Opodatkowanie emerytury otrzymywanej z Francji. - Interpretacja - null
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Opodatkowanie emerytury otrzymywanej z Francji.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 lipca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 8 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania emerytury otrzymywanej z Francji. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 6 września 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W latach 1986-2024 nieprzerwanie mieszkała Pani we Francji. W czerwcu 2024 r. wróciła Pani do Polski z zamiarem stałego pobytu. Posiada Pani obywatelstwa polskie i francuskie. We Francji uzyskała Pani prawo do emerytury i pobiera Pani obecnie emeryturę wypłacaną przez francuskie organy emerytalne: CARSAT (Caisse d'Assurance Retraite et de la Santé au Travail) oraz AGIRC-ARRCO (Association générale des institutions de retraites des Cadres – Association pour le régime de retraite complémentaire des salariés).
W Polsce nie pobiera Pani świadczenia emerytalnego, ani też żadnego innego świadczenia. Nie osiąga Pani również w Polsce żadnych innych dochodów.
W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że:
·W związku z Pani powrotem do Polski w czerwcu 2024 r. posiada Pani miejsce zamieszkania w Polsce, tj. zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest Pani polskim rezydentem podatkowym.
·Emeryturę francuską pobiera Pani w Polsce od dnia 1 lipca 2024 r.
·Emerytura wypłacana jest z francuskiego systemu ubezpieczeń społecznych, tj. przez CARSAT (Caisse d'Assurance Retraite et de la Santé au Travail) oraz AGIRC-ARRCO (Association générale des institutions de retraites des Cadres – Association pour le régime de retraite complémentaire des salariés).
·We Francji była Pani zatrudniona wyłącznie w sektorze prywatnym (u osób fizycznych, nie prowadziła Pani własnej działalności gospodarczej).
·Emerytura z Francji nie jest przekazywana przez Francję albo jej jednostkę samorządu lokalnego, albo przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego z tytułu usług o charakterze publicznym.
·Poza emeryturą z Francji nie uzyskuje Pani żadnych innych dochodów ani w Polsce ani też z innych krajów.
Pytanie
Czy na podstawie umowy polsko-francuskiej o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodów i majątku, Pani emerytura wypłacana przez organy emerytalne francuskie wskazane w opisie sprawy, podlega opodatkowaniu we Francji czy w Polsce?
Pani stanowisko w sprawie
Jako osoba posiadająca obywatelstwo polskie i francuskie, ma Pani status podatnika zarówno w Polsce, jak i we Francji. Ponieważ uzyskuje Pani dochody (tj. emeryturę) wyłącznie we Francji i jest Pani obywatelem francuskim zamieszkałym w Polsce – według prawa francuskiego jest Pani nierezydentem podatkowym, podlegającym opodatkowaniu wyłącznie ze źródeł francuskich. A zatem Pani emerytura wypłacana przez Francję podlega opodatkowaniu u źródeł, tj. we Francji.
Ze względu na posiadanie również obywatelstwa polskiego i zamieszkanie od czerwca 2024 r. w Polsce – według prawa polskiego (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128)) jest Pani podatnikiem rezydentem polskim, nieosiągającym jednak żadnych dochodów ze źródeł polskich.
Pani zdaniem, jako polski rezydent podatkowy będzie Pani zobowiązana jedynie do zadeklarowania w Polsce dochodów uzyskanych we Francji (tj. emerytury francuskiej) i nie będzie Pani z tego tytułu uiszczać podatku w Polsce.
W związku z powyższym, uważa Pani, że na podstawie Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku z dnia 20 czerwca 1975 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 1 poz. 5), jako obywatelka Francji i nierezydent, podlega Pani opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych wyłącznie we Francji.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy:
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
1)posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2)przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Natomiast art. 3 ust. 2a ww. ustawy stanowi, że:
Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).
W myśl art. 4a ww. ustawy:
Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b ww. ustawy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc, od miejsca zamieszkania zależy czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania. Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).
Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że posiada Pani obywatelstwa polskie i francuskie. W okresie 1986-2024 nieprzerwanie mieszkała Pani we Francji, w czerwcu 2024 r. wróciła Pani do Polski z zamiarem stałego pobytu. W związku z Pani powrotem do Polski posiada Pani miejsce zamieszkania w Polsce, tj. zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest Pani polskim rezydentem podatkowym. We Francji uzyskała Pani prawo do emerytury i pobiera Pani obecnie emeryturę wypłacaną z francuskiego systemu ubezpieczeń społecznych przez francuskie organy emerytalne. We Francji była Pani zatrudniona wyłącznie w sektorze prywatnym (u osób fizycznych, nie prowadziła Pani własnej działalności gospodarczej). W Polsce nie pobiera Pani świadczenia emerytalnego, ani też żadnego innego świadczenia. Poza emeryturą z Francji nie uzyskuje Pani żadnych innych dochodów ani w Polsce, ani też z innych krajów.
W przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie odpowiednie uregulowania Umowy z dnia 20 czerwca 1975 r. zawartej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz.U. z 1977 r. Nr 1 poz. 5; dalej: „Umowa polsko-francuska”), zmodyfikowanej przez Konwencję wielostronną implementującą środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, podpisaną przez Polskę oraz przez Francję dnia 7 czerwca 2017 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 252; „Konwencja MLI”).
Stosownie do art. 4 ust. 1 Umowy polsko-francuskiej:
W rozumieniu niniejszej umowy określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie" oznacza osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam obowiązkowi podatkowemu, z uwagi na jej miejsce zamieszkania, jej miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu albo inne podobne znamiona, nie włączając jednak osób, które podlegają opodatkowaniu w tym Państwie tylko w zakresie dochodu, jaki osiągają ze źródeł położonych w wyżej wymienionym Państwie albo z tytułu majątku, jaki posiadają w tym Państwie.
Posiada Pani stałe miejsce zamieszkania w Polsce, co oznacza – zgodnie z przytoczonymi przepisami – że podlega Pani w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. opodatkowaniu podlegają wszystkie dochody uzyskane przez Panią czyli także te z zagranicy, przy zastosowaniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zgodnie z art. 18 Umowy polsko-francuskiej:
Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 19 ustęp 2 renty, emerytury i podobne wynagrodzenia z tytułu poprzedniego zatrudnienia, wypłacane osobie zamieszkałej w jednym Umawiającym się Państwie, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.
Stosownie do art. 19 ust. 2 lit. a) Umowy polsko-francuskiej:
Renty i emerytury przekazywane przez Umawiające się Państwo albo przez jedną z jego jednostek samorządu lokalnego, albo przez jedną z ich osób prawnych prawa publicznego, bądź wprost, bądź w ciężar tworzonego przez nie funduszu osobie fizycznej z tytułu usług o charakterze publicznym świadczonych temu Państwu, albo tej jednostce samorządu, albo tej osobie prawnej podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.
Przy czym zgodnie z art. 19 ust. 2 lit. b) Umowy polsko-francuskiej:
Jednakże te renty i emerytury podlegają opodatkowaniu tylko w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli ich odbiorca ma w tym Państwie miejsce zamieszkania i posiada jego obywatelstwo.
Z powołanych powyżej przepisów wynika jednoznacznie – że co do zasady – renty bądź emerytury wypłacane z Francji osobie fizycznej, która ma miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce. Wyjątek dotyczy tylko renty bądź emerytury otrzymywanej z tytułu usług o charakterze publicznym świadczonych na rzecz państwa, jednostek samorządu lokalnego tego państwa albo jednej z ich osób prawnych prawa publicznego; świadczenia te podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie (we Francji). Jednakże tego rodzaju świadczenia podlegają także wyłącznie opodatkowaniu w państwie rezydencji (w Polsce) w sytuacji gdy świadczeniobiorca ma w tym państwie zarówno miejsce zamieszkania, jak i posiada obywatelstwo tego państwa.
W odniesieniu do otrzymywanej przez Panią emerytury stwierdzić należy, że z powołanej powyżej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku (art. 18) wynika, że emerytura otrzymywana przez Panią podlega opodatkowaniu wyłącznie w państwie rezydencji, czyli w Polsce. Jednocześnie dochód ten nie podlega opodatkowaniu w państwie, z którego jest wypłacany, czyli we Francji.
Zatem, do emerytury wypłacanej przez francuską instytucję Pani – osobie zamieszkałej w Polsce – stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego, gdyż w świetle Umowy polsko-francuskiej świadczenia te podlegają opodatkowaniu tylko i wyłącznie w Polsce.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Źródłami przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Stosownie do art. 12 ust. 7 ww. ustawy:
Przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych; rentą lub rentą rodzinną jest również świadczenie pieniężne, o którym mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz.U. poz. 658).
Zgodnie z art. 27 ust. 9 ww. ustawy:
Jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
Stosownie do treści art. 35 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Do poboru zaliczek miesięcznych jako płatnicy są obowiązane osoby prawne i ich jednostki organizacyjne - od wypłacanych przez nie emerytur i rent z zagranicy.
Zatem w sytuacji, gdy emerytura wypłacana jest podatnikowi przez płatnika (bank), to na płatniku ciąży obowiązek pobrania zaliczki na podatek dochodowy.
Stosownie do art. 35 ust. 2 ww. ustawy
Zaliczki, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, za miesiące od stycznia do grudnia ustala się w sposób określony w art. 32 ust. 2 albo 3, z tym że w przypadku poboru zaliczek od emerytur i rent z zagranicy stosuje się postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej z państwem, z którego pochodzą te emerytury i renty.
W myśl art. 35 ust. 3 ww. ustawy:
Podatnik przy odbiorze emerytury lub renty, o której mowa w ust. 2, może wpłacić płatnikowi ustaloną zaliczkę w złotych. Wpłatę tę uznaje się za zaliczkę potrąconą przez płatnika.
Natomiast w sytuacji, gdy emerytura z zagranicy jest otrzymywana bez pośrednictwa płatnika należy mieć na uwadze przepis art. 44 ust. 1a pkt 2 ww. ustawy, zgodnie z którym:
Podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników z emerytur i rent z zagranicy są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy, według zasad określonych w ust. 3a.
W myśl art. 44 ust. 3a ww. ustawy:
Podatnicy uzyskujący dochody, o których mowa w ust. 1a, są obowiązani w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień - przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Za dochód, o którym mowa w zdaniu pierwszym, uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody po odliczeniu miesięcznych kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 lub 9 oraz zapłaconych w danym miesiącu składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lub 2a. Przy obliczaniu zaliczki podatnik może stosować wyższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Ponadto, w myśl art. 45 ust. 1 ww. ustawy:
Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.
Reasumując, dochody uzyskane przez Panią mającą miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu emerytury wypłacanej z francuskiego systemu ubezpieczeń społecznych, stosownie do art. 18 Umowy zawartej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce. Wobec powyższego, z tytułu uzyskiwania emerytury z Francji występuje obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce.
Dodatkowe informacje,
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Niniejsza interpretacja odnosi się tylko do okresu pobierania emerytury, kiedy stała się Pani rezydentem podatkowym w Polsce, tj. od momentu zmiany rezydencji i zamieszkania w Polsce.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).