Preferencyjne opodatkowanie dochodów osiąganych przez osoby samotnie wychowujące dzieci.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 11 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 16 marca 2024 r. (wpływ 20 marca 2024 r.) oraz 22 kwietnia 2024 r. (wpływ 24 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenie przyszłego

Jest Pani matką dziecka w wieku 11 lat. Ojciec dziecka choć jest zameldowany pod wspólnym adresem, nie mieszka z Panią i dzieckiem, wynajmuje mieszkanie w innej miejscowości. Płaci alimenty na dziecko, ustalone są widzenia z dzieckiem – co drugi weekend, jeden tydzień ferii zimowych i cztery tygodnie wakacji letnich. Niestety widzenia jak i opieka są bardzo nieregularne i nie są zachowane terminy. Ojciec dziecka nie odwozi go do szkoły i nie odbiera po lekcjach, nie chodzi na wywiadówki jak również nie zawozi go na zajęcia pozalekcyjne. Nie chodzi z nim do lekarza, nie wykupuje lekarstw i nie opiekuje się synem w trakcie choroby. Cała opieka nad dzieckiem spoczywa na Pani.

W piśmie z 16 marca 2024 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zawarte w wezwaniu pytania:

1.Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?

Odpowiedź: Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

2.Za który rok podatkowy/lata podatkoweoczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej?

Odpowiedź: Wydania interpretacji indywidualnej oczekuje Pani za rok 2023 i na lata przyszłe.

3.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskiwała/uzyskuje/będzie uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek uzyskiwała Pani dochody z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenia.

4.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek prowadziła/prowadzi/będzie prowadziła Pani działalność gospodarczą? Jeśli tak, należy wskazać formę opodatkowania tej działalności.

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek nie prowadziła Pani działalności gospodarczej.

5.Czy w stosunku do Pani lub Pani dziecka, w okresie którego dotyczy wniosek, miały/mają/będą miały zastosowanie przepisy:

a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,

c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek nie miały, nie mają i nie będą miały zastosowania przepisy:

a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych;

b)Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego;

c)Ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

6.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, była/jest/będzie Pani panną, wdową, rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację, w rozumieniu odrębnych przepisów? W przypadku orzeczenia rozwodu lub separacji należy wskazać datę uprawomocnienia wyroku Sądu dotyczącego rozwodu lub separacji.

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek jest Pani rozwódką – prawomocność wyroku Sądu Okręgowego (…).

7.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, była/jest/będzie Pani osobą pozostającą w związku małżeńskim? Jeżeli tak, to czy Pani małżonek:

a)został pozbawiony praw rodzicielskich? Jeżeli tak, to należy wskazać datę od kiedy?

b)odbywa karę pozbawienia wolności? Jeżeli tak, to należy wskazać datę od kiedy?

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek nie była Pani, nie jest i nie będzie osobą pozostającą w związku małżeńskim.

8.Czy jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienione w treści wniosku) i względem nich wykonywała/wykonuje/będzie wykonywała w latach, których dotyczy wniosek władzę rodzicielską? Jeśli tak, należy podać ich daty urodzenia.

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek jest Pani również matką dziecka urodzonego – (...).

9.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 8, należy wskazać czy wychowuje je Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym (partnerem)?

Odpowiedź: Dziecko nie było, nie jest i nie będzie wychowywane wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym.

 10.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, Pani dziecko było pod opieką naprzemienną, w związku z którą Pani i ojcu dziecka zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)?

 Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek dziecko nie było pod opieką naprzemienną.

 11.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, faktycznie i samotnie wychowywała Pani dziecko, o którym mowa we wniosku, bez udziału drugiego rodzica – ojca dziecka – wykonywała Pani władzę rodzicielską: stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby? Jeśli tak, to proszę wskazać przesłanki, które świadczą o tym, że Pani samotnie wychowywała dziecko, o którym mowa we wniosku w okresie objętym wnioskiem?

Odpowiedź: W okresie, którego dotyczy wniosek stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału ojca. Miejsce zamieszkania dziecka jest przy matce. Codziennie zawozi Pani i odbiera syna ze szkoły i zajęć pozalekcyjnych. W razie choroby tylko Pani zabiera go na wizyty lekarskie, badania, jak również opiekuje się nim, wykupuje lekarstwa, zabiera na wizyty kontrolne do stomatologa, dietetyka i alergologa. Pani syn musi utrzymywać dietę, która wpływa na prawidłowy stan jego zdrowia. Codziennie troszczy się Pani o edukację dziecka, pomaga Pani przy odrabianiu zadań domowych i nauce, chodzi Pani na wywiadówki, jak również opłaca składki szkolne i wycieczki. Co drugi tydzień zawozi Pani syna na wizyty do psychologa, które opłaca. Zapewnia Pani dziecku, dobra materialne – odzież, buty, książki, przybory szkolne i płaci Pani za rzeczy, które są związane z jego zainteresowaniami.

Wspólnie z dzieckiem wyjeżdża Pani na wakacje, wycieczki oraz inne miejsca zapewniające mu rozrywkę. Co tydzień z synem uczestniczy Pani we Mszy Świętej.

12.Czy w pozostałym okresie, w którym dziecko nie przebywało/nie przebywa z Panią, ojciec dziecka zajmuje się jego wychowaniem i wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do dziecka, tj. dba o prawidłowy rozwój dziecka kształtując jego właściwe zachowania, rozwija jego zainteresowania, ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, ponosi koszty jego utrzymania, zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne – poza płaconymi alimentami, troszczy się o jego rozwój fizyczny i duchowy, pomaga w edukacji szkolnej, wykazuje zainteresowanie jego wychowaniem, troszczy się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, bierze czynny udział w sprawach dotyczących dziecka związanych z jego kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem itp.?

Odpowiedź: Poza płaconymi alimentami ojciec nie troszczy się o rozwój fizyczny, duchowy, emocjonalny i edukacyjny dziecka. Nie bierze czynnego udziału w sprawach związanych z jego kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem.

Pytanie

Czy w związku ze stanem faktycznym sprawowania opieki przez Panią może rozliczyć się Pani w PIT 37 jako rodzic samotnie wychowujący dziecko?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku z 22 kwietnia 2024 r.)

Uważa się Pani za rodzica samotnie wychowującego dziecko, ponieważ tylko Pani zajmuje się wychowaniem dziecka, dba o prawidłowy rozwój syna, kształtując jego właściwe zachowania, pomaga Pani w rozwijaniu jego zainteresowań, zabezpiecza pani jego potrzeby bytowe, zdrowotne, edukacyjne i duchowe, troszczy się Pani o jego rozwój fizyczny. Tylko Pani bierze czynny udział w sprawach dotyczących dziecka, dlatego uważa Pani, że powinna Pani rozliczyć się z Urzędem Skarbowym jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podkreślić należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca prawo do rozliczenia dochodów na preferencyjnych zasadach określonych w ust. 4d ww. przepisu przyznał jednemu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie samotnie wychowuje dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest zatem samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym, gdyż nie przysługuje ona wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Równie istotne jest więc samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmuje się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Niezbędną przesłanką, jak już wcześniej zaznaczono, jest aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego – faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem/świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Zatem, prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani matką dziecka w wieku 11 lat. Ojciec dziecka choć jest zameldowany pod wspólnym adresem, nie mieszka z Państwem, wynajmuje mieszkanie w innej miejscowości. Płaci alimenty na dziecko, ustalone są widzenia z dzieckiem – co drugi weekend, jeden tydzień ferii zimowych i cztery tygodnie wakacji letnich. Niestety widzenia jak i opieka są bardzo nieregularne i nie są zachowane terminy. Ojciec dziecka nie odwozi go do szkoły i nie odbiera po lekcjach, nie chodzi na wywiadówki jak również nie zawozi go na zajęcia pozalekcyjne. Nie chodzi z nim do lekarza, nie wykupuje lekarstw i nie opiekuje się synem w trakcie choroby. Cała opieka nad dzieckiem spoczywa na Pani.

Ponadto jak wynika z uzupełnienia wniosku jest Pani rozwódką – prawomocność wyroku Sądu Okręgowego (...). Osiąga Pani dochody z umowy o pracę i umowy zlecenie. W okresie, którego dotyczy wniosek nie miały, nie mają i nie będą miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego; ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 roku o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Jest Pani również matką dziecka urodzonego – (...). Dziecko nie było, nie jest i nie będzie wychowywane wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym. W okresie, którego dotyczy wniosek dziecko nie było pod opieką naprzemienną. W okresie, którego dotyczy wniosek stale troszczyła się Pani o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału ojca. Miejsce zamieszkania dziecka jest przy Pani. Codziennie zawozi Pani i odbiera syna ze szkoły i zajęć pozalekcyjnych. W razie choroby tylko Pani zabiera go na wizyty lekarskie, badania, jak również opiekuje się nim, wykupuje lekarstwa, zabiera na wizyty kontrolne do stomatologa, dietetyka i alergologa. Pani syn musi utrzymywać dietę, która wpływa na prawidłowy stan jego zdrowia. Codziennie troszczy się Pani o edukację dziecka, pomaga Pani przy odrabianiu zadań domowych i nauce, chodzi Pani na wywiadówki, jak również opłaca składki szkolne i wycieczki. Co drugi tydzień zawozi Pani syna na wizyty do psychologa, które opłaca. Zapewnia Pani dziecku, dobra materialne – odzież, buty, książki, przybory szkolne i płaci Pani za rzeczy, które są związane z jego zainteresowaniami. Poza płaconymi alimentami ojciec dziecka nie troszczy się o rozwój fizyczny, duchowy, emocjonalny i edukacyjny dziecka. Nie bierze czynnego udziału w sprawach związanych z jego kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem.

W tym miejscu, jeszcze raz podkreślić należy, że wychowanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego „utrzymania”, czy też czasowego (doraźnego) z nim przebywania, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania dziecka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne oraz przedstawiony opis sprawy stwierdzić zatem należy, że można Panią uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko. W konsekwencji, może Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia dochodów, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zeznaniu podatkowym złożonym za 2023 r. i w kolejnych latach, o ile zmianie nie ulegnie opisany stan sprawy i w dalszym ciągu wypełnione będą wspomniane warunki wynikające z powołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;

-zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).