Skutki podatkowe umorzenia kredytu mieszkaniowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 31 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 25 kwietnia 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2008 r. zaciągnął Pan wraz z żoną kredyt hipoteczny na zakup mieszkania. Nieruchomość ta była zakupiona celem zaspokojenia Państwa potrzeb mieszkaniowych i taki stan trwa do dnia dzisiejszego. Kredyt zaciągnięty został we frankach szwajcarskich. W związku z niekorzystnymi zapisami w umowie oraz postępowaniem sądowym, bank zaproponował ugodę, która umarza Państwa dalsze zobowiązanie wobec banku. Wstępnie zaakceptowali Państwo warunki ugody i do jej podpisania dojdzie w niedługim czasie.

Umorzone wskutek ugody zobowiązanie, czyli podstawowa kwota kredytu oraz odsetki, jest nieopodatkowane. Tak wynika z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku, które będzie obowiązywać jeszcze w 2024 r. Aktualnie obowiązujące przepisy umożliwiają zastosowanie instytucji zaniechania poboru podatku od przychodu z tytułu umorzenia kredytu we frankach.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, dłużnicy mogą uniknąć konieczności zapłaty podatku. Opisane w rozporządzeniu zaniechanie poboru podatku od umorzonego kredytu ma zastosowanie w przypadku, gdy m.in. osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Zasadniczo zatem, zaniechanie poboru podatku może dotyczyć umorzenia kredytu jednej inwestycji mieszkaniowej. Zgodnie z rozporządzeniem przez jedną inwestycję mieszkaniową rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy SD.

Przez jedno gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny, jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że wskazana we wniosku umowa kredytowa została zawarta przez Pana i Pana żonę z bankiem ... w dniu 4 stycznia 2008 r.

Na pytanie Organu o treści: czy zawarty w 2008 r. kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, wskazał Pan cyt. „Tak − umowa zawarta z bankiem”.

Cel zaciągnięcia kredytu hipotecznego jaki został wpisany w umowie kredytowej to: sfinansowanie zakupu i remontu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy (tj. Pan i Pana żona) odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie. Hipoteka została ustanowiona na mieszkaniu będącym przedmiotem umowy kredytowej. Ww. kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Zaciągnięty kredyt został wydatkowany na zakup i remont przedmiotowej nieruchomości. 14 stycznia 2008 r. nabył Pan wskazane we wniosku mieszkanie, tj. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, położone w ….

Jest Pan współwłaścicielem przedmiotowego lokalu wraz z żoną … − współwłasność łączna (wspólność majątkowa). Udziały obojga małżonków są równe.

Na pytanie Organu o treści: na podstawie jakich przepisów prawa zostanie podpisana ww. ugoda z bankiem oraz kto będzie stroną zawartego porozumienia, wskazał Pan cyt.: „Brak podstawy prawnej. Propozycja banku, którą wstępnie przyjęliśmy, propozycja ugody poprzedzona została rozprawą, na której sędzia sugerowała zawarcie ugody, bank przesłał właśnie taką propozycję”.

Po otrzymaniu interpretacji podatkowej planuje Pan podpisać z bankiem ugodę w sprawie umorzenia kwoty kredytu. Chciałby Pan zawrzeć ugodę jak najszybciej.

Ww. umorzenie obejmować będzie wszystkich kredytobiorców.

Propozycja banku: „zapłata na rzecz Banku kwoty 25 322,73 PLN, skutkiem czego doszłoby do zamknięcia kredytu”. Do spłaty zostało ok. 30 000 franków i różnica między tą kwotą a ww. 25 322,73 PLN, to właśnie jest umorzenie i zarazem przedmiot Pana zapytania.

Umorzenie będzie dotyczyło całości pozostałej do spłaty kwoty kredytu. Na kwotę umorzenia składa się kwota pozostałej do spłaty części kapitału i odsetek. W ugodzie nie będzie umorzenia odsetek karnych, gdyż takie nie występują. W ugodzie nie ma wzmianki o przewalutowaniu kredytu. Nie jest planowane przewalutowanie. Nigdy nie korzystał Pan z umorzenia kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Pomiędzy Panem a Pana żoną nadal istnieje i będzie istniała w dniu podpisania ugody małżeńska wspólność majątkowa.

Pytanie

Czy podpisana z bankiem ugoda obejmująca umorzenie pozostałej części kredytu (ugoda frankowa) spowoduje w Pana przypadku wystąpienie zobowiązania podatkowego?

Pana stanowisko w sprawie

Uważa Pan, że w wyniku umorzenia pozostałej kwoty kredytu w wyniku zawarcia ugody z bankiem (ugoda frankowa), podatek dochodowy nie wystąpi. Umorzone wskutek ugody zobowiązanie, czyli podstawowa kwota kredytu oraz odsetki, jest nieopodatkowane. Tak wynika z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku, które obowiązuje w 2024 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że zawarcie ugody z bankiem skutkować będzie umorzeniem całości pozostałej do spłaty kwoty kredytu, na którą składa się pozostała do spłaty kwota kapitału i odsetek.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 102):

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

• kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
• kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
• kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
• kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;
• kwota wierzytelności obejmuje kwotę kredytu mieszkaniowego (kapitału), odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje, opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

W przypadku spełnienia powyższych przesłanek zaniechanie poboru podatku ma też zastosowanie do świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Ponadto, określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Z treści wniosku wynika, że:

·4 stycznia 2008 r. zaciągnął Pan wraz z żoną kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich, który przeznaczony został na zakup i remont spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

·Ww. kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

·W nabytym 14 stycznia 2008 r. lokalu mieszkalnym zaspokaja Pan swoje potrzeby mieszkaniowe.

·Kredyt mieszkaniowy został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

·Tytułem zabezpieczenia kredytu została ustanowiona hipoteka na lokalu mieszkalnym będącym przedmiotem umowy kredytowej.

·Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy, tj. Pan i Pana żona, odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie. Pomiędzy Panem a Pana żoną istnieje wspólność majątkowa małżeńska.

·Umorzenie będzie dotyczyło całości pozostałej do spłaty kwoty kredytu. Na kwotę umorzenia składa się kwota pozostałej do spłaty części kapitału i odsetek.

·Ww. umorzenie obejmować będzie wszystkich kredytobiorców.

·W przeszłości nie korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

·Zawarcie ugody będzie skutkować umorzeniem całości pozostałej do spłaty kwoty kredytu, na którą składa się pozostała do spłaty kwota kapitału i odsetek.

·Po otrzymaniu interpretacji podatkowej planuje Pan podpisać z bankiem ugodę w sprawie umorzenia kwoty kredytu.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez bank kwota kredytu (kapitału i odsetek), stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku uzyskania przez Pana do 31 grudnia 2024 r. przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego w 2008 r. kredytu hipotecznego (na jedną inwestycję mieszkaniową), zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie bowiem Pan spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania, tym samym nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu umorzonej kwoty wierzytelności.

Podkreślić należy, że wobec treści § 4 cytowanego rozporządzenia, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie tylko wówczas, gdy ugoda z bankiem, na mocy której dojdzie do ww. umorzenia wierzytelności, zostanie zawarta w okresie obowiązywania rozporządzenia, tj. do 31 grudnia 2024 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Pana zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.

Wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pana. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. Pana żony).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).