Zwolnienie przedmiotowe - nabycie gruntu oraz budowa domku letniskowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 15 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 13 sierpnia 2024 r. wpływ 13 sierpnia 2024 r.) oraz pismem z 10 września 2024 r. (wpływ 11 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Był Pan właścicielem dwóch nieruchomości.

Dokonał Pan sprzedaży jednej z nich, podlegającej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przychód ze sprzedaży nieruchomości zamierza Pan przeznaczyć na własne cele mieszkaniowe.

Drugą nieruchomością jest Pana obecne miejsce zamieszkania, tj. mieszkanie w (…) (dalej: Mieszkanie).

Z powodu utraty w krótkim okresie obojga rodziców oraz brata, od lat zmaga się Pan z depresją. W związku z tym, razem z żoną planuje Pan przeprowadzkę w spokojniejsze miejsca, z dala od miasta, a blisko natury.

Obecnie mieszka Pan wspólnie z żoną w Mieszkaniu.

Środki ze sprzedanej nieruchomości zamierza Pan przeznaczyć na sfinansowanie nabycia gruntu pod budowę budynku mieszkalnego. Na nabytym gruncie zamierza Pan dokonać budowy domu letniskowego, przeznaczonego do użytku całorocznego (dalej: Dom). Dom będzie posiadał wszelkie instalacje i wymogi pozwalające na jego całoroczne użytkowanie. Po zakupie działki i wybudowaniu Domu zamierza Pan dokonać częściowej przeprowadzki do nowej lokalizacji. Z racji posiadanych wspólnie z żoną obowiązków służbowych (praca hybrydowa), będzie Pan dzielił czas zamieszkania pomiędzy obecnie posiadane Mieszkanie w (…), a nowo zbudowany Dom. Docelowo zamierza Pan przeprowadzić się na stałe do Domu, jednak z powodu wciąż posiadanych obowiązków służbowych zamierza Pan dokonać tego dopiero w perspektywie kilku lat, gdy będzie miał Pan możliwość pracy w pełni zdalnej, bez potrzeby dojazdów do (…). W związku z posiadaną pracą zamierza Pan tymczasowo dzielić czas zamieszkania pomiędzy Mieszkanie, a Dom, mniej więcej po połowie, z przewagą mieszkania w Domu. Podczas nieobecności w Domu zamierza Pan wynajmować go w ramach najmu krótkoterminowego - do czasu, aż dokona całkowitej przeprowadzki do nowego domu.

Uzupełnienie

Sprzedana nieruchomość została nabyta w drodze spadku. Spadkodawców było trzech, zmarli kolejno w latach 2015, 2020 oraz 2022.

Nieruchomość została nabyta w 2012 roku przez dwóch spadkodawców (rodzice) oraz w 2020 roku (przez brata, po śmierci ojca w 2020 roku).

Sprzedana nieruchomość była lokalem mieszkalnym.

Nieruchomość została sprzedana w styczniu 2024 roku.

Na pytanie „Co Pan rozumie przez pojęcie „grunt pod budowę budynku mieszkalnego” (np. działka rolna, działka budowlana, działka inwestycyjna, inna?)” odpowiedział Pan, że jest to działka budowlana.

Na pytanie - „Czy w domu letniskowym będzie Pan realizował własne potrzeby mieszkaniowe, rozumiane jako zajmowanie go jako miejsce swojego stałego pobytu, czy tylko potrzeb wypoczynkowych, rekreacyjnych, sezonowo?” - odpowiedział Pan, że będzie to realizacja na stałe własnych potrzeb mieszkaniowych, całorocznie przez większą część roku.

Dom letniskowy będzie trwale związany z gruntem.

Dom letniskowy będzie spełniał warunki techniczne przewidziane w odrębnych przepisach budowlanych dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych, związane z przeznaczeniem pomieszczeń na stały pobyt ludzi, bezpieczeństwem użytkowania (w tym bezpieczeństwem przeciwpożarowym), wyposażeniem w niezbędną infrastrukturę i urządzenia techniczne.

Dom letniskowy będzie stanowił obiekt budowlany, którego co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej będzie wykorzystywana do celów mieszkalnych.

Dom letniskowy będzie posiadał kuchnię i łazienkę oraz ogrzewanie umożliwiające całoroczne zamieszkiwanie.

Przeznaczy Pan środki ze sprzedaży nieruchomości na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego oraz budowę domu letniskowego w okresie nie później niż trzy lata od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości.

Sprzedany lokal został nabyty do wspólności majątkowej rodziców.

Matka zmarła w 2015 roku.

Brat zmarł w 2022 roku.

W październiku 2015 roku zmarła Pana matka. Na podstawie postanowienia sądu z maja 2016 roku spadek po zmarłej otrzymali po 1/4 części: Pan, Pana ojciec oraz dwóch Pana braci. Tym samym po 1/4 posiadanej przez matkę połowy trafiła do Pana oraz pozostałych spadkobierców.

5 maja 2020 roku zmarł Pana ojciec. W dniu śmierci Pana ojciec był wdowcem i nie zostawił testamentu. Spadkobiercami ojca został Pan oraz Pana dwóch braci. Na podstawie aktu notarialnego z dnia 29 czerwca 2020 roku nastąpiło notarialnego przyjęcie spadku po ojcu. W związku z tym każdy ze spadkobierców wszedł w posiadanie 1/3 majątku ojca.

1 sierpnia 2022 roku zmarł jeden z Pana braci. W dniu śmierci brat był kawalerem, nie pozostawił po sobie testamentu i nie posiadał dzieci. Spadkobiercami brata został Pan i Pana pozostały drugi brat. Na podstawie aktu notarialnego z dnia 23 listopada 2022 roku nastąpiło notarialnego przyjęcie spadku po zmarłym bracie. W związku z tym każdy ze spadkobierców wszedł w posiadanie 1/2 majątku zmarłego brata.

Do dnia dzisiejszego nie został dokonany dział spadku po żadnym ze spadkodawców. Sprzedana w styczniu 2024 nieruchomość była we własności Pana oraz Pana brata po 1/2 części. Przychód z jej sprzedaży w równej części trafił na konto Pana oraz Pana brata.

Pytania

1.Czy przeznaczając środki ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe poprzez zakup gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, ma Pan prawo skorzystać z ulgi na cele mieszkaniowe na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy przeznaczając środki ze sprzedaży nieruchomości na własne cele mieszkaniowe poprzez budowę domku letniskowego całorocznego (z planami stałego zamieszkania w przyszłości), ma Pan prawo skorzystać z ulgi na cele mieszkaniowe na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1

Posiada Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce i jest Pan podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Środki ze sprzedaży posiadanej nieruchomości planuje Pan przeznaczyć na własne cele mieszkaniowe, a tym samym skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego od przychodu z tej sprzedaży. Ustawa wprost traktuje o „własnych celach mieszkaniowych”, nie wskazuje nic o rodzaju budownictwa, czasie korzystania z „własnych celów mieszkaniowych”, ani jej formie.

W analizowanej sytuacji zamierza Pan kupić działkę pod zabudowę i wykorzystanie własnych celów mieszkaniowych.

Pana zdaniem kupując działkę (bez względu na jej klasyfikację w ramach planów zagospodarowania) liczy się cel jej kupienia, a nie rodzaj kupowanej działki. Kupuje Pan grunt w celu realizacji własnych celów mieszkaniowych, a tym samym środki wydatkowane na zakup gruntu pozwalają na skorzystanie ze zwolnienia przedmiotowego wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 2

Środki ze sprzedaży nieruchomości zamierza Pan przeznaczyć nie tylko na zakup działki pod zabudowę, ale także na budowę domu letniskowego.

Podobnie jak w przypadku gruntu, art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na „własne cele mieszkaniowe”. Nie ma tutaj mowy o rodzaju budynku, który takie cele może zaspokajać. Niemniej dla realizacji własnych celów mieszkaniowych zamierza Pan wybudować i przystosować domek pozwalający na jego zamieszkanie przez cały rok - wykluczona to tym samym rekreacyjne przeznaczenie domu. Ponadto, planuje Pan po zbudowaniu domu mieszkać w nim na stałe kilka dni w każdym tygodniu. Rodzaj pracy wykonywanej przez Pana oraz Pana żonę pozwala na pracę zdalną (a tym samym zamieszkanie w nowym domu), jednak w ograniczonym zakresie. W związku z trudną sytuacją osobistą oraz zdiagnozowaną depresją, chce Pan zamieszkać w spokojniejszym miejscu, niż (…). Jednak dojazd do pracy kilka dni w tygodniu z nowego domu do pracy byłby dla Pana problematyczny. Dlatego też zamierza Pan dzielić stałe miejsce zamieszkania pomiędzy nowy dom, a mieszkanie w (…). Docelowo planuje Pan sprzedaż mieszkania w (…) i pozostawienie nowego domu jako jedynego miejsca zamieszkania. Nie jest jednak w chwili obecnej w stanie stwierdzić, w jakim okresie czasowym uda się tego dokonać, gdyż zależne jest to od rozwoju Pana sytuacji zawodowej. Zwiększenie stanu majątku pozwoliłoby we wcześniejszym okresie przeniesienie zamieszkania na stałe do jednego miejsca zamieszkania, tj. nowego domu. W związku z tym, planuje Pan w okresach, w których będzie pracował i urzędował w (…) wynajmować nowy domek w ramach najmu krótkoterminowego.

Pana zdaniem nie ma wątpliwości, iż budowa i zamieszkanie (nawet kilka dni w każdym tygodniu) w nowym domu jest realizacją własnych celów mieszkaniowych, a tym samym ma Pan możliwość skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Trudna sytuacja życiowa i psychiczna zmuszają Pana do dbania o swoje zdrowie, czego przejawem jest zmiana środowiska zamieszkania. Nigdzie nie jest wskazane w ustawie o podatku dochodowych od osób fizycznych, ile dni należy zamieszkiwać nieruchomość w ramach „własnych celów mieszkaniowych” (planuje Pan zamieszkiwać tam większość część roku), nie jest zakazane ponadto posiadanie w tym czasie innej nieruchomości, nie jest też zabronione okazjonalne wynajmowanie nieruchomości w ramach realizacji „własnych celów mieszkaniowych”. Potwierdza to szereg orzecznictw skarbowych, m.in. interpretacja indywidualna 0113- KDIPT2-2.4011.447.2023.3.KR z 11 sierpnia 2023 r., w której Dyrektor KIS powołał się na wyrok NSA z dnia 29 listopada 2016 r. (sygn. akt II FSK 3126/14), w którym sąd podkreślił, że własny cel mieszkaniowy w zakupionym lokalu nie musi być realizowany nieprzerwanie od daty jego nabycia, a czasowe wynajęcie zakupionych lokali mieszkalnych samo w sobie nie może przesądzać o tym, że podatnik nie będzie realizował w tych mieszkaniach własnych celów mieszkaniowych. Kolejnym przykładem może być interpretacja o sygnaturze 1061-IPTPB2.4511.60.2016.2.ACZ, wydana przez Izbę Skarbową w Łodzi. Izba Skarbowa w Łodzi uznała, że podatnikowi przysługuje prawo do skorzystania z ulgi, związanej z wydatkami na własne cele mieszkaniowe. Urzędnicy przyznali, że w przepisach nie ma ani definicji domu mieszkalnego, ani letniskowego. Ale rozporządzenie o Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych zalicza domy letniskowe do budynków mieszkalnych. W tej sytuacji więc - zdaniem urzędników - znaczenie ma, jak podatnik zamierza wykorzystywać domek letniskowy. Jeśli zamierza robić to sezonowo, wówczas mamy do czynienia z obiektem rekreacyjnym. Jeśli jednak będzie użytkowany w sposób stały, a więc właściciel będzie w nim mieszkał, wówczas mamy do czynienia z realizacją celów mieszkaniowych. Stąd też i decyzja urzędników, że podatnik ma prawo do ulgi. Podobne zdanie wykazują na przykład interpretacje wydane przez Izbę Skarbową w Bydgoszczy 9 czerwca 2015 r. (sygnatura ITPB4/4511-7/15/JG oraz wykładnia z 10 lutego 2016 r. (sygnatura ITPB4/4511-601/15/KK), również pochodząca z Izby Bydgoskiej.

Podsumowując, Pana zdaniem zarówno zakup gruntu pod zabudowę, jak i budowa całorocznego domku letniskowego z przeznaczeniem do jego zamieszkania jest realizacją własnych celów mieszkaniowych i pozwala na skorzystanie z przedmiotowego zwolnienia w ramach art. 21 ust 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Źródła przychodów

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa nastąpiło po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Nabycie nieruchomości w spadku

W myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Do wyliczenia pięcioletniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkodawcę. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.) stanowi, że:

Według art. 924 ustawy Kodeks cywilny:

Na mocy art. 925 powołanej ustawy:

W świetle art. 1025 § 1 ww. ustawy:

Przepis art. 1035 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.

Z kolei, postanowienie sądu o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Wskazać zatem należy, że w przypadku zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku - pięcioletni termin liczony jest od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, przy czym jeżeli nieruchomość była nabyta przez spadkodawcę również w drodze spadku, wówczas moment nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę określany jest zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, tj. z chwilą śmierci spadkodawców spadkodawcy.

Biorąc pod uwagę fakt, że udział w lokalu mieszkalnym, będący przedmiotem spadku, stanowił majątek wspólny małżonków (Pana rodziców) – należy się odnieść do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.), w której zostały uregulowane stosunki majątkowe między małżonkami.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami

Przepis art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że:

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ustawodawca ukształtował jako wspólność łączną, bezudziałową.

Z kolei jak stanowi art. 35 ww. Kodeksu:

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania.

Stosownie natomiast do art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności).

Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

Skutki podatkowe dla Pana w związku ze sprzedażą udziału w lokalu mieszkalnym nabytym w spadku po rodzicach

Z opisu sprawy wynika, że lokal mieszkalny została nabyty do wspólności majątkowej Pana rodziców w 2012 r. W 2015 r. zmarła Pana matka. Na podstawie postanowienia sądu z maja 2016 roku spadek po zmarłej otrzymali po 1/4 części: Pan, Pana ojciec oraz dwóch Pana braci. Tym samym po 1/4 posiadanej przez matkę połowy trafiła do Pana oraz pozostałych spadkobierców.

W 2020 r. zmarł Pana ojciec. Spadkobiercami ojca został Pan oraz Pana dwóch braci. Na podstawie aktu notarialnego z dnia 29 czerwca 2020 roku nastąpiło notarialnego przyjęcie spadku po ojcu. W związku z tym każdy ze spadkobierców wszedł w posiadanie 1/3 majątku ojca.

Wobec powyższego 5-letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy liczyć od końca 2012 r., tj. od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lokalu mieszkalnego, przez Pana rodziców do majątku wspólnego małżonków.

Mając na uwadze powyższe, 5 letni okres, o którym mowa w powyżej cytowanych przepisach niewątpliwie minął.

Zatem sprzedaż udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w drodze spadku po ojcu i po matce nie stanowi dla Pana źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8) w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odpłatne zbycie nastąpiło po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przez spadkodawców, tj. Pana rodziców.

W związku z tym, nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży ww. udziałów w lokalu mieszkalnym.

Skutki podatkowe dla Pana w związku ze sprzedażą udziału w nieruchomości nabytej w spadku po bracie

Pana brat nabył udziały w nieruchomości w spadku po matce (zmarłej w 2015 r.) i po ojcu (zmarłym w 2020 r.).

Zatem udziały w nieruchomości Pana brat nabył w datach śmierci rodziców, tj. w 2015 r. i w 2020 r.

W związku z powyższym odpłatne zbycie w 2024 r. udziału w lokalu mieszkalnym nabytego przez Pana w spadku po bracie, w części w jakiej ten udział Pana brat odziedziczył po Pana matce (2015 r.), nie stanowi dla Pana źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ 5- letniego terminu, o którym mowa w ww. przepisach. Nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z odpłatnego zbycia tego udziału w lokalu mieszkalnym.

Natomiast odpłatne zbycie w 2024 r. udziału w lokalu mieszkalnym, który nabył Pan w spadku po bracie, w części w jakiej ten udział Pana brat odziedziczył po ojcu (2020 r.), stanowi dla Pana źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż sprzedaż nastąpiła przed upływem terminu, o którym mowa w ww. przepisach. Jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z odpłatnego zbycia tego udziału w lokalu mieszkalnym.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 30e ust. 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy:

Stosownie do art. 19 ust. 1 ww. ustawy:

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe (potoczne) rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Koszt nabycia, co do zasady, określa notarialna umowa sprzedaży, na podstawie której podatnik staje się właścicielem nieruchomości. Kosztem nabycia bez wątpienia jest cena, jaką zapłacił nabywca zbywcy za nieruchomość, niezależnie od tego, czy zakup ten był sfinansowany kredytem bankowym, czy też środki na jej zakup pochodzą z oszczędności nabywcy. Koszty nabycia nieruchomości, obejmują nie tylko cenę zakupu, ale również inne wydatki związane z tym nabyciem, np. wynagrodzenie notariusza, podatek od czynności cywilnoprawnych.

Od powyższych kosztów odróżnić należy koszty uzyskania przychodu, których zasady ustalania określone zostały w art. 22 ust. 6c i 6d ustawy.

Stosownie do ww. art. 22 ust. 6c ustawy:

W myśl art. 22 ust. 6d ww. ustawy:

Zgodnie z art. 22 ust. 6e cytowanej ustawy:

W myśl art. 30e ust. 5 ww. ustawy:

W myśl natomiast art. 30e ust. 7 ww. ustawy:

Zwolnienie przedmiotowe

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy:

Powyższe zwolnienie obejmuje taką część dochodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa, jaka proporcjonalnie odpowiada udziałowi poniesionych wydatków na własne cele mieszkaniowe w osiągniętych przychodach z odpłatnego zbycia.

Dochód zwolniony należy obliczyć według następującego wzoru:

dochód zwolniony = D x (W / P) gdzie: D - dochód ze sprzedaży, W - wydatki poniesione na cele mieszkaniowe wymienione w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, P - przychód ze sprzedaży.

W sytuacji, gdy przychód z odpłatnego zbycia zostanie w całości przeznaczony na cele mieszkaniowe, to wówczas uzyskany z tego tytułu dochód będzie w całości korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości uprawniają do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, wymienione zostały w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zawarte w przepisie art. 21 ust. 25 ustawy wyliczenie wydatków mieszkaniowych ma charakter wyczerpujący, w związku z czym tylko realizacja w wymaganym terminie celów w nim wymienionych pozwala na zwolnienie od podatku dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości lub praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto, wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”. Poprzedzenie wyrażenia „cele mieszkaniowe” przymiotnikiem „własne” świadczy o tym, że ustawodawca przewidując podstawę do zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 cytowanej ustawy i dopisując ten przymiotnik, przesądził, że celem nadrzędnym jest możliwość uwzględnienia przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania tylko takich wydatków, które poniesione zostały na zaspokojenie „własnych” potrzeb mieszkaniowych podatnika.

Na mocy zaś art. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 21 ust. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie natomiast z ust. 28 ww. przepisu:

Ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko wydatkowanie środków uzyskanych z odpłatnego zbycia – w terminie i na cele wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 131, a szczegółowo opisane w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Z istoty rozwiązania zawartego w zacytowanym art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że podstawową okolicznością decydującą o możliwości skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest przeznaczenie w wyznaczonym terminie środków uzyskanych ze zbycia nieruchomości na wskazane w art. 21 ust. 25 ww. ustawy własne cele mieszkaniowe.

Przy czym podkreślam, że w ww. przepisie ustawodawca wskazał, że przychód z odpłatnego zbycia ma zostać wydatkowany na „własne cele mieszkaniowe”. Poprzedzenie wyrażenia „cele mieszkaniowe” przymiotnikiem „własne” świadczy o tym, że ustawodawca przewidując podstawę do zastosowania ww. zwolnienia i dopisując ten przymiotnik, przesądził, że celem nadrzędnym jest możliwość uwzględnienia przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania tylko takich wydatków, które poniesione zostały na zaspokojenie „własnych” potrzeb mieszkaniowych podatnika.

Istota odpowiedzi na postawione we wniosku wątpliwości sprowadza się zatem do interpretacji ustawowego terminu „własne cele mieszkaniowe”. Samo poniesienie wydatku na nabycie domu lub lokalu mieszkalnego nie świadczy jeszcze o tym, że została spełniona przesłanka skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania.

Warunkiem zwolnienia podatkowego jest wykazanie przez podatnika, że wydatek poniesiony został na zrealizowanie jego własnych celów mieszkaniowych. Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza - według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie - że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Ustawodawca nie odniósł skorzystania z prawa do zwolnienia z opodatkowania od wykazania zamiaru zamieszkania w nowym lokalu jedynie w chwili jego nabycia, lecz wyraźnie wskazał, że nabycie musi być dokonane na własne cele mieszkaniowe, a te realizowane są w dłuższym okresie czasu.

Sądy administracyjne podkreślają, że zwolnienie z opodatkowania dochodów opisanych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma charakter mieszany, podmiotowo-przedmiotowy. Wydatkowanie środków na określony przedmiot w połączeniu z funkcją, jaką ten przedmiot realizuje na rzecz nabywcy – zaspokojenie jego niezaspokojonych celów mieszkaniowych.

W świetle takiego wyjaśnienia nie zaspokaja swoich własnych potrzeb mieszkaniowych osoba, która posiadając własne miejsce zamieszkania nabywa kolejne nieruchomości w celach lokaty kapitału, prowadzenia inwestycji w postaci najmu, remontu w celu późniejszej ich odsprzedaży z zyskiem lub dla realizacji potrzeb mieszkaniowych innych osób, np. dzieci czy innych członków rodziny. Same subiektywne deklaracje podatników o nabyciu lokalu w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych nie są wystarczające do uzyskania zwolnienia podatkowego. Nie wystarczy poczynienie wydatków na nabycie, lecz konieczne jest, aby nastąpiło to jednocześnie w celu realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych.

W orzecznictwie przyjmuje się, że cel mieszkaniowy wiąże się z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych, przy czym chodzi tu o potrzeby mieszkaniowe w sensie obiektywnym, a zatem potrzeby przeciętnego podatnika, który o ulgę się ubiega. Zawsze bowiem centrum życiowe koncentruje się w konkretnym lokalu mieszkalnym i ten właśnie lokal służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 15 lutego 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 650/16:

Ustawodawca nie ograniczył wydatkowania przychodu z tytułu zbycia nieruchomości lub praw tylko do podatników, którzy nie będą posiadać innych nieruchomości niż nabyte. Ustawa nie ogranicza prawa do zwolnienia co do liczby posiadanych nieruchomości, jednakże wyraźnie wskazuje, że skorzystanie ze zwolnienia odnosi się tylko i wyłącznie do tych nieruchomości, które faktycznie służą zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych. Z punktu widzenia ustawodawcy istotne jest więc, aby wydatkowanie przychodu było ukierunkowane na zrealizowanie własnych potrzeb mieszkaniowych podatnika.

Pana wątpliwości budzi kwestia, czy w sytuacji przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na nabycie gruntu pod zabudowę, jak i budowę całorocznego domu letniskowego, w którym będzie Pan realizował własne potrzeby mieszkaniowe, mogą one być zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zawarte w przepisie art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyliczenie wydatków mieszkaniowych ma charakter wyczerpujący, w związku z czym tylko realizacja w wymaganym terminie celów w nim wymienionych pozwala na zwolnienie z opodatkowania dochodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości.

Co do zasady, o tym, czy dom można uznać za rekreacyjny (letniskowy), czy za budynek mieszkalny, decyduje jego przeznaczenie, a więc funkcja, której ma służyć. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. z 1999 r. Nr 112, poz. 1316 ze zm.) domki wypoczynkowe czy domy letnie należą do klasy budynków mieszkalnych, jednakże dla oceny możliwości skorzystania z ulgi istotne jest ustalenie, czy w danym budynku podatnik będzie realizował swoje cele mieszkaniowe, czy jedynie potrzeby związane z rekreacją i wypoczynkiem.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego utrwaliło się stanowisko, że dom letniskowy może być zaliczony do kategorii budynków mieszkalnych tylko wtedy, gdy będzie użytkowany faktycznie przez właściciela i jego bliskich, służąc tym samym zaspokojeniu podstawowych potrzeb mieszkaniowych. Jeżeli podatnik korzysta z domu jedynie w celach wypoczynkowych, sezonowo, wówczas dom taki uznać należy za letniskowy, rekreacyjny.

Zatem wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym, który nabył Pan w spadku po bracie, w części w jakiej ten udział Pana brat odziedziczył po ojcu, dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie – na zakup gruntu oraz budowę całorocznego domu letniskowego, uprawnia do skorzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wydatki poniesione na nabycie opisanego we wniosku gruntu oraz budowę domu, który nie będzie spełniał funkcji rekreacyjnej, lecz w którym będzie Pan realizował własne cele mieszkaniowe, będą stanowiły wydatki na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a i lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Pana stanowisko w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Końcowo, należy wskazać, że sprzedaż udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku po rodzicach i po bracie, w części w jakiej brat nabył ten udział w spadku po matce, nie stanowi dla Pana źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu, zatem nie ma Pan obowiązku wydatkowania tej części przychodu na własne cele mieszkaniowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).