Interpretacja indywidualna z dnia 17 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.15.2024.2.AK
Temat interpretacji
Skutki podatkowe sprzedaży mieszkania po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 1 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 marca 2024 r. (wpływ 13 marca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Przez prawie 30 lat mieszkała Pani z mężem w Państwa własnościowym mieszkaniu, w którym mieszkali Państwo z trójką Państwa dzieci (obecnie pełnoletnich).
Sytuacja Pani rodziny od lat jest bardzo trudna, w kwietniu 2022 r. Pani mąż musiał opuścić mieszkanie.
We wrześniu 2022 r. podpisała Pani wraz z mężem w kancelarii notarialnej umowę dotyczącą podział majątku, zgodnie z którą mieszkanie zostało przekazane na Pani rzecz, z obowiązkiem jego sprzedaży do roku, czyli do września 2024 r. za kwotę nie mniejszą niż (…) zł, a do czasu jego sprzedaży co miesiąc spłacała Pani męża kwotą (…) zł.
W lipcu 2023 r. sprzedała Pani mieszkanie, ale za kwotę (…) zł. Notariusz poinformował Panią, że ponieważ umowa o podział majątku zakładała, że mąż otrzyma połowę ze sprzedaży mieszkania, a mieszkanie będzie sprzedane za co najmniej (…) zł, w związku z czym Pani otrzymała kwotę (…) zł, a Pani mąż (…) zł.
Od 2012 r. ma Pani orzeczoną sądownie z mężem separację z (…).
Została Pani wraz córką bez mieszkania, aktualnie pomieszkuje Pani na jednopokojowym mieszkaniu u starszego syna, a córka wynajmuje w pobliżu pokój dla studenta. Państwa majątek stanowi tylko ww. wspólne mieszkanie, stąd kwota jaką Pani dysponuje po sprzedaży mieszkania, nie pozwala na zakup dwupokojowego mieszkania na kredyt. Jest Pani osobą w wieku przedemerytalnym. Z tego względu poszukuje Pani mieszkania z urzędu do remontu, względnie na partycypację i kaucję w TBS.
Uzyskała Pani informację, że z tej sprzedaży do 3 lat powinna Pani kupić mieszkanie, a jeśli nie kupi Pani mieszkania, to będzie musiała Pani zapłacić 19% podatku.
Pani sytuacja życiowa jest bardzo trudna. Po 30 latach pierwszy raz sprzedała Pani mieszkanie.
W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w 1995 r. zawarła Pani związek małżeński.
W dniu (…) 1997 r. wykupiła Pani wspólnie z mężem mieszkanie od Urzędu Miasta.
W dniu (…) 2012 r. Sąd Okręgowy orzekł separację Państwa małżeństwa.
W dniu (…) 2022 r. w kancelarii notarialnej zawarła Pani z mężem umowę dotyczącą podziału majątku wspólnego – było nim jedynie Państwa wspólne mieszkanie, na mocy której mieszkanie zostało przekazane Pani z obowiązkiem spłaty męża w połowie do (…) września 2023 r., przy czym mieszkanie nie mogło być sprzedane za mniej niż (…) zł.
W dniu (…) 2023 r. sprzedała Pani mieszkanie za kwotę (…) zł. Pani otrzymała od kupujących kwotę (…) zł, natomiast Pani mąż kwotę (…) zł.
Pytania (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
1.Czy w związku ze sprzedażą mieszkania obowiązuje Panią podatek 19%?
2.Jeżeli tak, to od której kwoty, od tej którą Pani otrzymała, tj. od (…) zł, czy od kwoty którą otrzymał od kupujących Pani mąż, tj. od (…) zł?
3.Czy w związku ze sprzedażą mieszkania jest Pani zobowiązana do składania jakiejkolwiek deklaracji?
Pani stanowisko w sprawie (zaprezentowane w uzupełnieniu wniosku)
W Pani ocenie, sprzedała Pani mieszkanie w ramach umowy o podział majątku wspólnego. W tym mieszkaniu mieszkała Pani wspólnie z mężem i trójką dzieci przez niespełna 30 lat.
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych artykuł odnoszący się do sprzedaży nieruchomości przed upływem 5 lat nie ma zastosowania przy uzyskaniu dochodów ze sprzedaży mieszkania z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków.
W związku z powyższym nie jest Pani zobligowana do zapłaty podatku dochodowego w wysokości 19% z tytułu sprzedaży mieszkania, ani od Pani części ani od części męża i nie jest Pani zobowiązana do składania deklaracji. Na potwierdzenie swojej argumentacji przywołała Pani interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 lipca 2023 r. znak: 0113-KDIPT2-2.4011.451.2023.1.ACz).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
−jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c- przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na mocy art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.
W niniejszej sprawie wskazała Pani, że w 1995 r. zawarła Pani związek małżeński. (…) 1997 r. wspólnie z mężem wykupili Państwo od Urzędu Miasta mieszkanie. Z kolei (…) 2012 r. Sąd Okręgowy orzekł separację Państwa małżeństwa. (…) 2022 r. zawarli Państwo w kancelarii notarialnej umowę w sprawie podziału majątku wspólnego, którym było jedynie ww. wspólne mieszkanie. Na mocy zawartej umowy notarialnej przedmiotowe mieszkanie zostało przekazane na Pani rzecz z obowiązkiem spłaty Pani małżonka do (…) września 2023 r. W umowie o podział majątku wspólnego zaznaczono, że kwota sprzedaży nie może być niższa niż (…) zł. (…) 2023 r. dokonała Pani sprzedaży ww. mieszkania za kwotę (…) zł, z czego Pani otrzymała (…) zł, natomiast Pani mąż kwotę (…) zł.
Pani wątpliwość budzi kwestia, czy w związku ze sprzedażą mieszkania wystąpi obowiązek zapłaty przez Panią 19 % podatku dochodowego.
W niniejszej sprawie konieczne jest powołanie przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809), normujących stosunki majątkowe między małżonkami.
W myśl przepisu art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością.
Na podstawie art. 43 § 1 i 2 ww. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (…).
Zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Z kolei na podstawie art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Przepis art. 611 ww. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że:
Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
Natomiast art. 614 § 1 cytowanego Kodeksu podaje, że:
Orzeczenie separacji ma skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Wobec powyższego, orzeczenie dotyczące separacji powoduje, że ustaje wspólność majątkowa małżeńska.
Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania.
Stosownie natomiast do art. 501 wspomnianej ustawy:
w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.
Z reguły jest to stan przejściowy, który prowadzi do podziału majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) – podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie bowiem z tym przepisem:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.
W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej (art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
W tej sprawie za datę nabycia nieruchomości należy uznać datę jej nabycia do ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, czyli rok 1997. Zatem 5-letni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 upłynął z końcem 2002 r.
Wobec powyższego, sprzedaż przez Panią przedmiotowego mieszkania nie stanowi dla Pani źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż odpłatne zbycie nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości do majątku wspólnego małżonków.
W konsekwencji nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty 19% podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży ww. mieszkania (zarówno od kwoty (…) zł jak i od kwoty (…) zł) oraz obowiązek składania deklaracji podatkowej dotyczącej uzyskanych przez Panią dochodów z tytułu sprzedaży ww. mieszkania.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
W odniesieniu natomiast do przywołanej przez Panią interpretacji stwierdzam, że zapadła ona w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego niniejszą interpretację.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).