Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup i wykończenie mieszkania. - Interpretacja - null

ShutterStock

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup i wykończenie mieszkania. - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup i wykończenie mieszkania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lipca 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup i wykończenie mieszkania. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 i 16 września 2024 r. (wpływ 16 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną.

Wnioskodawczyni w dniu 12 stycznia 2007 r. podpisała umowę kredytową.

Wnioskodawczyni (w umowie kredytu i dalej we wniosku nazywana także Kredytobiorcą III) w momencie podpisania umowy była polskim rezydentem podatkowym.

Umowa kredytu była podpisana z bankiem mającym siedzibę w Polsce i podlegającym polskiemu nadzorowi finansowemu właściwemu dla banków działających w Polsce.

W umowie kredytu jako kredytobiorcy wystąpiły trzy osoby. Obok Wnioskodawczyni także brat Wnioskodawczyni (dalej: Kredytobiorca I) i jego Małżonka (dalej: Kredytobiorca II) - oboje pozostający w małżeńskiej wspólnocie majątkowej.

Udział w zawarciu umowy kredytu Kredytobiorcy I i Kredytobiorcy II miał na celu jedynie pomoc dla Wnioskodawczyni w celu podniesienia jej zdolności kredytowej (Wnioskodawczyni studiowała w trybie studiów dziennych i jej zarobki nie były wystarczające do samodzielnego zaciągnięcia kredytu. Praktyka działania banków preferowała udział osób wspomagających w charakterze współkredytobiorców, a nie poręczycieli).

Kredytobiorca I i Kredytobiorca II nie realizowali poprzez zaciągnięcie kredytu własnych zamierzeń gospodarczych, osobistych itp. Kredytobiorca I i Kredytobiorca II byli małżeństwem i prowadzili odrębne gospodarstwo domowe. Osoby te mieszkały w innym mieszkaniu, którego Kredytobiorca I był właścicielem.

Kredyt, którego umorzenie jest przedmiotem niniejszego wniosku miał służyć zakupowi mieszkania realizującego osobiste cele mieszkaniowe wyłącznie Wnioskodawczyni. Udział Kredytobiorcy I i Kredytobiorcy II miał na celu jedynie „pomoc rodzinną” dla siostry (Wnioskodawczyni), aby ta mogła zaspokoić swoje osobiste potrzeby mieszkaniowe.

Wnioskodawczyni podpisała umowę wstępną zakupu lokalu mieszkalnego (…) 2006 r. jako jedyny przyszły właściciel nabywanego mieszkania. Finalny akt notarialny Wnioskodawczyni podpisała (…) 2008 r.

Kredyt został zaciągnięty na sfinansowanie przedpłat na poczet budowy i nabycia od dewelopera odrębnej własności lokalu mieszkalnego, sfinansowanie prac wykończeniowych w przedmiotowym lokalu oraz sfinansowanie kosztów okołokredytowych (związanych z uruchomieniem kredytu).

Prace wykończeniowe obejmowały prace trwałe: podłogi, glazura, terakota, gładź gipsowa.

W zakresie kosztów okołokredytowych mieściły się: opłata przygotowawcza, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, prowizja tytułem ubezpieczenia kredytu.

Mieszkanie to położone było w (…), gdzie Wnioskodawczyni zamierzała zamieszkać (i faktycznie zrealizowała ten cel). Wnioskodawczyni studiowała w (…) (studia licencjackie w latach październik 2004 - czerwiec 2007, a następnie studia magisterskie w latach październik 2007 - lipiec 2009). Podczas studiów Wnioskodawczyni początkowo mieszkała u Brata (Kredytobiorcy I), a następnie wynajmowała mieszkania w (…) (Wnioskodawczyni pochodzi z innej części Polski, i nie dysponowała żadnym własnym mieszkaniem w (…) i okolicach). W związku z tym, podczas studiów Wnioskodawczyni podjęła decyzję o zakupie własnego mieszkania, realizując tym samym własne cele mieszkaniowe. Wnioskodawczyni zamieszkała w nabytym mieszkaniu w połowie 2008 r. Wnioskodawczyni realizowała w mieszkaniu swoje wyłączne potrzeby mieszkaniowe (będąc jedynym właścicielem mieszkania) do wyjazdu z Polski.

W dniu (…) 2010 r. Wnioskodawczyni wyjechała do Australii. Początkowo wyjazd miał mieć charakter jednoroczny (kształcenie). Wnioskodawczyni w trakcie pobytu zmieniła plany życiowe, przeniosła do Australii ośrodek interesów życiowych oraz uzyskała obywatelstwo Australii.

Obecnie mieszkanie jest wynajmowane.

Kredyt zaciągnięty na zakup mieszkania był tzw. kredytem frankowym, tj. udzielonym w PLN i waloryzowanym kursem franka szwajcarskiego (kredyt hipoteczny dla osób fizycznych waloryzowany kursem CHF).

Bank jest świadomy, ze umowa kredytowa potencjalnie zawiera tzw. klauzule abuzywne skutkujące możliwością dochodzenia przez kredytobiorców roszczeń oraz proponuje zawarcie ugody. Potencjalna przyszła ugoda polegać będzie na uzgodnieniu, że w stosunku do istniejącego zadłużenia z tytułu kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia ugody Bank zwolni kredytobiorców z długu i uzna kredyt za spłacony.

Na dzień zawarcia ugody z Bankiem Wnioskodawczyni będzie posiadała miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Australii.

Bank pierwotnie udzielił kredytobiorcom (w tym Wnioskodawczyni) kredytu w walucie polskiej, przy czym w dniu wypłaty kredytu kwota zobowiązania była przeliczona na CHF według kursu kupna z tabeli Banku. Na dzień zawarcia ugody będzie występowało zadłużenie kredytobiorców (w tym Wnioskodawczyni) z tytułu niespłaconego kapitału w kwocie zobowiązania wyrażonego w CHF.

Zgodnie z planowaną treścią ugody (strony nie planują zawarcia aneksu do umowy, ugoda jest podstawą zmiany waluty zobowiązania) strony zmienią walutę zadłużenia na PLN (przeliczenie kursem średnim NBP) i uzgodnią, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosić będzie łącznie wartość wyrażoną w PLN.

Bank w wyniku ugody zwolni kredytobiorców (w tym Wnioskodawczynię) z długu (umorzy zadłużenie kredytobiorców z tytułu kredytu w kwocie wyrażonej w PLN. Przewalutowanie służyć będzie de facto tylko technicznemu określeniu wartości umorzenia (następującego w PLN). Kwota ugody jest podstawą zmiany waluty zobowiązania (z CHF na PLN), ale cała wartość zobowiązania kredytowego wraz z odsetkami (wyrażona w PLN) będzie umorzona.

Kredyt był zabezpieczony hipoteką na lokalu nabytym ze środków uzyskanych z kredytu.

Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć ugodę niezwłocznie po otrzymaniu interpretacji, tj. ok. października 2024 r.

Umorzenie w wyniku ugody dotyczy tylko kwoty kredytu i odsetek od kredytu.

Umorzenie nie będzie obejmowało odsetek karnych (takie nie były naliczone przez Bank).

Wszyscy kredytobiorcy w pełni, tj. solidarnie, odpowiadają za cały kredyt.

Żaden z kredytobiorców nie korzystał z umorzenia wierzytelności wynikającej z kredytu mieszkaniowego i nie był objęty zaniechaniem wynikającym z przepisów będących przedmiotem wniosku.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Przedmiotem przyszłej ugody jest umorzenie wyłącznie kwoty kapitału kredytu i odsetek. Nie są umarzane inne zobowiązania. Pozostałe koszty okołokredytowe (ubezpieczenie kredytu) były zaś sfinansowane z kredytu, który obecnie podlega umorzeniu. Nie będą jednak przedmiotem umorzenia w planowanej ugodzie.

Pytanie

Czy kwota umorzonego zobowiązania po stronie Wnioskodawczyni będzie objęta zaniechaniem poboru podatku określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pani stanowisko w sprawie

Kwota umorzonego zobowiązania po stronie Wnioskodawczyni będzie objęta zaniechaniem poboru podatku określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Przepisy rozporządzenia zawierają następujące warunki zastosowania jego postanowień.

Zaniechanie jest kierowane do osób fizycznych. Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną.

Przedmiotem rozporządzenia jest przychód z tytułu umorzenia osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Przedmiotem planowanej ugody będzie umorzenie zobowiązania kredytowego (zwolnienie z długu w zakresie obowiązku spłaty kredytu oraz odsetek). Rozporządzenie dotyczy przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Tak jest w przypadku opisywanego kredytu zaciągniętego na zakup jednego lokalu mieszkalnego.

Warunkiem zaniechania jest, aby korzystająca z niego osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Warunek jest spełniony, gdyż Wnioskodawczyni nie korzystała z zaniechania poboru podatku w przypadku umorzenia zobowiązania kredytowego. Umarzany zgodnie z planowaną ugodą kredyt jest kredytem indeksowanym walutą obcą (CHF).

Kwoty umarzanych (zgodnie z planowaną ugodą) wierzytelności będą obejmować wyłącznie kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału) oraz odsetki.

Kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty wyłącznie na cel mieszkaniowy (zakup mieszkania przez Wnioskodawczynię).

Kredyt mieszkaniowy, którego dotyczy planowana ugoda nie był zastąpiony kredytem refinansowym oraz na jego spłatę nie został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny.

Celem kredytu był zakup jednej inwestycji mieszkaniowej. Planowany zakup spełniał wymogi definicyjne „inwestycji” w rozumieniu rozporządzenia. Jego celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego. Było to samodzielne gospodarstwo domowe Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni w nabytym mieszkaniu realizowała swoje osobiste potrzeby mieszkaniowe, aż do wyjazdu z Polski. Gospodarstwo Wnioskodawczyni spełniało definicję zawartą w rozporządzeniu, gdyż było to gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą samodzielnie jeden lokal mieszkalny. Z rozporządzenia nie wynika, iż dla zastosowania zaniechania istotne jest, aby każdy z kredytobiorców realizował swój własny cel mieszkaniowy. Warunkiem jest, aby kredyt sfinansował potrzeby jednego gospodarstwa domowego - co miało miejsce w omawianej sprawie. Tak np. interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 grudnia 2023 r. (0115- KDIT2.4011.524.2023.1.RS), z 31 maja 2022 r. (0114-KDIP3-2.4011.384.2022.1.BM) i inne.

W drugim z powyższych pism powołano także uzasadnienie projektu rozporządzenia, gdzie autor (Minister Finansów) uzasadnia treść wprowadzanych (będących przedmiotem wniosku) przepisów.

W piśmie wskazano, że: „W aktualnej wersji rozporządzenia nie ma mowy o własnych celach mieszkaniowych. Według uzasadnienia do projektu aktualnego rozporządzenia (por. https: ZZlegislacja.rcl.gov.plZdocsZZ502Z12355552Z12848098Z dokument547189.pdf) Ustawodawca celowo „zrezygnował z wymogu zaciągnięcia kredytu na „własne” cele mieszkaniowe ze względu na fakt, że zabezpieczone hipotecznie kredyty na cele mieszkaniowe zaciągane były niejednokrotnie przez osoby blisko ze sobą spokrewnione (np. rodzice na rzecz dzieci, w tym w charakterze współkredytobiorców, bez zamiaru zamieszkiwania razem z dziećmi lub bez udziału we własności nieruchomości, bądź udziału w innych prawach do nieruchomości)”.

Dyrektor KIS jednoznacznie stwierdził, że: „rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r., przewiduje zaniechanie poboru podatku od dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r., dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Możliwość zastosowania rozporządzenia w stosunku do Kredytobiorcy I i Kredytobiorcy II potwierdza par. 1 ust. 7 rozporządzenia. Stanowi on, że w przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b), tj. osób które nie korzystały z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej.

Wszyscy wnioskodawcy spełniali ww. wymóg.

Dodatkowe elementy definicji „kredytu mieszkaniowego” wymagają, aby był to kredyt, który został:

  • udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym - wymogi te są spełnione (umowa kredytu została zawarta 12 stycznia 2007 r. przez polski bank, który podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym,
  • zabezpieczony w postaci hipoteki - wymóg ten jest spełniony, gdyż kredyt był zabezpieczony hipoteką na nieruchomości (mieszkaniu),
  • zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 PIT. - wymóg ten jest spełniony, gdyż zakup lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość jest jednym z celów wymienionych w tym przepisie. Cel ten spełnia również pokrycie wydatków okołokredytowych (poniesienie kosztów opłaty przygotowawczej, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, prowizji tytułem ubezpieczenia kredytu). Ww. wydatki warunkowały uzyskanie kredytu. Ich poniesienie pozostawało w bezpośrednim związku z udzieleniem kredytu. W przypadku Wnioskodawców umarzany jest jednak sam kredyt, a nie kwoty zobowiązań z tytułu np. ubezpieczeń. Pokrycie tych wydatków było warunkiem uzyskania kredytu. Kredyt został zaciągnięty zatem na osobiste cele mieszkaniowe, a Wnioskodawczyni nie korzysta z umorzenia opłat ubezpieczeniowych itp. Zdaniem Wnioskodawczyni wszystkie opłaty okołokredytowe mieszczą się przedmiotowo w art. 21 ust. 25 PIT, a zatem umorzenie kredytu również w tej części podlega przepisom rozporządzenia. Wydatki na wykończenie mieszkania w postaci prac trwałych mieszczą się zaś w zakresie wydatków określonych w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) PIT. Kredyt zaciągnięty na ich pokrycie spełnia zatem wymogi wynikające z par. 3 pkt 3 rozporządzenia.

W obecnym stanie prawnym zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. Stanowisko Wnioskodawczyni zakłada, że ugoda w sprawie umorzenia kredytu zostanie zawarta w okresie obowiązywania rozporządzenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Obowiązek podatkowy

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Natomiast art. 3 ust. 2a cytowanej ustawy stanowi, że:

Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 2b pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w ust. 2a, uważa się w szczególności dochody (przychody) z położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości.

Na podstawie art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Przychód z tytułu umorzenia wierzytelności w świetle Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że Pani stałe miejsce zamieszkania to Australia. Oznacza to, że w Polsce podlega Pani obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. ograniczony obowiązek podatkowy).

Wskazuje Pani, że bank chce umorzyć Pani zadłużenie z tytułu kredytu hipotecznego i powzięła Pani wątpliwość czy może skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzenia tej wierzytelności.

Na podstawie art. 4a omawianej ustawy:

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Zatem należy przytoczyć przepisy Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu sporządzonej w Canberze 7 maja 1991 r. (Dz. U. z 1992 r. poz. 177).

Stosownie do art. 22 ust. 1 tej Umowy:

Części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, które nie zostały wymienione w wyżej wymienionych artykułach niniejszej umowy, będą podlegały opodatkowaniu tylko w tym Państwie, lecz jeżeli dochody są uzyskiwane ze źródeł w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być również opodatkowane w tym drugim Państwie.

Użycie w umowie sformułowania „mogą być opodatkowane” oznacza, że dochód, o którym mowa w tym artykule jest opodatkowany w Polsce, o ile polskie ustawy podatkowe przewidują jego opodatkowanie.

W myśl art. 22 ust. 2:

Postanowienia ustępu 1 nie mają zastosowania do dochodu uzyskanego przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, jeżeli ten dochód jest związany z zakładem lub stałą placówką położoną w drugim Umawiającym się Państwie. W danym przypadku, w zależności od konkretnej sytuacji, mają zastosowanie postanowienia artykułu 7 lub 14.

Zgodnie zaś z art. 23 omawianej Umowy:

Dochód, zysk lub zarobek uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym z Umawiających się Państw, który zgodnie z postanowieniami jednego lub kilku artykułów od 6 do 8, 10 do 19 oraz 22 może być opodatkowany w drugim Umawiającym się Państwie, będzie w rozumieniu artykułu 24 i ustawodawstwa każdego Umawiającego się Państwa dotyczącego jego podatków uważany za dochód ze źródeł w tym drugim Państwie.

W świetle powołanych wyżej przepisów dochód niewymieniony w poprzednich artykułach tej umowy, który zgodnie z art. 22 „może” być opodatkowany w Polsce, jest uważany za dochód ze źródeł w Polsce.

Zatem należy odnieść się do zapisów Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy istniejące zadłużenie i uzna kredyt za spłacony.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Omawiane rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując – że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.

Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Z opisu sprawy wynika, że zaciągnęła Pani kredyt na zakup lokalu mieszkalnego. Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa - kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, żeby nastąpiła realizacja celu mieszkaniowego.

Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny w którym zamieszkiwał, a następnie go wynajął.

Ponadto, w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jako jeden z wydatków na cele mieszkaniowe – został wymieniony również remont lokalu mieszkalnego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje „remontu”. Dla wyjaśnienia tego pojęcia, należy odnieść się do jego znaczenia funkcjonującego w języku powszechnym. I tak, „remont” to „doprowadzenie jakiegoś budynku lub urządzenia do stanu używalności; naprawa, odnawianie (czegoś)”. Synonimami tego pojęcia są m.in. „naprawa, przebudowa, odrestaurowanie, modernizacja”.

Pojęcie remontu zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 8 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) jako:

Ilekroć w ustawie jest mowa o remoncie - należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Niemniej jednak, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie odwołuje się do tego przepisu. Tym samym, definicja „remontu” funkcjonująca na gruncie Prawa budowlanego nie może być wprost przenoszona na grunt omawianej ustawy podatkowej. Może być natomiast uwzględniona jako jeden z elementów służących ustaleniu znaczenia pojęcia „remontu” dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Za „remont” budynku mieszkalnego, o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy więc uznać prace dotyczące tego budynku jako nieruchomości i jego części składowych (tj. wszystkiego, co nie może być odłączone od budynku bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego), służące utrzymaniu budynku we właściwym stanie, doprowadzeniu go do pożądanej zdolności użytkowej, modernizacji jego elementów składowych. „Remontem” w rozumieniu omawianego przepisu jest również tzw. wykończenie budynku mieszkalnego, a więc prace służące doprowadzeniu do zdolności użytkowej nowo wybudowanego budynku. W każdym przypadku remont dotyczy „materii” budynku mieszkalnego, a więc jego ścian, podłóg, sufitu, okien, drzwi, wyposażenia technicznego takiego jak instalacje: wodna, kanalizacyjna, elektryczna, grzewcza, gazowa, bądź innych elementów trwale połączonych konstrukcyjnie z elementami budowlanymi budynku mieszkalnego.

Wskazała Pani, że zakupiła Pani budynek w budowie od dewelopera, a zatem wymagający wykończenia. Wobec powyższego, wydatki poniesione na wykończenie lokalu mieszkalnego również należy uznać za wydatki na cele mieszkaniowe.

Mając na uwadze powyższe – zarówno wydatkowanie środków z kredytu na zakup lokalu mieszkalnego, jak również na wykończenie tego lokalu należy uznać za wydatki na cele mieszkaniowe.

Ponadto, z literalnego brzmienia omawianego rozporządzenia jasno wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego, zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.

Z wniosku wynika, że koszty okołokredytowe (w tym ubezpieczenie kredytu) były sfinansowane z kredytu, o którym mowa we wniosku, jednakże nie będą one przedmiotem umorzenia w planowanej ugodzie.

Skoro – jak sama Pani wskazała – umarzany jest sam kredyt, bez kwot zobowiązań z tytułu ubezpieczeń, a kredyt ten został zaciągnięty na wydatki, które można zakwalifikować jako wydatki na cele mieszkaniowe (zakup i wykończenie lokalu mieszkalnego) – to umorzona wierzytelność będzie korzystała z zaniechania poboru podatku, o którym mowa w omawianym Rozporządzeniu.

W konsekwencji, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty wierzytelności.

Pani stanowisko jest więc prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla pozostałych współkredytobiorców.

Odnosząc się do powołanych przez Panią interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).