Dotyczy obowiązku wystawienia PIT - 8C z tytułu spadku wartości rachunku w Funduszu do zera.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie ciążących na Spółce obowiązkach płatnika. 

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca, działając na podstawie stosownego zezwolenia, prowadzi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej  działalność ubezpieczeniową, która w świetle art. 3 ustawy z dnia 22  maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U.2023.0.656 z późn. zm.) stanowi wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Spółka w ramach prowadzonej działalności oferuje klientom całą gamę ubezpieczeń na życie. Jednym z  rodzajów oferowanych produktów są ubezpieczenia na życie z funduszami kapitałowymi (dalej: „UFK” bądź „umowa ubezpieczenia”). Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, obowiązującymi do końca 2023 roku, dochód z UFK opodatkowany był zryczałtowanym podatkiem dochodowym (tzw. podatek Belki), a płatnikiem tego podatku była Spółka. Od 1  stycznia 2024 roku w wyniku zmiany przepisów ustawy o PIT, ustawą z dnia 26 maja 2023  r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1059), to ubezpieczeni zobowiązani będą do samodzielnego rozliczenia dochodu uzyskanego z tytułu UFK. Powyższy obowiązek będą wykonywać na podstawie otrzymanych od instytucji finansowych informacji PIT-8C, w tym także od ubezpieczycieli oferujących UFK. Spółka dokonała analizy oferowanych UFK i wykonania niezbędnych zmian w systemach, aby spełnić ciążący na niej obowiązek sporządzenia i przesłania do klientów i właściwych Urzędów Skarbowych informacji PIT-8C w ustawowych terminach. W wyniku ww. analizy powstała wątpliwość w zakresie wystawiania informacji PIT-8C w poniżej opisanym stanie faktycznym. W przypadku UFK oferowanych przez Spółkę zgodnie z  ogólnymi warunkami ww. ubezpieczeń, odpowiedzialność X w stosunku do ubezpieczonych kończy się m.in. w dniu spadku wartości rachunku udziałów do zera. Powyższa sytuacja może być skutkiem spadku wartości posiadanych tytułów uczestnictwa w  funduszach w ramach UFK oraz poboru przez X należnych opłat, które są pobierane poprzez umarzanie jednostek uczestnictwa. W opisanej wyżej sytuacji ubezpieczony nie składa X dyspozycji umorzenia jednostek uczestnictwa, ponieważ są one umarzane na podstawie zawartej z klientem umowy ubezpieczenia. Powyższe opłaty są różne w zależności od rodzaju ubezpieczenia i są określone w umowie. Konsekwencją spadku wartości rachunku udziałów do zera, jest zakończenie odpowiedzialności X z tytułu tej umowy. Spółka informuje o tym fakcie ubezpieczonego.

Pytanie

Czy w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym, na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek wystawienia i przesłania informacji PIT-8C dla ubezpieczonego i właściwego dla niego Urzędu Skarbowego za rok, w którym odpowiedzialność Spółki z tytułu umowy ubezpieczenia wygasła z uwagi na spadek wartości rachunku udziałów do zera?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym, tj. wygaśnięciem odpowiedzialności umowy ubezpieczenia z uwagi na spadek wartości rachunku udziałów do zera, na Spółce zgodnie z art. 39 ust. 3 w zw. art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT będzie ciążył obowiązek wystawienia i przesłania informacji PIT-8C zarówno do ubezpieczonego jak i do właściwego Urzędu Skarbowego za rok, w którym odpowiedzialność Spółki z tytułu umowy ubezpieczenia wygasła z uwagi na spadek wartości rachunku udziałów do zera. W informacji PIT-8C zostanie wykazany przychód, który wyniesie zero złotych, a koszty będą w wysokości kwoty wpłaconej i zainwestowanej składki ubezpieczonego.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, podatek dochodowy od dochodów uzyskanych z  umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych wynosi 19% tego dochodu.

Zgodnie natomiast z  art. 39 ust. 3 ustawy o PIT osoby prawne i ich jednostki organizacyjne są obowiązane przesłać podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 1 pkt 5, tj. uzyskanego z  umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Informację tą sporządza się według ustalonego wzoru (PIT-8C).

Pojęcie „unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych” nie zostało ustawowo zdefiniowane. W ocenie Wnioskodawcy, użycie przez Ustawodawcę tak nieostrego pojęcia, a także wymienienie w treści art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT umorzenia, odkupienia i wykupienia, mogło mieć na celu objęcie dyspozycją ww. przepisu wszelkich sytuacji, w których dochodzi do wygaśnięcia, ustania bytu prawnego tytułów uczestnictwa w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych, niezależnie od formy lub procedury skutkującej wygaśnięciem. W świetle powyższego słusznym wydaje się pogląd, że w sytuacji, w której odpowiedzialność X w stosunku do ubezpieczonego kończy się w dniu odnotowania spadku wartości rachunku udziałów do zera ze względu przykładowo na pobrane opłaty, dochodzi do wygaszenia, czyli unicestwienia tytułów uczestnictwa w  funduszach kapitałowych. Ustawodawca dokonując zmiany przepisów podatkowych w  zakresie rozliczania dochodów kapitałowych z funduszy kapitałowych, poprzez możliwość ich rozliczania z innymi dochodami wymienionymi w art. 30b ust. 1 ustawy o PIT umożliwił ich kompensowanie. Pozwoli to podatnikom na rozliczanie poniesionych strat w zakresie ww. dochodów poprzez rozpoznanie poniesionych kosztów przez podatnika mimo nie osiągnięcia przychodu. W przedmiotowym przypadku podatnicy w wyniku spadku wartości rachunku udziałów oraz poniesienia opłat, pobranych przez Ubezpieczyciela, osiągnęli stratę na inwestycji w funduszach kapitałowych. W świetle powyższego słusznym wydaje się pogląd, iż niezależnie czy dany ubezpieczony dokonał umorzenia np. ostatniego udziału danego funduszu, czy został on umorzony przez Ubezpieczyciela celem pobrania należnej zgodnie z  umową opłaty, to w obu przypadkach te osoby powinny mieć prawo do rozliczenia poniesionej straty.

W myśl przedstawionej wyżej argumentacji, w ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze literalne brzmienie przepisu art. 39 ust. 3 w zw. z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, X w przypadku zaistnienia wyżej opisanej sytuacji, wygaśnięcia umowy ubezpieczenia z  uwagi na spadek wartości rachunku udziałów do zera, powinna wystawić i przesłać podatnikowi oraz właściwemu Urzędowi Skarbowemu informację o wysokości przychodów i  kosztów związanych z umorzeniem, odkupieniem, wykupieniem albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, sporządzoną według ustalonego wzoru (PIT-8C).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U.2024 r. poz. 226 ze zm.) przewiduje dwa „tryby” zapłaty/poboru podatku:

• tzw. samoobliczenie (samowymiar) i zapłatę podatku przez podatnika;
• obliczenie i pobór podatku przez płatnika.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Obowiązek poboru podatku przez płatnika dotyczy natomiast wyłącznie przypadków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.):

Z kolei stosownie do art. 30 § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa:

Ustawodawca ustanowił obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez:

• określenie rodzaju podmiotu, który dokonuje wypłaty (realizacji) świadczeń na rzecz podatników – przy czym ustawodawca określa rodzaj podmiotu poprzez wskazanie jego formy organizacyjnej, jego statusu bądź roli, jaką podmiot ten pełni w relacji z podatnikiem oraz

• określenie kategorii przychodów (dochodów) w odniesieniu do których na ww. podmiotach ciążą obowiązki płatnika podatku.

Podstawowym warunkiem dla rozważań o obowiązku płatnika jest jednak istnienie relacji: udzielający świadczenia (płatnik) – uzyskujący świadczenie (podatnik). Co do zasady, udzielaniem świadczenia jest sytuacja, w której świadczenie jest przekazywane bezpośrednio przez płatnika.

Przechodząc na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wskazać, że zgodnie z art. 9 ust. 1 tejże ustawy:

W świetle powyższego przepisu, podatkiem dochodowym nie są obciążone wyłącznie dochody wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem, wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień bądź zaniechań są opodatkowane.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Wyjaśnić należy, że za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia.

Natomiast art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, że:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1059) w art. 4 wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• Zgodnie z art. 23 w ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

  Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, z wykupu przez emitenta obligacji, a także z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów

• Art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy stanowi:

• W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy:

• Zgodnie z art. 30b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• Stosownie do art. 30b ust. 4 ww. ustawy:

Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających, a także umorzenie, odkupienie, wykupienie albo unicestwienie w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.

• Z art. 30b ust. 6 ww. ustawy wynika, że:

• Art. 30b ust. 7 ww. ustawy stanowi, że :

• W myśl art. 30b ust. 7a ww. ustawy:

Zgodnie z art. 29 ww. ustawy nowelizującej:

Na podstawie art. 35 pkt 5 ww. ustawy nowelizującej:

Zgodnie z art. 39 ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednocześnie niezmienione pozostały:

• art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który definiuje fundusze kapitałowe wskazując, że do tego katalogu zaliczają się również ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe oraz
• art. 24 ust 15 regulujący zasady ustalania dochodu dla szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego.

Stosownie do postanowień art. 5a pkt 14 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na mocy zaś art. 24 ust. 15 ww. ustawy:

Na podstawie wprowadzonych zmian legislacyjnych od 1 stycznia 2024  roku płatnik nie pobierze już zatem podatku od wypłaty dokonywanej na rzecz klienta z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Dochód z umów ubezpieczenia na życie UFK będzie bowiem opodatkowany na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Klient otrzyma w rezultacie 100 procent świadczenia z umorzenia jednostek uczestnictwa, w które zainwestowane zostały środki w ramach UFK.

Dla klienta wiąże się to z nowymi, istotnymi obowiązkami. Będzie on bowiem musiał samodzielnie rozliczyć podatek z tytułu wypłaty otrzymanej z umowy z UFK. Dokona tego poprzez złożenie deklaracji PIT-38 w terminie od dnia 15 lutego do końca kwietnia roku następnego po otrzymaniu wypłaty z UFK od ubezpieczyciela. Dane niezbędne do rozliczenia podatku będą zawarte w informacji PIT-8C, w której ubezpieczyciel wykaże koszty zgodnie z art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie opisanego we wniosku zdarzenia, w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych od dnia 1 stycznia 2024 r., będą Państwo zobowiązani do ustalenia przychodów i kosztów uzyskania przychodów na podstawie cyt. art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz do ich wykazania w wystawionej na rzecz klienta za dany rok podatkowy informacji PIT-8C – stosownie do cyt. art. 39 ust. 3 tejże ustawy. W opisanym zdarzeniu przyszłym w informacji PIT-8C po stronie przychodów zostanie wykazana wartość 0 zł, natomiast koszty zostaną wykazane w wysokości sumy składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, przekazanych na fundusz kapitałowy.

W konsekwencji, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...).  Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).