Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko (pełnoletnie, studiujące).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lutego  2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani pismem z 23 lutego 2024 r. (wpływ 23 lutego 2024 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 kwietnia 2024 r. (wpływ 5 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W roku 2023 Pani syn (…) w okresie styczeń-wrzesień zamieszkiwał samodzielnie w mieszkaniu ojca w (…) (jego ojciec mieszka w  (…) z żoną i dzieckiem i przyjeżdżał okazjonalnie do tego mieszkania), a następnie Pani syn dostał się na studia w (…) i mieszka w mieszkaniu cioci. Płaci Pani co miesiąc (dobrowolnie, nie ma Pani żadnego wyroku o alimenty, itp.) w okresie styczeń-wrzesień kwotę (…) PLN, a od października (…) PLN na Pani syna utrzymanie. Pani syn utrzymuje ciągły kontakt z Panią jak i ojcem. Dodatkowo okazjonalnie pomaga Pani synowi finansowo w razie potrzeby, podobnie jego ojciec. Jest Pani osobą mieszkającą samotnie. Pani syn zameldowany jest pod Pani adresem zamieszkania, nie skończył 25 lat i uczy się (studiuje).

Uzupełnienie zdarzenia przyszłego

Oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej w zakresie możliwości preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko za rok 2023. W okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek osiągnęła Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej z tytułu umowy o pracę, dochód z praw autorskich i innych praw, o których mowa w art. 18 ustawy, w wyniku umowy cesji wierzytelności dotyczącej szkody na pojeździe w wysokości (…) zł, od którego pobrano i odprowadzono zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych 12% (63 zł). Nie prowadziła Pani działalności gospodarczej w okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek. W okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek, była Pani rozwódką. Była Pani w związku małżeńskim z ojcem Pani syna, który skończył się rozwodem (wyrok uprawomocnił się 26 października 2012 r.). Po rozwodzie Pani stan cywilny nie uległ zmianie. Nie miały zastosowania w okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani lub Pani syna przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, przepisy ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub przepisy ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. W okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek Pani syn nie uzyskał żadnego dochodu. Nie ma Pani innych dzieci, nie jest Pani opiekunem prawnym innych dzieci. W okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek, czynnie uczestniczyła Pani w życiu pełnoletniego syna konsultując jego decyzje o wyborze szkoły i wspierając go, opiekując się podczas choroby, kupując leki, jedzenie, inne rzeczy potrzebne, pomagając w nauce, podobnie jak ojciec. W okresie (roku podatkowym), którego dotyczy wniosek Pani syn mieszkał samodzielnie w (…), a później od września w (…), gdzie studiuje. Od października Pani syn ma co miesiąc na utrzymanie pieniądze, które dostaje od Pani. Z tego co Pani wie od Pani syna, ojciec nie daje mu żadnych pieniędzy na utrzymanie, ponieważ syn przebywa w mieszkaniu ojca ciotki, za które syn nie musi płacić.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy może Pani skorzystać z ulgi dla samotnie wychowującego rodzica przy rozliczeniu PIT za rok 2023?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

W Pani ocenie, nie może Pani skorzystać z ulgi dla samotnie wychowującego rodzica. Stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego oparła Pani na art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Według art. 6 ust. 4e ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f cytowanej ustawy:

Art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi zaś, że:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;

-wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;

-nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Zatem, z preferencyjnego sposobu opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci, przewidzianego w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może skorzystać każdy, kto wypełni wszystkie warunki ustanowione przez ustawodawcę.

Rozpatrując wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe należy jednoznacznie podkreślić, że są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle, niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Ustawa o podatku dochodowym nie definiuje pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko”, ani nie odsyła w tym zakresie do odrębnych regulacji, przy czym, dokonując wykładni przedmiotowego pojęcia, nie można pominąć żadnego z jego elementów. Zgodnie z literalną wykładnią, podatnik, aby mógł opodatkować swoje dochody w sposób, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ww. ustawy, powinien nie tylko mieć określony stan cywilny, ale też wychowywać samotnie dziecko.

Z uwagi zaś, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji „wychowywać”, należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4c ustawy wymienia osoby, którym przysługuje status osoby samotnie wychowującej dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. 

Wątpliwość Pani budzi fakt, czy może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko w odniesieniu do 2023 r.

Wskazać należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z istoty pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja osób wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Zatem, odnosząc się do wychowywania pełnoletniego syna, zauważyć należy, że w opisie zdarzenia przyszłego wskazała Pani, że w okresie (roku podatkowym, tj. 2023 r.), którego dotyczy wniosek, czynnie uczestniczyła Pani w życiu pełnoletniego syna konsultując jego decyzje o wyborze szkoły i wspierając go, opiekując się podczas choroby, kupując leki, jedzenie, inne rzeczy potrzebne, pomagając w nauce, podobnie jak ojciec. Płaci Pani co miesiąc (dobrowolnie, nie ma Pani żadnego wyroku o alimenty, itp.) w okresie styczeń-wrzesień kwotę (…) PLN, a od października (…) PLN na Pani syna utrzymanie. Dodatkowo okazjonalnie pomaga Pani synowi finansowo w razie potrzeby, podobnie jego ojciec. Od października Pani syn ma co miesiąc na utrzymanie pieniądze, które dostaje od Pani. Z tego co Pani wie od Pani syna, ojciec nie daje mu żadnych pieniędzy na utrzymanie, ponieważ syn przebywa w mieszkaniu ojca ciotki, za które syn nie musi płacić.

Nie sposób zatem uznać, że Pani były mąż nie troszczy się o byt materialny oraz rozwój emocjonalny syna, zapewniając pełnoletniemu  synowi  w mieście, w którym syn studiuje nieodpłatnie miejsce pobytu w mieszkaniu ciotki.

Zatem, zarówno Pani jako matka, jak i ojciec syna, współuczestniczycie w wychowaniu wspólnego dziecka i zapewnianiu potrzeb bytowych. W rezultacie, w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Fakt finansowania utrzymania przez Panią pełnoletniego studiującego syna, nie stanowi w świetle art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jedynego warunku dla uznania rodzica za samotnie wychowującego dziecko.

Mając na uwadze powyższe, nie spełnia Pani warunków określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zatem nie może Pani zostać uznana za osobę samotnie wychowującą dzieci.

W konsekwencji nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia, o którym mowa w tym przepisie jako osobie samotnie wychowującej dziecko za rok 2023.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).