Możliwość preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca małoletnie dziecko po rozwodzie, za 2022, przy orzeczeniu opieki naprzemiennej przez sąd i przyznaniu świadczenia wychowawczego (800+) obojgu rodzicom.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 sierpnia 2024 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan ojcem sprawującym stałą opiekę nad dzieckiem – A.A, które jest wspólnym dzieckiem Pana i Pana byłej żony – B.A.

W wyniku rozwodu w 2020 r. została ustalona opieka naprzemienna, ponieważ mieszkał Pan u swojej matki.

W 2021 r. przeprowadził się Pan do X, gdzie stworzył Pan nowy dom dla syna. Od tego czasu syn przebywa wyłącznie pod Pana opieką. Mając u Pana swój własny pokój, ma stworzone dobre warunki rozwojowe. W ramach Pana opieki, ponosi Pan następujące wydatki związane z wychowaniem i utrzymaniem dziecka:

-koszty związane z edukacją szkolną, jak i pozaszkolną (np. j. angielski (...), zajęcia z piłki nożnej);

-zakup ubrań oraz obuwia;

-zakup urządzeń multimedialnych, tj. laptop, tablet;

-zakup sprzętu sportowego, tj. rower, hulajnoga, deskorolka i inne;

-koszty związane z telefonem komórkowym dziecka;

-koszty wyjazdów wakacyjnych za granicę, obozów sportowych oraz wyjazdów zimowych;

-koszty opieki medycznej.

Jako ojciec, stara się Pan zapewnić dziecku możliwie jak najlepszy byt i bezpieczeństwo finansowe.

Każde święta spędza Pan razem z synem. Każdą wolną chwilę spędzacie wspólnie, jeżdżąc na kilkudniowe zasiadki wędkarskie, jeżdżąc na rowerze, chodząc na basen. Pomaga Pan synowi w odrabianiu lekcji oraz codziennie wozi go Pan do szkoły.

Posiada Pan również oświadczenie od matki syna, które stwierdza, że rozlicza się ona w urzędzie skarbowym indywidualnie oraz potwierdza, że to Pan pełni opiekę wychowawczą nad Pana i Pana byłej żony synem.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Pana wniosek dotyczy rozliczenia za rok podatkowy 2022.

W okresie, którego dotyczy wniosek, podlegał Pan na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W 2022 r. uzyskał Pan dochody opodatkowane według skali podatkowej, pochodzące z tytułu umowy o pracę oraz z umowy zlecenia.

Orzeczenie sądu o rozwodzie między Panem a byłą żoną, matką A.A, uprawomocniło się (...) 2020 r. Po orzeczeniu rozwodu, Pana stan cywilny nie uległ zmianie. Nie wstąpił Pan ponownie w związek małżeński.

W okresie, którego dotyczy wniosek, nie był Pan ojcem dla innego dziecka, które wychowywał Pan wspólnie z drugim rodzicem lub opiekunem prawnym.

Pana dziecko – A.A – urodziło się (...) 2013 r.

W okresie, którego dotyczy wniosek, i do dnia dzisiejszego, samotnie sprawował Pan opiekę oraz samotnie wychowywał A.A.

Opieka naprzemienna nie została wyeliminowana z obrotu prawnego.

Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) na Pana dziecko zostało ustalone zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Początkowo, po złożeniu przez Pana wniosku, jako ojca samotnie wychowującego syna, świadczenie zostało przyznane w całości na Pana rzecz. Jednakże, ze względu na wyrok sądu, który ustanowił opiekę naprzemienną, ZUS podzielił świadczenie między oboje rodziców. Obecnie matka dziecka, zgodnie z Pana i jej ustaleniem, przekazuje Panu co miesiąc swoją część świadczenia w wysokości 400 zł.

W roku podatkowym 2022 nie miały do Pana zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W roku podatkowym 2022 nie miały do Pana również zastosowania przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Pytanie

Czy w świetle opisanych okoliczności ma Pan prawo do rozliczenia podatkowego jako samotnie wychowujący rodzic zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że w świetle opisanych okoliczności, tj. pełnienia faktycznej opieki nad dzieckiem oraz ponoszenia wszelkich wydatków związanych z jego wychowaniem, ma Pan prawo do rozliczenia podatkowego jako samotnie wychowujący rodzic.

Uzasadnia to Pan faktem, że pomimo formalnego orzeczenia o opiece naprzemiennej, dziecko faktycznie przebywa wyłącznie pod Pana opieką i to Pan ponosi koszty jego utrzymania i wychowania. Posiada Pan również oświadczenie matki dziecka, potwierdzające ten stan rzeczy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie

-podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.

Na podstawie art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

Z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2023 r. poz. 810 i 1565).

W świetle art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 421):

W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:

1)stosuje przepisy:

a)art. 30c lub

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy

-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;

2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie kilku warunków.

W szczególności, osoba chcąca skorzystać z tej preferencji podatkowej, musi posiadać określony status. Przy czym przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu, systemu wartości oraz postaw emocjonalnych.

Osobą samotnie wychowującą dziecko jest więc taka osoba, która osobiście troszczy się o bieżące zaspokajanie codziennych potrzeb dziecka w pojedynkę, tj. w pełni albo w przeważającej mierze bez udziału drugiego z rodziców.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że jest Pan ojcem małoletniego syna A urodzonego (...) 2013 r. Orzeczenie sądu o rozwodzie między Panem a byłą żoną, matką A, uprawomocniło się (...) 2020 r. W wyniku rozwodu w 2020 r. została ustalona opieka naprzemienna. Opieka naprzemienna nie została wyeliminowana z obrotu prawnego. Świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) na Pana dziecko zostało ustalone zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Początkowo, po złożeniu przez Pana wniosku, jako ojca samotnie wychowującego syna, świadczenie zostało przyznane w całości na Pana rzecz. Jednakże, ze względu na wyrok sądu, który ustanowił opiekę naprzemienną, ZUS podzielił świadczenie między oboje rodziców. Obecnie matka dziecka, zgodnie z Pana i jej ustaleniem, przekazuje Panu co miesiąc swoją część świadczenia w wysokości 400 zł. Podkreśla Pan, że w 2022 r. samotnie sprawował opiekę oraz samotnie wychowywał syna.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto, przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

W konsekwencji, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Zauważyć należy, że od 1 stycznia 2022 r. ustawodawca zdecydował się na zmianę normatywną, która zgodnie z art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przyznaje preferencji osobie, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko. Dotyczy to również sytuacji, gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Skoro ustanowienie opieki naprzemiennej powoduje podział świadczenia wychowawczego pomiędzy oboje rodziców, to niezależnie od ustaleń pomiędzy rodzicami (że świadczenie będzie pobierał jeden z nich) lub braku takich ustaleń (jeden z rodziców nie zajmuje się dzieckiem i to drugi pobiera świadczenie) – prawo do preferencyjnego rozliczenia nie przysługuje.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy – nie kwestionując Pana zaangażowania w proces wychowawczy syna A oraz posiadania przez Pana oświadczenia od matki syna, które stwierdza, że rozlicza się ona indywidualnie oraz potwierdza, że to Pan pełni opiekę wychowawczą nad Państwa synem – nie można uznać, że w Pana przypadku spełnione zostały wszystkie warunki wymagane dla rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wprawdzie – jak wskazał Pan we wniosku – w 2022 r. samotnie sprawował Pan opiekę oraz samotnie wychowywał syna, to jednak wobec ustanowienia przez sąd w wyroku rozwodowym w stosunku do tego dziecka opieki naprzemiennej – w związku z którą świadczenie wychowawcze zostało ustalone dla obojga rodziców zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci – wystąpiła określona w art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych negatywna przesłanka, która wyłącza możliwość skorzystania przez Pana z tej preferencji.

W konsekwencji, za 2022 r. nie może rozliczyć się Pan jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.