Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani:

1)ponownie rozpatruję sprawę Pani wniosku z 24 marca 2020 r. (wpływ do tutejszego organu) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 12 stycznia 2021 r. sygn. akt I SA/Gd 785/20 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2023 r. sygn. akt II FSK 376/21 i

2)stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 marca 2020 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pani mamą jedenastoletniego syna A, osobą rozwiedzioną, samotną nie pozostającą w związku z byłym mężem i ojcem A. W 2019 r. uzyskiwała dochody z tytułu umowy o pracę, zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w B (...) Wydział (...), z dnia (...) 2015 r., wydanego w sprawie o sygn. akt (...), w pkt II wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron A, urodzonym (...) 2008 r. w C powierzył obojgu rodzicom ustalając miejsce pobytu dziecka przy ojcu.

Opiekuje się Pani synem na co dzień, cały czas uczestniczy w jego wychowaniu. Wspiera go, troszczy się o niego, pomaga mu podejmować decyzje na co dzień w sprawach, które są dla niego ważne. Znajduje dla niego zajęcia dodatkowe pozalekcyjne, zachęca go do aktywności pozaszkolnej i w ten sposób pomaga mu znaleźć pasję w życiu. Stara się rozwijać jego zainteresowania. Syn spędza z Panią część wakacji, ferie i większość weekendów. Wówczas często podróżuje Pani z synem zarówno w kraju jak i zagranicą i w ten sposób razem poznaje nowe miejsca, kulturę, język. Wyłącznie dzięki Pani A zwiedził już wiele państw w Europie i złapał bakcyla do podróżowania. W 2019 r. spędzał z Panią również kilka dni w tygodniu, odrabiali razem lekcje, nocował u Pani, jeździł od Pani do i ze szkoły. W mieszkaniu Pani synek ma swój pokój przystosowany do nauki, ma swoje ubrania, książki, uczestniczy w życiu codziennym, ma również swoje obowiązki. Bierze Pani aktywny udział w edukacji syna. Dzięki Pani chodzi na dodatkowy angielski, pilnuje żeby miał odrobione lekcje i był przygotowany do kolejnego dnia w szkole. Chodzi na zebrania szkolne, ma dobry kontakt z wychowawczynią syna. Podczas wspólnie spędzanego czasu zaspokaja wszystkie potrzeby materialne dziecka (poza alimentami), kupuje synkowi ubrania, obuwie, pomoce szkolne, ponosi również większe koszty w związku z utrzymaniem mieszkania podczas pobytu synka u Pani. Pokrywa koszty leczenia (np. wizyty u ortodonty). To dzięki Pani syn zaczął nosić aparat ortodontyczny i jest teraz pod kontrolą ortodonty. Mimo, że Pani mieszka z partnerem, który nie jest ojcem A, synem zajmuje się samodzielnie, bez niczyjej pomocy. Uważa, że pełni rolę rodzica, który wkłada całe serce i wszystkie swoje siły w wychowanie i opiekowanie się swoim dzieckiem. Przeżywa z nim radości i smutki, każdego dnia troszczy się o niego z całych sił_, ponosi trudy wychowawcze każdego dnia. W maju 2019 r. urodziła Pani córeczkę i od tej pory bardzo stara się, aby A miał dużo kontaktu ze swoją nową siostrą. Pielęgnuje umacnianie więzi między nowym rodzeństwem. Pomimo, iż syn ma ustalone miejsce zamieszkania przy ojcu, to około 50% czasu spędza z Panią. A sam zdecydował, że chciałby być tyle samo czasu u mamy co u taty. Ponadto ojciec A nie będzie korzystał z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

Pytanie

Czy może Pani skorzystać z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, może skorzystać z opodatkowania dochodów za 2019 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, bo spełnia wszystkie warunki, aby być uznaną za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pani wniosek – 23 czerwca 2020 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0115-KDIT2.4011.330.2020.1.RS, w której uznałem Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Pani 23 czerwca 2020 r.

Skarga na interpretację indywidualną

Pismem z 13 lipca 2020 r. wniosła Pani skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Skarga wpłynęła do mnie 21 lipca 2020 r.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 12 stycznia 2021 r. sygn. akt I SA/Gd 785/20.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 27 października 2023 r. sygn. akt II FSK 376/21 (wpływ do tutejszego organu 13 grudnia 2023 r.) oddalił skargę kasacyjną tutejszego organu.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 27 października 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

–uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;

–ponownie rozpatruję Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 ze zm. – publikator aktualny na dzień złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej):

Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1)małoletnie,

2)bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy:

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy:

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 12 stycznia 2021 r. sygn. akt I SA/Gd 785/20, w odniesieniu do stanu prawnego obowiązującego do końca 2010 r., w orzecznictwie sądowoadministracyjnym w miarę jednolicie przyjmowano, że art. 6 ust. 4 i ust. 5 u.p.d.o.f. ogranicza preferencyjne zasady opodatkowania do osób "samotnie wychowujących dzieci", a więc będących w sposób rzeczywisty pozbawionych udziału i wsparcia drugiego z rodziców w procesie wychowywania dziecka. Przyjmowano także, że status osoby "samotnie wychowującej dzieci" przysługiwać może tylko jednemu z rodziców (postanowienie siedmiu sędziów NSA z 11 października 2010 r. sygn. akt II FPS 3/10, wraz z powołanym w nim orzecznictwem sądów administracyjnych, Trybunału Konstytucyjnego i poglądami doktryny). Podobny pogląd wyraził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08, w którym przyjęto, że wprowadzając tę ulgę, ustawodawca nie kierował jej do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego, ale tylko do tych osób spełniających powyższe kryteria, które samotnie i osobiście troszczą się o zaspokajanie codziennych potrzeb dziecka.

Sąd podkreślił, że wskazane wyżej poglądy były ugruntowane w odniesieniu do stanu prawnego obowiązującego do końca 2010 r. Natomiast nowelizacja omawianego przepisu od dnia 1 stycznia 2011 r., w ocenie Sądu nadała nową treść normatywną analizowanej regulacji. W wyniku tej nowelizacji nie tylko zmienione zostało literalne brzmienie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f., ale ustawodawca, uchylając art. 6 ust. 5 u.p.d.o.f. zrezygnował z legalnej definicji "osoby samotnie wychowującej dzieci". Zgodnie z tą definicją, za osobę samotnie wychowującą dzieci uważało się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, jak również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Stąd w stanie prawnym obowiązującym do końca 2010 r. uzasadniony byłby wniosek, że status osoby samotnie wychowującej dzieci przysługiwać może tylko jednemu z rodziców spełniających powyższe kryteria co do jego stanu cywilnego lub sytuacji prawnej bądź faktycznej. Obecne, zacytowane wcześniej brzmienie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f., nie zawiera natomiast zastrzeżenia, że chodzi wyłącznie o jednego z rodziców, stąd w ocenie Sądu status taki może mieć każde z rodziców rozwiedzionych spełniających pozostałe wymagania określone w tym przepisie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku podkreślił, że Skarżąca jest osobą rozwiedzioną, nie pozostającą w związku małżeńskim, posiada małoletnie dziecko, wobec którego wykonuje władzę rodzicielską, opiekując się nim naprzemiennie z byłym małżonkiem w ciągu roku podatkowego. Skarżąca czynnie uczestniczy w opiece i wychowaniu syna w czasie, kiedy z nim przebywa, spędza z nim część wakacji, ferii i większość weekendów. Zaspokaja materialne i emocjonalne potrzeby dziecka i aktywnie uczestniczy w jego życiu. Zgodnie z wyrokiem rozwodowym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem powierzono obojgu rodzicom, mimo ustalenia miejsca pobytu dziecka przy ojcu. Istotna jest również okoliczność, iż ojciec dziecka nie będzie rozliczać się wspólnie z dzieckiem za 2019 r.

Sąd wskazał, że Skarżąca samotnie wychowuje dziecko w czasie, kiedy u niej mieszka, opiekując się nim samodzielnie, bez niczyjej pomocy. Zdaniem Sądu, kwestionowanie w takiej sytuacji prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów na podstawie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. byłoby sprzeczne nie tylko z brzmieniem przepisu, ale też z intencją ustawodawcy, realizującego w praktyce w formie ulg podatkowych – deklarowaną przez Państwo politykę prorodzinną.

Naczelny Sąd Administracyjny, oddalając skargę kasacyjną organu, w wyroku z 27 października 2023 r. sygn. akt II FSK 376/21, stwierdził natomiast, że celem wprowadzenia ulgi było umożliwienie preferencyjnego rozliczenia podatkowego dla tych osób, które w roku podatkowym doświadczyły samotnej, samodzielnej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki i wychowania dzieci, taki bowiem warunek przeczyłby polityce prorodzinnej Państwa zmierzającej do systemowego wsparcia rodziców w wychowaniu dzieci, zwłaszcza w samotnym wychowaniu dzieci.

Uwzględniając stanowisko wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 12 stycznia 2021 r. sygn. akt I SA/Gd 785/20 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2023 r. sygn. akt II FSK 376/21 należy uznać, że w opisanym stanie faktycznym – przy spełnieniu pozostałych warunków wynikających z zacytowanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przysługiwało Pani prawo do skorzystania z możliwości rozliczenia swoich dochodów za 2019 r. na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.