Możliwość skorzystania przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w zakresie kwalifikacji zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz prawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca – … Sp. z o.o. (dalej: „…”) wypowiedział umowę o pracę Pracownikowi X. W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę zostało wszczęte postępowanie przed sądem pracy, w którym zwolniony Pracownik X domagał się przywrócenia do pracy, zapłaty wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy i zapłaty kosztów procesu.

Wnioskodawca złożył odpowiedź na pozew domagając się oddalenia powództwa wskazując, że wypowiedzenie umowy o pracę było dokonane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Sąd rozpatrujący sprawę skierował strony do mediacji bez wyznaczania rozprawy i merytorycznej oceny stanowisk stron.

Strony w dniu 15 lutego 2023 r. zawarły ugodę przed mediatorem, której zapisy, istotne dla wniosku i wydanej interpretacji, brzmiały: „W ramach ugody … zobowiązuje się do zapłaty na rzecz X tytułem odszkodowania kwoty 12.000 zł brutto, tj. pomniejszonej o zaliczkę na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych i składki ZUS, w terminie 14 dni (...)” oraz „X wyraża zgodę na zapłatę przez … odszkodowania w miejsce dochodzonych przez X roszczeń w postępowaniu sądowym (...)” (przywrócenie do pracy, zapłata wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, zapłata kosztów procesu).

Wysokość ustalonego odszkodowania była wynikiem negocjacji stron.

Wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę Pracownika X wynosiła 4 000 zł brutto.

Ugoda nie zawiera zapisów z których wynikałoby, że wypowiedzenie umowy o pracę było dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy.

Ugoda nie zawiera zapisów, że Wnioskodawca uznaje powództwo w sprawie wytoczonej przed sądem pracy o przywrócenie do pracy.

Ugoda nie zawiera zapisów, że Pracownik X dokonuje zmiany roszczeń zawartych w pozwie o przywrócenie do pracy na roszczenie odszkodowawcze, o którym mowa w art. 45 § 1 i 47¹ Kodeksu pracy. Ugoda została zatwierdzona prawomocnym postanowieniem Sądu, przed którym wytoczono powództwo o przywrócenie do pracy.

Wnioskodawca odprowadził zaliczkę na poczet podatku dochodowego (1 243 zł) i składki ZUS (łącznie 2 577,13 zł), pozostałą kwotę w wysokości 8 179,87 zł przelał na rachunek bankowy Pracownika X.

Po dokonaniu zapłaty Pracownik X wezwał Wnioskodawcę do zapłaty kwoty 3 820,13 zł twierdząc, że odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu i obciążeniu składkami ZUS, wskazując w zakresie opodatkowania na art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pytania

1.Czy odszkodowanie, o którym mowa w zawartej ugodzie z dnia 15 lutego 2023 r., jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Przy założeniu, że odpowiedź na pierwsze pytanie jest twierdząca (uznając, że odszkodowanie z ugody jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 45 § 1 i 47¹ Kodeksu pracy), czy odszkodowanie z ugody zawartej przed mediatorem jest odszkodowaniem z ugody sądowej, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

3.Przy założeniu, że odszkodowanie z ugody zawartej przed mediatorem jest odszkodowaniem otrzymanym na podstawie ugody sądowej, czy odszkodowanie z ugody z dnia 15 lutego 2023 r. jest odszkodowaniem dotyczącym korzyści, jaką podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji, gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu.

Należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Mając na uwadze przedstawione powyżej okoliczności należy stwierdzić, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

·otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

·odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,

·wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,

·nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tymczasem, w myśl art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Wysokość odszkodowania określonego w ugodzie z dnia 15 lutego 2023 r. nie wynika z ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy. Wysokość wynegocjowały strony czyniąc sobie wzajemne ustępstwa w związku z niepewnością dotyczącą ewentualnego, przyszłego rozstrzygnięcia sądu. To czy zachodzą wyłączenia, o jakich mowa w lit. a)-g) art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma znaczenia, gdyż odszkodowanie z ugody nie spełnia wymogu drugiego i trzeciego, o których mowa powyżej.

A zatem odszkodowanie z ugody zawartej pomiędzy stronami w dniu 15 lutego 2023 r. podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ad 2

Choć ugoda z dnia 15 lutego 2023 r. nie zawiera postanowień w tym zakresie, to odszkodowanie, o którym mowa w ugodzie, może teoretycznie zostać uznane, za odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 § 1 i art. 47¹ Kodeksu pracy.

W tej sytuacji zasadnym jest pytanie, czy odszkodowanie z ugody zawartej przed mediatorem mieści się w definicji ugody sądowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis ten wskazuje, że odszkodowania z ugód innych niż ugody sądowe nie korzystają ze zwolnienia w zakresie podatku dochodowego. Wyjątki należy interpretować ściśle.

Zdaniem Wnioskodawcy, ugoda zawarta przed mediatorem nie jest ugodą sądową, ma moc ugody sądowej po jej prawomocnym zatwierdzeniu przez sąd (art. 183¹⁵ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego), ale ugodą sądową nie jest. Ugoda zawarta przed mediatorem wpisuje się w definicję ugód innych, niż ugody sądowe. Tych pojęć nie można mylić, czym innym jest moc ugody sądowej, a czym innym sama ugoda sądowa.

W tej sytuacji odszkodowanie z ugody z dnia 15 lutego 2023 r. podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ad 3

Przy założeniu, że ugoda zawarta przed mediatorem – pomimo argumentacji zawartej powyżej – jest ugodą sądową. Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wyłączone są świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Świadczenia z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlegają bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie wypłacona w zamian za roszczenie o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy i koszty procesu jest odszkodowaniem dotyczącym korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega więc opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Stosownie do art. 32 ust .1 ww. ustawy:

W myśl art. 38 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W kontekście powyższego wyjaśnić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu.

Art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.), stanowi, że:

Podkreślić należy, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia wynikającego z przepisów prawa pracy pozwala na zastosowanie zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy jednoczesnym braku wyłączeń, o jakich mowa w lit. a)-g) tego przepisu.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie.

Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że wypowiedzieli Państwo umowę o pracę Pracownikowi X. W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę zostało wszczęte postępowanie przed sądem pracy, w którym zwolniony Pracownik X domagał się przywrócenia do pracy, zapłaty wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy i zapłaty kosztów procesu. Złożyli Państwo odpowiedź na pozew domagając się oddalenia powództwa wskazując, że wypowiedzenie umowy o pracę było dokonane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Sąd rozpatrujący sprawę skierował strony do mediacji bez wyznaczania rozprawy i merytorycznej oceny stanowisk stron. Strony w dniu 15 lutego 2023 r. zawarły ugodę przed mediatorem, której zapisy, istotne dla wniosku i wydanej interpretacji, brzmiały: „W ramach ugody … zobowiązuje się do zapłaty na rzecz X tytułem odszkodowania kwoty 12.000 zł brutto, tj. pomniejszonej o zaliczkę na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych i składki ZUS, w terminie 14 dni (...)” oraz „X wyraża zgodę na zapłatę przez … odszkodowania w miejsce dochodzonych przez X roszczeń w postępowaniu sądowym (...)” (przywrócenie do pracy, zapłata wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, zapłata kosztów procesu). Wysokość ustalonego odszkodowania była wynikiem negocjacji stron. Wysokość wynagrodzenia z umowy o pracę Pracownika X wynosiła 4 000 zł brutto. Ugoda nie zawiera zapisów z których wynikałoby, że wypowiedzenie umowy o pracę było dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy. Ugoda nie zawiera zapisów, że Wnioskodawca uznaje powództwo w sprawie wytoczonej przed sądem pracy o przywrócenie do pracy. Ugoda nie zawiera zapisów, że Pracownik X dokonuje zmiany roszczeń zawartych w pozwie o przywrócenie do pracy na roszczenie odszkodowawcze, o którym mowa w art. 45 § 1 i 47¹ Kodeksu pracy. Ugoda została zatwierdzona prawomocnym postanowieniem Sądu, przed którym wytoczono powództwo o przywrócenie do pracy. Wnioskodawca odprowadził zaliczkę na poczet podatku dochodowego (1 243 zł) i składki ZUS (łącznie 2 577,13 zł), pozostałą kwotę w wysokości 8 179,87 zł przelał na rachunek bankowy Pracownika X. Po dokonaniu zapłaty Pracownik X wezwał Wnioskodawcę do zapłaty kwoty 3 820,13 zł twierdząc, że odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu i obciążeniu składkami ZUS, wskazując w zakresie opodatkowania na art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powzięliście Państwo wątpliwość, czy wypłacone pracownikowi świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz czy Państwo jaki płatnik powinniście pobrać od ww. świadczenia zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje Kodeks pracy.

Zgodnie z art. 52 § 1 Kodeksu pracy:

W myśl art. 45 ww. Kodeksu:

W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Stosownie do art. 47 Kodeksu pracy:

W myśl natomiast art. 47¹ ww. Kodeksu:

Zgodnie z art. 56 § 1 ww. Kodeksu:

Stosownie do art. 58 ww. Kodeksu:

Z powyższych przepisów wynika, że w kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Wysokość świadczenia wskazanego we wniosku wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa.

Dla rozstrzygnięcia, czy zawarta przez Państwa ugoda przed mediatorem zatwierdzona przez sąd stanowi ugodę sądową należy odnieść się do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Stosownie do art. 183⁸ § 1 ww. Kodeksu:

W myśl art. 183¹³§ 2 ww. Kodeksu:

Z art. 183¹⁴ § 1 i § 2 ww. Kodeksu wynika, że:

Na mocy art. 183¹⁵ ww. Kodeksu:

Z ww. przepisów wynika zatem, że ugoda mediacyjna zatwierdzona przez sąd ma moc ugody sądowej, czyli wywołuje takie same skutki prawne, jak ugoda zawarta przed sądem. Natomiast w powołanym przez Państwa art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wyłączył ze zwolnienia te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które wynikają z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Jednakże z samego faktu, że odszkodowanie wypłacone zostało na mocy ugody sądowej nie sposób wywodzić, że objęte jest zwolnieniem wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanym stanie faktycznym wysokość wypłaconego przez Państwa świadczenia wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona na skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa. W ugodzie nie stwierdzono naruszenia konkretnych przepisów prawa pracy. Zatem wypłacona przez Państwa kwota ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Tym samym wysokość ani zasady przyznawania odszkodowania, które zostało przez Państwa wypłacone nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co nie pozwala na zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Do wypłaconego przez Państwa świadczenia nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to, co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody zatwierdzonej przez Sąd, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie, nie dotyczy ono, bowiem szkody rzeczywistej, lecz ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Reasumując, w świetle powyższego, mając na względzie przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy stwierdzić należy, że wskazana we wniosku ugoda zawarta przed mediatorem zatwierdzona przez sąd ma moc ugody sądowej, czyli wywołuje takie same skutki prawne, jak ugoda zawarta przed sądem. Natomiast w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wyłączył ze zwolnienia te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które wynikają z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Stąd w tej części Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie należy wskazać, że wysokość wypłaconego przez Państwa świadczenia wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona na skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa. Zatem wypłacona przez Państwa kwota ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Tym samym wysokość ani zasady przyznawania odszkodowania, które zostało przez Państwa wypłacone nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co nie pozwala na zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Do wypłaconego przez Państwa świadczenia nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to, co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody zatwierdzonej przez Sąd, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie, nie dotyczy ono bowiem szkody rzeczywistej, lecz ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Zatem skoro ww. odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to stanowi dla Państwa byłego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, że Państwo, jako płatnik, wypłacając wskazane we wniosku świadczenie zobowiązani byliście do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:          

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).