Skutki podatkowe sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 czerwca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 18 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani, w odpowiedzi na wezwanie, pismem z 5 sierpnia 2024 r. (wpływ 8 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni jest spadkobiercą swojej siostry X (dalej: „Spadkodawczyni”), która zmarła w dniu (…) 2022 r. w (…), gdzie na stałe mieszkała. Wnioskodawczyni odziedziczyła spadek po Spadkodawczyni wraz z 2 (dwoma) innymi osobami, tj. rodzonymi siostrami jej oraz Spadkodawczyni (dalej: „Spadek”). Odziedziczenie Spadku przez Wnioskodawczynię oraz jej siostry zostało urzędowo potwierdzone przez akt poświadczenia dziedziczenia, sporządzony w dniu 07.06.2022 r. przez notariusza (…).

Z powyższego aktu wynika, że każdy ze spadkobierców, w tym również Wnioskodawczyni z mocy ustawy odziedziczyła z dobrodziejstwem inwentarza spadek w jednej trzeciej części (1/3) części. W skład spadku wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, położonego w (…), o wartości rynkowej (…) złotych (dalej: „Nieruchomość”).

Nieruchomość, tj. lokal mieszkalny, którego właścicielem była Spadkodawczyni, tj. siostra Wnioskodawczyni, został nabyty przez nią w 1995 r. jako spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Spadkodawczyni była wyłącznym właścicielem prawa do tej Nieruchomości nieprzerwanie od 1995 roku. Nieruchomość nigdy nie była własnością przedsiębiorstwa, ani nie służyła do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wszyscy spadkobiercy, w tym Wnioskodawczyni w ustawowym terminie złożyli zeznania podatkowe SD-Z2 - zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, do (…) Urzędu Skarbowego w (…) właściwego ze względu na położenie Nieruchomości.

W związku z tym, iż członkiem spółdzielni mieszkaniowej uprawnionym do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego może być tylko jedna osoba, spadkobierczynie przeprowadziły postępowanie sądowe o dział spadku w wyniku którego właściwy sąd powszechny prawomocnym postanowieniem z dnia 05.12.2022 r. przyznał prawo do Nieruchomości wyłącznie Wnioskodawczyni, zaś od Wnioskodawczyni zasądził spłatę na rzecz pozostałych 2 (dwóch) spadkobierców w kwocie (…) zł na jednego pozostałego spadkobiercę, płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia wyroku. Łączna kwota zasądzonej spłaty wynosi więc (…) zł.

Wnioskodawczyni w celu pozyskania środków na spłatę pozostałych spadkobierców zawarła w dniu (…) 2023 r. przedwstępną umowę sprzedaży prawa do Nieruchomości w formie aktu notarialnego. Zgodnie z ww. umową ostateczna umowa sprzedaży ma być zawarta do dnia (…) 2024 r. Na dzień dzisiejszy ostateczna umowa sprzedaży nie została jeszcze zawarta.

W piśmie z 5 sierpnia 2024 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zawarte w wezwaniu pytania:

a)czy, a jeśli tak to kiedy, doszło do zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem wniosku? Jeśli nie doszło do zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży - to proszę wskazać kiedy nastąpi sprzedaż ww. nieruchomości. (Jaka jest data planowanej transakcji?)

Odpowiedź: Doszło do zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży nieruchomości, będącej przedmiotem wniosku. Nastąpiło to w dniu (…) 2024 r.

b)czy, a jeśli tak to kiedy, doszło do spłaty na rzecz pozostałych dwóch spadkobierców? Jeżeli spłata nie została jeszcze dokonana – proszę wskazać kiedy nastąpi.

Odpowiedź: Doszło do całkowitej spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców, co nastąpiło w dniu (…) 2024 r.

Pytania

1.Czy na skutek planowanego zbycia całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych wyłącznie w zakresie przychodu z tytułu sprzedaży udziałów w prawie, nabytych w wyniku działu spadku?

2.Czy spłaty zasądzone od Wnioskodawczyni na rzecz pozostałych spadkobierców z tytułu przyznania Wnioskodawczyni całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowią koszty uzyskania przychodu w zakresie przychodu Wnioskodawczyni z tytułu sprzedaży udziałów w prawie, nabytych w wyniku działu spadku (2/3 udziału)?

3.Czy otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego ponad swój udział w spadku stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (2/3 udziału)?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Zdaniem Wnioskodawczyni na skutek planowanego zbycia całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych wyłącznie w zakresie przychodu z tytułu sprzedaży udziałów w prawie, nabytych w wyniku działu spadku, tj. 2/3 udziału, obliczonego jako 2/3 ceny sprzedaży całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „PDOF”): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOF źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)Innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przytoczony przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą nie następujące w wykonaniu działalności gospodarczej odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu i rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8) PDOF, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym (tak: Interpretacja Indywidualna z dnia 27 września 2023 r., 0113-KDIPT2-2.4011.517.2023.2.AKR). W myśl zaś przepisów art. 924 i 925 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.

W niniejszej sprawie Wnioskodawczyni planuje sprzedaż całości spółdzielczego własnościowego prawa do Nieruchomości. Część udziału w tym prawie, stanowiącą 1/3 całości Wnioskodawczyni nabyła na podstawie spadku. W konsekwencji, do dochodu ze sprzedaży tej części udziału powinien znaleźć zastosowanie art. 10 ust. 5 PDOF, zgodnie z którym: „W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę”.

Z art 10 ust. 5 PDOF wynika, że jeżeli nieruchomości lub prawa majątkowe określone przez art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) tej ustawy zostały nabyte w drodze spadku, to ich odpłatne zbycie (dokonane poza działalnością gospodarczą) stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę. Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat - to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu. Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) w związku z art. 10 ust. 5 PDOF (czyli nabytych w drodze spadku), decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia przez spadkodawcę.

W niniejszej sprawie udział w Nieruchomości nabyty w drodze spadku przez Wnioskodawczynię był wcześniej nabyty przez Spadkodawczynię (1995 rok). Spadkodawczyni nabyła go więc przed 31.12.2018 r. Oznacza to, że gdy Wnioskodawczyni w 2023 lub 2024 roku dokona planowanego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do Nieruchomości, a w nim zbycia udziału nabytego w wyniku otwarcia spadku, to nastąpi to już po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tego udziału przez Spadkodawczynię. W związku z powyższym, dochód ze sprzedaży przez Wnioskodawczynię 1/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do Nieruchomości, uzyskanego w drodze spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód ze sprzedaży przez Wnioskodawczynię 2/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do Nieruchomości, uzyskanego wskutek działu spadku, gdyż w tym przypadku jego odpłatne zbycie nastąpiło przed upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie przez Wnioskodawczynię.

Za datę nabycia nieruchomości, w przypadku gdy była ona przedmiotem działu spadku, uważa się datę, w której dokonano przeniesienia własności nieruchomości na nowego właściciela. Jeżeli w wyniku działu spadku udział w nieruchomości zwiększa się, tj. przekracza udział nabyty uprzednio w spadku, to data działu spadku będzie również datą nabycia tej części nieruchomości, o którą zwiększył się udział w niej po dokonaniu działu spadku. Zatem nabycie w wyniku działu spadku części majątku spadkowego, który należał do innych spadkobierców tj. otrzymanie z tego majątku udziałów przekraczających pierwotny udział spadkowy stanowi nabycie w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8) PDOF (tak: Interpretacja indywidualna z dnia 10.10.2013 r. IBPBII/2/415-742/13/Łcz). Należy zatem stwierdzić, że w rozpatrywanej sytuacji w części, w której nabycie Nieruchomości nastąpiło z dniem śmierci Spadkodawczyni, pięcioletni okres, określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, upłynął z końcem 2000 r. Natomiast w tej części, w której nabycie nieruchomości nastąpiło z dniem dokonania działu spadku zbycie dokonane w 2023 lub w 2024 roku spowoduje obowiązek zapłaty podatku.

Dla rozdzielenia skutków podatkowych w zakresie sprzedaży poszczególnych udziałów w Nieruchomości, znaczenia nie ma fakt, że oba udziały w Nieruchomości zostaną sprzedane jednocześnie. Każdy z tych udziałów został nabyty odrębnie przez Wnioskodawczynię i powinien być odrębnie oceniany w zakresie daty jego nabycia a co za tym idzie, w zakresie ustalenia czy jego sprzedaż podlega opodatkowaniu. Praktyka organów podatkowych potwierdza, że skutki podatkowe nabycia i sprzedaży danego udziału we współwłasności nieruchomości należy rozpatrywać odrębnie dla każdego udziału (tak m.in. Interpretacja indywidualna z dnia 24 Iipca 2023 r. 0114- KDIP3-2.4011.475.2023.2.BM: Interpretacja indywidualna z dnia 6 lipca 2020 r., 0112-KDIL2-1.4011.469.2020.2.KB). Przykładowo jak stwierdzono w Interpretacji indywidualnej z dnia 6 lipca 2020 r., 0112-KDIL2- 1 4011.469 2020.2.KB: środki uzyskane przez Zainteresowaną ze sprzedaży mieszkania w części odpowiadającej udziałom odziedziczonym po zmarłym ojcu nie podlegają opodatkowaniu, natomiast od pozostałej części nabytej ponad przysługujący jej pierwotnie udział w wyniku zniesienia współwłasności będzie ona zobowiązana uiścić podatek dochodowy w związku ze sprzedażą mieszkania przed upływem 5 lat od daty jego nabycia.

W związku z powyższym, dochód ze sprzedaży przez Wnioskodawczynię 1/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do Nieruchomości, uzyskanego w drodze spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zaś dochód ze sprzedaży pozostałego udziału, tj. 2/3 - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dochód ze sprzedaży przez Wnioskodawczynię 1/3 udziału, uzyskany w drodze spadku i nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych powinien być obliczony proporcjonalnie do wielkości danego udziału podlegającego sprzedaży. Skoro udział nabyty w drodze spadku stanowi 1/3 całości praw Wnioskodawczyni podlegającej sprzedaży, to oznacza to, że kwota stanowiąca 1/3 dochodu Wnioskodawczyni ze sprzedaży całości jej praw do Nieruchomości nie podlega opodatkowaniu. Jednocześnie zaś opodatkowaniu podlega kwota stanowiąca 2/3 dochodu Wnioskodawczyni ze sprzedaży całości jej praw do Nieruchomości.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawczyni spłaty zasądzone od Wnioskodawczyni na rzecz pozostałych spadkobierców z tytułu przyznania Wnioskodawczyni całości spółdzielczego własnościowego prawa do Nieruchomości stanowią koszty uzyskania przychodu w zakresie przychodu Wnioskodawczyni z tytułu sprzedaży udziałów sprawie, nabytych w wyniku działu spadku (2/3 udziału).

Stosownie do art. 30e ust. 2 PDOF, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. W świetle art. 19 ust. 1 PDOF, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena określona w umowie, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 6c PDOF, koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania. W przypadku odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego kosztem uzyskania przychodu w części dotyczącej udziału nabytego w drodze działu spadku od pozostałych spadkobierców jest kwota spłaty na ich rzecz związana z nabyciem od nich udziałów w ww. lokalu mieszkalnym (tak: Interpretacja indywidualna z dnia 06.07.2021 r., O113-KDIPT2-2.4011.282.2021.2.MK).

Zgodnie z art. 22 ust. 6d PDOF za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadku i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku zalicza się również udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę oraz przypadające na podatnika ciężary spadkowe, w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub zbywanego prawa odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych przez podatnika. Przez ciężary spadkowe, o których mowa w zdaniu drugim, rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c). Zgodnie z art. 22 ust. 6e PDOF, wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jak zaś na bazie ww. przepisów stwierdzono w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24.07.2020 r., I SA/Po 34/20, Legalis: „Spłata spadkobierców stanowi koszt uzyskania przychodu ze zbycia nieruchomości przez podatnika, który w wyniku działu spadku stał się jej wyłącznym właścicielem.” Stanowisko powyższe potwierdził również wyrok Naczelnego sądu Administracyjnego z dnia 01.09.2023 r., II FSK 2494/20. W niniejszej sprawie właściwy sąd powszechny w wyniku działu Spadku przyznał Wnioskodawczyni całość spółdzielczego własnościowego prawa do Nieruchomości w zamian za spłatę na rzecz pozostałych spadkobierców. W niniejszej sprawie zasądzone spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców służą Wnioskodawczyni do zwiększenia jej udziału w Nieruchomości. W związku z tym spłaty te będą stanowić koszt uzyskania przychodu w zakresie przychodu Wnioskodawczyni z tytułu sprzedaży udziałów sprawie, nabytych w wyniku działu spadku (2/3 udziału), z chwilą ich poniesienia.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Ad. 3.

Zdaniem Wnioskodawczyni otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku ze spłatą (ekwiwalentną) na rzecz pozostałych spadkobierców, prawa do lokalu mieszkalnego ponad swój udział w spadku nie stanowi przychodu dla Wnioskodawczyni w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to również dla Wnioskodawczyni nieodpłatne świadczenie w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy, stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8) w związku z art. 10 ust. 7 PDOF nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie zaś przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem (tak: Interpretacja indywidualna z dnia 22.03.2023 r., 0115-KDIT1.4011.99.2023.1.PSZ).

Zgodnie zaś z art. 11 ust. 1 PDOF przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9,10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika (tak: Interpretacja indywidualna z dnia 22.03.2023 r., 0115-KDIT1.4011.99.2023.1.PSZ). W związku z tym należy wskazać, że obok pieniędzy i wartości pieniężnych, ustawodawca za przychody uważa również wartość otrzymanych świadczeń w naturze. Świadczenia w naturze to takie świadczenia, w przypadku których przedmiot świadczenia jest inny niż pieniądz lub wartość pieniężna.

Nabycie nieruchomości w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi nabycie w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli nabycie to jest nieodpłatne to rodzi ono określone skutki podatkowe w rozumieniu przepisów PDOF. Otrzymując nieodpłatnie - w wyniku działu spadku - część przekraczającą udział spadkowy spadkobierca uzyskuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy. To z kolei powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, na skutek osiągnięcia przychodu z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 PDOF (tak; Interpretacja indywidualna z dnia 22.03.2023 r., 0115-KDIT1.4011.99.2023.1.PSZ).

W niniejszej sprawie Wnioskodawczyni nie otrzymała jednak części Nieruchomości przekraczającej jej udział spadkowy nieodpłatnie, lecz w zamianą za spłatę pieniężną pozostałych spadkobierców. W konsekwencji Wnioskodawczyni nie mogła w ten sposób uzyskać przychodu. Podobnie jak przychodu nie uzyskają pozostali spadkobiercy otrzymujący spłatę. Potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 09.11.2011 r., sygn. akt 1 SA/Łd 1173/11, zgodnie z którym: Objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP, stanowiącego że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych ustawą, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje.

Gdyby Wnioskodawczyni otrzymała udziały w prawie do Nieruchomości od pozostałych spadkobierców nieodpłatnie lub częściowo nieodpłatnie to w takim przypadku uzyskałaby ona przychód. Taki przychód nie byłby jednak opodatkowany. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 125) PDOF, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. W niniejszej sprawie ww. przepis znajduje zastosowanie, gdyż pozostali spadkobiercy, których udziały w Nieruchomości zostały przekazane Wnioskodawczyni są jej rodzeństwem, tj. zaliczają się do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie stanowi ono źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a  kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W świetle art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl natomiast art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Aby zatem ustalić, czy w przedmiotowej sprawie sprzedaż przez Panią prawa do lokalu mieszkalnego podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, istotne jest ustalenie, czy odpłatne zbycie nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 ww. ustawy:

Art. 924 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Według art. 925 powołanej ustawy:

Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 ww. Kodeksu).

Według art. 1035 powołanego Kodeksu:

Na gruncie art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 1038 § 2 Kodeksu cywilnego:

Z instytucją działu spadku mamy więc do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności, czy działu spadku, jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast, biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli, jeśli:

-podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub

-wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy mieści się w ramach posiadanego dotychczas udziału.

Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie majątkowym nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w drodze działu spadku (nawet jeżeli dział spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem majątkowym. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw aż do momentu działu spadku. Nabycie w wyniku działu spadku części majątku, który należał do innych spadkobierców, należy więc traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści wniosku wynika, że w 2022 roku zmarła Pani siostra, po której spadek na podstawie testamentu odziedziczyła Pani wraz z dwoma innymi osobami, tj. rodzonymi siostrami Pani oraz Spadkodawczyni. Każdy ze spadkobierców, w tym również Pani z mocy ustawy odziedziczył z dobrodziejstwem inwentarza spadek w 1/3 części. W skład spadku wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, położonego w (…), o wartości rynkowej (…) złotych. Nieruchomość, tj. lokal mieszkalny, którego właścicielem była Spadkodawczyni, tj. Pani siostra, został nabyty przez nią w 1995 r. jako spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Spadkodawczyni była wyłącznym właścicielem prawa do tej Nieruchomości nieprzerwanie od 1995 roku. Spadkobierczynie (Pani wraz z siostrami) przeprowadziły postępowanie sądowe o dział spadku, w wyniku którego właściwy sąd powszechny prawomocnym postanowieniem z dnia 05.12.2022 r. przyznał prawo do Nieruchomości wyłącznie Pani, zaś od Pani zasądził spłatę na rzecz pozostałych dwóch spadkobierców w kwocie (…) zł na jednego pozostałego spadkobiercę, płatną w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia wyroku. Łączna kwota zasądzonej spłaty wynosi (…) zł. W celu pozyskania środków na spłatę pozostałych spadkobierców zawarła Pani w dniu (…) 2023 r. przedwstępną umowę sprzedaży prawa do Nieruchomości w formie aktu notarialnego. Do zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży nieruchomości, będącej przedmiotem wniosku, doszło w dniu (…) 2024 r. Całkowita spłata na rzecz pozostałych spadkobierców nastąpiła w dniu (…) 2024 r.

Przystępując do oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia przez Panią w (...) 2024 r. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, w pierwszej kolejność zauważyć należy, że:

-do nabycia przez Panią 1/3 udziału w ww. lokalu doszło w drodze spadku po Pani siostrzezmarłej w 2022 r., oraz

-do nabycia 2/3 udziału w tym lokalu przez Panią doszło w drodze działu spadku, dokonanego postanowieniem sądu z 5 grudnia 2022 r.

Odnosząc się do udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, który nabyła Pani w spadku, stwierdzić należy że pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tego prawa do lokalu przez spadkodawczynię, tj. Pani siostrę. Skoro spadkodawczyni nabyła to prawo do lokalu w 1995 r., to pięcioletni okres, o którym mowa wyżej niewątpliwie upłynął.

Zatem, odpłatne zbycie przez Panią ww. udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu ww. przepisu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, odpłatne zbycie udziału w tym prawie do lokalu, który nabyła Pani w drodze działu spadku dokonanego postanowieniem sądu z 5 grudnia 2022 r., ponad pierwotny udział w spadku, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ww. ustawy w związku z art. 10 ust. 7 tej ustawy. Sprzedaż została dokonana przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano działu spadku. Tym samym, dochód z odpłatnego zbycia udziału nabytego wskutek działu spadku ponad udział nabyty w wyniku spadkobrania, podlega – zgodnie z art. 30e ust. 1 przywołanej ustawy – opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym.

Według art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że na skutek zbycia w 2024 r. całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych wyłącznie w zakresie przychodu z tytułu sprzedaży udziałów w tym prawie, nabytych w wyniku dokonanego w 2022 r. działu spadku.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Jak stanowi artykuł 30e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 19 ust. 1 cyt. ustawy:

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy:

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością, np. koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości). Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Koszty te nie są kosztami nabycia, lecz jako koszty odpłatnego zbycia pomniejszają przychód.

Kosztów odpłatnego zbycia nie należy utożsamiać z kosztami uzyskania przychodu. Ustalenie kosztów uzyskania przychodu odbywa się zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zależności od tego, czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

Zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy:

W myśl art. 22 ust. 6d ww. ustawy:

Jak wynika z art. 22 ust. 6e ww. ustawy:

W przypadku udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabytym odpłatnie w drodze działu spadku, tj. z  obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców, zastosowanie znajduje art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie kosztów nabycia, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość lub prawo.

Katalog wydatków stanowiących koszt uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia (sprzedaży) nieruchomości nabytych odpłatnie zawarty w cytowanym przepisie art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że nie dopuszcza się zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innych wydatków niż wymienione. Pojęcie kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy zatem wszystkich tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość lub wydatków, które poniósł jako nakłady, celem zwiększenia jej wartości. Nie wystarczy zatem samo subiektywne przekonanie podatnika o wpływie poniesionego przez niego wydatku na osiągnięcie przychodu. Wydatek musi zostać poniesiony celowo i być zasadny z punktu widzenia nabycia nieruchomości lub stanowić nakład zwiększający jej wartość.

We wskazanej kategorii kosztów mieszczą się zatem udokumentowane (faktyczne) kwoty spłat na rzecz pozostałych spadkobierców, które może Pani uwzględnić przy ustalaniu podstawy opodatkowania.

Kwestią bezsporną jest, że w momencie przeprowadzenia działu spadku nabyła Pani udziały w nieruchomości, które wcześniej należały do pozostałych spadkobierców. Spłata na rzecz pozostałych spadkobierców jest zatem dla Pani niejako ceną nabycia udziałów ww. nieruchomości i prawie, które należały do pozostałych spadkobierców.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców, w części proporcjonalnie przypadającej na udział w prawie do nieruchomości w wysokości 2/3 nabyty w 2022 r. w wyniku działu spadku, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do Pani pytania dotyczącego opodatkowania otrzymanego w wyniku działu spadku całości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego ponad swój udział w spadku – wskazać należy, że cytowany już art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa, co na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi źródło przychodu. W przepisie tym nie ujęto odpłatnego nabycia jako źródła przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przechodząc zatem do Pani wątpliwości w zakresie pytania nr 3 wyjaśniam, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje powstania obowiązku podatkowego po stronie podatnika w sytuacji, w której w wyniku działu spadku ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, podatnik nabywa od tych spadkobierców ich udziały w spadku. Otrzymując odpłatnie – w wyniku działu spadku – część przekraczającą udział spadkowy podatnik nie uzyskuje przysporzenia majątkowego. Nabycie to nie rodzi skutków podatkowych w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, odpłatne nabycie przez Panią w grudniu 2022 r. w wyniku działu spadku 2/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nie będzie rodziło po Pani stronie skutków podatkowych w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymując w wyniku działu spadku część przekraczającą udział spadkowy – jednakże ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców – nie uzyskała Pani żadnego przysporzenia majątkowego. W związku z powyższym nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tytułu nabycia 2/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).