Interpretacja indywidualna z dnia 18 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.132.2024.2.DA
Temat interpretacji
Możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 lutego 2024 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 kwietnia 2024 r. (wpływ 17 kwietnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Od września 2015 r. wychowuje Pani dwoje dzieci (… PESEL: 1… i … PESEL: …). Została Pani „samotną matką” kiedy młodszy syn miał skończone 3 miesiące, starszy syn miał 2 lata i 4 miesiące.
Najpierw była Pani na zasiłku macierzyńskim, a później na zasiłku dla bezrobotnych.
Od lipca 2021 r. była Pani na stażu, a od września 2021 r. do nadal pracuje Pani.
Z racji tego, że nie uzyskiwała Pani dochodów, ojciec dzieci pobierał ulgę mu przysługującą. Ustalili Państwo, że połowę ulgi ojciec dzieci będzie oddawał dzieciom, ale nie zawsze tak było - raz nie przekazał ani przysłowiowej „złotówki”.
Odkąd podjęła Pani staż i pracę, uzyskuje Pani dochód i płaci podatki.
To Pani wychowuje dzieci. Kontakt z ojcem dzieci jest, ale tylko wtedy kiedy ma widzenia, tj. w niedziele od godz. 15:00 do godz. 19:30 i co drugi tydzień od piątku po szkole dzieci do niedzieli do godz. 19:30.
Pani starszy syn dopiero od października 2023 r. zostaje u ojca na noc – wcześniej nie chciał. Przez okres od września 2015 r. do teraz, dzieci spędziły w 2023 r. i obecnie w 2024 r. jeden tydzień ferii zimowych z ojcem. W wakacje już od kilku lat ojciec zabiera dzieci na dwa tygodnie do swojej rodziny.
Ojciec dzieci poza alimentami (po 500 zł na dziecko) i dołożeniem do kursu pływania (na Pani prośbę) nie dokłada się do żadnych dodatkowych wydatków związanych z zajęciami pozalekcyjnymi. Nie kupuje synom ubrań, materiałów szkolnych, czy innych niezbędnych potrzeb dzieci.
Na wiadomość i Pani prośbę, że chciałaby Pani pobierać pełną ulgę, nie zgodził się, twierdząc, że płaci alimenty i należy mu się ulga. Pani bierze na jedno dziecko, a ojciec dzieci na drugie dziecko. Uważa Pani, że jest to nieuczciwe, ale przepisy według oceny ojca dzieci dają mu do tego prawo.
Dzieci, poza wyznaczonym terminem, praktycznie nie są dobrowolnie zabierane przez ojca. To na Pani spoczywa obowiązek przygotowania dzieci do szkoły, na zajęcia itp.
Ojciec dzieci korzysta z przysługującej ulgi, a nie poczuwa się do obowiązków wynikających z bycia rodzicem.
W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej za lata 2022-2023 i lata następne.
Pani dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w … − obecnie … do 4 klasy, … do 2 klasy.
Pani i ojciec dzieci posiadają pełną władzę rodzicielską względem dwójki małoletnich dzieci.
W Pani ocenie, to Pani sama mierzy się z wychowaniem dzieci. Ojciec dzieci nie uczestniczy w wywiadówkach, apelach, zawodach, nie ma dostępu do e-dziennika, nie interesuje się zajęciami szkolnymi i pozaszkolnymi dzieci, ich osiągnięciami. Ojciec dzieci raz był na rozpoczęciu roku młodszego syna. Poza 2 bluzami, 2 t-shirtami, nerką, portfelem, po parze butów typu korki, ojciec dzieci nie zakupił synom żadnych ubrań, a te które dostały były prezentami świątecznymi lub urodzinowymi (od 2015 r. Pani sama wychowuje dzieci).
Ojciec dzieci poza ustalonymi widzeniami w drodze Państwa ustnej umowy powinien sprawować opiekę w każdą niedzielę od godz. 15:00 do godz. 19:30 i w co drugi weekend od piątku od godz. 14:30 do godziny 19:30 w niedzielę, jeden tydzień ferii zimowych i dwa tygodnie wakacji.
Co do ferii w 2023 r. pierwszy raz w życiu ojciec dzieci zabrał synów na ferie. Wakacje w 2022 r. i 2023 r. synowie spędzili dwa tygodnie z ojcem. Jednak są to wyjazdy do rodziny − babci lub wujka. To Pani zabiera dzieci na wakacje nad morze czy też do ..., a w ferie zimowe na narty.
Pani starszy syn niestety nie spędzał nocy u ojca. Dopiero od października lub listopada 2023 r. śpi u niego. Wcześniej albo Pani go odbierała albo ojciec dzieci odwoził syna do Pani mieszkania. W wakacje 2023 r. większość weekendów ojciec dzieci nie wywiązał się z umówionych spotkań. Tłumaczył się wyjazdami itp. − oczywiście nie informował Pani wcześniej o tym.
Pani stan cywilny w okresie obejmującym przedmiotowy wniosek to panna (był i jest).
Nie zawarła Pani związku małżeńskiego z ojcem dzieci, w związku partnerskim była Pani do końca sierpnia 2015 r.
Niestety widzeń nie mają Państwo ustalonych przez Sąd. Próbowała Pani ustalić kontakty w drodze mediacji, ale nie zostały one zakończone − przeszkodził Państwu koronawirus. Odbyli Państwo pierwsze spotkanie, na którym był ustalony zarys spotkań i tak to zostało do dnia dzisiejszego. Ustalenia te nie są do końca respektowane przez ojca dzieci. Przykładowo, ostatnio ojciec dzieci przyjechał po nich, zadzwonił telefonem do starszego syna, który powiedział, że cyt. „chyba nie chce jechać”. Ojciec odpowiedział cyt. „to nie” i odjechał.
Wskazane przez Panią we wniosku alimenty zostały ustalone w drodze mediacji i zatwierdzone przez Sąd. Ojciec dzieci płaci je systematycznie. 6 marca 2024 r. odbyła się rozprawa sądowa o podwyższenie alimentów − na Pani wniosek. Ustalono, w drodze mediacji na rozprawie, alimenty po 1 000 zł na każde dziecko. Nie dostała Pani jeszcze w tej sprawie żadnego dokumentu z Sądu. Podwyższone alimenty ojciec dzieci płaci terminowo.
Ojciec nie partycypuje w kosztach dodatkowych zajęciach czy kosztach wizyt lekarskich dzieci (zajęcia sportowe, język angielski, opieka psychologa). Kiedyś na Pani prośbę, chyba w 2021 r. albo w 2022 r., ojciec dzieci częściowo pokrywał koszy kursów pływania.
Regularne spotkania/kontakty ojca z dziećmi odbywały się w następujący sposób:
·w 2022 r. – dwa tygodnie wakacji spędzili u rodziny, bez żadnych atrakcji dla dzieci. Ojciec dzieci powinien sprawować opiekę nad synami w każdą niedzielę od godz. 15:00 do godz. 19:30 i w co drugi weekend od piątku od godz. 14:30 do godz. 19:30 w niedzielę. W 2022 r. poza wyjazdem na wakacje starszy syn nie zostawał na noc u ojca;
·w 2023 r. – ojciec dzieci pierwszy raz zabrał synów na ferie zimowe (jeden tydzień) i na wakacje (dwa tygodnie). Ojciec dzieci powinien sprawować opiekę nad synami w każdą niedzielę od godz. 15:00 do godz. 19:30 i w co drugi weekend od piątku od godz. 14:30 do godz. 19:30 w niedzielę.
W latach 2022-2023 Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.
Nie zawarła Pani z ojcem dzieci porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców w latach podatkowych obejmujących przedmiotowy wniosek w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odkąd uzyskuje Pani dochód, chciała Pani brać ulgę na obu synów w całości. Niestety ojciec dzieci się na to nie zgodził, gdyż stwierdził, że cyt. „płaci alimenty i ulga jemu się należy”. W 2022 r. i w 2023 r. odliczyła Pani ulgę za 6 miesięcy na każde z dzieci.
We wcześniejszych latach ojciec dzieci brał ulgę w całości na siebie i miał oddawać połowę dla dzieci. Niestety nie zawsze dzieciom przekazał zwrot.
Nie jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienionych w treści wniosku synów).
W latach 2022-2023 uzyskiwała Pani dochody na podstawie umowy o pracę, podatek dochodowy został odprowadzony. W ww. okresie nie prowadziła Pani działalności gospodarczej i nie uzyskiwała dochodów z zagranicy.
W latach 2022-2023 Pani dzieci nie osiągnęły dochodu.
W latach 2022-2023 w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowania:
·przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
·przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W latach 2022-2023 Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.
Pytanie
Czy może Pani sama rozliczyć ulgę na dwoje swoich dzieci?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, Pani jako rodzic, który sprawuje opiekę, ponosi znaczne koszty utrzymania dzieci, wykształcenie, powinna mieć prawo do pełnej ulgi. Uważa się Pani za osobę pokrzywdzoną faktem, że ojciec dzieci rości sobie prawo do ulgi na dziecko, a w minimalnym stopniu angażuje się w życie swoich dzieci. Poza alimentami i kosztami utrzymania dzieci (wyżywienie w trakcie pobytu dzieci u niego), nie ponosi innych znaczących wydatków. To Pani zabiera dzieci na urlop, za który ponosi koszty (wyjazd nad morze, wyjazd w góry na narty). Ponosi Pani opłaty za półkolonie, gdyż nie jest Pani w stanie zapewnić dzieciom opieki na całe wakacje.
Podkreśla Pani, że powinna mieć prawo do pełnej ulgi, wychowując i ponosząc pełną odpowiedzialność za dzieci.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Stosownie do art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1)wykonywał władzę rodzicielską;
2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Zgodnie art. 27f ust. 2 ww. ustawy:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1)jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł;
b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2)dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3)trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
a)92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b)166,67 zł na trzecie dziecko,
c)225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
W myśl art. 27f ust. 2a ww. ustawy:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.
Stosownie do art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
Art. 27f ust. 2c ww. ustawy stanowi, że:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2)wstąpiło w związek małżeński.
Jak stanowi art. 27f ust. 2d ww. ustawy:
Za podatnika pozostającego w związku małżeńskim, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a oraz ust. 10 i 11, nie uważa się:
1)osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów;
2)osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
W myśl art. 27f ust. 2e ww. ustawy, nadanym ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1059) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2023 r.:
Limity dochodów określone w ust. 2 pkt 1 nie dotyczą podatnika i jego małżonka, którzy wykonywali władzę, pełnili funkcję albo sprawowali opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do jednego dziecka, posiadającego orzeczenie albo decyzję, o których mowa w art. 26 ust. 7d.
Z art. 27f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:
W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim - kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Z art. 26 ww. Kodeksu wynika, że:
§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
W myśl art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1)odpis aktu urodzenia dziecka;
2)zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4)zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Stosownie do art. 27f ust. 7 ww. ustawy:
Przepis art. 6 ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Zgodnie z treścią art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Zgodnie
zatem z ogólną zasadą wynikającą z art.
W związku z tym wyjaśnienia wymaga, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
Na gruncie art. 93 § 1 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Jak stanowi art. 95 § 1 ww. Kodeksu:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W myśl art. 96 § 1 ww. Kodeksu:
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Stosownie do art. 97 § 1 ww. Kodeksu:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Zgodnie zaś z treścią art. 107 ww. Kodeksu:
§ 1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
§ 2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a wiec spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic.
Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15, stwierdzając: „(…) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (…).”
Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.
Reasumując, ulga na małoletnie dzieci przysługuje rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską. Ponadto, w myśl art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwotę przysługującej ulgi mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Z opisu sprawy wynika, że jest Pani matką dwóch małoletnich synów. Z ojcem dzieci nie była Pani w związku małżeńskim. Od września 2015 r. wychowuje Pani samotnie dzieci. Od tego czasu dzieci zamieszkują z Panią. Oboje Państwo posiadają pełną władzę rodzicielską względem dwójki małoletnich dzieci. Co do sposobu kontaktowania się z synami, w drodze ustnej umowy ustalili Państwo, że ojciec dzieci powinien sprawować opiekę w każdą niedzielę od godz. 15:00 do godz. 19:30 i w co drugi weekend od piątku od godz. 14:30 do godziny 19:30 w niedzielę, jeden tydzień ferii zimowych i dwa tygodnie wakacji. Ustalenia te nie są do końca respektowane przez ojca dzieci. Dzieci mają kontakt z ojcem tylko wtedy, kiedy wypadają ustalone spotkania, z tym że Pani starszy syn dopiero od października lub listopada 2023 r. zostaje u ojca na noc (w 2022 r. to nie miało miejsca). W wakacje 2023 r. większość weekendów ojciec dzieci nie wywiązał się z umówionych spotkań. Ponadto, w 2022 r. i w 2023 r. dzieci spędziły z ojcem dwa tygodnie wakacji (wyjazdy do rodziny − babci lub wujka) oraz w 2023 r. i w 2024 r. jeden tydzień ferii zimowych. Dzieci, poza wyznaczonym terminem, praktycznie nie są dobrowolnie zabierane przez ojca. Zasądzone przez Sąd alimenty na obu synów ojciec dzieci płaci systematycznie. Poza alimentami i dołożeniem się w 2021 r. albo w 2022 r.− na Pani prośbę − do kursu pływania, ojciec dzieci nie dokłada się do żadnych dodatkowych wydatków związanych z zajęciami pozalekcyjnymi oraz wizytami lekarskimi dzieci (zajęcia sportowe, język angielski, opieka psychologa). Ojciec dzieci nie kupuje im ubrań, materiałów szkolnych, czy innych niezbędnych potrzeb dzieci. Poza 2 bluzami, 2 t-shirtami, nerką, portfelem, po parze butów typu korki, ojciec dzieci nie zakupił synom żadnych ubrań, a te które dostały były prezentami świątecznymi lub urodzinowymi (od 2015 r. Pani sama wychowuje dzieci). To wyłącznie Pani mierzy się z wychowaniem dzieci, na Pani spoczywa obowiązek przygotowania dzieci do szkoły, na zajęcia itp. To Pani zabiera dzieci na wakacje nad morze czy też do ..., a w ferie zimowe na narty. Ojciec dzieci nie uczestniczy w wywiadówkach, apelach, zawodach, nie ma dostępu do e-dziennika, nie interesuje się zajęciami szkolnymi i pozaszkolnymi dzieci, ich osiągnięciami. Ojciec dzieci raz był na rozpoczęciu roku młodszego syna. W latach 2022-2023 Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. Nie zawarła Pani z ojcem dzieci porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców w latach podatkowych obejmujących przedmiotowy wniosek w podatku dochodowym od osób fizycznych. Odkąd uzyskuje Pani dochód, chciała Pani rozliczać ulgę na oboje synów w całości. Niestety ojciec dzieci się na to nie zgodził twierdząc, że skoro płaci alimenty to ulga też mu się należy. W 2022 r. i w 2023 r. odliczyła Pani ulgę za 6 miesięcy na każde z dzieci. We wcześniejszych latach ojciec dzieci rozliczał ulgę w całości na siebie i miał oddawać połowę synom. Niestety nie zawsze przekazał dzieciom zwrot. Nie jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymienionych w treści wniosku synów). W latach 2022-2023 uzyskiwała Pani dochody na podstawie umowy o pracę, podatek dochodowy został odprowadzony. W ww. okresie nie prowadziła Pani działalności gospodarczej i nie uzyskiwała dochodów z zagranicy. W latach 2022-2023 Pani dzieci nie osiągnęły dochodu.
W latach 2022-2023 w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowania:
·przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym) lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
·przepisy z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W latach 2022-2023 Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.
Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy prawa uznać należy, że skoro w 2022 r. i w 2023 r. to Pani sprawowała faktycznie stałą władzę rodzicielską w stosunku do małoletnich synów, tj. dzieci mieszkały razem z Panią, na co dzień starała się Pani zapewnić im prawidłowe warunki do rozwoju, wychowywała je, przygotowywała dzieci do szkoły i na zajęcia, w dużym stopniu ponosiła koszty utrzymania dzieci, zapewniała dzieciom pożywienie i ubrania, zabierała dzieci na wakacje nad morze czy też do ...., a w ferie zimowe na narty, a ojciec dzieci poza alimentami i dołożeniem się w 2021 r. albo w 2022 r.− na Pani prośbę − do kursu pływania dzieci oraz utrzymywaniem kontaktów wynikających z ustnej umowy między Państwem, nie uczestniczył w wywiadówkach, apelach, zawodach, nie ma dostępu do e-dziennika, nie interesował się zajęciami szkolnymi i pozaszkolnymi dzieci, ich osiągnięciami (raz był na rozpoczęciu roku młodszego syna), poza wyznaczonymi terminami praktycznie nie zabierał dzieci dobrowolnie do siebie, nie ponosił żadnych dodatkowych wydatków związanych z zajęciami pozalekcyjnymi oraz wizytami lekarskimi dzieci, nie kupował im ubrań, materiałów szkolnych, czy innych niezbędnych potrzeb dzieci (poza 2 bluzami, 2 t-shirtami, nerką, portfelem, po parze butów typu korki, ojciec dzieci nie zakupił synom żadnych ubrań, a te które dostały były prezentami świątecznymi lub urodzinowymi), to − przysługuje Pani za 2022 r. i za 2023 r. wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej, wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na małoletnich synów. Prawo to przysługiwać Pani będzie również w latach następnych, jeżeli przedstawione okoliczności sprawy i stan prawny nie ulegną zmianie.
Przy czym, skoro w rozliczeniu rocznym za 2022 r. nie uwzględniła Pani ulgi prorodzinnej na małoletnich synów, o których mowa we wniosku, w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to zgodnie z przepisami ustawy Ordynacja podatkowa, ma Pani możliwość złożenia korekty zeznania podatkowego za ten rok.
Zgodnie bowiem z art. 81 § 1 i § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):
§ 1. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.
§ 2. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.
W myśl art. 3 pkt 5 ww. ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.
Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.
Natomiast, w myśl z art. 72 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:
Za nadpłatę uważa się kwotę:
1)nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku;
2)podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
3)zobowiązania zapłaconego przez płatnika lub inkasenta, jeżeli w decyzji, o której mowa w art. 30 § 4, określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej;
4)zobowiązania zapłaconego przez osobę trzecią lub spadkobiercę, jeżeli w decyzji o ich odpowiedzialności podatkowej lub decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy określono je nienależnie lub w wysokości większej od należnej.
Zgodnie z art. 73 § 2 pkt 1 ww. ustawy:
Nadpłata powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego – dla podatników podatku dochodowego.
Zgodnie natomiast z art. 75 § 3 ww. ustawy:
Jeżeli z przepisów prawa podatkowego wynika obowiązek złożenia zeznania (deklaracji), to podatnik, płatnik lub inkasent równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć skorygowane zeznanie (deklarację).
Jeżeli zatem, skutkiem dokonanej korekty będzie powstanie nadpłaty, to zgodnie z art. 75 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa powinna Pani złożyć również wniosek o jej stwierdzenie do właściwego organu podatkowego.
Przy czym, zgodnie z treścią art. 79 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:
Prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz wniosku o zwrot nadpłaty wygasa po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe przewidują inny tryb zwrotu podatku.
Natomiast jak stanowi art. 70 § 1 ww. ustawy:
Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Ponadto wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób (np. ojca dzieci).
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).