadku zawarcia ugody z bankiem opisanej we wniosku, na podstawie której bank częściowo umorzy Panu zobowiązanie kredytowe, będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (tj. kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe, o którym mowa we wniosku) na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Data planowanej ugody z bankiem to rok 2024. Stronami ugody będzie tylko bank i Pan.

Planowana ugoda z bankiem, którą zamierza Pan zawrzeć będzie dotyczyła umorzenia części kwoty kredytu, o którym mowa we wniosku.

Wspomniana ugoda będzie zawierała następujące ustalenia dotyczące Pana zobowiązań kredytowych:

a)Kredyt pozostający do spłaty zostanie przewalutowany na PLN,

b)Część aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu zostanie umorzona,

c)Kredyt w PLN będzie zabezpieczony hipoteką na nieruchomości w miejsce hipoteki w CHF,

d)Zachowane zostaną pozostałe warunki kredytu wynikające z umowy, w tym okres kredytowania, terminy, system spłaty raty kredytu (raty równe).

Zadłużenie, które umorzy bank będzie składało się z kapitału. Kwoty umorzonych Panu w wyniku planowanej Ugody z bankiem wierzytelności z tytułu kredytu, będącego przedmiotem zapytania będą dotyczyły kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. Kredyt, o którym mowa we wniosku został zaciągnięty w 2007 roku.

Ww. kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, to jest przez działający zgodnie z prawem polskim bank, mianowicie (…) (obecnie stroną umowy kredytu jest następca prawny tego banku, (…)).

Kredyt, został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości, tj. domu, na którego zakup i ukończenie budowy zaciągnął Pan kredyt, o którym mowa we wniosku. Nieruchomość ta znajduje się w Polsce, tj. (…).

Kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na zakup i ukończenie budowy domu. Dokładnie w umowie kredytowej cele kredytu zostały opisane w par. 1 ust. 3 w następujący sposób: „Kredyt przeznaczony jest na zakup domu mieszkalnego w budowie położonego (…) wraz z garażem (…) oraz działką gruntu (…), na której postawiony jest przedmiotowy dom, dla której w Sądzie Rejonowym (…) Wydział Ksiąg Wieczystych jest urządzona księga wieczysta nr (…) oraz wykończenie domu.” Ww. garaż jest trwale powiązany z budynkiem - domem jednorodzinnym, stanowi jego integralną część i znajduje się w bryle tegoż domu.

Jednocześnie dla jednoznacznego podkreślenia, że jest to dom mieszkalny jednorodzinny zaznacza Pan, że w umowie w stosunku do kredytowanej nieruchomości pojawia się zarówno termin dom mieszkalny jak i dom jednorodzinny i np. (…) odnosząc się do wspomnianej nieruchomości stanowi, iż kredytobiorca zobowiązuje się do „ujawnienia domu jednorodzinnego (niezwłocznie po zakończeniu budowy) w księdze wieczystej nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia”.

Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy w wypadu zawarcia przez Pana ugody z bankiem dotyczącej zaciągniętego (na zakup i ukończenie budowy opisanej nieruchomości) kredytu hipotecznego we frankach szwajcarskich wspomnianego powyżej, na skutek którego to porozumienia bank umorzy częściowo zobowiązanie kredytowe, kredyt ten spełni przesłankę do zaniechania poboru podatku z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, tj. może zostać uznany za kredyt mieszkaniowy zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej w rozumieniu tego rozporządzenia?

Pana stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku, jak i jego uzupełnienia)

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

W Pana opinii zaciągnięty przez Pana kredyt został zaciągnięty niewątpliwie na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. domu jednorodzinnego mającego zaspokoić potrzeby tylko i wyłącznie Pana gospodarstwa domowego. Jakiekolwiek tragiczne zdarzenia osobiste i inne przeciwieństwa nie mają wpływu na cel zawarcia umowy kredytu hipotecznego i inwestycji realizowanej z wykorzystaniem środków z niego pochodzących.

Jednocześnie wszelkie okoliczności towarzyszące zawarciu kredytu, jak i wysiłki związane z kształtem, przeznaczeniem i realizacją inwestycji - domu jednorodzinnego - wskazują jednoznacznie, iż przeznaczeniem jego było zaspokojenie Pana potrzeb mieszkaniowych, co nie mogło zostać dotąd zrealizowane z powodu życiowych zdarzeń niezależnych od Pana, których przewidzieć Pan nie mógł i nie miał wpływu na ich zaistnienie oraz nie miał możliwości ich usunięcia.

W podobnym tonie interpretacyjnym wypowiadał się wielokrotnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnych interpretacjach, w tym w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 7 lutego 2024 roku numer 0112-KDIL2-1.4011.53.2024.1.MKA.

Pana zdaniem w wypadku zawarcia przez Pana ugody z bankiem opisanej we wniosku, na podstawie której bank częściowo umorzy Panu zobowiązanie kredytowe, będzie mógł Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z umorzeniem kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (tj. kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe, o którym mowa we wniosku) na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.

W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Oznacza to, że samo przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym operacja przewalutowania jest neutralna podatkowo.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Pana, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przeznaczony na zakup domu mieszkalnego w budowie wraz z garażem oraz działką gruntu, na której posadowiony jest przedmiotowy dom oraz wykończenie domu. Jednocześnie – jak wyjaśnił Pan w uzupełnieniu podania – garaż jest trwale powiązany z budynkiem (domem jednorodzinnym), stanowi jego integralną część i znajduje się w bryle tegoż domu. Zatem, skoro garaż jest ściśle powiązany z domem mieszkalnym, nie stanowi odrębnej nieruchomości, wówczas można przyjąć, że jako całość stanowi budynek mieszkalny mieszczący się w katalogu wydatków, o którym mowa w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Udzielony kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu. Ponadto, poinformował Pan, że dokonał Pan adaptacji wcześniejszego projektu budowlanego stosownie do planów przyszłego wieloletniego zamieszkiwania tam wraz z rodziną i dziećmi. Niestety sytuacja życiowa (choroba i śmierć rodziców) i finansowa (brak pracy, konieczność spłaty kredytu) spowodowała, że musiał Pan ww. dom wynająć. Dalej wskazał Pan, że planowana ugoda z bankiem i zakończenie sprawy kredytu daje Panu nadzieję, że syn (…) będzie mógł w przyszłości zamieszkać w domu, który zbudował Pan dla siebie.

Zatem, w Pana sprawie fakt, że w związku ze wskazanymi we wniosku okolicznościami wybudowany dom czasowo Pan wynajął nie ma znaczenia dla możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku od uzyskanego przychodu na podstawie ww. rozporządzenia.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie na podstawie ugody zawartej w 2024 r. przez bank części kwoty kredytu stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniał wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanej przez Pana we wniosku interpretacji indywidualnej, stwierdzam, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).