Skutki podatkowe odpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• nieprawidłowe – w zakresie braku powstania przychodu po stronie Zainteresowanych niebędących stroną postępowania,
• prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 12 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych działu spadku i zniesienia współwłasności. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 sierpnia 2024 r. (wpływ 14 sierpnia 2024 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

M. Z.

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

G. Z.

F. Z.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 22 stycznia 2021 r. zmarł mąż (dalej także jako: Przedsiębiorca oraz Spadkodawca) Wnioskodawczyni (Zainteresowanej będącej stroną postępowania). W skład spadku po zmarłym mężu Wnioskodawczyni wchodzi m.in. przedsiębiorstwo, które prowadzone było w formie jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG) pod firmą: A. NIP: (…).

Przedsiębiorca był czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej prowadzonej przez Przedsiębiorcę była zgodnie z nomenklaturą PKD: Sprzedaż detaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

Składniki przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej Przedsiębiorcy, w chwili jego śmierci, stworzyły przedsiębiorstwo w spadku działające pod firmą: A. w spadku (dalej: PwS).

W skład PwS wchodzi zespół składników materialnych i niematerialnych - w tym między innymi własność towarów znajdujących się w magazynie, należności z tytułu wystawionych faktur, środki pieniężne zgromadzone w kasie przedsiębiorstwa, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, prawa z umów handlowych, księgi i dokumenty związane z działalnością prowadzoną w ramach przedsiębiorstwa, pracownicy, narzędzia, przyrządy, wyposażenie niestanowiące środków trwałych a także środki trwałe stanowiące nieruchomości oraz ruchomości tj.:

• kocioł CO typ (...);
• separator kondensacyjny (...);
• podnośnik dwukolumnowy 4 tony automat;
• budynek usługowo-handlowy;
• urządzenie do zakuwania przewodów hydraulicznych;
• frezarka;
• przecinarka taśmowa;
• samochód osobowy (...);
• regały magazynowe;
• gondole sklepowe;
• regały sklepowe;
• sprężarka tłokowa;
• inwestycja w środek trwały – utwardzenie;
• terenu tokarka (...);
• kosiarka samojezdna (...);
• prasa do węży (...);
• instalacja fotowoltaiczna.

Do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego PwS, dla potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej, w ramach PwS może dojść także do nabycia innych niż wymienione składników majątkowych.

W dniu 27 stycznia 2021 r., celem zapewnienia płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, ustanowiono zarząd sukcesyjny.

PwS zarządza zarządca sukcesyjny - tj. Wnioskodawczyni, żona zmarłego Przedsiębiorcy (jeden ze spadkobierców). Działalność PwS stanowiąca kontynuację działalności Przedsiębiorcy polega przede wszystkim na sprzedaży części zamiennych do maszyn i ciągników rolniczych, narzędzi, artykułów metalowych itp.

Zarząd sukcesyjny został ustanowiony na podstawie przepisów ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1629 ze zm.) dalej, „Ustawa o zarządzie sukcesyjnym".

PwS jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT) opłacającym, aktualnie, podatek wg podatku liniowego oraz jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). PwS kontynuuje działalność gospodarczą Przedsiębiorcy dokonując czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, dokonując obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przedsiębiorstwo stanowiło w całości mienie Przedsiębiorcy oraz jego małżonki, tj. Wnioskodawczyni, objęte ustawową wspólnością majątkową małżeńską. Z chwilą śmierci Przedsiębiorcy wyżej wymieniona ustawowa wspólność majątkowa małżeńska ustała, a Wnioskodawczyni stała się z mocy prawa współwłaścicielem ww. przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym, jeżeli w chwili śmierci przedsiębiorcy przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740) stanowiło w całości mienie przedsiębiorcy i jego małżonka, przedsiębiorstwo w spadku obejmuje całe to przedsiębiorstwo.

Aktualnymi właścicielami PwS we współwłasności ułamkowej są:

1.żona Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 4/6 (jako współwłaścicielka w części ułamkowej wysokości 1/2 udziału, w związku z przekształceniem z mocy prawa dotychczasowej wspólności łącznej ww. składników majątkowych i niemajątkowych we wspólność, do której stosuje się adekwatnie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych oraz w wyniku dziedziczenia ustawowego w wysokości 1/3 z udziału w przedsiębiorstwie po zmarłym Przedsiębiorcy w wysokości 1/2 części);

2.małoletni syn Przedsiębiorcy w udziale w wysokości 1/6 (powyższy udział wynika z okoliczności, że przedmiotem ustawowego dziedziczenia przez syna Przedsiębiorcy był udział w wysokości 1/3 z 1/2 części przedsiębiorstwa w spadku, wobec tego, że przedsiębiorstwo do dnia śmierci Przedsiębiorcy stanowiło majątek wspólny Przedsiębiorcy i jego żony w ramach ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej jako wspólność łączna);

3.syn Przedsiębiorcy w wysokości 1/6 (powyższy udział wynika z okoliczności, że przedmiotem ustawowego dziedziczenia przez syna Przedsiębiorcy był udział w wysokości 1/3 z 1/2 części przedsiębiorstwa w spadku, wobec tego, że przedsiębiorstwo do dnia śmierci Przedsiębiorcy stanowiło majątek wspólny Przedsiębiorcy i jego żony w ramach ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej jako wspólność łączna)

dalej zwani łącznie (tj. PwS, Wnioskodawczyni oraz pozostali spadkobiercy) jako Zainteresowani.

Wszyscy spadkobiercy miejsce zamieszkania mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dokonywana przez Przedsiębiorcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedaż była opodatkowana, zgodnie z przepisami ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej „Ustawa o VAT.") podatkiem od towarów i usług, wobec czego podatnik dokonywał odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej.

W związku z potrzebą docelowego uregulowania stanu prawnego PwS, tj. kontynuacji działalności gospodarczej PwS znajdującego się w zarządzie sukcesyjnym przez Wnioskodawczynię. Wnioskodawczyni zamierza zarejestrować działalność gospodarczą, która będzie wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, oraz zostanie zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Wnioskodawczyni zamierza kontynuować działalność PwS w ramach własnej działalności gospodarczej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. Z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm., dalej "Prawo przedsiębiorców"), w tym w szczególności art. 2 Prawa przedsiębiorców, zgodnie z którym podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Wnioskodawczyni oraz pozostali spadkobiercy, zamierzają dokonać (obejmującego przedsiębiorstwo) działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przedsiębiorstwo (całość składników materialnych i niematerialnych PwS) zostałoby przyznane w całości Wnioskodawczyni, z jednoczesnym zobowiązaniem Wnioskodawczyni do dokonania spłat lub dopłat pozostałych spadkobierców. Intencją jest, aby spłata lub dopłata miała charakter ekwiwalenty - tj. nieprzekraczający wartości udziałów przedsiębiorstwa u poszczególnych spadkobierców, innych niż Wnioskodawczyni lub wyższy niż wartość owych udziałów i w zależności od zgody sądu, może być rozłożona w czasie, a także może przybrać inną postać niż zapłata określonej kwoty pieniężnej (np. przez przeniesienie własności rzeczy). Po dokonaniu działu spadku i zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni, w ramach własnej, jednoosobowej działalności gospodarczej, będzie wykorzystywała towary i usługi nabyte w ramach przedsiębiorstwa przed śmiercią spadkodawcy oraz nabyte w ramach działalności PwS do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, kontynuując działalność gospodarczą PwS (wyjątek w tym zakresie stanowi używanie samochodu osobowego, który był, jest i będzie używany do celów mieszanych, gdzie odliczenie podatku naliczonego ma charakter ograniczony zgodnie z obowiązującymi przepisami).

Otrzymane w drodze dziedziczenia ustawowego oraz przysługujące małżonkowi Przedsiębiorcy składniki majątku PwS łącznie stanowią przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu Cywilnego (aktualnie PwS). Opisana czynność zostanie dokonana wyłącznie między spadkobiercami dziedziczącymi po tym samym spadkodawcy. Na dokonanie stosownych czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem jednego z dzieci Wnioskodawczyni zamierza uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Jak bowiem wynika z art. 101 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

W wyniku działu spadku, zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 6 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym, zarząd sukcesyjny PwS wygaśnie.

Pytania

1.Czy, w związku z planowanym działem spadku i zniesieniem współwłasności przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego, na mocy którego Zainteresowanej będącej stroną postępowania przypadnie majątek o wartości równej lub niższej niż wartość spłaty lub dopłaty, po stronie Zainteresowanej będącej stroną postępowania wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

2.Czy, w związku z planowanym działem spadku i zniesieniem współwłasności przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego, na mocy którego Zainteresowanym nie będącym stroną postępowania przypadnie majątek o wartości równej lub przewyższającej wartość części spadku (odpowiadającą udziałowi w jakim dziedziczą), po stronie Zainteresowanych niebędących stroną postępowania wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.) - dalej Ustawa o PIT: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak zauważa Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 27 kwietnia 2023 r. nr 0115-KDIT1.4011.173.2023.1.MST:

„Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego - zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem nieodpłatnego świadczenia należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy."

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 7 Ustawy PIT: źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Jak wskazuje treści art. 10 ust. 1 pkt 8 źródłami przychodów jest opłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości;

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej;

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów;

d)innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Z kolei przepis art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy wymienia jako źródło przychodu "inne źródła". W myśl art. 20 ust. 1 ustawy: Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12, 14 i art. 17.

Stosownie do art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) dalej - Kodeks cywilny, spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów Księgi czwartej Kodeksu.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Natomiast jak wskazuje art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Mając na uwadze, że przedmiotem planowanego zdarzenia przyszłego jest przedsiębiorstwo - odnieść się także należy do art. 551 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym: przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)koncesje, licencje i zezwolenia;

6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)tajemnice przedsiębiorstwa;

9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarcze.

Jak wskazuje art. 552 Kodeksu cywilnego: Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego: Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Stosownie do art. 1037 – 10381 Kodeksu cywilnego: Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Jeżeli do spadku należy przedsiębiorstwo, umowa o dział spadku powinna być zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli jednak w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość albo przedsiębiorstwo jest objęte zarządem sukcesyjnym, umowa o dział spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Sądowy częściowy dział spadku może nastąpić w szczególności z tego powodu, że w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo. W przypadku gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo, dział spadku obejmuje to przedsiębiorstwo z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia kontynuacji prowadzonej przy jego wykorzystaniu działalności gospodarczej, chyba ze spadkobiercy oraz małżonek spadkodawcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie, nie osiągnęli porozumienia co do kontynuacji tej działalności. Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego, współwłasność polega na tym, ze własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

W myśl art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego: Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasność nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Jak zauważa Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 5 lipca 2023 r. nr 0114-KDIP3-2.4011.350.2023.3.MN „Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku. Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego.

Tak więc na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Dział spadku, w wyniku którego udział w pierwotnej masie spadkowej nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności.

Natomiast gdy w wyniku działu spadku udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego. Jeżeli nabycie to jest nieodpłatne, to rodzi ono określone skutki podatkowe w rozumieniu przepisów ustawy. Otrzymując nieodpłatnie - w wyniku działu spadku - część przekraczającą udział spadkowy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

W efekcie, Dyrektor Krajowej informacji Skarbowej potwierdza brak obowiązku zapłaty podatku dochodowego, gdy udział danej osoby w stosunku do stanu przed działem spadku nie ulega powiększeniu. Z kolei w stosunku do przypadku otrzymania majątku przewyższającego wartość pierwotnego udziału w masie spadkowej Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej stwierdził, jak niżej:

„W wyniku podziału pozostałej masy spadkowej Zainteresowany niebędący stronę postępowania nie otrzyma majątku przewyższającego wartość pierwotnego udziału w masie spadkowej, natomiast Zainteresowana będąca stroną postępowania nabędzie majątek przewyższający wartość udziału w pierwotnej masie spodkowej.

Z kolei skoro wskutek działu spadku Zainteresowana będąca strona postępowania nabędzie majątek przewyższający wartość udziału w masie spadkowej to wówczas po jej stronie dojdzie do nowego nabycia. Tym samym w wyniku nieodpłatnego nabycia poszczególnych składników wchodzących w skład masy spadkowej, po stronie Zainteresowanej będącej stroną postępowania nastąpi przysporzenie majątkowe (uzyskane nieodpłatnie, gdyż bez żadnego ekwiwalentu finansowego), które stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. […] Należy jednak zwrócić uwagę, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Wolne od podatku dochodowego są: wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b. otrzymanych od osób zaliczonych do l i ll grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

W myśl art. 21 ust. 20 ww. ustawy: Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 125 oraz 125a. nie mają zastosowania do świadczeń otrzymywanych no podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródło, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 125 jednoznacznie wynika, że w dyspozycji ww. zwolnienia mieści się wyłącznie wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zwolnienie to nie ma zatem zastosowania w sytuacji otrzymania od wskazanych osób środków pieniężnych. Powyższe znajduje uzasadnienie w treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym, które wyraźnie rozróżnia pieniądze i wartości pieniężne od wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Należy mieć także na uwadze, że art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy wskazuje, ze wartość wymienionych w nim świadczeń należy obliczać zgodnie z art. 11 ust 2-2b, które to przepisy nie odnoszą się do świadczeń pieniężnych. (...] Reasumując, Zainteresowani nie będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego z tytułu planowego działu spadku”

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz istniejącą praktykę interpretacyjną Wnioskodawczyni prezentując własne stanowisko jest zdania, że w sytuacji gdy:

• spłata lub dopłata będzie miała charakter ekwiwalenty, nie powstanie zarówno dla Zainteresowanej będącej stroną postępowania, jak Zainteresowanych nie będących stroną postępowania, przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (żadna ze stron opisanego zdarzenia przyszłego nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego do osób fizycznych);
• spłata lub dopłata nie będzie miała charakteru ekwiwalentnego (tj. przekroczy wartość udziałów w przedsiębiorstwie przypadających na spadkobierców innych niż Wnioskodawczyni) – wówczas dla Zainteresowanych nie będących stroną postępowania, powstanie przysporzenie majątkowe polegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w część przekraczającej udział spadkowy w przedmiocie czynności opisanej zdarzeniem przyszłym, przy czym w przypadku, gdy spłata lub dopłata będzie miała charakter inny niż otrzymanie środków pieniężnych ponad posiadany udział zastosowanie znajdzie zwolnienie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT. W efekcie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego do osób fizycznych dla tej części spłaty lub dopłaty, która ma charakter inny niż pieniężny.

Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie także m.in. w niżej wymienionych interpretacjach:

Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 kwietnia 2019 r. nr 0113-KDIPT2-2.4011.636.2018.2 MP, gdzie wskazano. „Wnioskodawca we wniosku wskazał, że wartość spłaty z tytułu działu spadku dokonanego w dniu 8 listopada 2018 r., mającego za przedmiot przedsiębiorstwo (z wyłączeniem nieruchomości oraz udziałów w spółkach wchodzących w skład masy spadkowej), oraz w części zaliczanej na poczet schedy spadkowej, nie przekroczy wartości udziału nabytego przez Wnioskodawcę w całym spadku po ojcu, oraz że Wnioskodawca uzyska przysporzenie majątkowe poniżej wartości nabytego i zgłoszonego do Urzędu Skarbowego udziału w majątku spadkowym. Opisywana czynność została dokonana wyłącznie między spadkobiercami. Zatem, w takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty przyznanej Wnioskodawcy z tytułu ww. działu spadku.

Reasumując stwierdzić należy, że w omawianym przypadku Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z dokonanym w dniu 8 listopada 2018 r. częściowym działem spadku po zmarłym ojcu oraz w części zaliczanej na poczet schedy spadkowej, gdyż obowiązek podatkowy w podatku dochodowym nie wystąpi. Skoro bowiem, jak wskazano we wniosku, spłata dokonana przez brata Wnioskodawcy, nie przekroczy wartości udziału Wnioskodawcy w całym majątku spadkowym. Wnioskodawca nie uzyskał przysporzenia majątkowego podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym."

Interpretacji indywidualnej z dnia 11 kwietnia 2019 r. nr 0113-KDIPT2-2.4011.632.2018.2.EC, gdzie wskazano:

„Uzyskanie spłaty w drodze działu spadku dotyczącego składników majątku wchodzących w skład masy spadkowej po zmarłym mężu, będących przedmiotem umowy działu spadku i zniesienia współwłasności zawartej w 2018 r., mającego za przedmiot składniki przedsiębiorstwa spadkodawcy, nie przekraczającej udziału Wnioskodawczyni w całym majątku spadkowym, nie spowoduje uzyskania przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawczyni, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych”.

Interpretacji z dnia 17 kwietnia 2015 r. Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPB2/4511-72/15-3/AS: „Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawczynię kwoty przyznanej przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności, wynikającej z przedpłaty na samochód wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzonej od Z. T., które łącznie nie przekraczają wartości udziału w spadku Wnioskodawczyni nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym również z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że przyznana Wnioskodawczyni przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności kwota wynikająca z "przedpłaty na samochód" wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzona od Z. T., nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu. Wobec powyższego, przyznana Wnioskodawczyni przez Sąd, w związku z działem spadku i zniesienia współwłasności kwota pieniężna wynikająca z przedpłaty na samochód wraz z prawem do rekompensaty oraz kwota z tytułu spłaty zasądzona od Z. T., które łącznie nie przekraczają wartości udziału w spadku Wnioskodawczyni nie będą stanowiły dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.”

Analogicznie Interpretacje:

• z dnia 25 maja 2022 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.211.2022.2.MG;
• z dnia 11 maja 2022 r, nr 114-KDIP3-1.4011.212.2022.1.MG;
• z dnia 5 maja 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.203.1.2022.AP;
• z dnia 5 maja 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.2O2.1.2O22.AP;
• z dnia 8 lutego 2022 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.931.2021.2.MK1;
• z dnia 31 stycznia 2022 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.980.2021.2.TR;
• z dnia 5 maja 2022 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.175.2022.1.SR.

gdzie wskazano: „W konsekwencji, nie będzie ciążył na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zniesienia współwłasności i częściowego działu spadku, w ramach którego otrzyma Pani spłatę w postaci udziałów w przekształconej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w liczbie proporcjonalnie odpowiadającej przysługującemu Pani udziałowi w przedsiębiorstwie (przysługującego Pani w związku z faktem, że stanowiło ono majątek wspólny) i udziałowi nabytemu w ramach spadku. Sytuacja taka nie mieści się w żadnym ze źródeł przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepisy ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 170 ze zm.), zwanej dalej ustawą o zarządzie sukcesyjnym, wprowadziły specyficzny rodzaj podatnika, jaki stanowi przedsiębiorstwo w spadku.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

Natomiast w myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy;

Stosownie do art. 2 ust. 3 ww. ustawy:

Z kolei art. 3 cytowanej ustawy stanowi, że właścicielem przedsiębiorstwa w spadku w rozumieniu ustawy jest:

Zgodnie z art. 29 ustawy o zarządzie sukcesyjnym:

W myśl zaś art. 59 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym zarząd sukcesyjny wygasa z:

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 55¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1061):

Zgodnie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. 2024 poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 powyższej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

W związku z tym należy wskazać, że obok pieniędzy i wartości pieniężnych, ustawodawca za przychody uważa również wartość otrzymanych świadczeń w naturze. Świadczenia w naturze to takie świadczenia, w przypadku których przedmiot świadczenia jest inny niż pieniądz lub wartość pieniężna. Będą to w szczególności różnego rodzaju świadczenia rzeczowe, chociaż przedmiotem świadczenia mogą być również prawa.

Powyższe związane jest z przyjętą zasadą kompletności opodatkowania, w myśl której opodatkowaniu powinny podlegać niemal wszelkie przysporzenia majątkowe, a nie tylko te o charakterze pieniężnym. W przypadku świadczeń w naturze przychody powstają dopiero z chwilą ich otrzymania.

Z kolei na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 11 ust. 2b ww. ustawy:

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią źródłami przychodów im.in są:

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W związku z tym, świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z informacji przedstawionych przez Zainteresowanych wynika, że:

1)Zainteresowani nabyli spadek po zmarłym w 2021 r. ojcu/mężu;

2)Pani jako spadkodawczyni (Zainteresowana będąca strona podstępowania) pozostawała w związku małżeńskim, przy czym pomiędzy małżonkami panował ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej;

3)w skład spadku po zmarłym mężu wchodzi m.in. przedsiębiorstwo, które prowadzone było w formie jednoosobowej działalności gospodarczej;

4)w skład PwS wchodzi zespół składników materialnych i niematerialnych - w tym między innymi własność towarów znajdujących się w magazynie, należności z tytułu wystawionych faktur, środki pieniężne zgromadzone w kasie przedsiębiorstwa, środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, prawa z umów handlowych, księgi i dokumenty związane z działalnością prowadzoną w ramach przedsiębiorstwa, pracownicy, narzędzia, przyrządy, wyposażenie niestanowiące środków trwałych a także środki trwałe stanowiące nieruchomości oraz ruchomości;

5)w dniu 27 stycznia 2021 r., celem zapewnienia płynności funkcjonowania przedsiębiorstwa, ustanowiono zarząd sukcesyjny. PwS zarządza Pani jako zarządca sukcesyjny- tj. żona zmarłego Przedsiębiorcy (jeden ze spadkobierców);

6)Pani (Zainteresowana będąca stroną postępowania) oraz pozostali spadkobiercy, zamierzają dokonać (obejmującego przedsiębiorstwo) działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że przedsiębiorstwo (całość składników materialnych i niematerialnych PwS) zostałoby przyznane w całości Pani (Zainteresowana będąca stroną postępowania), z jednoczesnym zobowiązaniem Pani do dokonania spłat lub dopłat pozostałych spadkobierców. Intencją jest, aby spłata lub dopłata miała charakter ekwiwalentny - tj. nieprzekraczający wartości udziałów przedsiębiorstwa u poszczególnych spadkobierców, innych niż Pani lub wyższy niż wartość owych udziałów i w zależności od zgody sądu, może być rozłożona w czasie, a także może przybrać inną postać niż zapłata określonej kwoty pieniężnej (np. przez przeniesienie własności rzeczy).

Zainteresowani powzięli wątpliwość czy z tytułu planowanego działu spadku będą zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

W myśl art. 922 §1 ustawy Kodeks cywilny:

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:

Natomiast zgodnie z art. 925 ww. ustawy:

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowe.

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Art. 1035 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl natomiast art. 1038 § 2 tego kodeksu:

Natomiast zgodnie z art. 210 Kodeksu cywilnego:

Stosownie zaś do art. 211 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 212 Kodeksu cywilnego:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego.

Tak więc na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Dział spadku, w wyniku którego udział w pierwotnej masie spadkowej nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Natomiast gdy w wyniku działu spadku udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego. Jeżeli nabycie to jest nieodpłatne, to rodzi ono określone skutki podatkowe w rozumieniu przepisów ustawy. Otrzymując nieodpłatnie – w wyniku działu spadku – część przekraczającą udział spadkowy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

Powyższe potwierdza brzmienie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym: Nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

Dział spadku, w wyniku którego udział w składnikach majątku przedsiębiorstwa nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie przedsiębiorstwa-składników majątku zmarłego - w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi nabycie w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli nabycie to jest nieodpłatne, to rodzi ono określone skutki podatkowe w rozumieniu przepisów ustawy. Otrzymując nieodpłatnie - w wyniku działu spadku - część przekraczającą udział spadkowy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki przysługiwał jej w majątku wspólnym.

Z powyższego wynika, że jeżeli spełnione są wymienione wyżej warunki, dział spadku nie może być rozpatrywany w kategoriach nabycia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (składnikami majątku przedsiębiorstwa), jak też stan jej majątku osobistego. W sytuacji natomiast, gdy dział spadku ma charakter nieodpłatny, a na skutek jego dokonania dotychczasowy udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z przysporzeniem, mającym konkretny wymiar finansowy.

To z kolei, w związku z faktem, że nabycie rzeczy lub praw majątkowych na podstawie działu spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, na skutek osiągnięcia przychodu z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że skoro w wyniku planowanego odpłatnego działu spadku otrzyma Pani (Zainteresowana będąca stroną postępowania) majątek o wartości równej lub niższej niż wartość spłaty lub dopłaty, to nie uzyska Pani przysporzenia majątkowego i czynność ta nie będzie skutkować powstaniem po Pani stronie przychodu. Oznacza to, że z tytułu planowanego odpłatnego działu spadku w sytuacji gdy spłata lub dopłata będzie miała charakter ekwiwalentny nie będzie Pani (Zainteresowana będąca stroną postępowania) zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stanowisko Pani (Zainteresowanej będącą stroną postępowania) w tym zakresie jest więc prawidłowe.

Odnosząc się do pytania nr 2 wskazuję, że dla Pani synów (Zainteresowanych nie będących stroną postępowania) jeżeli w wyniku planowanego odpłatnego działu spadku otrzymają majątek o wartości nieprzewyższającej wartość udziału spadkowego, to nie uzyskają przysporzenia majątkowego i czynność ta nie będzie skutkować powstaniem po ich stronie przychodu. Oznacza to, że z tytułu planowanego odpłatnego działu spadku w sytuacji gdy spłata lub dopłata będzie miała charakter ekwiwalentny, Pani synowie (Zainteresowani niebędący stroną podstępowania)nie będą zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast otrzymanie w drodze działu spadku majątku o wartości przewyższającej wartość części spadku stanowi odpłatne zbycie i podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do możliwości zastosowania zwolnienia wskazuję, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 21 ust 20 ww. ustawy:

Z wykładni językowej ww. zwolnienia, a zwłaszcza z wykładni zawartego w nim zwrotu: „wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b” wynika, iż do powyższego zwolnienia uprawnione są osoby, które otrzymają świadczenia nieodpłatnie od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 596):

Z uwagi na fakt, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji ustawowej nieodpłatnych świadczeń, przy interpretacji wskazanych pojęć należy posłużyć się definicjami wypracowanymi przez orzecznictwo sądowe.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 listopada 2002 r. sygn. akt: FPS 9/02, według którego nieodpłatne świadczenia występują wówczas, gdy spełnione są co najmniej trzy podstawowe przesłanki:

• skutkiem danego działania jest korzyść tylko dla jednej ze stron, tj. brak jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego z tytułu uzyskanego przez tę stronę świadczenia;
• skutkiem danego działania jest koszt tylko dla jednej ze stron;
• dane świadczenie ma konkretny wymiar finansowy (skutkuje powstaniem określonego przysporzenia majątkowego).

Powstały przychód nie skorzysta ze zwolnienia zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ze względu na to, że planowany dział spadku będzie miał charakter odpłatny.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że jeżeli w wyniku opisanego powyżej planowanego odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności Zainteresowani niebędący stroną postępowania (Pani synowie) otrzymają majątek w wysokości przewyższającej wartość udziału w spadku jaki przysługiwał im po zmarłym ojcu powstanie przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z art. 20 ust. 1.

Zatem stanowisko Pani (Zainteresowanej będącą stroną postępowania) w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych i wyroków sądów stwierdzam, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego tą interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani – M. Z. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).