Skutki podatkowe zwrotu nadpłaty przez bank. - Interpretacja - 0114-KDIP3-2.4011.660.2024.2.MN

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 26 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.660.2024.2.MN

Temat interpretacji

Skutki podatkowe zwrotu nadpłaty przez bank.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 sierpnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zwrotu określonej kwoty przez bank. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie - pismami z 16 września 2024 r. (wpływ 16 września 2024 r.) oraz z 18 września 2024 r. (wpływ 18 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pani osobą fizyczną. Ma Pani zawartą Umowę (zwana dalej: Umową) na kredyt hipoteczny na mieszkanie z bankiem (…) (obecnie Bank (…)).

Kredyt zawarty był w 2006 roku, w PLN i indeksowany kursem CHF.

Kredyty denominowane oraz indeksowane do waluty obcej są produktami bankowymi opierającymi się, co do zasady, na powiązaniu wynikającego z umowy zobowiązania klienta Banku z kursem waluty obcej, przy czym w przypadku umów denominowanych w walucie obcej kwota kredytu (pożyczki) udzielonego kredytobiorcy wyrażana jest w umowie w walucie obcej, natomiast w przypadku umów indeksowanych do waluty obcej kwota kredytu (pożyczki) wyrażana jest w umowie kredytu w PLN oraz następnie przeliczana na walutę obcą. Postępująca deprecjacja PLN, w szczególności w stosunku do CHF, przyczyniła się do pogorszenia sytuacji finansowej kredytobiorców (w tym mojej) będących stroną umów kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej. Wskutek powyższego pomiędzy Bankami a kredytobiorcami powstały spory prawne w szczególności w sprawie ustalenia, czy niektóre postanowienia (dotyczące m.in. indeksacji lub denominacji kwoty kredytu bądź pożyczki, sposobu ustalania przez Banki kursów walut mających zastosowanie do przeliczeń pomiędzy PLN i walutą obcą w toku wykonywania umowy czy też klauzuli ryzyka walutowego) zawarte w umowach kredytu (pożyczki) stanowią postanowienia abuzywne, lub w sprawie ustalenia nieważności całej umowy kredytu (pożyczki).

W zdecydowanej większości przypadków w sprawach, w których stroną postępowania jest Bank, sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez Kredytobiorców.

W tych przypadkach sądy powszechne wydają lub mogą wydawać w przyszłości:

1) wyroki oparte na przyjęciu, że Umowa kredytu jest nieważna w całości - w związku z uznaniem postanowień zawartych w Umowie kredytu za postanowienia niedozwolone lub niezależnie od ewentualnej abuzywności zawartych w Umowie kredytu postanowień - między innymi na podstawie lub w związku z art. 58 i art. 3851 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm., dalej: „Kodeks cywilny”); oraz

2) wyroki oparte na przyjęciu, że Umowa jest ważna, ale postanowienia w niej zawarte stanowią postanowienia niedozwolone, w związku z czym, w szczególności:

a) kredyt powinien być traktowany jak kredyt (pożyczka) zawarty w PLN; lub

b) kredyt powinien być traktowany jak kredyt (pożyczka) denominowany lub indeksowany do waluty obcej, ale płatności dokonywane na podstawie Umowy powinny być rozliczane według kursu średniego waluty obcej ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski zamiast kursu wynikającego z tabel kursowych walut obcych Banku.

Stoi Pani na stanowisku, że Umowa i jej postanowienia są nieważne, a podnoszone przez Kredytobiorców (w tym: Panią) roszczenia są zasadne.

Bank twierdzi, że postanowienia Umowy są ważne. W związku z toczącymi się już postępowaniami sądowymi, możliwością wytoczenia powództw cywilnych przez kredytobiorców w przyszłości oraz faktem, że w zdecydowanej większości spraw sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez Kredytobiorców, uznając, że postanowienia Umów stanowią klauzule abuzywne i/lub że Umowy powinny być unieważnione, w związku z tym Bank podjął decyzję o wdrożeniu procesu ugodowego i oferowaniu Klientom możliwości zawarcia ugody w odniesieniu do zawartej Umowy kredytu (dalej: „Ugoda”/”Ugody”).

Biorąc pod uwagę również wyrok TSUE w sprawie kredytów „frankowych”, Bank wystąpił do Pani z propozycją pozasądowej ugody.

Spłaciła Pani już niemal cały kredyt, zostało Pani tylko ok. 40 CHF (to byłaby ewentualna kwota umorzona).

Jednak Pani zapytanie dotyczy kwoty, którą Bank proponuje Pani w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z zawartej umowy kredytowej.

W Pani przypadku kwota kredytu wynosiła 376.875,59 PLN, dotychczas zapłaciła Pani kwotę 268.192,57 PLN + 114.769,00 CHF (tj. 526.261,77 PLN przeliczone wg aktualnego kursu NBP), co stanowił łącznie kwotę 794.454,34 PLN. Oznacza to, że nadpłaciła Pani Bankowi kwotę 417.578,75 PLN (kwota nadpłacona).

Bank zaproponował zapłatę części kwoty nadpłaconej.

Na gruncie Ugody zostanie wskazane aktualne na dzień określony w Ugodzie Pani zadłużenie wobec Banku wyrażone w walucie obcej, jak również wartość aktualnego zadłużenia Klienta wobec Banku wyrażona w PLN, które zostanie przeliczone według średniego kursu wymiany waluty obcej do PLN ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu roboczym wskazanym w Ugodzie.

Z chwilą wykonania Ugody Bank w całości zwolni Panią z istniejącego długu (tj. umorzy aktualne zadłużenie) (dalej: „Umorzenie zadłużenia” - w Pani przypadku wynosi ok. 40 CHF) oraz zrzeknie się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z Umowy lub w związku z nią.

Ponadto, w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z Umowy Kredytu lub w związku z nią, na mocy Ugody - poza Umorzeniem zadłużenia - Bank zobowiąże się do zapłaty - w Pani przypadku części kwoty nadpłaconej (dalej: „Zwrot”) na Pani rzecz określonej kwoty w PLN w terminie wskazanym w Ugodzie.

Jednocześnie na skutek dokonania Zwrotu - w łącznym rozliczeniu Umowy i Ugody - nie dojdzie do sytuacji, w której uiściłaby Pani na rzecz Banku kwotę niższą aniżeli kwota finansowania otrzymana od Banku w PLN (kwota kapitału Kredytu/kwota kredytu, tj. 376.875,59 PLN ).

Zwrot byłby rozliczany poprzez faktyczną wypłatę środków pieniężnych na Pani rachunek bankowy.

Bank oraz Pani oświadczacie na gruncie Ugody, że decydujecie się na zawarcie Ugody w celu:

1.całkowitego umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kapitału kredytu wynikającej z Umowy;

2.pełnego i ostatecznego uregulowania swoich roszczeń w stosunku do Umowy poprzez zapłatę przez Bank na rzecz Klienta kwoty Zwrotu uzgodnionej w Ugodzie;

3.zrzeczenia się przez Klienta roszczeń wobec Banku w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy ponad kwotę Zwrotu na rzecz Klienta uzgodnioną w Ugodzie i zrzeczenia się przez Bank wszelkich dalszych roszczeń w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy.

W świetle powyższego chciała Pani zapytać, czy zapłata kwoty nadpłaconej (zwrot), o której mowa powyżej tj. kwota nadpłacona/zwrot podlegałaby opodatkowaniu podatkiem osobowym od osób fizycznych, czy w związku z opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym zawarciem Ugody i dokonaniem Zwrotu przez Bank na Pani rzecz, po Pani stronie nie powstaje przychód podatkowy z tytułu otrzymania Zwrotu, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej mnie jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Pragnie Pani zastrzec, że skutki podatkowe Umorzenia zadłużenia nie stanowią przedmiotu zapytania w ramach niniejszego wniosku o wydanie interpretacji.

W ramach analizowanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego otrzymałaby Pani jedynie środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, taka operacja nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika (mojego) - ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów.

Tym samym, w Pani ocenie, nieuzasadnione byłoby opodatkowanie PIT kwot otrzymywanych na mocy Ugody tytułem zapłaty (zwrotu) jako niespełniających definicji „przychodu”. W związku z tym, w Pani opinii, nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego. W tym wypadku następuje jedynie wypłata środków pieniężnych będących ekwiwalentem wydatków poniesionych uprzednio przez Panią na rzecz Banku w związku z wykonywaniem Umowy, co przesądza o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu PIT nie powinno zaliczać się kwot uzyskanych z tego tytułu.

Na podstawie zawartej Ugody otrzymałaby Pani w ramach zwrotu część środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umowy kredytowej przekazała Pani na rzecz Banku.

Pani zdaniem, w związku z opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym zawarciem Ugody i dokonaniem Zwrotu przez Bank na Pani rzecz, po Pani stronie nie powstaje przychód podatkowy z tytułu otrzymania Zwrotu, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Pani jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Brak powstania przychodu podatkowego w odniesieniu do zwrotu - na mocy zawartej ugody - środków odpowiadających uprzednio uregulowanym należnościom wynikającym z umowy kredytu został potwierdzony przez Dyrektora KIS w wydawanych interpretacjach podatkowych.

Jednocześnie chciała Pani poinformować, że Bank wystąpił do dyrektora KIS i otrzymał odpowiedź z 27 grudnia 2023 r. 0115-KDIT2.4011.491.2023.2.ŁS - Ugoda z bankiem jako niestanowiąca przychodu kredytobiorcy ( https://sip.lex.pl/orzeczenia-i-pisma- urzedowe/pisma-urzedowe/0115-kdit2-4011-491-2023-2-ls-ugoda-z-bankiem-jako-185243358 ), z której wynika, że:

„(...) nie każda otrzymana przez podatnika kwota generuje powstanie po jego stronie przychodu podatkowego dla celów PIT. Nie wystarczy bowiem zidentyfikowanie strumienia pieniądza, który płynie w kierunku podatnika. Konieczne jest ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje rzeczywiste wzbogacenie się podatnika (przyrost w jego majątku). Odnosząc powyższe do sprawy będącej przedmiotem niniejszego wniosku, należy wskazać, że w związku z toczącymi się postępowaniami sądowymi, możliwością wytoczenia powództw cywilnych przez Kredytobiorców w przyszłości, jak również faktem, że w zdecydowanej większości sądy powszechne uwzględniają powództwa wnoszone przez Kredytobiorców, Bank podjął decyzję o wdrożeniu procesu ugodowego. Elementy konstrukcyjne Ugód zawieranych przez Bank z Kredytobiorcami odpowiadają zatem - w Państwa ocenie - charakterystyce instytucji ugody uregulowanej na gruncie Kodeksu cywilnego. Celem zawierania przez Bank Ugód jest bowiem zapobieżenie przyszłym sporom o ważność i skuteczność Umów, jak i pełne i ostateczne uregulowanie roszczeń stron Umowy oraz zrzeczenie się wszelkich dalszych roszczeń wobec Umowy przez Bank i Kredytobiorcę - w zakresie nieobejmującym płatności dokonywanych i uregulowanych na mocy Ugody. Dokonanie Zwrotu przez Bank jest zatem konsekwencją zgodnego uznania przez Bank i Kredytobiorcę, że część postanowień umownych w ramach łączącej strony Umowy mogłaby być przedmiotem sporu, a w konsekwencji zawarcie Ugody jest zasadne, natomiast Kredytobiorcy należy się zwrot określonej kwoty (Zwrot). W świetle powyższego, mając na uwadze elementy konstrukcyjne instytucji ugody, tj. w szczególności fakt, że ugoda nie kreuje nowego stosunku prawnego i jest zawierana niejako „na tle” pierwotnego stosunku prawnego, w Państwa ocenie rozliczenia z tytułu Ugody dla celów PIT nie powinny być rozpatrywane w oderwaniu od rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Kredytobiorcą na podstawie Umowy. Z uwagi na powyższe należy zwrócić uwagę, że w związku z zawarciem Ugody Kredytobiorca otrzymuje jedynie niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy Umów przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Potwierdzeniem powyższego jest wskazany w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego fakt, że wskutek dokonania Zwrotu w łącznym rozliczeniu Umowy i Ugody - nie dojdzie do sytuacji, w której Kredytobiorca uiściłby na rzecz Banku kwotę niższą aniżeli kwota finansowania otrzymana od Banku w PLN (kwota kapitału Kredytu). Tym samym, Zwrot dotyczy jedynie kwot uiszczonych przez Kredytobiorcę na rzecz Banku przewyższających wartość kapitału kredytu otrzymanego przez Kredytobiorcę. W konsekwencji - w ramach analizowanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Klient otrzymuje jedynie środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, taka operacja nie spełnia celu i podstawowej przesłanki przychodu, jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów, ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Tym samym, nieuzasadnione byłoby opodatkowanie PIT kwot otrzymywanych na mocy Ugody tytułem Zwrotu jako niespełniających definicji „przychodu”.

Podsumowując, Pani zdaniem, w analizowanym przypadku po Pani stronie nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego. W tym wypadku następuje jedynie wypłata środków pieniężnych będących ekwiwalentem wydatków poniesionych uprzednio przeze mnie na rzecz Banku w związku z wykonywaniem Umowy, co przesądza - Pani zdaniem - o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu PIT nie powinno zaliczać się kwot uzyskanych z tego tytułu.

Pytania

1.Czy zapłata kwoty nadpłaconej (Zwrot) podlegałaby opodatkowaniu podatkiem osobowym od osób fizycznych?

2.Czy w związku z opisanym w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym zawarciem Ugody i dokonaniem Zwrotu przez Bank na Pani rzecz, po Pani stronie nie powstaje przychód podatkowy z tytułu otrzymania Zwrotu, a tym samym Bank nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji o wysokości przychodów (PIT-11) i przesłania jej Pani jako podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

Pani zdaniem, w analizowanym przypadku po Pani stronie nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego z tytułu zwrotu kwoty przez bank. W związku z tym, w tym przypadku następuje jedynie wypłata środków pieniężnych będących ekwiwalentem wydatków poniesionych uprzednio przez Panią na rzecz banku w związku z wykonywaniem Umowy, co przesądza – Pani zdaniem – o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu PIT nie powinno zaliczać się kwot uzyskanych z tego tytułu. A zatem nie powstaje również zobowiązanie banku do sporządzenia informacji PIT-11 z tego tytułu i wysłania jej do Pani oraz urzędu skarbowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że bank proponuje Pani w ramach pełnego i ostatecznego rozliczenia roszczeń stron wynikających z zawartej umowy kredytowej zwrot części nadpłaconej kwoty.

Powzięła Pani wątpliwość, czy zwrot ten będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i czy bank powinien Pani wystawić z tego tytułu PIT-11.

Skutki podatkowe otrzymanego zwrotu

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

W Pani przypadku – otrzyma Pani od banku częściowy zwrot Pani własnych środków, nadpłaconych bankowi. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Pani rzecz kwoty stanowiącej nadpłatę będzie dla Pani neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe – na Banku nie będzie spoczywał obowiązek sporządzenia informacji PIT-11 i przesłania jej Pani oraz właściwemu urzędowi skarbowemu, a na Pani nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Pani stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanej przez Panią interpretacji indywidualnej wskazuję, że została ona wydane w indywidualnej sprawie i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzega Pani, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Panią stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też Organ interpretacyjny nie analizował przedstawionych przez Panią kwot.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).