Opodatkowanie przychodu z tytułu otrzymania „dodatkowej kwoty” na podstawie zawartej ugody z bankiem. - Interpretacja - null

ShutterStock

Opodatkowanie przychodu z tytułu otrzymania „dodatkowej kwoty” na podstawie zawartej ugody z bankiem. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.479.2024.4.ST

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Opodatkowanie przychodu z tytułu otrzymania „dodatkowej kwoty” na podstawie zawartej ugody z bankiem.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części braku opodatkowania przychodu z tytułu otrzymania „dodatkowej kwoty” na podstawie zawartej ugody z bankiem oraz prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 czerwca 2024 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami złożonymi 26 lipca 2024 r., 14 sierpnia 2024 r. i 27 sierpnia 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W styczniu 2023 r. zawarł Pan Ugodę sądową dotyczącą kontraktu kredytu mieszkaniowego konsolidacyjnego we frankach szwajcarskich, wskutek której doszło do umorzenia części kredytu w kwocie 2 463 382,50 zł.

Do zawartej ugody złożył Pan stosowne oświadczenie, w którym wskazał, że:

  • zaciągnięty kredyt był zabezpieczony hipotecznie. Kredyt był zaciągnięty w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowy od osób fizycznych,
  • został on zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. inwestycji, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Nie skorzystał Pan dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż ta, która była finansowana kredytem.

Dodatkowo, w wyniku zawartej Ugody z bankiem, doszło do zwrotu nadpłaconego kapitału wraz z odsetkami w kwocie 908 048,37 zł. Kwota ta wynika ze zmiany waluty zadłużenia na walutę polską.

Kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami 908 048,37 zł.

Na kwotę nadpłaty składały się:

  • nadpłacony kapitał – kwota 871 075,12 zł
  • odsetki – kwota 36 973,25 zł.

Ponadto, Strony w toku negocjacji ustaliły, że poza kwotą nadpłaty (871 075,12 zł) wraz z odsetkami (36 973,25 zł), Bank w terminie 14 dni od daty podpisania Ugody wypłacił Kredytobiorcy dodatkową kwotę w wysokości 146 451,63 zł. Bank zobowiązał się do zapłaty dodatkowej kwoty w celu zachęcenia Kredytobiorcy do zawarcia Ugody, zamiast dalszego postępowania sądowego.

W uzupełnieniu wniosku z 26 lipca 2024 r. wskazał Pan, że umowa o kredyt konsolidacyjny została zawarta 14 lipca 2008 r. pomiędzy …, zwaną dalej „…”, a … zwanym „Kredytobiorcą”.

W umowie kredytowej zapisano, że celem zaciągnięcia ww. Kredytu były: potrzeby własne oraz inne cele: spłata kredytu mieszkaniowego, pożyczek hipotecznych i cel dowolny.

Kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty na spłatę kredytu hipotecznego … (nr 1). Umowa o ww. kredyt mieszkaniowy … została zawarta 2 lutego 2006 r. pomiędzy …, zwaną dalej „…”, a …, zwanym „Kredytobiorcą”. W umowie nie wskazano współkredytobiorców. W umowie kredytowej zapisano, że celem zaciągnięcia kredytu była budowa domu mieszkalnego wraz z finansowaniem brakującego wkładu finansowego, z przeznaczeniem na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredyt został zaciągnięty w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Środki uzyskane z ww. kredytu wydatkował Pan na budowę budynku mieszkalnego. Budynek wybudowany został w 2009 r. Miejscem położenia jest miejscowość …, ul. …. We wskazanej nieruchomości realizuje Pan własne cele mieszkaniowe. Jest to Pana miejsce zamieszkania. Kredyt ten został zawarty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Zabezpieczeniem kredytu była:

  • hipoteka zwykła w kwocie 200 610,00 CHF i hipoteka kaucyjna do kwoty 52 158,60 CHF, ustanowiona na księdze wieczystej nr … prowadzonej przez Sąd Rejonowy w …, Wydział Ksiąg Wieczystych, dla nieruchomości zlokalizowanej w … przy ul. …, nr ewidencyjny działki …,
  • weksel własny in blanco Kredytobiorcy na cały okres spłaty wraz z deklaracją wekslową,
  • ubezpieczenie brakującego wkładu finansowego w … na okres 5 lat,
  • cesja praw z polisy ubezpieczeniowej wykupionej dla nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie kredytu na rzecz ...

Jest Pan jedynym właścicielem ww. nieruchomości.

Kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty również na spłatę pożyczki hipotecznej (nr 2). Umowa pożyczki hipotecznej została zawarta 30 października 2006 r. pomiędzy …, zwaną dalej „…”, a …, zwanym „Kredytobiorcą”. W umowie nie wskazano współkredytobiorców. W umowie pożyczkowej zapisano, że pożyczka może być wykorzystana na dowolny cel. Pożyczka została zaciągnięta w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Środki uzyskane z ww. pożyczki wydatkował Pan na budowę budynku mieszkalnego. Budynek wybudowany został w 2009 r. Miejscem położenia jest miejscowość …, ul. …. We wskazanej nieruchomości realizuje Pan własne cele mieszkaniowe. Jest to Pana miejsce zamieszkania. Pożyczka ta została zawarta na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Zabezpieczeniem pożyczki było:

  •   hipoteka zwykła w kwocie 368 776,89 CHF i hipoteka kaucyjna do kwoty 81 130,92 CHF ustanowiona na nieruchomości zlokalizowanej w … przy ul. …, dla której Sąd Rejonowy w … Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr …,
  • weksel własny in blanco Kredytobiorcy na cały okres spłaty wraz z deklaracją wekslową,
  • polisa ubezpieczeniowa nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia wraz z cesją praw z umowy ubezpieczenia na rzecz …,
  • oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Jest Pan jedynym właścicielem ww. nieruchomości.

Kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty także na spłatę pożyczki hipotecznej (nr 3). Umowa pożyczki hipotecznej została zawarta 21 marca 2007 r. pomiędzy …, zwaną dalej „...” a …, zwanym „Kredytobiorcą”. W umowie nie wskazano współkredytobiorców. W umowie pożyczkowej zapisano, że pożyczka może być wykorzystana na dowolny cel. Pożyczka została zaciągnięta w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Środki uzyskane z ww. pożyczki wydatkował Pan na budowę budynku mieszkalnego. Budynek wybudowany został w 2009 r. Miejscem położenia jest miejscowość …, ul. ... We wskazanej nieruchomości realizuje Pan własne cele mieszkaniowe. Jest to Pana miejsce zamieszkania. Pożyczka ta została zawarta na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Zabezpieczeniem pożyczki jest:

  • hipoteka zwykła w kwocie 374 304,50 zł i hipoteka kaucyjna do kwoty 82 346,99 zł, ustanowiona na nieruchomości zlokalizowanej w … przy ul. …, dla której Sąd Rejonowy w … Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW …,
  • weksel własny wraz z deklaracją wekslową,
  • polisa ubezpieczeniowa nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia wraz z cesją praw z umowy ubezpieczenia na rzecz ...,
  • oświadczenie o poddaniu się egzekucji na podstawie art. 97 Prawo Bankowe.

Na dzień złożenia wniosku jest Pan jedynym właścicielem ww. nieruchomości.

Kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty na spłatę pożyczki hipotecznej (nr 4). Umowa pożyczki hipotecznej została zawarta 23 sierpnia 2007 r. pomiędzy …, zwaną dalej „...”, a … zwanym „Kredytobiorcą”. W umowie nie wskazano współkredytobiorców. W umowie pożyczkowej zapisano, że pożyczka może być wykorzystana na dowolny cel. Pożyczka została zaciągnięta w całości na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Środki uzyskane z ww. pożyczki wydatkował Pan na budowę budynku mieszkalnego. Budynek został wybudowany w 2009 r. Miejscem położenia jest miejscowość …, ul. ... We wskazanej nieruchomości realizuje Pan własne cele mieszkaniowe. Jest to Pana miejsce zamieszkania. Pożyczka ta została zawarta na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Zabezpieczeniem pożyczki jest:

  • hipoteka zwykła w kwocie 222 558,83 CHF i hipoteka kaucyjna do kwoty 53 414,12 CHF ustanowiona na nieruchomości zlokalizowanej w … przy ul. …, dla której Sąd Rejonowy w … Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW …,
  • weksel własny in blanco wraz z deklaracją wekslową,
  • polisa ubezpieczeniowa nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia wraz z cesją praw z umowy ubezpieczenia na rzecz ...,
  • oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Na dzień złożenia wniosku jest Pan jedynym właścicielem ww. nieruchomości.

Bank, z którym zawarł Pan umowy kredytowe jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowemu. Założycielem Banku jest Skarb Państwa. … to bank państwowy, działający na podstawie ustawy - Prawo bankowe i obowiązujących przepisów prawa. Jest Pan jedynym kredytobiorcą.

Ugoda sądowa z Bankiem została podpisana 18 stycznia 2023 r.

Zamiarem Banku i Kredytobiorcy było polubowne zakończenie sporu i uchylenie stanu niepewności, co do roszczeń wynikających z umowy poprzez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej. Ze względu na przyjęte w Ugodzie rozwiązania, zgodnym zamiarem Stron było również zaniechanie dochodzenia w przyszłości roszczeń. Stronami zawartego porozumienia był …, w imieniu którego działał pełnomocnik procesowy, i ... Ugoda z Bankiem zawiera informację, że rozliczenie dotychczas spłaconych rat kredytu udzielonego na podstawie Umowy na poczet kredytu w złotych, następuje w ten sposób, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie – rat kapitałowych kredytu w złotych. Powstała nadwyżka pomniejsza kapitał do spłaty kredytu, od którego naliczane są kolejne odsetki, a niedobór – powiększa kapitał do spłaty, od którego naliczane są kolejne odsetki. Bank nie nalicza odsetek bieżących od ostatniej spłaty raty.

Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, Strony uzgodniły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami 908 048,37 zł, w tym:

  • kapitał 871 075,12 zł,
  • odsetki 36 973,25 zł.

Bank zwolnił Kredytobiorcę z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 2 463 382,50 zł, stanowiącą kwotę zadłużenia, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjął. Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z następującego tytułu w wysokościach:

  • kapitał: 2 450 990,24 zł,
  • odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,
  • odsetki zapadłe niespłacone: 0,00 zł,
  • odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 0,00 zł,
  • odsetki zawieszone: 12 392,26 zł.

Bank uznał Kredyt za spłacony i nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Kredytobiorcy w związku z Umową. Strony w toku negocjacji ustaliły, że poza kwotą nadpłaty wraz z odsetkami, Bank w terminie 14 dni od daty podpisania Ugody wypłaci Kredytobiorcy dodatkową kwotę w wysokości 146 451,63 zł. Brak współkredytobiorców.

Dodatkowa kwota wypłacona została w związku ze zobowiązaniem Pana do odstąpienia od dalszych roszczeń związanych z umową kredytową. Kwota została ustalona w drodze wzajemnych negocjacji. W uzupełnieniu wniosku wskazuje Pan, że świadczenie to nie jest ani umorzoną wierzytelnością z tytułu kredytu mieszkaniowego, ani świadczeniem otrzymanym w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania. Kwota ta miała zachęcić Pana do zaniechania dalszego postępowania sądowego. Dodatkowa kwota nie stanowiła zwrotu uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia zawartych w ratach kredytu. Ww. kwota w wysokości 146 451,63 zł, zgodnie z ustaleniami pochodziła z kwoty uiszczonej tytułem spłaty kredytu i nie stanowiła dla Pana przysporzenia majątkowego. Pismo ugodowe wyodrębnia kwotę 146 451,63 zł jako osobną pozycję nie precyzując tej kwoty wprost w żaden sposób.

Nie korzystał Pan dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej, niż ta która była finansowana kredytem.

W uzupełnieniu wniosku z 14 sierpnia 2024 r. wskazał Pan, że „Dodatkowa kwota”, o której mowa w Ugodzie nie została szczegółowo zdefiniowana. Zgodnie z ustaleniami z prawnikiem było to zadośćuczynienie Banku, stanowiące kwotę pieniężną wypłaconą w związku z odstąpieniem Pana od dalszych roszczeń w przyszłości związanych z umową kredytową. Kwota ta nie stanowiła zwrotu uiszczonych przez Pana kwot tytułem spłaty zadłużenia zawartych w ratach kredytu.

Umowa kredytu została zawarta na realizację jednej inwestycji. Ponadto, nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na inną realizację. Wobec tego, w Pana ocenie, zostały spełnione przesłanki do zaniechania poboru podatku.

Biorąc pod uwagę powyższe, Pana zdaniem, zwrócona dobrowolnie przez Bank kwota, ustalona w Ugodzie nie stanowiła dla Pana przysporzenia majątkowego.

Pytanie

Czy kwota uzyskana w ramach zawartej ugody sądowej – 1 054 500 zł (nadpłacony kapitał, odsetki oraz dodatkowa kwota) stanowi przychód podatkowy?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, Bank jedynie zwrócił Pana pieniądze. Nadpłata ta nie stanowiła dla Pana przychodu, a jedynie zwrot tego, co zostało zapłacone za dużo. W dniu podpisania ugody sądowej, pełnomocnik kilkakrotnie zapewniał Pana, że zwrócona kwota nie będzie podlegała opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

  • dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku

oraz

  • dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Z kolei jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
  • pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony)

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła.

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank kwoty stanowiącej zwrot nadpłaconego kapitału wraz z odsetkami oraz „dodatkowej kwoty”

Powziął Pan wątpliwość, czy zwrócona Panu przez bank kwota: nadpłacony kapitał, odsetki oraz „dodatkowa kwota”, stanowi przychód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podobnie jest w sytuacji, w której dochodzi do wypłaty przez bank dodatkowej kwoty, jako odrębnego świadczenia banku na rzecz kredytobiorców, czyli świadczenia innego niż zwrot nadpłaconego kredytu i odsetek.

Według przedstawionego opisu sprawy, Strony w toku negocjacji ustaliły, że poza kwotą nadpłaty wraz z odsetkami Bank w terminie 14 dni od daty podpisania Ugody wypłaci Kredytobiorcy dodatkową kwotę. Dodatkowa kwota wypłacona została w związku ze zobowiązaniem Pana do odstąpienia od dalszych roszczeń związanych z umową kredytową. Kwota została ustalona w drodze wzajemnych negocjacji.

Tym samym, wypłaconą Panu dodatkową kwotę pieniężną, na podstawie zawartej ugody, należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, wskazać należy, że kwota nadpłaconego kapitału i odsetek, które zwrócił Panu bank, nie stanowi dla Pana przychodu. Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana ww. kwota stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku. Pieniądze te (nadpłacony kapitał, odsetki), nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje po Pana stronie powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Pana stanowisko w tej części należało uznać za prawidłowe.

Natomiast, wypłacone przez bank dodatkowe świadczenie, tj. „dodatkowa kwota”, którą Pan otrzymał, nie jest umorzoną wierzytelnością z tytułu kredytu mieszkaniowego ani otrzymanym świadczeniem w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania. Jak wskazał Pan w uzupełnieniu wniosku „dodatkowa kwota” wypłacona została w związku z odstąpieniem od dalszych roszczeń w przyszłości związanych z umową kredytową.

W konsekwencji, wypłacone Panu dodatkowe odrębne świadczenie, tj. „dodatkowa kwota”, na podstawie zawartej z bankiem ugody, stanowi dla Pana przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, Pana stanowisko w tej części należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionego pytania i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytania i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Niniejsza interpretacja nie dotyczy umorzenia, zwolnienia z długu oraz stosowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.), w związku z umorzeniem lub zwolnieniem z długu z tytułu kredytu konsolidacyjnego zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego i spłatę pożyczek hipotecznych.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pana w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu Organ nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).