Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania gruntu. - Interpretacja - null

ShutterStock

Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania gruntu. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.532.2024.3.ACZ

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania gruntu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lipca 2024 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania gruntu oraz w zakresie podatku od towarów i usług. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 13 września 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie m.in. sprzedaży detalicznej pozostałych nowych wyrobów, prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach. Aktualnie działalność od (…) 2023 r. jest zawieszona.

Wnioskodawca aktem notarialnym z 11 sierpnia 2011 r. nabył wraz żoną do majątku wspólnego prawo użytkowania wieczystego nieruchomości o powierzchni 0,2081 ha wraz z prawem własności budynków i budowli posadowionych na gruncie oraz udział 2081/23273 w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości (drogi) o powierzchni 0,3029 ha. Wnioskodawca oświadczył, że nabycia ww. nieruchomości dokonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Dostawa przedmiotowych nieruchomości nie była opodatkowana podatkiem VAT, w związku z czym Wnioskodawca nie miał prawa do odliczenia podatku VAT.

Decyzją Wojewody (…) ustalono lokalizację linii kolejowej polegającej na przebudowie linii kolejowej w ramach projektu pn.: „(…)”. Przedmiotowa decyzja swoim zakresem objęła m. in. część nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, będącą we współużytkowaniu wieczystym m.in. Wnioskodawcy i Jego małżonki (udział 2081/23273).

Przedmiotowa działka w części utwardzona jest parkingiem oraz w części stanowi drogę wewnętrzną utwardzoną asfaltem wraz z wjazdem.

Pozostała część działki pozostaje w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy.

Decyzją z 30 stycznia 2024 r. Wojewoda orzekł o wysokości odszkodowania przysługującego Wnioskodawcy.

Decyzja ustalająca wysokość odszkodowania została wydana w oparciu o treść   art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego   (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.), art. 9x ust. 4 oraz art. 9y ust. 1, 2, 3, 3a, 3b, 3c, 3d, 3e i 4 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1786 ze zm.), art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami   (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.).

3 stycznia 2013 r. Starosta Powiatowy wydał decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości o powierzchni 0,2081 ha. Aktualnie Wnioskodawca spłacił ostatnią ratę opłaty za przekształcenie, a Skarb Państwa reprezentowany przez Starostę Powiatu, 16 czerwca 2024 r. wydał informację, iż nastąpiła całkowita spłata należności wobec Skarbu Państwa. Nieruchomość zabudowana jest murowanym budynkiem gospodarczym o powierzchni 10 m2, którego budowa zakończyła się w 2012 r. Ponadto, na działce znajduje się ogrodzenie w postaci płotu trwałego wykonanego z płyt żelbetonowych obsadzonych w słupach żelbetowych.

Wnioskodawca planuje wraz z małżonką darować w formie aktu notarialnego na rzecz córki, powyżej opisaną nieruchomość, tj. grunt stanowiący współwłasność majątkową małżeńską wraz z budynkiem gospodarczym o powierzchni 10 m2, którego budowa zakończyła się w 2012 r., wykorzystywane w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej oraz pozostałą po wywłaszczeniu część nieruchomości w części stanowiącą drogę wewnętrzną utwardzoną asfaltem wraz z wjazdem. Przed dokonaniem darowizny przedmiotowych nieruchomości Wnioskodawca zamierza wycofać ją z prowadzonej na potrzeby działalności gospodarczej ewidencji środków trwałych i przekazać na potrzeby osobiste Wnioskodawcy.

W uzupełnieniu wniosku w zakresie dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych Wnioskodawca wskazał, że aktem notarialnym z 11 sierpnia 2011 r. nabył wraz żoną do majątku wspólnego prawo użytkowania wieczystego nieruchomości o powierzchni 0,2081 ha, działki o numerze A, wraz z prawem własności budynków i budowli posadowionych na gruncie oraz udział 2081/23273 w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości (drogi) o powierzchni 0,3029 ha, działki o numerze B, która po wydaniu przez Wojewodę (…) decyzji o ustaleniu linii kolejowej została podzielona, a Wnioskodawca pozostaje współużytkownikiem wieczystym działki o numerze C (0,1780 ha). Na działce nr C znajduje się droga wewnętrzna utwardzona asfaltem. W wypisie z rejestru gruntów i budynków brak jest wzmianki na temat znajdującej się na nieruchomości budowli.

Nabycie nieruchomości zabudowanej drogą nastąpiło w 2011 r., z aktu notarialnego wynika, że Wnioskodawca wraz z małżonką nabywa „udział obejmujący 2081/23273 części trwającego do grudnia (…) prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej położonej w (…), stanowiącej działkę oznaczoną numerem geodezyjnym B o powierzchni 0,3029 ha, będącej drogą dojazdową o nawierzchni asfaltowej i betonowej, na której znajduje się tor kolejowy umożliwiający dojazd do działki numer A oraz estakada”. W tej dacie (11 sierpnia 2011 r.) rozpoczął się okres używania powstałej budowli (drogi) i jej pierwsze zasiedlenie. Ponadto, od momentu oddania drogi do użytkowania, Wnioskodawca nie ponosił nakładów na ulepszenie czy modernizację przedmiotowej drogi.

Udział 2081/23273 w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości (drogi) o powierzchni 0,3029 ha Wnioskodawca nabył w drodze umowy sprzedaży.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Jaki jest numer ewidencyjny działki, która była we współużytkowaniu wieczystym między innymi Pana i Pana małżonki (udział 2081/23273) i w stosunku do której wszczęto postępowanie wywłaszczeniowe i zasądzono na Pana rzecz odszkodowanie?”, Wnioskodawca wskazał, że była to działka nr B (powierzchnia 0,3029 ha). Aktualnie, po wydaniu decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej powstały dwie działki D (0,1249 ha) – działka wywłaszczona oraz C (0,1780 ha) – pozostała po wywłaszczeniu część działki.

Postępowanie wszczęto na podstawie przepisów ustawy o transporcie kolejowym, decyzja o ustaleniu linii kolejowej jest równocześnie decyzją wywłaszczeniową.

Decyzją Wojewody (…) z 20 maja 2022 r., znak: (…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, zmienionej decyzją Ministra Rozwoju i Technologii z 6 lipca 2023 r., znak: (…), ustalono lokalizację linii kolejowej polegającej na przebudowie linii kolejowej nr (…)  oraz linii kolejowej nr (…) (Odcinek (…)) w ramach projektu pn.: „(…)”.

Zgodnie z art. 9s ust. 3 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, nieruchomości lub ich części stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa   – w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez PLK S.A. lub CPK bądź JST – w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez tę jednostkę, z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.

Decyzją Wojewody (…) z 20 maja 2022 r., znak: (…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności, zmienionej decyzją Ministra Rozwoju i Technologii z 6 lipca 2023 r., znak: (…)  (uchylającą w części i orzekającą w tym zakresie co do istoty sprawy oraz utrzymującą w mocy w pozostałym zakresie decyzję Wojewody (…) z 20 maja 2022 r., znak: (…), ustalono lokalizację linii kolejowej polegającej na przebudowie linii kolejowej nr (…) oraz linii kolejowej nr (…) (Odcinek (…)) w ramach projektu pn.: „(…)”, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy cena nabycia nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, będącej we współużytkowaniu wieczystym m.in. Pana i Pana małżonki (udział 2081/23273 w prawie użytkowania wieczystego gruntu o powierzchni 0,3029 ha), była o co najmniej 50% niższa od wysokości uzyskanego odszkodowania na cele uzasadniające jej wywłaszczenie?”, Wnioskodawca wskazał, że tak. Uzyskane odszkodowanie z tytułu wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego wynosiło (…) zł. Uzyskane odszkodowanie odnosi się do działki nr D (0,1249 ha). Cena za prawo użytkowania wieczystego działki nr A wraz z odpowiednim udziałem w prawie użytkowania wieczystego działki nr B wynosiła (…) zł. Prawo użytkowania wieczystego Wnioskodawca wraz z żoną nabyli w 2011 r.

Odszkodowanie zostało wypłacone (…) 2024 r.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od (…) 2000 r. w zakresie:

·47.78.Z Sprzedaż detaliczna pozostałych nowych wyrobów prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach;

·47.99.Z Pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona poza siecią sklepową, straganami i targowiskami;

·49.41.Z Transport drogowy towarów;

·68.20.Z Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Wnioskodawca prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów, dochody opodatkowywał z zastosowaniem skali podatkowej. Działalność od (…) 2023 r. jest zawieszona.

Zdaniem Wnioskodawcy, droga wewnętrzna utwardzona asfaltem wraz z wjazdem stanowią budowle w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia budynek, budowla oraz obiekt budowlany, w tym zakresie definiuje je ustawa Prawo budowlane.

Zgodnie z art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, ilekroć w ustawie mowa jest o obiekcie budowlanym – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

Stosownie natomiast do art. 3 pkt 2 tej ustawy, przez budynek należy rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Jak wynika z kolei z art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego, budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, w szczególności budowlami są: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń techniczny (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Z kolei w art. 3 pkt 3a ww. Prawa budowlanego, przez obiekt liniowy należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Zgodnie z powyższymi przepisami droga utwardzona asfaltem, zdaniem Wnioskodawcy, spełnia definicję budowli.

Budynek gospodarczy o powierzchni 10 m2 jest budynkiem w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, ogrodzenie oraz droga wewnętrzna utwardzona asfaltem wraz z wjazdem (budynki w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane), są budowlami w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane.

Podobne stanowisko zostało zawarte w odniesieniu do drogi dojazdowej utwardzonej kostką brukową: „Mając zatem na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w stosunku do budowli (tj. drogi dojazdowej do zakładu produkcyjnego, z utwardzeniem z kostki brukowej), znajdującej się na działkach nr 1 i 2, arkusz mapy (...), spełnione zostały warunki niezbędne do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, a w konsekwencji do dostawy ww. budowli zwolnienie to będzie miało zastosowanie” (interpretacja   z 14 września 2023 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL3.4012.379.2023.2.NS, Zwolnienie z VAT planowanej sprzedaży działek stanowiących fragment drogi dojazdowej do zakładu produkcyjnego z utwardzeniem z kostki brukowej).

Wymienione budynki i budowle są trwale z gruntem związane.

Pomiędzy Wnioskodawcą i Jego żoną istniała i nadal istnieje ustawowa wspólność majątkowa małżeńska.

Pytania

1.Czy otrzymując odszkodowanie wynikające z treści decyzji Wojewody, Wnioskodawca będzie miał prawo zastosować art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwalniający z podatku dochodowego?

2.Czy transakcja przeniesienia przez Wnioskodawcę udziału w prawie użytkowania wieczystego działki, która w części utwardzona jest parkingiem oraz w części stanowi drogę wewnętrzną utwardzoną asfaltem wraz z wjazdem, na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, powinno podlegać zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?

3.Czy czynność wycofania przez Wnioskodawcę nieruchomości z działalności gospodarczej do majątku osobistego, a następnie ich darowizna na rzecz córki będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 1, dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i nr 3, dotyczących podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pana stanowisko w sprawie

Uzasadnienie Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia wskazanego w treści art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do zwolnienia danego przychodu z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest uzyskanie przychodu m.in. z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Trzeba przy tym zwrócić uwagę, iż ustawa o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r. została wymieniona w art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jako ustawa obejmująca swoim zakresem przedmiotowym również gospodarkę nieruchomościami.

Stosownie zaś do art. 9y ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, za nieruchomości oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, o których mowa w art. 9s ust. 3, 3a i 3e oraz w art. 9x ust. 4, od podmiotu, na rzecz którego wydawana jest decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, przysługuje odszkodowanie dotychczasowym właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości, a także osobom, którym przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości w dniu, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.

Jednocześnie stosownie do decyzji Wojewody został zastosowany art. 9s ust. 3 i 4 ustawy o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r. mówiący, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 3a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y i art. 9z.

Należy więc wskazać, że w świetle zacytowanych wyżej przepisów, odszkodowanie należne w opisanym stanie faktycznym zostanie wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. przez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych na podstawie systemu przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń na podstawie kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł.

Źródłem przychodów jest, wskazana w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przepisów ust. 1 pkt 8 nie stosuje się do odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 3, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Z kolei, jak stanowi art. 14 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, określone w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Tym samym każde przysporzenie majątkowe uzyskane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowi przychód z tej działalności, o ile ustawa nie wyłącza go z tej kategorii. Wobec tego, odszkodowania, jeżeli mają związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, stanowią podlegający opodatkowaniu przychód z tej działalności, chyba że wymienione są w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wówczas odszkodowania te korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145):

Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ww. ustawy:

Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W myśl art. 132 ust. 1a ww. ustawy:

Zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b.

Przy czym, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej   50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Warunkiem niezbędnym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest zatem otrzymanie m.in. odszkodowania, które przyznane zostało stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Zwolnienie nie przysługuje jednak, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

·nabycie nieruchomości nastąpi w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem oraz

·cena jej nabycia będzie o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie jeden z warunków albo niespełniony żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Jak wynika z opisu sprawy, decyzja ustalająca wysokość odszkodowania dla Wnioskodawcy została wydana w oparciu o treść art. 104 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, art. 9x ust. 4 oraz art. 9y ust. 1, 2, 3, 3a, 3b, 3c, 3d, 3e i 4 ustawy o transporcie kolejowym, art. 134 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W myśl art. 2 pkt 10 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 697 i 731).

Jak stanowi art. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym   (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 697):

Przepisy ustawy określają:

1) zasady korzystania z infrastruktury kolejowej, zarządzania infrastrukturą kolejową i jej utrzymania;

1a) gwarancje niezależności i bezstronności zarządcy infrastruktury kolejowej;

2) zasady prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych;

3) warunki techniczne eksploatacji pojazdów kolejowych;

3a) warunki zapewnienia interoperacyjności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

4) zasady i instrumenty regulacji transportu kolejowego;

5) szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych, w tym warunki lokalizacji i nabywania nieruchomości na ten cel oraz organy właściwe w tych sprawach;

6) czas pracy pracowników kolei wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne;

7) zasady ochrony praw pasażerów w transporcie kolejowym.

Zgodnie z art. 9y ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym:

Za nieruchomości oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, o których mowa w art. 9s ust. 3, 3a i 3e oraz w art. 9x ust. 4, od podmiotu, na rzecz którego wydawana jest decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, przysługuje odszkodowanie dotychczasowym właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości, a także osobom, którym przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości w dniu, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.

W myśl natomiast art. 9x ust. 4 ww. ustawy:

Jeżeli przeznaczona na pas gruntu pod linię kolejową nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa za odszkodowaniem, z dniem w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna, ustalonym według zasad określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y oraz art. 9z.

Na podstawie art. 9s ust. 3 i 3a ww. ustawy:

3. Nieruchomości, o których mowa w art. 9q ust. 1 pkt 7, stają się z mocy prawa własnością:

1) Skarbu Państwa - w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez PLK S.A. lub CPK,

2) jednostki samorządu terytorialnego - w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez tę jednostkę

- z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.

3a. Jeżeli na nieruchomości, o której mowa w ust. 3, lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe, z dniem w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna, prawa te wygasają.

Jak stanowi natomiast art. 9s ust. 4 ww. ustawy:

Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania w przypadkach, o których mowa w ust. 3 i 3a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y i 9z.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego z którego wynika, że nabycie prawa współużytkowania wieczystego nieruchomości będącej przedmiotem wywłaszczenia nastąpiło w okresie przekraczającym 2 lata przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego na podstawie decyzji Wojewody zmienionej decyzją Ministra Rozwoju i Technologii, stwierdzić należy, że w świetle art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pierwsza z dwóch negatywnych przesłanek zwolnienia przedmiotowego nie została spełniona.

W konsekwencji, przychód uzyskany przez Wnioskodawcę w 2024 r. z tytułu odszkodowania wypłaconego w związku z wygaśnięciem prawa współużytkowania wieczystego nieruchomości (działki nr D) z powodu jej przejęcia na cele realizacji inwestycji kolejowej, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).

Jednocześnie wyjaśnić należy, że na powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma wpływu wystąpienie (lub niewystąpienie) obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług. Kwestie związane z tym podatkiem są regulowane poprzez odrębne przepisy zawarte w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.). Oznacza to, że rozstrzygnięcia spraw w zakresie regulowanym ustawą o podatku od towarów i usług zasadniczo nie mają wpływu na rozstrzygnięcia w zakresie regulowanym ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb   ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r.   poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).