Interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.464.2024.2.AA
Temat interpretacji
Możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów przedawnionych wierzytelności i kosztów procesu.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
-prawidłowe – w części dotyczącej możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku procesem sądowym,
-nieprawidłowe – w pozostałej części.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
W dniu 21 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 21 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 sierpnia 2024 r. (wpływ 20 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W roku 2011 i 2012 wykonał Pan prace ślusarskie w nowo budowanej Stacji Uzdatniania Wody. Był Pan podwykonawcą firmy (…) ta natomiast była podwykonawcą firmy (…), która to wygrała przetarg i była generalnym wykonawcą.
Umowy miał Pan spisane z firmą (…), było kilka umów na ten sam obiekt, różne prace ślusarskie.
Po zakończeniu prac i podpisaniu protokołów odbiorów na wszystkie prace wystawił Pan Faktury Vat, które rozliczył Pan zgodnie z przepisami skarbowymi.
Zgodnie z umową zamawiający: cytat z pozwu „(…) umowy o prace budowlane i ślusarskie w budynku technologicznym na terenie Zakładu Uzdatniania Wody. Tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umów z kolejnych faktur VAT wystawionych przez wykonawcę zamawiający uprawniony był do zatrzymania 10% wynagrodzenia umownego netto tytułem kaucji gwarancyjnej”.
Część stanowiąca 70% wartości zabezpieczenia miała zostać zwolniona po złożeniu przez wykonawcę kompletnej dokumentacji powykonawczej i po końcowym odbiorze robót potwierdzonym protokołem odbioru końcowego. Pozostała część, tj. 30% wartości zabezpieczenia miała zostać zwrócona po dacie wygaśnięcia wszelkich uprawnień z tytułu rękojmi i gwarancji. Wszystkie roboty zostały wykonane i protokolarnie odebrane.
Dowód: umowa o roboty budowlane z dnia 01.08.2011 r. umowa o roboty budowlane z dnia 10.09.2011 r. wraz z aneksem, umowa o roboty budowlane z dnia 03.10.2011 r., protokół odbioru z dnia 29.09.2011 r., protokół odbioru z dnia 21.12.2011 r., protokół odbioru z dnia 11.04.2012 r.
Pomimo tego, że powódka zawarła umowy z przypozwaną, to pozwana, będąca Generalnym Wykonawcą, na mocy zawartej pomiędzy pozwaną a przypozwaną umowy przelewu, dokonywała zapłaty za niektóre faktury wystawione przez powódkę za wykonanie prac objętych umową. Faktury te były wystawiane na firmę (…). Przy okazji tychże płatności pozwana dokonywała potrąceń w/w umownego zabezpieczenia, tj. 10% wynagrodzenia umownego netto.
Tak jak to zostało wskazane przez powoda w piśmie z dnia 18 listopada 2019 r., powód wystawił następujące faktury na firmę (…):
-faktura nr (…) z dnia 23 maja 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 18 czerwca 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 18 sierpnia 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 20 września 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 18 października 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 18 października 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 18 października 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 27 października 2011 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 09 stycznia 2012 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 09 stycznia 2012 r. na kwotę (…) zł brutto;
-faktura nr (…) z dnia 10 stycznia 2012 r. na kwotę (…) zł brutto.
Powód wystawił więc faktury na łączną kwotę (…) zł brutto.
W związku z dokonaną przez przypozwaną cesją wierzytelności powoda pozwana dokonywała płatności za ww. faktury wystawione na firmę (…), tym samym potwierdzając, że doszło do skutecznej cesji, częściowo dokonanej w formie pisemnej, a częściowo w formie ustnej.
Potwierdzają to również zeznania świadka z dnia 20 listopada 2019 r.
Zgodnie z zapisami dokonanej przez przypozwaną i pozwaną cesji, przy rozliczaniu ww. wierzytelności, pozwana zatrzymywała 10% wynagrodzenia widniejącego na fakturze VAT tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
I tak, powód odnotował następujące wpłaty pozwanej w łącznej wysokości tytułem uregulowania płatności wynikających z wystawionych faktur:
-wpłata z dnia 11 sierpnia 2011 r. na kwotę (…) zł;
-wpłata z dnia 15 września 2011 r. na kwotę (…) zł;
-wpłata z dnia 20 października 2011 r. na kwotę (…) zł;
-wpłata z dnia 29 grudnia 2011 r. na kwotę (…) zł;
-wpłata z dnia 11 stycznia 2012 r. na kwotę (…) zł.
Strona powodowa odnotowała również jedną wpłatę w formie gotówkowej, jeszcze przed dokonaną przez strony cesją. Firma (…) z tytułu wystawionej przez powoda faktury uiściła w dniu 30 maja 2011 r. kwotę (…) zł. Firma (…) dokonała również w dniu 15 listopada 2011 r. wpłaty w kwocie (…) zł. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że przypozwany również dokonywał zatrzymania części wynagrodzenia (10% wynagrodzenia należnego powodowi) tytułem zabezpieczenia, jednak przekazywał on tę kwotę pozwanej celem ułatwienia późniejszych rozliczeń.
Podsumowując wszystkie dokonane wpłaty, powód otrzymał z tytułu wystawionych faktur kwotę w łącznej wysokości (…) zł.
Dochodzona w niniejszej sprawie kwota (…) zł to różnica pomiędzy łączną kwotą wystawionych przez powoda faktur a sumą dokonanych przez pozwanego oraz przypozwanego wpłat. Jest to więc ta część wynagrodzenia powoda, która zgodnie z zapisami umownymi miała zostać zatrzymana tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy, tj. równowartość 10% należnego z tytułu wykonanej umowy wynagrodzenia netto (…). „Sąd zasądził mi tylko cyt:
Wyrok W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
(…).
Z uwagi na powyższe kwota, którą wykazał Pan na fakturach, a nie otrzymał i rozliczył od niej podatek dochodowy, to: (…) zł brutto.
Ponadto w uzupełnieniu do wniosku udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:
-jaka była/jest forma opodatkowania Pana działalności w latach 2011-2024,
Na zasadach ogólnych książka przychodów i rozchodów
-w opisie sprawy wskazał Pan: „Byłem podwykonawcą firmy (…)”, natomiast w dalszej części wskazał Pan: „Zgodnie z umową zamawiający: cytat pozwu” „(…)” – proszę zatem o wyjaśnienie rozbieżności i jednoznaczne wyjaśnienie, dla której z tych firm był Pan podwykonawcą;
Wszystkie umowy miał Pan podpisane w (…).
-kogo Pan rozumie pod pojęciem „powoda”, „pozwanej” i „przypozwanej” – proszę odpowiednio przyporządkować te pojęcia do podmiotów opisanych we wniosku (tu: (…));
Powód – (…), Pozwana – (…), Przypozwana – (…).
-jaki był powód zatrzymania i niewypłacenia Panu części wynagrodzenia umownego tytułem kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł;
Firma (…), jak twierdziła, nie miała pieniędzy, natomiast firma (…) zatrzymała kaucje (…) na pokrycie kosztów robót gwarancyjnych, innych niż moje, w toku procesu wykazał Pan, że Pana prace nie były objęte żadnymi naprawami gwarancyjnymi.
-w jaki sposób koszty procesu sądowego służyły/służą uzyskaniu przez Pana przychodów oraz zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów;
Zaksięgował Pan je jako koszt w związku z prowadzoną działalnością, tak jak cały ten proces był z tym związany.
-czy i kiedy zapłacił/zapłaci Pan zasądzoną kwotę (…) zł;
Zapłacił Pan 3 czerwca 2024 r.
-co należy rozumieć przez stwierdzenie „tytułem zwrotu brakującej części wydatków” – proszę szczegółowo opisać, o jakie wydatki chodzi;
Chodzi o koszty wstawienia się na rozprawie jednego ze świadków zasądzone przez Sąd.
-w jaki sposób kwota (…) zł służyła/służy uzyskaniu przez Pana przychodów oraz zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów;
Zaksięgował Pan to jako koszt w celu dochodzenia roszczeń.
-Czy i kiedy zapłacił/zapłaci Pan kwotę (…) zł;
Zapłacił Pan 3 czerwca 2024 r.
-czy w odniesieniu do wierzytelności (z tytułu kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł) w wyroku (bądź w jakimkolwiek innym dokumencie) znajduje się zapis, że zwalnia Pan dłużnika z długu, a dłużnik to zwolnienie przyjmuje;
Na razie nie ma takiego zapisu.
-czy w Pana sprawie doszło do umorzenia wierzytelności (z tytułu kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł) w myśl art. 508 ustawy Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2024 poz. 1061). Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Nigdy nikogo nie zwolnił Pan z długu, Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie z uwagi na przedawnienie.
-jeśli doszło do umorzenia wierzytelności (z tytułu kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł), to czy była ona wcześniej zarachowana przez Pana jako przychód należny na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;
Tak była zaksięgowana jako przychód.
-czy wierzytelność (z tytułu kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł) przedawniła się.
Według Sądu została przedawniona.
Pytanie
1.(…) zł brutto – czy kwota w całości jest Pana kosztem i może ją Pan wykazać w kolejnym miesiącu jako koszt?
2.„zasądza od powoda – na rzecz strony pozwanej kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów procesu;” – czy ta kwota jest również w całości Pana kosztem i może ją Pan wykazać w kolejnym miesiącu jako koszt?
3.„nakazuje pobrać od powoda (…) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego kwotę (…) zł tytułem zwrotu brakującej części wydatków;” – czy ta kwota jest również w całości j Pana kosztem i może ją Pan wykazać w kolejnym miesiącu jako koszt?
Kwoty łącznie: (…) zł.
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie – cała kwota (…) zł brutto jest Pana kosztem, bo nigdy nie otrzymał Pan tych pieniędzy, a wszystkie podatki odprowadził Pan zgodnie z prawem łącznie z vatem, którego Pan wie, że nie odzyska, ale to już Pan wie, odliczenie powinien Pan zrobić w kolejnym miesiącu po otrzymaniu Waszej decyzji.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest:
-prawidłowe – w części dotyczącej możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku procesem sądowym,
-nieprawidłowe – w pozostałej części.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W myśl art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów tak, aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.
Wyrażenie „w celu osiągnięcia przychodów” zawarte we wskazanym art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z osiąganiem przychodów podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania. Zauważam, że przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodów), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód).
Dlatego kosztem uzyskania przychodów są wszelkie wydatki, których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodów z danego źródła bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów i nie są wymienione w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W świetle powyższego – aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:
·został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodów podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
·jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
·pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
·poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
·został właściwie udokumentowany,
·nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. To podatnik jest zobowiązany wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Zatem podkreślam, że o tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący tę działalność, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa zatem obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością, w tym okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów.
Przy czym, związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodów, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.
Koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze są związane z uzyskaniem przychodów z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodów z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła. Koszty te są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowane do danego źródła przychodów.
Co warte podkreślenia w kontekście Pana sprawy, jednym z warunków zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą.
Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w latach 2011 i 2012 w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – jako podwykonawca Spółki jawnej wykonywał Pan prace ślusarskie i budowlane. Za te prace wystawił Pan faktury na Spółkę jawną i zaksięgował jako przychód należny. Zgodnie z umową Spółka akcyjna (Pozwana) była uprawniona do zatrzymania 10% wynagrodzenia umownego netto tytułem kaucji gwarancyjnej. Jak wynika z opisu sprawy na mocy zawartej umowy Spółka akcyjna dokonywała zapłaty za niektóre faktury wystawione przez Spółkę jawną na wykonanie prac objętych umową. Jak wynika z opisu sprawy, nie otrzymał Pan całej należnej kwoty. Stąd dochodzona w tej sprawie kwota (…) to różnica pomiędzy łączną kwotą wystawionych przez Pana faktur a sumą dokonanych wpłat przez wykonawców. W stosunku do różnicy wystąpił Pan z powództwem do sądu rejonowego. Sąd zasądził na Pana rzecz m.in. kwotę (…) zł. Natomiast pozostała kwota (…) zł nie została spłacona. W odniesieniu do tej wierzytelności z tytułu kaucji gwarancyjnej w wysokości (…) zł wyjaśnił Pan, że nigdy nikogo nie zwolnił Pan z długu, a sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie z uwagi na przedawnienie.
Dlatego wyjaśniam, że wierzytelności przedawnione nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
W myśl bowiem art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.
Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne – do wysokości zarachowanej jako przychód należny.
Upływ terminu przedawnienia oznacza brak możliwości skutecznego żądania wykonania zobowiązania, gdyż dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia, mimo że jego dług nadal istnieje. Przedawnienie jest okolicznością kształtującą zarówno sytuację podatkową wierzyciela, jak i dłużnika. Szczególnie wyraźnie jest to widoczne, gdy podmioty te prowadzą działalność gospodarczą, w ramach której powstało przedawnione zobowiązanie.
Instytucję przedawnienia roszczeń majątkowych wprowadza art. 117 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061). Zgodnie z którym:
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
§ 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
§ 21. Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.
Wskazuję również, że o przedawnieniu wierzytelności nie stanowi fakt dokonania odpowiedniego zapisu w księgach podatkowych, ale spełnienie przesłanek, o których mowa w przepisach kodeksu cywilnego (ogólne terminy przedawnienia zostały określone w art. 118 tej ustawy).
Zgodnie z art. 118 ustawy – Kodeks cywilny:
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Co do zasady termin przedawnienia, zgodnie z art. 118 ustawy – Kodeks cywilny, w odniesieniu do roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata. Zasadniczo bieg terminu przedawnienia, zgodnie z art. 120 tejże ustawy, rozpoczyna się od dnia wymagalności roszczenia.
Kwalifikacji wierzytelności jako przedawnionej nie zmienia również możliwość dochodzenia przedawnionego roszczenia, wynikająca z art. 117 § 2 i 411 pkt 3 Kodeksu cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego nie można bowiem utożsamiać przedawnienia roszczenia z jego wygaśnięciem.
W przedstawionych okolicznościach wierzytelność uległa przedawnieniu.
Przedawnienie ma ten skutek, że nieuregulowana do tego momentu wierzytelność nie będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Stanie się tak niezależnie od tego, czy wierzytelność ta została wcześniej zarachowana jako przychód należny.
Zatem kwota brutto (…) zł, uznana przez Sąd za przedawnioną nie może być uznana przez Pana za koszy uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.
Nie znajdzie też zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bo – jak wynika z opisu sprawy – wierzytelność nie została przez Pana umorzona, a dodatkowo uległa przedawnieniu.
Podsumowanie: niewypłacona Panu kwota (…) zł, uznana przez Sąd za przedawnioną nie może być uznana przez Pana za koszy uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.
We wniosku wyjaśnił Pan również, że w czerwcu 2024 r. zapłacił Pan koszty procesu sądowego w kwocie (…) zł. Koszty te poniósł Pan w związku z prowadzoną działalnością. Opisany przez Pana proces był związany z tą działalnością. Zgodnie z wyrokiem z czerwca 2024 r. zapłacił Pan również koszty stawienia się na rozprawie jednego ze świadków zasądzone przez Sąd w kwocie (…) zł.
Odnosząc się do możliwości zaliczenia zasądzonych od Pana kosztów procesu, wyjaśniam, że koszty procesu sądowego, w którym brał Pan udział, nie zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W niektórych zatem przypadkach zasądzone od podatnika koszty procesu (w tym również procesu przegranego) mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Fakt przegrania sporu nie decyduje o możliwości zakwalifikowania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, ale decydujące znaczenie ma, czy dany koszt został poniesiony w celu zabezpieczenia bądź zapewnienia źródła przychodu.
Uczestnictwo w procesie zasadniczo jest przejawem dążenia do pozytywnego dla podatnika rozstrzygnięcia sporu przed sądem. W przypadku sporu dotyczącego roszczeń o charakterze majątkowym, ponoszenie przez podatnika kosztów związanych z postępowaniem sądowym można zatem uznać za racjonalne oraz uzasadnione ekonomicznie. Co więcej, jeśli spór prowadzony jest z kontrahentem, ponoszone koszty sądowe należy niewątpliwie zakwalifikować jako koszty związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Toczenie sporów mieści się bowiem zasadniczo w zakresie zwykłego ryzyka gospodarczego.
Odnośnie do kwestii momentu ujęcia ww. wydatków w kosztach podatkowych wskazuję na art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:
Koszty uzyskania przychodów są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.
Stosownie natomiast do art. 22 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
W myśl art. 22 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Zasady określone w ust. 5-5c, z zastrzeżeniem ust. 6b, mają zastosowanie również do podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, pod warunkiem że stale w każdym roku podatkowym księgi te będą prowadzone w sposób umożliwiający wyodrębnienie kosztów uzyskania przychodów odnoszących się tylko do tego roku podatkowego.
Zgodnie z art. 22 ust. 6b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników, o których mowa w ust. 6, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
Z przytoczonych regulacji wynika, że u podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów wydatki, które w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią koszt podatkowy, co do zasady muszą być zaewidencjonowane w tej księdze w roku podatkowym, w którym zostały poniesione, nawet jeśli dotyczą przychodów przyszłych lat. Przy czym za dzień poniesienia kosztu u tych podatników uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.
Zatem zarówno zapłacone przez Pana koszty procesu w kwocie (…) zł, jak i koszty stawienia się na rozprawie jednego ze świadków w kwocie (…) zł zasądzone przez Sąd stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie zapłaty.
Podsumowanie: zarówno zasądzone przez Sąd od Pana kwota (…) zł tytułem zwrotu kosztów procesu, jak i koszty stawienia się na rozprawie jednego ze świadków w kwocie (…) zł stanowią koszty uzyskania przychodów w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej w dacie zapłaty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).