Skutki podatkowe sprzedaży udziału w nieruchomości (spadek, zniesienie współwłasności). - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.480.2024.2.MK
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Skutki podatkowe sprzedaży udziału w nieruchomości (spadek, zniesienie współwłasności).
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 czerwca 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 4 czerwca 2024 r. (uzupełniony pismami z 4 czerwca 2024 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób w zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w nieruchomości.
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 sierpnia 2024 r. (wpływ 27 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni posiada wyłącznie obywatelstwo polskie, na stałe zamieszkuje na terenie Polski i jest polskim rezydentem podatkowym. Nie prowadzi i nie prowadziła nigdy działalności gospodarczej, nie jest i nie była przedsiębiorcą. W wyniku dziedziczenia, a następnie umowy ustanowienia odrębnej własności oraz umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności otrzymała (tak jak i Jej córki: … oraz …) udział wynoszący 1/3 w lokalu mieszkalnym nr 1 w budynku nr … przy ul. … w …. Drugą część tej nieruchomości - lokal nr 2 - otrzymał w całości …, kuzyn (syn brata ojca) … i … – córek Wnioskodawczyni. Czynności tej dokonano aktem notarialnym Rep. A Nr … przed notariuszem … (prowadzącą kancelarię notarialną w … przy …).
Właścicielem całej nieruchomości był …. W wyniku sądowego postępowania spadkowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w … Wydział Cywilny, sygn. akt …, postanowieniem z dnia 11 września 2023 r., które uprawomocniło się 18 września 2023 r.:
a)spadek po …, zmarłym 25 kwietnia 1982 r., nabyli jego synowie: … oraz … po 1/2 części spadku,
b)spadek po …, zmarłym 26 października 2021 r., nabyli: żona … (Wnioskodawczyni), córka … oraz córka …, każda w 1/3 części,
c)spadek po …, zmarłym 21 lipca 2024 r., nabył w całości ….
W ten sposób współwłaścicielami całej nieruchomości stała się: Wnioskodawczyni, Jej córki … i … - wspólnie w 1/2, a każda z nich po 1/6 udziału w nieruchomości, oraz … w 1/2 udziału w nieruchomości. Na tę nieruchomość składają się dwie działki nr … oraz nr …. Na działce nr … znajduje się budynek murowany mieszkalny, o powierzchni użytkowej … m2 a na działkach nr … oraz nr … znajduje się budynek gospodarczy - garaż o powierzchni … m2. Obie działki stanowią ekonomiczną całość.
Projekt wydzielenia samodzielności dwóch lokali w budynku mieszkalnym opracowany został przez … (mgr inż. arch. … uprawnienia architektoniczne nr … w pełnym zakresie). Według tego opracowania budynek został wybudowany w latach 30-tych ubiegłego wieku.
Zgodnie z tym projektem współwłaściciele ustanowili:
a)odrębną własność usytuowanego na parterze lokalu nr 1 o powierzchni użytkowej … m2 wraz z przynależnymi piwnicami o łącznej powierzchni … m2 oraz garażem o powierzchni … m2, razem o łącznej powierzchni … m2, postanawiając, że z własnością tego lokalu związany jest udział w 57/100 częściach nieruchomości,
b)odrębną własność usytuowanego na piętrze i poddaszu lokalu mieszkalnego nr 2 o powierzchni użytkowej … m2 wraz z przynależnymi piwnicami i komunikacją o łącznej powierzchni … m2, razem o łącznej powierzchni … m2, postanawiając, że z własnością tego lokalu związany jest udział w 43/100 częściach nieruchomości.
Takie wyodrębnienie spowodowało, że udział powierzani użytkowej lokalu mieszkalnego nr 1 stanowił 52,5% udziału w łącznej powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych, ale wraz z przynależnościami 57,3% łącznej powierzchni. Strony, w akcie notarialnym wymienionym na początku niniejszego opisu (Rep. A Nr …), określiły (biorąc pod uwagę wiek budynku oraz jego stan techniczny) wartość przedmiotu zniesienia współwłasności na kwotę … zł, z podziałem na lokal nr 1 – … zł, oraz lokal nr 2 – … zł. Strony uwzględniły w ten sposób, że udział powierzchni użytkowej samego lokalu mieszkalnego nr 1 w łącznej sumie powierzchni lokali mieszkalnych wynosi 52,5%, a pomieszczenia przynależne mają mniejszą wartość, określając udział wartości lokalu nr 1 w wartości całej nieruchomości na poziomie 55,2%. Tak uzyskany lokal mieszkalny nr 1, stanowiący odrębną własność, Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi współwłaścicielkami sprzedała dnia 25 kwietnia 2024 r. aktem notarialnym Rep. A Nr … przed notariuszem …, prowadzącą Kancelarię Notarialną w … przy …, za cenę … zł.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pięciu lat, od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie.
Zgodnie z ust. 5 tego artykułu, w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości okres tych pięciu lat liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości przez spadkodawcę.
Z kolei art. 10 ust. 7 ww. ustawy stwierdza, że w przypadku działu spadku, nie stanowi nabycia w drodze działu spadku nieruchomości do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że:
a)Data śmierci ..: 21 lipca 2014 r. … dziedziczył po … razem ze swoim bratem, …, po połowie; po śmierci … dziedziczył … w całości, jako jedyny spadkobierca.
b)Dział spadku po zmarłym … nie był przeprowadzony.
c)Zniesienie współwłasności nieruchomości oraz ustanowienie odrębnej własności lokali nr 1 i nr 2 nastąpiło w dniu w dniu 31 stycznia 2024 r. w … przed notariuszem ….
d)Wpisu do księgi wieczystej każdego z wyodrębnionych lokali dokonano 29 lutego 2024 r.
e)Wartość rynkowa udziałów w nieruchomościach nabytych przez Wnioskodawczynię w drodze zniesienia współwłasności i ustanowienia odrębnej własności lokali zwiększyła się w stosunku do wartości posiadanych udziałów w nieruchomościach przed zniesieniem współwłasności i wyodrębnieniem lokali.
f)W celu określenia wartości wyodrębnionych lokali nr 1 i nr 2 nie zlecano wyceny rzeczoznawcy majątkowemu, ale wartości te określono po konsultacjach z pośrednikami w obrocie nieruchomościami, biorąc pod uwagę wiek i stan budynku oraz powierzchnię mieszkań i przynależnych pomieszczeń.
Pytania
1)Czy w przedstawionym stanie faktycznym, część przychodu, odpowiadająca udziałowi przysługującemu w wyniku dziedziczenia w całej nieruchomości przed nieodpłatnym zniesieniem współwłasności uzyskana ze sprzedaży przez Wnioskodawczynię udziału w wyodrębnionym lokalu mieszkalnym nr 1, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako sprzedana po upływie pięciu lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie?
2)Czy w przedstawionym stanie faktycznym w celu określenia części przychodu Wnioskodawczyni uzyskanego ze sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym, która podlega opodatkowaniu, można posłużyć się kwotą przyrostu wartości posiadanego udziału w wyodrębnionym lokalu nr 1 w stosunku do wartości udziału posiadanego w nieruchomości przed zniesieniem współwłasności?
Pani stanowisko w sprawie
Ad 1.
Część przychodu, odpowiadająca udziałowi przysługującemu w wyniku dziedziczenia w całej nieruchomości przed nieodpłatnym zniesieniem współwłasności uzyskana przez Wnioskodawczynię ze sprzedaży udziału w wyodrębnionym lokalu mieszkalnym nr 1, nie będzie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako sprzedana po upływie pięciu lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie.
Ad 2.
W celu określenia części przychodu Wnioskodawczyni uzyskanego ze sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym, która podlega opodatkowaniu, należy posłużyć się kwotą przyrostu wartości posiadanego udziału w wyodrębnionym lokalu nr 1 w stosunku do wartości udziału posiadanego w nieruchomości przed zniesieniem współwłasności.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 10 ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości, jej części oraz udziału w nieruchomości, przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości.
Przepis ust. 5 tego artykułu stwierdza, że w przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w spadku nieruchomości lub praw majątkowych okres pięciu lat liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości lub prawa majątkowego przez spadkodawcę. Spadkodawca Wnioskodawczyni - Jej mąż …, nabył udział w przedmiotowej nieruchomość w drodze spadku po …, swoim ojcu z dniem jego śmierci - 25 kwietnia 1982 r. Tak więc zgodnie z wymienionymi przepisami, zbycie nabytego w spadku udziału w nieruchomości nie podlegałoby opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Następnie wszyscy współwłaściciele dokonali w przedmiotowej nieruchomości wyodrębnienia dwóch lokali mieszkalnych, nr 1 oraz nr 2. Z momentem wyodrębnienia każdy z współwłaścicieli nieruchomości posiadał niezmieniony udział w całej nieruchomości, a więc zarówno w lokalu nr 1, jak i lokalu nr 2. W ten sposób Wnioskodawczyni posiadała również udział wynoszący 1/6 w lokalu nr 1 oraz taki sam udział w lokalu nr 2. Jej majątek nie uległ zmianie, w przypadku zbycia np. lokalu nr 1 jej udział w przychodzie, wynoszący 1/6 nie podlegałby opodatkowaniu. Wydzielenie lokalu z nieruchomości nie powoduje bowiem nabycia nieruchomości, wartość majątku Wnioskodawczyni w związku z tą operacją nie uległa żadnej zmianie.
Potwierdza to np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 czerwca 2023 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.130.2023.3.ŁS, w której czytamy: „W orzecznictwie sądowo-administracyjnym utrwalił się przy tym pogląd, że przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika. Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że prawne wyodrębnienie lokali nie powoduje, że momentem nabycia lokalu jest chwila ustanowienia odrębnej własności lokalu, czy założenia księgi wieczystej, o ile w wyniku ustanowienia odrębnej własności nie nastąpiło zwiększenie dotychczasowego stanu posiadania.”
Następnie doszło do zniesienia współwłasności w ten sposób, że lokal nr 1 otrzymała Wnioskodawczyni wspólnie ze swoimi córkami, każda w udziale wynoszącym 1/3 tego lokalu, natomiast lokal nr 2 otrzymał … . W związku z tym, udział Wnioskodawczyni w wartości całej nieruchomości wzrósł, gdyż wartość wyodrębnionego lokalu nr 1 jest większa niż wartość wyodrębnionego lokalu nr 2. Biorąc pod uwagę kwoty wymienione w akcie notarialnym dokumentującym wymienione czynności, wzrost udziału w wartości nieruchomości nastąpił z kwoty … zł … gr (1/6 z … zł) do kwoty … zł … gr (1/3 z … zł). Ten przyrost wartości posiadanego udziału stanowi zwiększenie aktywów Wnioskodawczyni o … zł … gr. Dlatego zbycie przez Wnioskodawczynię udziału w lokalu mieszkalnym nr 1 spowodowało, że część przychodu ze zbycia lokalu, odpowiadająca udziałowi w nieruchomości nabytemu w drodze spadku, nie podlega opodatkowaniu, natomiast część przychodu odpowiadająca wzrostowi wartości udziału w nieruchomości przypadająca Wnioskodawczyni podlega opodatkowaniu (lokal ten został sprzedany za cenę … zł - na Wnioskodawczynię przypada 1/3 z tej kwoty, czyli … zł … gr, opodatkowaniu podlegać będzie kwota … zł … gr).
Stanowisko to jest zgodne z interpretacją indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 września 2020 r., sygn. 0113-KDWPT.4011.108.2020.2.MH, w której czytamy: „Zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbyło się bez spłat i dopłat. Za datę nabycia nieruchomości lub prawa - w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku zniesienia współwłasności, należy zatem przyjąć datę ich pierwotnego nabycia, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku zniesienia współwłasności mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku objętym współwłasnością oraz zniesienie współwłasności zostało dokonane bez spłat i dopłat. Gdy w wyniku zniesienia współwłasności udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego. Zatem, dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych bieg terminu pięcioletniego dla części udziału w nieruchomości, ponad udział we współwłasności należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie w drodze zniesienia współwłasności. Jeżeli natomiast w wyniku zniesienia współwłasności udział się nie zwiększa, wówczas datą nabycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) jest data pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości, a nie data zniesienia współwłasności. Ponadto, należy wyjaśnić, że o tym, czy w wyniku zniesienia współwłasności doszło do nowego nabycia ponad wcześniej posiadany udział, decyduje porównanie wartości tych nieruchomości, a nie ich powierzchni. Może się zdarzyć, że większą wartość będzie miała nieruchomość o mniejszej powierzchni.”
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku.
Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d)innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5.
Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.
Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkobiercy, który dokonuje odpłatnego zbycia, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Należy również wskazać, że dla celów stosowania art. 10 ust. 5 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, momentem nabycia nieruchomości przez spadkodawcę, który tę nieruchomość nabył również w drodze spadku, jest moment nabycia tej nieruchomości zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Zatem, za moment nabycia nieruchomości lub praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uważa się nabycie nieruchomości lub praw przez spadkodawcę, nie zaś przez jego spadkodawców.
W myśl art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).
Stosownie do art. 1025 § 1 ww. Kodeksu:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.
Stosownie do art. 195 ustawy Kodeks cywilny:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W myśl art. 196 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
§ 2. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks cywilny jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.
W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.
Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Zgodnie natomiast z art. 212 ww. Kodeksu:
§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
§ 3. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.
Biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności, jeśli:
- podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub
- wartość rzeczy mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie w majątku wspólnym.
Jeżeli więc spełnione są wymienione wyżej warunki, zniesienie współwłasności nieruchomości nie może być rozpatrywane w kategoriach nabycia. Natomiast wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu nawet gdy następuje nieodpłatnie (bez spłat i dopłat), traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak też stan jej majątku osobistego.
W niniejszej sprawie, istotne jest również ustalenie czy czynność wyodrębnienia lokalu mieszkalnego dokonana w 2024 r., stanowiła dla Wnioskodawczyni nabycie.
W tym miejscu należy wskazać, że kwestie ustanowienia odrębnej własności lokalu reguluje ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1048).
Na mocy art. 2 ust. 1 wskazanej ustawy:
Samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości.
W świetle art. 2 ust. 2 przytoczonej ustawy:
Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w rozumieniu ustawy, jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.
Z art. 3 ust. 1 ustawy o własności lokali wynika, że:
W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali.
Wedle art. 3 ust. 2 wskazanej ustawy:
Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
Art. 3 ust. 3 przywołanej ustawy stanowi, że:
Udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi. Udział właściciela samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
Wedle art. 4 ust. 3 cytowanej ustawy:
Jeżeli budynek został wzniesiony na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste, przedmiotem wspólności jest to prawo, a dalsze przepisy o własności lub współwłasności gruntu stosuje się odpowiednio do prawa użytkowania wieczystego.
Na gruncie art. 7 ust. 1 powołanej ustawy:
Odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność.
Stosownie do art. 7 ust. 2 wskazanej ustawy:
Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej.
Z art. 8 ust. 1 powołanej ustawy wynika, że:
Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna określać w szczególności:
1) rodzaj, położenie i powierzchnię lokalu oraz pomieszczeń do niego przynależnych;
2) wielkość udziałów przypadających właścicielom poszczególnych lokali w nieruchomości wspólnej.
Dodatkowo na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1984):
Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Dotyczy to także nieruchomości lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe zostały wyodrębnione.
Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że prawne wyodrębnienie lokalu nie powoduje, że momentem nabycia lokalu jest chwila ustanowienia odrębnej własności lokalu, czy założenia księgi wieczystej, o ile w wyniku ustanowienia odrębnej własności nie nastąpiło zwiększenie dotychczasowego stanu posiadania.
Jak wynika z treści wniosku, zniesienie współwłasności nieruchomości oraz ustanowienie odrębnej własności lokali nr 1 i nr 2 nastąpiło w dniu w dniu 31 stycznia 2024 r. Wpisu do księgi wieczystej każdego z wyodrębnionych lokali dokonano 29 lutego 2024 r. Wartość rynkowa udziałów w nieruchomościach nabytych przez Panią w drodze zniesienia współwłasności i ustanowienia odrębnej własności lokali zwiększyła się w stosunku do wartości posiadanych udziałów w nieruchomościach przed zniesieniem współwłasności i wyodrębnieniem lokali.
Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że zniesienie współwłasności i wyodrębnienie własności lokali dokonane w 2024 r. nie było ekwiwalentne w naturze. O ekwiwalentności mówić bowiem można jedynie wówczas, gdy w wyniku tej czynności każdy ze współwłaścicieli otrzymuje na wyłączną własność majątek o tej samej wartości. Tymczasem w przedmiotowej sprawie, wartość składników majątku, które Pani otrzymała w wyniku zniesienia współwłasności i wyodrębnienia własności lokali, przekroczyła wartość udziału jaki przysługiwał Pani we współwłasności nieruchomości przed dokonaniem tych czynności.
W świetle powyższego, termin przewidziany w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (okres 5-ciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie), należy w przypadku lokalu nr 1 liczyć od końca:
-1982 r. – w części odpowiadającej przysługującemu Pani udziałowi w nieruchomości nabytemu w spadku po Pani mężu, uwzględniając nabycie ww. udziału przez Pani męża stosownie do art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
-2024 r. – w części przekraczającej wartość przysługującego Pani udziału w nieruchomości przed zniesieniem współwłasności i wyodrębnieniem lokalu nr 1.
Dokonując więc oceny skutków prawnych przedstawionego stanu faktycznego należy uznać, że planowane odpłatne zbycie udziału w lokalu nr 1, w części odpowiadającej udziałowi nabytemu przez Panią w wyniku spadku po mężu, nie stanowi źródła przychodu, ponieważ zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zbycie tego udziału nastąpi po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie. Oznacza to, że przychód z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Ponieważ jednak, w odniesieniu do przedmiotowych nieruchomości, miało miejsce zniesienie współwłasności i wyodrębnienie własności lokalu, w wyniku których wartość Pani udziału w prawie własności lokalu nr 1 uległa zwiększeniu, tym samym, datą nabycia dla tej części udziału w prawie własności lokalu nr 1, będzie 2024 r. Zatem, sprzedaż udziału w lokalu nr 1, w części nabytej w wyniku zniesienia współwłasności i wyodrębnienia własności lokalu ponad wartość przysługującego Pani udziału we współwłasności nieruchomości nabytego w spadku, dokonana 25 kwietnia 2024 r., będzie stanowiła źródło przychodu w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Według art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Artykuł 30e ust. 2 przywołanej ustawy stanowi, że:
Podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.
Stosownie do art. 19 ust. 1 cyt. ustawy:
Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
W myśl art. 22 ust. 6d ww. ustawy:
Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku zalicza się również udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę oraz przypadające na podatnika ciężary spadkowe, w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub zbywanego prawa odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych przez podatnika. Przez ciężary spadkowe, o których mowa w zdaniu drugim, rozumie się spłacone przez podatnika długi spadkowe, zaspokojone roszczenia o zachowek oraz wykonane zapisy zwykłe i polecenia, również w przypadku, gdy podatnik spłacił długi spadkowe, zaspokoił roszczenia o zachowek lub wykonał zapisy zwykłe i polecenia po dokonaniu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c.
W myśl art. 22 ust. 6e ww. ustawy:
Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.
W myśl art. 45 ust. 1 ww. ustawy:
Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.
Natomiast zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30e tej ustawy.
Podstawę opodatkowania stanowi dochód uzyskany z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości obliczony jako różnica pomiędzy przychodem ustalonym zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy pomniejszonym o koszty odpłatnego zbycia, a kosztami uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 6d ww. ustawy. W konsekwencji, gdy podlegający opodatkowaniu przychód z odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie wyższy niż podlegające uwzględnieniu w obliczeniu podstawy opodatkowania (dochodu) koszty odpłatnego zbycia i koszty uzyskania przychodu proporcjonalnie do ww. przychodu, wówczas wystąpi dochód rodzący obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pani w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu Organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).