Interpretacja indywidualna z dnia 26 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.242.2024.4.NM
Temat interpretacji
Obowiązki płatnika w związku z opłaceniem za pracowników składek ubezpieczeniowych w części inwestycyjnej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
7 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem, które wpłynęło 19 kwietnia 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca (dalej również jako: „Ubezpieczający”) jest polskim rezydentem podatkowym, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie … i jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.
Wnioskodawca zatrudnia obecnie kilkudziesięciu pracowników na podstawie umów o pracę oraz umów zlecenia.
Wnioskodawca planuje przystąpienie do programu ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (dalej odpowiednio: „UFK”) ze składką regularną oraz możliwością uiszczania składek dodatkowych, którym objęci będą pracownicy Wnioskodawcy. Umowy ubezpieczenia mają tworzyć pozapłacowy składnik wynagrodzenia szeroko pojęty jako benefit. Polisa będzie zatem wpisana w umowę między pracodawcą/zleceniodawcą, a pracownikiem/zleceniobiorcą jako benefit - pozapłacowy składnik wynagrodzenia.
Z punktu widzenia Wnioskodawcy jako pracodawcy, celem objęcia pracowników oraz zleceniobiorców Ubezpieczeniem na życie z UFK jest ich dodatkowa motywacja oraz zwiększenie lojalności wobec Spółki (Ubezpieczony będzie mniej chętny do rezygnacji z pracy w sytuacji, gdy Wnioskodawca będzie opłacać za niego składki ubezpieczeniowe z częścią kapitałową). Ubezpieczony będzie również pracował wydajniej wiedząc, że jest objęty ochroną ubezpieczeniową, z której w razie zdarzenia ubezpieczeniowego skorzysta on lub uposażeni, jeśli Ubezpieczony umrze. Zatem, opłacanie wskazanych składek przez Wnioskodawcę służy umacnianiu więzi Ubezpieczonego z zakładem pracy i podtrzymywaniu stosunku pracy.
Dodatkowe benefity pozapłacowe dla Pracowników oraz Zleceniobiorców stanowiłyby dodatkowe świadczenia dla nich. Jest to dodatek do wynagrodzenia (pozapłacowy element), który wpłynie bezpośrednio na ich sytuację finansową, ale też wpłynie pozytywnie na ich morale. Tym samym wynagrodzenie pracowników oraz zleceniobiorców otrzymywane od Wnioskodawcy składałoby się z wynagrodzenia podstawowego (zasadniczego) oraz ze świadczeń dodatkowych (dodatkowych benefitów pozapłacowych), którym bez wątpienia jest również polisa. Pracownicy oraz Zleceniobiorcy podpisując się pod wnioskiem o objęcie ich taką ochroną zgadzaliby się na warunki i zasady na jakich takie polisy by funkcjonowały. Opłacanie składek przez Wnioskodawcę sprzyja większemu zaangażowaniu Ubezpieczonego w efektywną pracę na rzecz Wnioskodawcy, realizacji wyznaczanych jej celów, kreowaniu określonych i oczekiwanych postaw oraz ma na celu zachęcanie do podejmowania większej odpowiedzialności, zachęcanie do uczciwości i lojalności wobec pracodawcy, służy utrzymaniu wartościowych pracowników oraz zleceniobiorców w Spółce. Powyższe przełoży się pośrednio na mniejszą rotację w firmie, stabilizację i tym samym wpłynie to na wysokość uzyskiwanych przychodów Wnioskodawcy, zachowania i zabezpieczenia Jego źródła przychodów.
Program ubezpieczenia na życie z UFK stanowi rozszerzenie umowy ubezpieczenia na życie na ogólnych warunkach. UFK to wydzielony fundusz aktywów w ubezpieczeniu na życie z funduszem kapitałowym, stanowiący rezerwę tworzoną ze składek ubezpieczeniowych, która jest inwestowana w sposób określony w umowie ubezpieczenia. Fundusze te stanowią integralną część składową polisy z UFK, która ma charakter ochronno-inwestycyjny. Stroną umowy będzie Towarzystwo Ubezpieczeniowe i Wnioskodawca (jako ubezpieczający). W ramach Umowy ubezpieczenia wszystkie składki będą zatem opłacane przez Wnioskodawcę. Pracownik Wnioskodawcy będzie natomiast ubezpieczonym, a więc podmiotem uprawnionym z umowy ubezpieczenia. Składki ubezpieczeniowe opłacane będą przez Wnioskodawcę jako ubezpieczającego.
Składki te będą składać się z dwóch części. Obowiązkowej składki regularnej oraz dobrowolnej składki dodatkowej, która również powiększy wysokość sumy ubezpieczenia na życie. Zawarta umowa ubezpieczeniowa będzie umową indywidualną, zawieraną oddzielnie dla poszczególnych ubezpieczonych.
Umowa ubezpieczenia na życie z UFK skonstruowana jest w ten sposób, że przewiduje podział składki regularnej opłacanej (obowiązkowo) przez ubezpieczającego na dwie części:
1)część ochronną (ubezpieczeniową), funkcja ochronna ma być realizowana przez zapewnienie Ubezpieczonemu w okresie ubezpieczenia ochrony na wypadek śmierci oraz innych zdarzeń ubezpieczeniowych, tj. choroby, wypadki (stosownie do postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia - OWU);
2)część inwestycyjną, przeznaczoną na nabycie jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego.
Przy czym rachunek dotyczący części inwestycyjnej dzieli się na dwa rodzaje:
1)podstawowy - rachunek ten będzie regularnie opłacany przez Wnioskodawcę przez czas oznaczony w umowie ubezpieczenia w wybranej wysokości. Wnioskodawca jako ubezpieczający, ma ograniczoną możliwość dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku podstawowym;
2)dodatkowy - na rachunek ten Wnioskodawca może dokonywać jednorazowych, dobrowolnych wpłat w dowolnej wysokości. W czasie obowiązywania umowy ubezpieczenia podmiotem uprawnionym do składania wniosków o wypłatę środków z konta dodatkowego jest wyłącznie Wnioskodawca (ubezpieczający).
Przedmiotem Umów będzie życie Ubezpieczonego oraz inwestowanie przez Ubezpieczyciela, w sposób wskazany przez Ubezpieczającego i na ryzyko Ubezpieczającego środków pochodzących ze składek wpłacanych z tytułu Umów w ramach Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych w okresie, na jaki Umowy zostaną zawarte (Umowy te mają zatem charakter ochronno-inwestycyjny). Celem Umów nie jest realizacja zysków, w krótkim horyzoncie czasowym. Celem Umów jest ochrona życia Ubezpieczonego oraz długofalowe budowanie kapitału. Zawarcie Umów wiąże się z inwestycją w instrumenty finansowe oferowane w postaci Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych o zróżnicowanym profilu ryzyka.
Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Umowy, zakres ubezpieczenia będą obejmowały w zależności od umowy dożycie przez Ubezpieczonego daty Dożycia oraz życie Ubezpieczonego w Okresie Ubezpieczenia. Ze względu na inwestycyjny charakter Umów wysokości ww. świadczeń uzależnione będą od wartości zgromadzonych środków, czyli od Wartości Rachunku (sumy Części Bazowej Rachunku oraz Części Wolnej Rachunku). Dodatkowe umowy pozwolą na rozszerzenie ochrony ubezpieczonego o takie ryzyka jak ubezpieczenie od chorób, w wyniku nieszczęśliwego wypadku, operacji, pobytu w szpitalu w wyniku wypadku, inwalidztwa itp. Ubezpieczający nie jest uprawniony do otrzymania świadczenia kapitałowego z polisy. Spółka również nie myśli o byciu uposażonym w tych polisach. Uprawnionymi byliby Ubezpieczeni (Pracownicy, Zleceniobiorcy) lub uposażeni, domyślnie rodziny Ubezpieczonych, chyba że strony umowy wskażą inaczej. Jednocześnie Strony, tj. ubezpieczający i ubezpieczeni uzgadniają wspólnie, że cesja praw i obowiązków wynikających z OWU oraz wypłaty z polisy bez jej zamykania będą wynikały z dodatkowych warunków, jakie nie mogą być naruszone. Będą one każdorazowo weryfikowane.
Ubezpieczający będzie miał prawo przekazać środki z polisy innemu pracownikowi niebędącemu ubezpieczonym lub przekazać je na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, jeśli aktualny ubezpieczony dopuści się jakiegokolwiek z poniższych zachowań:
1)…,
2)…,
3)…,
4)…,
5)…,
6)…,
7)…,
8)… .
Ponadto umowa przewiduje regularne, miesięczne opłacanie składek z możliwością wpłacania kwot dodatkowych w dowolnym momencie trwania Umowy.
Główny Rachunek składałby się z Części Bazowej, na którym Składki Regularne zapisywane będą w postaci Jednostek UFK oraz Części Wolnej, na którym Składki Dodatkowe będą również zapisywane w postaci Jednostek UFK. Opłacane składki (Regularne i Dodatkowe) są przeznaczane na cele inwestycyjne. Składki Regularne oraz Dodatkowe mogą być nadpłacane przez Wnioskodawcę. Te działania mają budować poczucie lojalności w firmie i skutecznie odstraszać pracowników od popełnienia takich zachować względem pracodawcy i pozostałych pracowników. Co za tym idzie w momencie wpłaty składki nie można jednoznacznie przypisać przychodu od części inwestycyjnej po stronie ubezpieczonego, ponieważ nie można z całą pewnością stwierdzić, że otrzyma on całość lub nawet część środków z części inwestycyjnej. Nie można jednocześnie przypisać go przy wypłacie jako przychodu ze źródła łączącego ubezpieczonego i ubezpieczającego, ponieważ jeśli środki z polisy otrzyma osoba niebędąca ubezpieczonym i ubezpieczającym, a osoba trzecia niezwiązana z umową to przepis ten nie będzie obowiązywał. Należy pamiętać, że środki zgromadzone na polisie na ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych będą cały czas pracować, tzn. ich wartość będzie zmienna w czasie. Jedyną stałą będą opłaty pobierane przez Towarzystwo ubezpieczeniowe jako opłatę administracyjną za możliwość inwestowania tych środków w różnej klasy ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe o różnym profilu ryzyka.
Umowa ubezpieczenia na życie z UFK, którą zamierza zawrzeć Wnioskodawca, została wymieniona w załączniku do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - w Dziale I pt. „Ubezpieczenie na życie” i należy do grupy pierwszej określonej mianem „Ubezpieczenia na życie”.
Istnieje możliwość, aby dodatkowe, nieobowiązkowe wpłaty zasilały rachunek dodatkowy części inwestycyjnej. Wnioskodawca planuje dokonywanie takich dodatkowych wpłat w razie osiągania dobrych wyników finansowych, czy też w okresach dobrej koniunktury gospodarczej. Ma to na celu premiowanie pracowników, którzy przyczyniają się do wyników finansowych Wnioskodawcy. Możliwość dokonywania wypłat z rachunku dodatkowego części inwestycyjnej będzie przewidziana w umowie ubezpieczenia. Zgodnie z jej treścią, w czasie trwania umowy będzie można bez ograniczeń dysponować tylko pieniędzmi gromadzonymi na rachunku dodatkowym - z rachunku tego będzie można w każdym czasie dokonywać jednorazowych wypłat. Wiąże się to jednak z pobraniem dodatkowych opłat transakcyjnych wskazanych w tabeli opłat i prowizji zakładu ubezpieczeń. W celu dokonania wypłaty konieczne jest złożenie w tym zakresie stosownego wniosku przez ubezpieczającego. Wnioskodawca jest zatem jedynym podmiotem uprawnionym do złożenia takiego wniosku.
Z uwagi na motywacyjny charakter ubezpieczenia z UFK, Wnioskodawca zakłada przekazywanie części lub całości wypłaconych środków (pochodzących z rachunku dodatkowego części inwestycyjnej ubezpieczenia) na rzecz ubezpieczonych pracowników. Na skutek złożenia stosownego wniosku ubezpieczający skorzysta ze swojego uprawnienia i dokona wypłaty całości bądź części środków zgromadzonych w ramach części inwestycyjnej.
Takie wypłaty na rzecz pracownika, dokonywane przez zakład ubezpieczeń zgodnie z dyspozycją Wnioskodawcy, mogą odbywać się okresowo, w regularnych lub nieregularnych odstępach czasu. Kwota wypłat nie będzie przekraczała kwoty składek wpłaconych przez Wnioskodawcę na konto dodatkowe. Wskazane powyżej zasady wypłat nie dotyczą rachunku podstawowego części inwestycyjnej ubezpieczenia. Wypłata jakichkolwiek środków z tego rachunku może nastąpić dopiero po upływie okresu, na jaki zawarta została umowa ubezpieczenia. Wnioskodawca z konta dodatkowego części inwestycyjnej polisy nie będzie mógł dokonywać wypłat na swoją rzecz.
Tym samym Wnioskodawca nie będzie nigdy beneficjentem tych środków. Należy także podkreślić, że z chwilą gromadzenia środków uprawnionym jest Ubezpieczający jako podmiot wpłacający środki, a dopiero z chwilą ich wypłaty to ubezpieczony staje się uprawniony do nich.
Uzupełnienie wniosku
Umowa ubezpieczenia będzie wykluczać w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono:
a)wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
b)możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
c)wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Uprawnionym do otrzymania z umowy ubezpieczenia nie jest i nie będzie pracodawca.
Pytania
1.Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w świetle art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej odpowiednio „Ustawa CIT”), Wnioskodawca może zaliczać na bieżąco do kosztów uzyskania przychodów równowartości zapłaconych składek regularnych oraz składek dodatkowych opłacanych w oparciu o Umowy ubezpieczenia na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym, gdzie Ubezpieczającym jest Spółka, a Ubezpieczonymi Pracownicy oraz Zleceniobiorcy?
2.Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek dochodowy z tytułu opłaconej na rzecz pracownika składki ubezpieczeniowej w części inwestycyjnej lub od środków wypłaconych z części inwestycyjnej Umowy Ubezpieczenia na rzecz pracownika?
Przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest odpowiedź na Państwa pytanie nr 2 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w zakresie pytania nr 1 dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Państwa stanowisko w sprawie
Ad 2
Zdaniem Wnioskodawcy, nie powinien On pobierać zaliczki na podatek dochodowy z tytułu opłaconej na rzecz pracownika składki ubezpieczeniowej w części inwestycyjnej, jak również od środków wypłaconych z polisy na rzecz pracownika.
Należy wskazać, że przychodem pracownika Wnioskodawcy ze stosunku pracy będzie część ochronna opłaconej przez Wnioskodawcę na rzecz pracownika składki ubezpieczeniowej. W tym zakresie nie ma wątpliwości, że po stronie pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy, odpowiadający wartości zapłaconej przez Wnioskodawcę składki w części ochronnej. Pracownik uzyskuje bowiem od swojego pracodawcy nieodpłatne świadczenie, w postaci zapłaconej składki na ubezpieczenie na życie. Dlatego składka w części ochronnej będzie stanowiła przychód ubezpieczonego ze stosunku pracy w dacie poniesienia wydatku przez Wnioskodawcę, tj. w dacie zapłaty składki ubezpieczycielowi.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku opłacenia przez Wnioskodawcę za pracownika części inwestycyjnej składki. W tym wypadku po stronie ubezpieczonego (pracownika) nie powstaje żadna wymierna korzyść materialna w trakcie trwania stosunku pracy i równoczesnego pozostawania ubezpieczonym na podstawie umowy w odniesieniu do części inwestycyjnej. Stroną umowy jest bowiem wyłącznie Wnioskodawca jako ubezpieczający. W zakresie konta podstawowego, dopiero w momencie upływu okresu, na który umowa została zawarta, ubezpieczony będzie miał prawo do otrzymania świadczenia z tytułu dożycia ostatniego dnia okresu, na jaki została zawarta umowa. Z kolei w zakresie konta dodatkowego, pracownik (ubezpieczony) uzyskuje korzyść majątkową dopiero z chwilą wypłaty środków z tego konta na jego rzecz. Dopiero w tym momencie pracownik uzyskuje jakiekolwiek przysporzenie majątkowe z części inwestycyjnej polisy. Do tej chwili to Wnioskodawca jako ubezpieczający, dysponuje środkami zgromadzonymi na koncie dodatkowym części inwestycyjnej polisy. Tym samym, do chwili wypłaty środków, pracownik nie ma żadnej ani materialnej, ani niematerialnej korzyści z tego tytułu, że ubezpieczający opłaca składki w części inwestycyjnej na jego ubezpieczenie.
Zatem kwoty otrzymane przez pracownika z części inwestycyjnej, zdaniem Wnioskodawcy, będą stanowiły przychód tego pracownika z chwilą uzyskania tych środków.
Należy jednak podkreślić, iż będzie to przychód zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej odpowiednio: „ustawa PIT”) w zakresie, w jakim wypłacona kwota odpowiada sumie wpłaconych, tj. nie powstaje tzw. „zysk z polisy”. Jeśli otrzymana kwota przekroczy wartość wpłaconych składek, to pracownik uzyska przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 24 ust. 15 i 15a ustawy PIT. Ustawodawca zatem jasno wskazuje, że kwoty z ubezpieczeń osobowych i majątkowych podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych. Literalnie analizując ten przepis nie można rozróżnić kwot wypłaconych z polisy z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi od kwot wypłaconych z polisy na życie za jakiekolwiek zdarzenie ubezpieczeniowe. Należy zatem przyjąć, że Ustawodawca chciał objąć zwolnieniem przedmiotowym wszystkie kwoty z ubezpieczeń osobowych i majątkowych, jeśli dotyczą osób fizycznych.
Ustawodawca wskazał jednak, kiedy ten podatek będzie należny, w art. 24 ust. 15 i 15a jasno wskazał, że podatek wystąpi od różnicy między wpłaconą składką do towarzystwa ubezpieczeniowego, a wypłaconą przez nie zgodnie z wolą Dysponenta Środków.
Tym samym, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca uważa, że nie będzie zobowiązany do pobrania i zapłacenia zaliczek na podatek dochodowy od wpłacanych przez siebie składek na ubezpieczenie pracownika w części inwestycyjnej polisy, a tym samym kwoty opłaconej na rzecz pracownika składki ubezpieczeniowej w części inwestycyjnej, jak również od środków wypłaconych z polisy na rzecz pracownika nie stanowią podstawy wymiaru składek, o której mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. O systemie ubezpieczeń społecznych.
Za powyższym przemawia utrwalona praktyka interpretacyjna:
·pismo z 29 czerwca 2017 r. 1061-IPTPB2.4511.42.2016.7.KR,
·pismo z 20 lutego 2018 r. 1061-IPTPB3.4511.917.2016.8.18-S.PR,
·pismo z 21 sierpnia 2014 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/415-637/14-2/WM.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Według art. 11 ust. 2 ustawy:
Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.
Stosownie do art. 11 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
1)jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
2)jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
3)jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
4)w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Ponieważ przepisy ustawy nie zawierają legalnej definicji pojęcia „nieodpłatne świadczenia”, należy przyjąć takie rozumienie tego terminu, jakie ukształtowało się w orzecznictwie sądowo-administracyjnym.
Pojęcie „nieodpłatne świadczenie” było m.in. przedmiotem interpretacji Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w uchwale podjętej w składzie siedmiu sędziów 18 listopada 2002 r. sygn. akt FSP 9/02 stwierdził, iż:
(…) dla celów podatkowych pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” (…) ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony – por. art. 353 Kc), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2002 r., III RN 106/01, jeszcze nie publ., a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 1999 r., III RN 31/99 – OSNAPU 2000 nr 13 poz. 496).
Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednymi ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy są:
Stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Jak zostało wskazane w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Przy czym, stosownie do art. 12 ust. 3 cytowanej ustawy:
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b.
Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planujecie Państwo przystąpienie do programu ubezpieczenia na życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (dalej: „UFK”), którym objęci będą m.in. pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Polisa jako całość, ma charakter ochronno – inwestycyjny. Stroną Umowy będzie Towarzystwo Ubezpieczeniowe i Państwo (jako ubezpieczający). Pracownik będzie natomiast ubezpieczonym, a więc podmiotem uprawnionym z umowy ubezpieczenia. Składki ubezpieczeniowe opłacane będą przez Państwa jako ubezpieczającego. Zawarte Umowy ubezpieczeniowe będą umowami indywidualnymi, zawieranymi oddzielnie dla poszczególnych ubezpieczonych (pracowników). Umowa ubezpieczenia przewiduje podział składki regularnej opłacanej (obowiązkowo) przez ubezpieczającego na dwie części:
1)część ochronną (ubezpieczeniową), funkcja ochronna ma być realizowana przez zapewnienie Ubezpieczonemu w okresie ubezpieczenia ochrony na wypadek śmierci oraz innych zdarzeń ubezpieczeniowych, tj. choroby, wypadki (stosownie do postanowień ogólnych warunków ubezpieczenia - OWU);
2)część inwestycyjną, przeznaczoną na nabycie jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego.
Przy czym rachunek dotyczący części inwestycyjnej dzieli się na dwa rodzaje:
a)podstawowy - rachunek ten będzie regularnie opłacany przez Państwa przez czas oznaczony w umowie ubezpieczenia w wybranej wysokości. Państwo jako ubezpieczający, macie ograniczoną możliwość dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku podstawowym;
b)dodatkowy - na ten rachunek możecie Państwo dokonywać jednorazowych, dobrowolnych wpłat w dowolnej wysokości. W czasie obowiązywania umowy ubezpieczenia podmiotem uprawnionym do składania wniosków o wypłatę środków z konta dodatkowego jesteście wyłącznie Państwo (ubezpieczający).
Ubezpieczający (Państwo) nie jest uprawniony do otrzymania świadczenia kapitałowego z polisy. Nie myślicie Państwo również o byciu uposażonymi w tych polisach. Uprawnionymi byliby Ubezpieczeni (Pracownicy) lub uposażeni, domyślnie rodziny Ubezpieczonych, chyba że strony umowy wskażą inaczej. Zakładacie Państwo przekazywanie części lub całości wypłaconych środków (pochodzących z rachunku dodatkowego części inwestycyjnej ubezpieczenia) na rzecz ubezpieczonych pracowników. Na skutek złożenia stosownego wniosku ubezpieczający skorzysta ze swojego uprawnienia i dokona wypłaty całości bądź części środków zgromadzonych w ramach części inwestycyjnej. Takie wypłaty na rzecz pracownika, dokonywane przez zakład ubezpieczeń zgodnie z Państwa dyspozycją, mogą odbywać się okresowo, w regularnych lub nieregularnych odstępach czasu. Kwota wypłat nie będzie przekraczała kwoty składek wpłaconych przez Państwa na konto dodatkowe. Z konta dodatkowego części inwestycyjnej polisy nie będziecie mogli Państwo dokonywać wypłat na swoją rzecz. Tym samym nie będziecie Państwo nigdy beneficjentem tych środków. Uprawnionym do otrzymania z umowy ubezpieczenia nie jest i nie będzie pracodawca (Państwo).
Państwa wątpliwości budzi kwestia, czy jesteście Państwo zobowiązani jako pracodawca do pobrania zaliczki na podatek dochodowy z tytułu opłaconej i wypłaconej na rzecz pracownika składki ubezpieczeniowej w części inwestycyjnej.
Z treści art. 805 § 1 i § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 1610 ze zm.) wynika, że:
Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
1)przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2)przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
Na podstawie art. 808 § 1 ww. ustawy:
Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.
Stosownie do art. 829 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:
1)przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku,
2)przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.
Kwestie uposażenia zostały natomiast uregulowane w art. 831 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:
Ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.
Mając na uwadze zacytowane powyżej przepisy oraz okoliczności analizowanego zdarzenia należy uznać, że przychodem dla pracownika ze stosunku pracy są m.in. opłacone przez pracodawcę składki w części ochronnej polisy o charakterze ochronno-inwestycyjnym, gdzie ubezpieczonym będzie pracownik. Przychód powstanie w momencie zapłacenia składki przez pracodawcę, gdyż wskazany w umowie pracownik prawa wynikające z polisy nabywa z chwilą zawarcia przez pracodawcę umowy ubezpieczenia.
Przychód ze stosunku pracy powstanie również w sytuacji, gdy zgodnie z umową ubezpieczenia opłacającym składkę – w części inwestycyjnej – jest pracodawca, natomiast uprawnionym do wypłaty środków może być pracownik. Przy tym, jedynie w przypadku gdy z umowy ubezpieczenia jednoznacznie wynika, że beneficjentem wypłaconych z polisy świadczeń jest pracownik, przychód powstaje w momencie wpłaty środków (składki) przez ubezpieczającego pracodawcę. Natomiast, gdy do czasu wystąpienia o wypłatę przez ubezpieczającego pracodawcę nie wiadomo, na czyją rzecz ostatecznie nastąpi wypłata (na rzecz ubezpieczającego czy ubezpieczonego pracownika), momentem otrzymania przez pracownika przychodów ze stosunku pracy jest moment przyznania prawa do świadczenia z polisy, z tym że nie w wysokości wartości tego prawa, lecz w wysokości opłaconych przez pracodawcę składek na tę polisę (w przypadku częściowego wykupu polisy – powinno to stanowić odpowiednią proporcję takich wpłat do uzyskanych z tej polisy praw do świadczeń).
Mając na uwadze opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składka opłacona przez Państwa (Ubezpieczającego) w ramach Polisy w części inwestycyjnej stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w dacie poniesienia przez Państwa wydatku, czyli w dacie zapłaty składki firmie ubezpieczającej. Z opisu zdarzenia przyszłego wynika bowiem, że to pracownik będzie ubezpieczonym, a więc podmiotem uprawnionym z umowy ubezpieczenia, a wypłata jest możliwa tyko na rzecz ubezpieczonego, tj. pracownika. Państwo nie będą (nigdy, w żadnej sytuacji) beneficjentem tych środków. Nie planują Państwo być uposażonymi z tych polis.
Ponadto z opisu zdarzenia wynika, że zgodnie z OWU w trakcie trwania Umów mogą Państwo dokonywać częściowych wypłat ze środków z zgromadzonych na Rachunku na rzecz ubezpieczonych pracowników.
Zatem skoro pracownik zostanie objęty ochroną ubezpieczeniową i to pracownik będzie uprawniony do otrzymania ubezpieczenia – to w przypadku składki ubezpieczeniowej w części inwestycyjnej ma miejsce przysporzenie majątkowe po jego stronie. W momencie opłacenia przez pracodawcę składki ubezpieczeniowej pracownik uzyskuje więc przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na powstanie przychodu ze stosunku pracy w momencie opłacenia składki przez pracodawcę nie wpływa okoliczność, że ubezpieczony uzyska po kilku latach uprawnienie do otrzymania kwoty z tytułu objęcia go ubezpieczeniem dodatkowym w zakresie składki inwestycyjnej. W opisanym zdarzeniu przyszłym Państwo opłacać będą bowiem za ubezpieczonego składkę, którą ubezpieczony musiałby finansować z własnych środków, gdyby na własną rękę przystąpił do analogicznego ubezpieczenia. Niewątpliwie zatem uzyska korzyść z tego tytułu, że opłaty składki dokonywać będzie za niego pracodawca. Skoro ubezpieczony nie poniesie żadnych wydatków związanych z opłaceniem składki na ubezpieczenie, w tym inwestycyjnej, to każda wypłata na jego rzecz z tytułu realizacji umowy ubezpieczenia będzie dla niego korzystna.
Powyższe oznacza, że na gruncie opisanego zdarzenia Państwo, jako płatnik, od opłaconych za pracowników składek ubezpieczeniowych w części inwestycyjnej, będą obowiązani do obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.
Stosownie bowiem do art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy..
Przechodząc do kwestii skutków wypłaty należy zauważyć, że w myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:
a)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowano zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
b)dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.
Stosownie do art. 24 ust. 15 ww. ustawy:
Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.
Zgodnie z art. 24 ust. 15a tej ustawy:
Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:
a)ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
b)równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik
- jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.
Natomiast na mocy art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.
Wobec powyższego dochód z polisy, o którym mowa w art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegać będzie opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 5 tej ustawy. Obowiązek poboru tego podatku nie będzie ciążył jednak na Państwu.
Natomiast wypłacone pracownikowi środki z umowy ubezpieczeniowej – do wysokości uprzednio zapłaconych przez Państwa składek – nie będą stanowić przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy, a w konsekwencji późniejsza wypłata środków zgromadzonych w Funduszu – poza dochodem, o którym mowa w art. 24 ust. 15 – nie spowoduje powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie nie będzie mogła być objęta zwolnieniem przedmiotowym, gdyż stosowanie tego zwolnienia ma charakter wtórny w stosunku do powstania przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.
Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście zadanego pytania, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy.
Odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych należy wskazać, że dotyczą one indywidualnych spraw podatników w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i wyłącznie w tych danych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.
Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako: „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).