Zaniechanie poboru podatku - refinansowanie, opłaty okołokredytowe.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe - w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku  w odniesieniu do umorzenia części wierzytelności, która została przeznaczona  na budowę i zakup lokalu mieszkalnego oraz finansowanie opłat okołokredytowcyh obejmujących opłaty notarialne,
• nieprawidłowe - w zakresie możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku

w odniesieniu do umorzenia części wierzytelności, która została przeznaczona na refinansowanie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu lokalu mieszkalnego oraz w odniesieniu do umorzenia części wierzytelności, która została przeznaczona na opłaty okołokredytowe obejmujące montaż aneksu kuchennego, wyposażenie łazienki, montaż i zakup TV, koszt aranżacji lokalu, pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu lokalu mieszkalnego.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zaniechania poboru podatku. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 28 sierpnia 2024 r. (data wpływu 28 sierpnia 2024 r.) oraz pismem z 16 września 2024 r. (data wpływu  16 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca, będący stroną postępowania, jest polskim rezydentem podatkowym.

11 września 2008 r. Wnioskodawca wraz z ówczesną małżonką zawarł w banku … (obecnie …) umowę nr … o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem franka szwajcarskiego, zgodnie z którą oboje są stroną umowy. Kwota kredytu wynosi  613 712,00 zł (kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji 305 846,70 CHF) i dotyczy lokalu zakupionego w …, w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych (dalej: Nieruchomość).

Zgodnie z umową, przeznaczenie kredytu dotyczy finansowania przedpłat na poczet budowy i zakupu Nieruchomości, refinansowania poniesionych nakładów związanych z jej zakupem oraz opłat okołokredytowych, na które składał się koszt montażu aneksu kuchennego  i wyposażenia łazienki.

Obecnie jedynym kredytobiorcą i właścicielem wskazanego lokalu jest Wnioskodawca.  Na Nieruchomości ustanowiono hipotekę kaucyjną do kwoty 920 568,00 zł.

13 czerwca 2024 r. Wnioskodawca podpisał ugodę dotyczącą wspomnianego kredytu.

W świetle jej zapisów:

-strony zmieniły walutę zadłużenia na PLN i uzgodniły zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia ugody,

-bank zwolnił Wnioskodawcę z długu w kwocie uzgodnionej przez Strony w ugodzie,

-w związku ze zwolnieniem z długu zadłużenie Wnioskodawcy wobec banku z tytułu kredytu uznano za spłacone w całości,

-w związku z zawarciem ugody Strony złożyły oświadczenie, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień umowy, w szczególności, które dotyczyłyby lub byłyby związane z:

a)zasadami ustalania kursu waluty,

b)zasadami waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego).

Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron. Kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Wnioskodawca nie korzystał dotychczas z preferencji wskazanych  w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102; dalej jako: rozporządzenie). Nie korzystał również z innych form zaniechania poboru podatku  w związku z kredytem mieszkaniowym (hipotecznym), w szczególności związanych  z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca nadmienia, że jak wskazano w opisie stanu faktycznego, przeznaczenie środków z kredytu dotyczy:

-finansowania przedpłat na poczet budowy i zakupu Nieruchomości (kwota  550 145,00 PLN),

-refinansowania poniesionych nakładów związanych z jej zakupem (kwota  7 775,00 PLN),

-finansowania opłat okołokredytowych (m.in. koszt montażu aneksu kuchennego  i wyposażenia łazienki, kwota 55 792,00 PLN),

co łącznie daje kwotę 613 712,00 PLN, czyli kwotę, na jaką Wnioskodawca zawarł umowę kredytu.

W części dotyczącej refinansowania poniesionych nakładów związanych z zakupem Nieruchomości (kwota 7 775,00 PLN), wskazany kredyt jest kredytem zaciągniętym na pokrycie wydatków poniesionych ze środków własnych Wnioskodawcy. Również kwota  2 225,00 PLN z kwoty 55 792,00 PLN była kredytem zaciągniętym na refinansowanie poniesionych nakładów związanych z zakupem Nieruchomości.

Zatem, z kwoty 613 712,00 PLN kwota 10 000,00 zł (7 775,00 PLN + 2 225,00 PLN) była kredytem zaciągniętym na refinansowanie i dotyczyła wpłaty do Inwestora zaliczki na poczet zakupu Nieruchomości. Pozostała część kredytu w kwocie 603 712,00 PLN nie jest kredytem refinansowym ani zaciągniętym na refinansowanie.

Cel wpisany w umowie kredytowej zawartej 11 września 2008 r. to „…”. Zgodnie z umową, przeznaczenie kredytu dotyczy finansowania przedpłat na poczet budowy i zakupu Nieruchomości (lokal) wraz z prawem wyłącznego korzystania  z miejsca postojowego, refinansowania poniesionych nakładów związanych z jej zakupem oraz opłat okołokredytowych. Miejsce położenia lokalu to …,  ul. ….

Jak wskazano w przedstawionym stanie faktycznym, umowa o kredyt hipoteczny została zawarta między … (obecnie …) a Wnioskodawcą, Panem … oraz Panią … (ówczesną małżonką), zwanych dalej w umowie jako Kredytobiorcy. Zgodnie z zawartą umową kredytową z 11 września 2008 r. Kredytobiorcy (czyli Wnioskodawca wraz z ówczesną małżonką) ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z Umowy. Kredyt hipoteczny z 11 września 2008 r. jest kredytem mieszkaniowym zaciągniętym na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych  (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).

Kredyt hipoteczny z 11 września 2008 r. został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. Ww. kredyt hipoteczny został zabezpieczony hipoteką kaucyjną  na tej samej nieruchomości, której dotyczy kredyt, czyli położonej w …  przy ul. ….

Środki pieniężne otrzymane z ww. kredytu hipotecznego były wydatkowane na cel, jaki został wskazany w umowie o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem franka szwajcarskiego:

• 550 145,00 PLN - finansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu Nieruchomości. Środki te trafiły bezpośrednio z banku na konto Inwestora. Jak wynika z umowy kredytu, ostateczny termin wykorzystania kredytu przypada na 19 września 2008 r. Powołując się na dokumenty otrzymane od Inwestora, Wnioskodawca wskazuje,  że środki te musiały w Jego ocenie wpłynąć bezpośrednio na konto Inwestora  22 września 2008 r. Domniema więc, że 19 września 2008 r. nastąpiło zlecenie przelewu, a faktyczny wpływ środków do Sprzedawcy nastąpił 22 września 2008 r.;
• 7 775,00 PLN - refinansowanie poniesionych nakładów związanych z jej zakupem (pokrycie środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu Nieruchomości. Wpłata zaliczki nastąpiła 21 lipca 2008 r. Łączna kwota zaliczki opiewała na 10 000 zł. Środki te trafiły na rachunek Wnioskodawcy  19 września 2008 r.;
• 55 792,00 PLN - finansowanie opłat okołokredytowych, o których mowa w dalszej części wniosku. Środki te trafiły na rachunek Wnioskodawcy 19 września 2008 r. Mając na uwadze dalszą część uzupełnienia wniosku (w tym rodzaj wydatków  czy dowody potwierdzające ich poniesienie), Wnioskodawca nie jest w stanie wskazać wszystkich dat, w jakich wydatkował kredyt otrzymany na finansowanie opłat okołokredytowych.

Wnioskodawca nabył przedmiotową Nieruchomość na podstawie aktu notarialnego - umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży z dnia 14 października 2008 r, rep. A Nr …. Wnioskodawca wskazuje, że lokal został zakupiony w celu realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych. Jednocześnie zaznacza On, że w trakcie roku zamieszkuje również w innym miejscu. W związku z tym, w okresie, kiedy przebywa w innym miejscu, lokal będący przedmiotem wniosku jest wynajmowany w ramach najmu krótkoterminowego. Niemniej jednak Wnioskodawca podkreśla, że lokal, na który zaciągnięto kredyt jest docelowym miejscem zamieszkania, w którym planuje w przyszłości zamieszkać na stałe. Nieruchomość, o której mowa, nadaje się do całorocznego zamieszkania. Posiada stosowną infrastrukturę techniczną i technologiczną umożliwiającą stałe zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych.

Pod pojęciem opłat okołokredytowych rozumieć należy:

• montaż aneksu kuchennego,
• wyposażenie łazienki,
• montaż i zakup TV,
• koszt aranżacji lokalu,
• opłaty notarialne,
• pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu Nieruchomości (kwota 2 225,00 PLN z kwoty 55 792,00 PLN i jest to część kwoty kredytu zaciągniętej na refinansowanie, jak wskazano powyżej).

Poniesienie opłat okołokredytowych było niezbędne do zawarcia przedmiotowej umowy kredytowej. Bez ich poniesienia, nie mogłoby dojść do przeniesienia na Wnioskodawcę własności lokalu, jak również nie byłoby możliwym realizowanie własnych celów mieszkaniowych. Nakłady na „opłaty okołokredytowe”, w skład których wchodzą montaż aneksu kuchennego i wyposażenia łazienki zostały poniesione ze środków pochodzących  z ww. kredytu. Wydatki na wyposażenie łazienki dotyczyły przede wszystkim zakupu umywalki, kabiny prysznicowej, półek na ręczniki, suszarki, kinkietu i lamp łazienkowych, dozowników na mydło i uchwytu na papier, kosza na śmieci. Wnioskodawca nie jest w stanie jednoznacznie wskazać całego okresu, w jakim poniósł wydatki na wyposażenie łazienki  z uwagi na to, że zostały one poniesione ponad 15 lat temu. Podkreśla jednak, że zostały one poniesione ze środków pochodzących z kredytu i odnosiły się do wyposażenia Nieruchomości, na którą zaciągnięto wskazany kredyt. Wnioskodawca posiada jedynie częściowo dokumenty potwierdzające poniesione wydatki na koszt montażu aneksu kuchennego i urządzenia łazienki. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, ugoda została zawarta między … a Wnioskodawcą, czyli Panem ….

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, na skutek ugody z bankiem zostało dokonane przewalutowanie kredytu na PLN. Strony zmieniły tym samym walutę zadłużenia na PLN, uzgadniając tym samym zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody. Bank zwolnił Wnioskodawcę z długu (umorzył zadłużenie), a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjął. Jak wskazano wyżej, doszło do przewalutowania kredytu  i ustalenia waluty zadłużenia oraz uzgodnienia zadłużenia z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia ugody. Następnie, Bank zwolnił Wnioskodawcę z długu.

Przewalutowanie kredytu polegało jedynie na operacji zamiany kwoty wyrażonej  w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie (w tym przypadku z CHF  na PLN) - zmianie waluty, w której zobowiązanie ma być wykonane.

Z uwagi na powszechnie występującą skalę problemu w zakresie udzielanych kredytów  w CHF, która dotyczyła również Wnioskodawcy (m.in. w zakresie konstruowania niejasnych postanowień umowy dotyczących zasad ustalania kursu waluty czy zasad waloryzacji do waluty obcej (klauzule abuzywne) oraz celem uniknięcia sporu sądowego podjął On negocjacje z bankiem, w efekcie których doszło do zmiany waluty zadłużenia i umorzenia zaciągniętego 11 września 2008 r. kredytu.

W opisie stanu faktycznego wskazano na ustalenia w sprawie przewalutowania i umorzenia zobowiązania kredytowego.

Odpowiadając zaś szczegółowo na pytanie Organu, poniżej Wnioskodawca prezentuje zapisy § 1 pkt 1-9 ugody:

„1. Strony potwierdzają, że wolą obu Stron:

-było zawarcie Umowy oraz

-jest utrzymanie tej Umowy w mocy przez cały okres kredytowania z uwzględnieniem zmian, które wynikają z tej Ugody.

2. Na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie 155 804,86 CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim … według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 17.05.2024 r. publikowanej przez … na stronie …. wynosi 674 666,20 PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania Ugody wynoszą  56,46 CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim …. według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 17.05.2024 r. publikowanej przez …. na stronie … wynoszą 244,48 PLN.

3. Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie 674 910,68 PLN.

4. Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie 674 910,68 PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej,  a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.

5. W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

6. Strony oświadczają, że zachowana zostaje tożsamość i ciągłość wierzytelności wynikającej z Umowy z uwzględnieniem zmian, które wynikają z Ugody.

7. Zawarcie tej Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

8. W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować  w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, a w szczególności, które dotyczyłyby lub byłyby związane z:

a)zasadami ustalania kursu waluty,

b)zasadami waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego).

Ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron.

9. Bank informuje, że postanowienia Umowy dotyczące ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, w podobnych sprawach, z powództwa innych Kredytobiorców, uznano za niedozwolone postanowienia umowne, a klauzula o tożsamej lub zbliżonej treści jak ta zawarta w Umowie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Kredytobiorca/y oświadcza/ją, że w związku z zawartą Ugodą i umorzeniem zadłużenia określonego  w ust. 3 powyżej, świadomie zrzeka/ją się roszczeń w kwocie 17 120,64 PLN jakie mógłby/mogliby dochodzić na drodze sądowej i oświadcza/ją, że nie będzie/będą występować w przyszłości względem Banku z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, które dotyczą ubezpieczenia niskiego wkładu własnego ani podwyżki w marży związanej z brakującym wkładem własnym (w tym z roszczeniami wywodzonymi  z zarzutu abuzywności tych postanowień).”

Jak wskazuje treść ugody, na dzień jej zawarcia zadłużenie z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie 155 804,86 CHF. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do dnia podpisania ugody wynoszą 56,46 CHF. Łączna kwota spłaty kredytu hipotecznego objęta przewalutowaniem wynosi zatem 155 861,32 CHF. Kwota objęta ugodą dotyczy kwoty niespłaconego kapitału oraz odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody. Z uwagi na rozwód Wnioskodawcy z ówczesną małżonką, strony dokonały cesji wierzytelności 22 lipca 2020 r. Cedent (Pani ..) przeniósł na rzecz Cesjonariusza (Pana ….) wszelkie przysługujące mu wierzytelności dotyczące przedmiotowej umowy oraz wszelkie roszczenia i prawa akcesoryjne z nimi związane, a Cesjonariusz je przyjął.

Mając na względzie fakt dokonywania przez Cesjonariusza samodzielnych spłat kredytu oraz przeniesienie przez Cedenta na rzecz Cesjonariusza wszelkich praw dotyczących przedstawionego we wniosku kredytu Strony uzgodniły, że Wnioskodawca nie będzie dochodził od byłej małżonki zwrotu połowy uiszczonych przez Niego kwot tytułem spłaty kredytu, ani żadnych innych kwot dotyczących przedmiotowej Umowy. W następstwie umowy, Cesjonariusz został uprawniony do składania wszelkich decyzji i oświadczeń woli w zakresie wszelakich wierzytelności wynikających z umowy kredytu, o której mowa, w tym, w przypadku wytoczenia powództwa przeciwko bankowi do samodzielnego występowania  w procesie po stronie dowodowej.

W wyniku podpisanej również umowy zwolnienia z długu wraz z aneksem do umowy  nr … z dnia 11 września 2008 r. o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych …. waloryzowany kursem CHF zawartej 22 lipca 2020 r. między … a Kredytobiorcami (Wnioskodawcą oraz ówczesną małżonką), doszło do zwolnienia z długu byłej żony (Pani …). W umowie tej wskazano, że w związku ze zwolnieniem z długu Strony umowy zgodnie oświadczają, że uległa zmianie treść preambuły Umowy kredytu, gdzie jako Kredytobiorca widnieje Pan … (Wnioskodawca). Właściciel nieruchomości stanowiącej docelowe zabezpieczenie kredytu to Wnioskodawca. Pozostałe postanowienia umowy kredytowej pozostały bez zmian.

Zatem, ugoda podpisana w 2024 r., o której mowa w stanie faktycznym zawarta została wyłącznie między Wnioskodawcą a bankiem, ponieważ w wyniku zwolnienia z długu byłej żony w 2020 r. to Wnioskodawca od tego czasu został jedynym kredytobiorcą. Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska istniała od zawarcia związku małżeńskiego  22 października 1998 r. do wyroku rozwodowego i podziału majątku dorobkowego pomiędzy stronami z dnia 29 września 2010 r.

W kolejnym uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca nadmienia, że przez użyte w opisie wniosku miejsce postojowe należy rozumieć miejsce na parkingu naziemnym (na działce gruntu) przed budynkiem lub w jego sąsiedztwie, na nieruchomości wspólnej stanowiącej współwłasność właścicieli lokali mieszkalnych. Przedmiotowe miejsce postojowe jest wyznaczone za pomocą linii i numeracji. Wnioskodawcy przysługuje prawo własności do miejsca parkingowego. Miejsce postojowe stanowi część składową mieszkania. Nie posiada osobnej księgi wieczystej. Przedmiotowe miejsce postojowe spełnia warunek pomieszczeń przynależnych i nie może stanowić odrębnego przedmiotu obrotu. Miejsce postojowe,  o którym mowa we wniosku, nie jest udziałem w odrębnej nieruchomości albo odrębną nieruchomością. Nie posiada również odrębnej księgi wieczystej.

Pytanie

Czy w związku z przedstawionym stanem faktycznym i uzyskanym przychodem z tytułu umorzenia części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, wobec Wnioskodawcy znajdą zastosowanie przepisy rozporządzenia, a w konsekwencji nie będzie On zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego w ten sposób przychodu?

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że spełnia On wszystkie warunki wskazane  w rozporządzeniu. Zatem, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w całości.

Uzasadnienie

Z treści przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 poz. 226 z późn. zm., dalej: ustawa o PIT) wynika,  że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których  na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Ustawodawca w przepisach ustawy o PIT wskazał na katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, źródłem takim są inne źródła. Treść przepisu art. 20 ust. 1 ustawy o PIT wskazuje na otwarty katalog przychodów z innych źródeł. Są nimi np. kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, zasiłki pieniężne  z ubezpieczenia społecznego, alimenty, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy o PIT.

Tym samym, jeżeli podatnik otrzymuje realną korzyść finansową, która jednocześnie nie podlega kwalifikacji, zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o PIT, winna ona być zakwalifikowana jako przychód z innych źródeł. W przypadku umorzenia kredytu, jego części czy odsetek kredytobiorca otrzymuje od banku konkretne przysporzenie majątkowe. Oznacza to, że osiąga tym samym przychód do opodatkowania w świetle przepisów  ustawy o PIT.

Stosownie do normy wskazanej przepisem art. 22 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.), minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie.

Minister Finansów skorzystał z tej możliwości wydając rozporządzenie, gdzie w § 1 ust. 1 wskazano, że zaniechuje się poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego,  w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona  w lit. a) inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Jak wskazuje § 1 ust. 2 rozporządzenia, kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału),

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje,

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Jeżeli kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone  w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, zaniechanie poboru dotyczy kwoty wierzytelności  z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na ww. wydatki pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (§ 1 ust. 3 rozporządzenia).

Zgodnie z przepisem § 1 ust. 5 rozporządzenia, jedną inwestycję mieszkaniową jest inwestycja, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej, w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.  o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

Jednym gospodarstwem domowym, w myśl § 1 ust. 6 rozporządzenia jest gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi. Jeżeli zaś stroną umowy kredytu mieszkaniowego są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b (§ 1 ust. 7 rozporządzenia).

Stosownie również do § 3 rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale  w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia  26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W oparciu o przepis § 4 rozporządzenia, zaniechanie poboru podatku, o którym mówi treść rozporządzenia ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia  1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Z kolei, przepis art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy PIT traktuje o tym, że za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu,  a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału  w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,  

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego - położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej.

W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że spełnia wszystkie kryteria pozwalające  na zastosowanie wobec Niego zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Powyższe wynika z faktu, że:  

-Wnioskodawca dokonał zakupu jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, zgodnie z przepisami ustawy o PIT,

-kredyt został udzielony przed 15 stycznia 2015 r. Dokonał go podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (…),

-kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną,

-Wnioskodawca w przeszłości nie korzystał z zapisów rozporządzenia w stosunku do innego kredytu mieszkaniowego,

-zaniechanie poboru podatku dotyczy umorzonego na mocy ugody kredytu mieszkaniowego.

Wnioskodawca wskazuje tym samym przykładowe interpretacje indywidualne potwierdzające zasadność stanowiska przyjętego przez Wnioskodawcę:

-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS z dnia 27 marca 2024 r.,  nr 0112-KDIL2-1.4011.128.2024.2.MKA,

-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS z dnia 23 maja 2024 r.,  nr 0112-KDIL2-1.4011.281.2024.4.MKA,

-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora KIS z dnia 22 maja 2024 r.,  nr 0114-KDIP3-2.4011.283.2024.2.AC.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że w przypadku części kwoty kredytu poniesionej na montaż aneksu kuchennego oraz łazienki - wydatkowane zostały na remont i adaptację lokalu do jego zamieszkania.

Ustawodawca w przepisach ustawy o PIT nie określa pojęcia „remontu”, co powoduje konieczność skorzystania w tym przypadku z wykładni językowej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego remont to „doprowadzenie jakiegoś budynku lub urządzenia do stanu używalności; naprawa, odnawianie (czegoś)”.

Dodatkowo wskazuje się, że pojęcie remontu zostało zdefiniowane w normie art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333 z późn. zm.) jako wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Należałoby zatem końcowo uznać, że remontem, o którym mowa w przepisie art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) ustawy PIT są prace dotyczące danej nieruchomości i jej części składowych (czyli tego, co nie może zostać odłączone od budynku bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego). Mają one służyć utrzymaniu budynku w odpowiednim stanie czy doprowadzić do pożądanej zdolności użytkowej. Jest nim również np. wykończenie budynku mieszkalnego, czyli prace służące doprowadzeniu do zdolności użytkowej nowo wybudowanego budynku.

Tym samym, koszt montażu aneksu kuchennego i wyposażenia łazienki, określony w umowie jako koszt okołokredytowy, mieści się w ocenie Wnioskodawcy w definicji remontu, a zatem stanowi wydatek na cel mieszkaniowy. Skoro rozporządzenie przewiduje zaniechanie poboru podatku do kredytu zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, należy uznać, że warunek ten został spełniony. Ujęcie takich wydatków jako opłaty okołokredytowe w umowie kredytowej nie pozwala na jednoznaczne uznanie,  że skoro ich dookreślenie w niej nie nastąpiło, podatnik jednoznacznie traci prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku od tej części kwoty kredytu. Liczy się bowiem faktyczny cel, na jaki został zaciągnięty kredyt. W analizowanej sprawie przesłanka ta została wypełniona w całości.

Potwierdzenie tego, że wydatki poniesione na remont pozwalają na zastosowanie wobec nich przepisu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT odnajduje pośrednio swój wyraz m.in. w:  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 20 kwietnia 2021 r.,  nr 0112-KDIL2-1.4011.996.2020.3.MKA: „Wobec powyższego, należy uznać,  że wydatki poniesione przez Wnioskodawczynię na (...) armaturę łazienkową: kabinę prysznicową wraz z hydromasażem, wannę, wc (męska lub kompakt wc) w zabudowie lub wolnostojąca, deskę wc, bidet, baterię prysznicową oraz umywalkową, umywalkę wraz z szafką podumywalkową, lustro łazienkowe - trwale połączone z elementami konstrukcyjnymi budynku, kaloryfer, drabinkę, zmiękczacz do wody, (...) mieszczą się w kategorii wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatków poniesionych na remont budynku mieszkalnego.”;
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 2 sierpnia 2021 r.,  nr 0112-KDIL2-1.4011.275.2021.3.MM: „Odnosząc się do wydatków poniesionych na zakup trwałej zabudowy wnęki w przedpokoju i zabudowy kuchni, należy stwierdzić, że wydatki te stanowią wydatki mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT, ponieważ mieszczą się w kategorii wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatków poniesionych na remont budynku mieszkalnego.”;
• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 3 lutego 2020 r.,  nr 0112-KDIL2-1.4011.8.2020.1.JK.

Konkludując, w ocenie Wnioskodawcy, nie będzie On zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego w całości. Spełnione zostały wszystkie przesłanki dające możliwość zastosowania wobec Wnioskodawcy przepisów rozporządzenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone  w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W tym miejscu wyjaśnić należy, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych inne skutki prawnopodatkowe wywołuje przewalutowanie kredytu, a inne umorzenie tego kredytu.

W ramach operacji przewalutowania nie dochodzi do transferu/przelewu środków pieniężnych, nie dochodzi do uregulowania w jakiejkolwiek formie zobowiązania wynikającego z umowy kredytu – zmianie ulega jedynie waluta, w której zobowiązanie ma być uregulowane. Przewalutowanie stanowi wyłącznie techniczną operację zamiany kwoty wyrażonej w określonej walucie, na tę samą kwotę wyrażoną w innej walucie. Tym samym, przewalutowanie nie skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez Bank wierzytelności od zaciągniętego przez Pana i Pana byłą żonę kredytu hipotecznego wskazać należy,  że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Tym samym, wartość umorzonej Panu kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, na podstawie zawartej ugody z Bankiem, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.

Jednakże, stosownie do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), wyjaśnić należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia zmieniony rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743), które weszło w życie 24 grudnia 2022 r. stanowi, że:

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazanego w § 3 ww. rozporządzenia:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Z treści wniosku wynika, że celem zaciągnięcia przedmiotowego kredytu zgodnie z umową było budownictwo mieszkaniowe. Przeznaczenie kredytu dotyczy finansowania przedpłat  na poczet budowy i zakupu Nieruchomości (lokalu) wraz z prawem wyłącznego korzystania z miejsca postojowego, refinansowania poniesionych nakładów związanych z jej zakupem oraz opłat okołokredytowych. Kredyt hipoteczny z 11 września 2008 r. został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. Ww. kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną na tej samej nieruchomości, której kredyt dotyczy. Środki pieniężne otrzymane z ww. kredytu hipotecznego były wydatkowane na cel, jaki został wskazany w umowie o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem franka szwajcarskiego. Przedmiotowy lokal mieszkalny służy realizacji własnych potrzeb mieszkaniowych.

Należy wskazać, że istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki,  o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych  i dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku umorzenia kredytu refinansowego – aby został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis  art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych  nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych m.in. na zakup czy budowę lokalu mieszkalnego. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zauważyć należy, że zaciągnięcie kredytu na refinansowanie jest to zdarzenie rozumiane jako operacja pieniężna, polegająca na wykorzystaniu zewnętrznych funduszy pieniężnych w celu zastąpienia środków pierwotnie wydatkowanych na jakiś cel. Pojęcia kredyt refinansowy i kredyt na refinansowanie nie są tożsame. Pojęcie kredyt refinansowy implikuje konieczność wcześniejszego zaciągnięcia kredytu, aby później możliwym było zaciągnięcie kredytu refinansowego na jego spłatę. Zatem, czynność refinansowania zakupu kredytem hipotecznym należy odróżnić od zaciągnięcia kredytu refinansowego. Otóż kredyt refinansowy przeznaczony jest na spłatę wcześniej zaciągniętego kredytu hipotecznego i jest on zabezpieczony na podstawie wartości aktualnie posiadanej nieruchomości. Natomiast zwrot „refinansowanie” oznacza operację pieniężną polegającą na uzyskaniu zewnętrznych źródeł finansowania w celu zastąpienia środków własnych, które zostały wydatkowane na jakiś cel. W rezultacie, pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogą być niejako „ponownie” wykorzystane na dowolny cel. Środki z kredytu na refinansowanie niejako zastępują środki uprzednio wydatkowane z własnych zasobów.

Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, że analizowane zaniechanie może mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przypadku umorzenia kredytu refinansowego w sytuacji gdy został on zaciągnięty na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na refinansowanie środków własnych poniesionych na zakup czy budowę lokalu mieszkalnego czy jego remont. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wynika z tego, że uzyskanie kredytu przeznaczonego na refinansowanie nakładów poniesionych w związku z zakupem przedmiotowego lokalu mieszkalnego pozwoliło na to, by pierwotnie wydatkowane środki pieniężne mogły być odzyskane. Skoro w pierwszej kolejności ww. wydatki poniósł Pan ze środków własnych (a nie z kredytu), a następnie zaciągnął kredyt w celu odzyskania pierwotnie zainwestowanych środków, to nie można stwierdzić, że w tym przypadku znajdzie zastosowanie przepis art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z powyższego wynika, że ww. kredyt został zaciągnięty w celu odzyskania zainwestowanych już środków, w związku z tym, nie spłacał Pan kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego – a więc kredyt zaciągnięty na refinansowanie wydatków ze środków własnych poniesionych na zakup ww. lokalu nie spełnia warunków zawartych w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, gdyż nie został on zaciągnięty na cele mieszkaniowe w rozumieniu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w Pana sprawie, do kwoty kredytu stanowiącej refinansowanie nakładów poniesionych w związku z zakupem lokalu nie będą miały zastosowania przepisy rozporządzenia.

Wykorzystanie środków pieniężnych z kredytu hipotecznego dla osób fizycznych waloryzowanego kursem CHF, zaciągniętego w celu refinansowania poniesionych z własnych środków pieniężnych kosztów zakupu lokalu mieszkalnego, następczo na Pana cele mieszkaniowe, nie zmienia celu udzielenia kredytu hipotecznego przez Bank.

Jak Pan wskazuje również w opisie sprawy, pod pojęciem opłat okołokredytowych, rozumieć należy montaż aneksu kuchennego, wyposażenie łazienki, montaż i zakup TV, koszt aranżacji lokalu, opłaty notarialne, pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu nieruchomości.

Odnosząc się do powyższego należy mieć na uwadze, że z literalnego brzmienia cytowanego wcześniej § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego, zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.

Zatem do kwoty umorzonej wierzytelności w części wskazanych przez Pana opłat notarialnych związanych z zakupem mieszkania, które były niezbędne do podpisania umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego znajdą zastosowanie przepisy ww. rozporządzenia.

Przepisy ww. rozporządzenia nie będą miały jednak zastosowania do części opłat okołokredytowych, które dotyczą kosztów związanych z wyposażeniem  zakupionego lokalu mieszkalnego obejmującym montaż aneksu kuchennego, wyposażenie łazienki, montaż  i zakup TV, koszt aranżacji lokalu, a także pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu. Zgodnie z umową kredytową wartość tych kosztów to część opłat okołokredytowych, zatem umowa nie wymienia odrębnego celu jakim jest wskazany w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) remont własnego lokalu mieszkalnego. Tym samym, nie sposób uznać, że kredyt w tej części został zaciągnięty na cele mieszkaniowe w rozumieniu  art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona Panu przez Bank kwota części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. na refinansowanie poniesionych nakładów związanych z zakupem lokalu mieszkalnego, stanowi dla Pana przychód w rozumieniu  art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20  ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Umorzenie przez Bank części kwoty kredytu hipotecznego zaciągniętego przez Pana  w 2008 r. na opłaty okołokredytowe obejmujące montaż aneksu kuchennego, wyposażenie łazienki, montaż i zakup TV, koszt aranżacji lokalu, a także pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu również stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w  zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym  od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, że w związku z uzyskaniem przez Pana w 2024 r. przychodu związanego z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. na refinansowanie poniesionych nakładów na zakup lokalu mieszkalnego oraz opłaty okołokredytowe obejmujące montaż aneksu kuchennego, wyposażenie łazienki, montaż i zakup TV, koszt aranżacji lokalu, a także pokrycie części środków własnych dotyczących wpłaty zaliczki na poczet zakupu, nie znajdzie zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego  od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym  na cele mieszkaniowe.

W konsekwencji, od przychodu powstałego w związku z ww. umorzeniem części kredytu hipotecznego, jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego od kwoty umorzonej wierzytelności w części, w jakiej kwota kredytu zaciągnięta została na zakup lokalu mieszkalnego wraz z prawem wyłącznego korzystania z miejsca postojowego oraz opłat okołokredytowych takich jak opłaty notarialne, pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu hipotecznego, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych  na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie  ww. zaniechania w odniesieniu do tej części umorzonego kredytu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Pana stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem s podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Ponadto, odnosząc się do powołanych przez Pana interpretacji wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych  i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Powołane przez Pana we własnym stanowisku interpretacje indywidualne dotyczące wydatków poniesionych na remont, pozwalających na zastosowanie wobec nich przepisu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnoszą się do zastosowania ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z wydatkowaniem przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości na własne cele mieszkaniowe. Interpretacje te nie dotyczą zakwalifikowania wydatków w ramach zaniechania poboru podatku objętego rozporządzeniem.

Końcowo wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana byłej żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …, ul. …, .…. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).