Skutki podatkowe sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 27 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan polskim rezydentem podatkowym. Od 2018 roku jest Pan klientem banku X w Szwajcarii. Bank inwestuje w ETF (Exchange Traded Funds - fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie) po całym świecie. W danym okresie kupuje jednostki uczestnictwa tych funduszy, potem, przy lepszej koniunkturze je sprzedaje.

Gdy bank sprzedaje jednostki uczestnictwa funduszy ETF, Pan osiąga przychód z tytułu różnicy pomiędzy ceną sprzedaży a ceną zakupu.

Bank ma przy tym swoje koszty operacyjne, które corocznie musi Pan płacić będąc klientem tego banku. Koszty te nazywają się „Y” i są uwidocznione w „Z” w stosunku rocznym, który bank przesyła Panu każdego roku, aby mógł Pan wypełnić swoje zobowiązania odnośnie podatku dochodowego w Polsce.

Pana wniosek dotyczy roku podatkowego 2018 i kolejnych lat następnych, gdyż do dzisiaj nie ma Pan klarownego algorytmu jak liczyć ten podatek, a jest Pan zmuszony liczyć go osobiście. Ma Pan 71 lat i przez ostatnie 56 lat prowadzi Pan działalność gospodarczą w Polsce – „Działy specjalne produkcji rolnej – ogrodnictwo”. Działalność ta nie jest związana z inwestowaniem w jednostki uczestnictwa w funduszach ETF.

Fundusze ETF w Pana przypadku zarejestrowane są w Irlandii, Luxemburgu i UK. Są to zagraniczne fundusze inwestycyjne odwzorowujące zachowanie popularnych indeksów giełdowych. Fundusze ETF nie są papierem wartościowym. Przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszach ETF nie są papierami wartościowymi w rozumieniu art. 5a pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), tj. papierami wartościowymi, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.).

Przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszach ETF, są tytułami uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, o których mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.), tj. wyemitowanymi na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papierami wartościowymi lub niebędącymi papierami wartościowymi instrumentami finansowymi reprezentującymi prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostkami uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Jednostki uczestnictwa w funduszach ETF są niezbywalne na rzecz osób trzecich. Bank X w skali roku dokonuje zakupu jednostek uczestnictwa funduszy ETF oraz sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF na rzecz tych funduszy. Fundusze ETF, którymi obraca Bank X, są osobami prawnymi albo podmiotami, które do celów podatkowych są traktowane jak osoby prawne. Ich kraje rezydentury („domicle”), po tym co jest wypisane w „Z” znajdują się w Europie: Irlandia, Luxemburg i UK. Fundusze inwestycyjne ETF, które używa Bank X i które figurują w „Z” są typu dystrybucyjnego („distributing”), a Pan otrzymuje dywidendę jako wartość kumulowaną poszczególnych wypłat raz do roku. Wysokość poszczególnej dywidendy zależy od kondycji rynkowej danego funduszu inwestycyjnego ETF.

W Pana przypadku w krajach siedziby funduszy ETF, są one zwolnione z podatku u źródła - wynosi on 0%.

Dywidendy oraz przychody ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF, są dopisywane do rachunku, nie może Pan decydować o ich dalszym przeznaczeniu, wchodzą do obrotu, do dyspozycji Banku X.

Przez cały okres Pana obecności jako klient Banku X (od 2018 r.) nie pobrał Pan z tego banku żadnych zasobów pieniężnych, nie zrealizował Pan żadnego zysku z dywidend, ani ze zbycia jednostek uczestnictwa w zagranicznych funduszy ETF.

Wszelkie przysporzenie majątkowe zostało jedynie dopisane do konta, a sami doradcy („advisors”) pracujący w Banku X nazywają te zasoby pieniężne „paper money” - pieniądze na papierze, które dzisiaj są, a jutro w razie złej koniunktury mogą stopnieć do zera, lub nawet osiągnąć wartość ujemną.

W roku 2022 Pana zasoby pieniężne w X spadły około 12%, w stosunku rocznym.

Obecnie, mimo podeszłego wieku jest Pan stale aktywny zawodowo, ale przyjdzie dzień, gdy przestanie Pan prowadzić działalność gospodarczą. Wtedy powiadomi Pan X, aby zaprzestać dopisywania do rachunku, wchodzenia do obrotu, do dyspozycji Banku X przychodów ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF i nastąpi otrzymanie przez Pana lub postawienie Panu do dyspozycji związanego z tym realnego, a nie papierowego przysporzenia majątkowego.

Pytanie

Czy musi Pan w Polsce płacić podatek wynikający ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF, gdy te sumy są dopisywane do Pana rachunku jako klienta szwajcarskiego banku, nie są Panu przekazywane w formie pieniężnej, ani nie są postawione do Pana dyspozycji?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, na moment, kiedy przychody ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF, są dopisywane do rachunku, nie może Pan decydować o ich dalszym przeznaczeniu, wchodzą do obrotu, do dyspozycji Banku X i nie można uznać ich za Pana przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skoro przychody ze sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF w ogóle nie są Pana przychodem, nie są także Pana przychodem z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy. Ustawodawca wiąże bowiem powstanie przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (którymi to osobami prawnymi są fundusze ETF) z ich faktycznym uzyskaniem. Taki przychód może natomiast powstać dopiero w sytuacji zrealizowania przez Pana jednostek uczestnictwa w funduszach ETF poprzez ich odkupienie przez te fundusze albo umorzenie tytułów uczestnictwa w funduszach i otrzymanie przez Pana lub postawienie Panu do dyspozycji związanego z tym przysporzenia majątkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak wynika z przywołanych przepisów, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje zasadę powszechności opodatkowania (art. 9 ust. 1). Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada przy tym zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych w oparciu o system przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. System ten obejmuje:

·tzw. opodatkowanie na zasadach ogólnych, w przypadku którego mają zastosowanie m.in. ogólne reguły ustalania podstawy opodatkowania wynikające z art. 9 ust. 1a, ust. 2 i ust. 3 ustawy oraz

·szczególne tryby opodatkowania dotyczące wyodrębnionych kategorii przychodów (m.in. szczególne tryby opodatkowania unormowane odpowiednio w art. 30a i art. 30b ustawy).

Ogólne wyjaśnienie pojęcia „przychodów” zawarto w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Z opisanego zdarzenia wynika, że jest Pan polskim rezydentem podatkowym. Od 2018 roku jest Pan klientem banku w Szwajcarii. Bank inwestuje w ETF (Exchange Traded Funds - fundusze inwestycyjne notowane na giełdzie) po całym świecie. W danym okresie kupuje jednostki uczestnictwa tych funduszy, potem, przy lepszej koniunkturze je sprzedaje. Gdy bank sprzedaje jednostki uczestnictwa funduszy ETF, Pan osiąga przychód z tytułu różnicy pomiędzy ceną sprzedaży a ceną zakupu. Przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszach ETF nie są papierami wartościowymi w rozumieniu art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. papierami wartościowymi, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszach ETF są tytułami uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, o których mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, tj. wyemitowanymi na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papierami wartościowymi lub niebędącymi papierami wartościowymi instrumentami finansowymi reprezentującymi prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostkami uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Jednostki uczestnictwa w funduszach ETF są niezbywalne na rzecz osób trzecich.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 4a ww. ustawy:

W omawianej sprawie zastosowanie znajdują przepisy Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Konfederacją Szwajcarską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Bernie dnia 2 września 1991 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 22 poz. 92 ze zm.).

W sytuacji uzyskiwania dochodów z tytułu jednostek ETF zastosowanie ma art. 13 ww. Konwencji, zatytułowany „Zyski ze sprzedaży majątku”.

Zgodnie z art. 13 ust. 5 ww. Konwencji:

Zatem dochód osoby o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce z tytułu zbycia jednostek ETF podlega opodatkowaniu w Polsce, a skutki podatkowe transakcji należy ocenić w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie „fundusze kapitałowe” w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zdefiniowane zostało w art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Jak Pan podał, przedmiotowe jednostki uczestnictwa w funduszach ETF, są tytułami uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, o których mowa w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, tj. wyemitowanymi na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papierami wartościowymi lub niebędącymi papierami wartościowymi instrumentami finansowymi reprezentującymi prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostkami uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 722 ze zm. ):

Zgodnie natomiast z art. 3 pkt 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Z uwagi jednak na fakt, że przedmiotowy wniosek dotyczy roku podatkowego 2018, jak i lat następnych, zaznaczam, że zasady opodatkowania przedmiotowych dochodów zmieniły się od 1 stycznia 2024 r.

Dochody uzyskane z tytułu udziału w funduszach kapitałowych do 31 grudnia 2023 r. podlegały opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W świetle tegoż przepisu, w wersji obowiązującej do 31 grudnia 2023 r.:

Ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) w art. 4 wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30b ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2024 r.:

We wniosku podał Pan, że:

·Bank X w skali roku dokonuje zakupu jednostek uczestnictwa funduszy ETF oraz sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszach ETF na rzecz tych funduszy.

·W danym okresie kupuje jednostki uczestnictwa tych funduszy, potem, przy lepszej koniunkturze je sprzedaje.

·Gdy bank sprzedaje jednostki uczestnictwa funduszy ETF, Pan osiąga przychód z tytułu różnicy pomiędzy ceną sprzedaży a ceną zakupu.

Pana wątpliwość budzi, czy taka sytuacja generuje po Pana stronie przychód podlegający opodatkowaniu, skoro przychód zostaje „automatycznie” zamieniony na kolejne jednostki uczestnictwa, bez fizycznej wypłaty Panu środków pieniężnych.

W tym miejscu wskazuję, że pomimo braku fizycznej wypłaty Panu tak osiągniętego przez Pana przychodu, przysługuje Panu prawo do niego, a bank działa na Pana rzecz. Fakt, że przychód ten jest wpłacany (automatycznie reinwestowany przez inny podmiot – bank) na nowe jednostki uczestnictwa nie oznacza, że Pan (właściciel – zbywca) nie osiąga z tego tytułu dochodu. Bank bowiem na nowo wprowadza do obrotu i inwestuje otrzymane kwoty ze sprzedaży Pana jednostek uczestnictwa w kolejne Pana jednostki uczestnictwa.

O przychodzie faktycznie uzyskanym mówi się nie tylko w sytuacji, kiedy na rzecz danej osoby będącej właścicielem jednostek uczestnictwa dokonano fizycznej wypłaty w formie pieniężnej, lecz również wówczas, kiedy w wyniku reinwestycji nabywa ona kolejne jednostki uczestnictwa.

Wobec powyższego, stwierdzam, że na gruncie opisanego we wniosku zdarzenia, każda sprzedaż generuje po Pana stronie przychód zaliczany do źródła kapitały pieniężne, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe tych transakcji podlegają opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, na zasadach określonych:

·w art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w przypadku dochodów osiągniętych do 31 grudnia 2023 r. oraz

·w art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w przypadku dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2024 r.

Podstawą opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym jest dochód. Pana dochodem jest zatem przychód uzyskany ze sprzedaży jednostek uczestnictwa pomniejszony o koszty nabycia tych jednostek (wynika to z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).